"Người
Thượng vì Công lý" luôn đấu tranh nhân quyền theo đường lối ôn hoà
RFA
2023.06.15
Phỏng
vấn Y Phic Hdok, đồng sáng lập tổ chức Người Thượng vì Công lý (Montagnard
Stand for Justice- MSFJ), người hiện nay đang sống ở California (Hoa Kỳ)
Những
người Thượng đi ra từ một cánh rừng ở tỉnh Ratanakiri, Campuchia năm 2004 (minh
hoạ). Những người Thượng này đã trốn từ Việt Nam sang Campuchia do tình trạng
đàn áp tôn giáo trong nước. Reuters
.
RFA:
Đề nghị ông cho biết ông và tổ chức MSFJ lấy thông tin về vụ dùng súng tấn công
hai đồn công an xã ở huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk ngày 11/6 vừa qua
Y Phic
Hdok: Thực ra, chuyện
này xảy ra rất bất ngờ. Vào sáng ngày 12, tức là tối ở Việt Nam, tôi đã thấy
tin trên mạng xã hội. Được đăng lên trang Facebook cá nhân của "Ông Trần
Minh Lợi", sau khi ông đăng bài về vụ việc xảy ra, ông đã xóa bài viết về
sự cố và đăng lên rằng "Tôi tạm thời đóng thông tin vụ việc xảy ra ở Cư
Kuin."
Lúc đó,
tôi cũng không biết vụ việc như thế nào. Sau một khoảng thời gian, tôi thấy nhiều
tin tức và video đăng lên về những người mặc quân phục rằn ri cầm súng, và tôi
biết đó là người đồng bào thiểu số tại Đắk Lắk. Tôi vô cùng ngạc nhiên vì chưa
bao giờ thấy những sự việc như thế này, một phần tin và một phần nghi.
Tôi cũng đặt
ra nhiều câu hỏi, liệu chuyện này có thật hay chỉ là đùa, sau đó trên mạng xã hội
càng đưa ra nhiều thông tin về các đồng chí công an bị bắn và có những người
ngoài bị thiệt mạng. Tôi vô cùng hoảng hốt.
Cho đến hiện
nay, nhiều bài báo và video vẫn còn rất mập mờ. Nhiều thường dân cũng bị bắt và
đánh đập dù họ chỉ mặc đồ rằn ri khi đi nương rẫy, hoặc những người chỉ mặc đồ
xuệch xoạc đi đường. Còn những người Kinh mặc đồ răn ri thì không sao cả, điều
này cho thấy rằng chính sách kỳ thị khác biệt giữa người Ê đê và người Kinh một
cách rõ rệt.
Theo thông
tin từ nhóm Người Thượng vì Công lý (Montagnard Stands for Justice- MSFJ) cho
biết, những người dân rất bức xúc về vụ việc tranh chấp đất đai, cướp đất ở
vùng huyện Krông Búk. Có người làm việc cho chính quyền trong xã Cư Né cũng
tham gia vào vụ cướp đất này.
Ông
Y Phic Hdok (Fb Y Phic Hdok)
Tại huyện
Cư Mgar, có vụ việc đòi Công ty Êa Pôk trả lại đất cho dân từ năm 2022. Họ đã
biểu tình nhưng không được giải quyết. Đến tháng 5 năm 2023, họ tiếp tục đòi đất
từ công ty nhưng không được tạo điều kiện. Đáp lại, chính quyền đã sử dụng lực
lượng cơ động và công an để bắt và đánh đập người cầm đầu và khởi tố 15 người cầm
đầu đòi đất.
Tại huyện
Cư Kuin, có vụ xả thải tại hồ Ea Mtá vào ngày 20/4/2023 và cưỡng chế đất của 64
hộ dân vào ngày 27/5/2022. Còn vụ việc của Công ty TNHH MTV Êa Sim, thuộc huyện
Cư Kuin, đã ra lệnh cưỡng chế thu lô để giao cho đội trưởng đội 5 và lấy hết sản
phẩm cà phê của dân Ede, trong đó có người Kinh. Trong khi dân đã đầu tư và làm
việc trên đất của mình, công ty thì đòi thu thuế sản phẩm. Dù đã có nhiều lần
biểu tình và gửi đơn phản đối, nhưng không được giải quyết.
Tuy nhiên,
có thể ở những nơi khác, người dân cũng bất mãn với chế độ, tôn giáo, văn hóa
và cũng có các trường hợp người Kinh hoặc chế độ kỳ thị sắc tộc coi thường người
bản địa. Các bài viết trên các trang báo nhà nước hoặc trang khác thường xuyên
đề cập đến người Thượng là người thiểu số, mặc dù họ không muốn được gọi là người
thiểu số, họ chỉ mong nhà nước hoặc quốc tế gọi họ là người bản địa.
Đôi khi,
việc sử dụng từ ngữ cũng gây ra tranh cãi và con em của họ sau khi học xong
không có việc làm.
Phụ nữ và
trẻ em phải đi làm xa và rơi vào tình trạng bị lừa đi làm nô lệ cho các hoạt động
tệ nạn (Human trafficking). Người dân đã tổ chức nhiều cuộc biểu tình ôn hòa để
đòi quyền lợi đất đai và quyền lợi của mình, nhưng chính quyền không giải quyết
và thậm chí lại bắt họ bị đánh đập và tra tấn. Họ bị cáo buộc là phản động và
phải chịu kiểm điểm trước mặt dân. Vì vậy, họ đã phải hy sinh, vì không ai dại
mà đi giết người.
Tôi nghĩ rằng
họ đã tự nguyện hy sinh, họ đã biết rằng họ sẽ bị bắt và họ đã gửi tất cả hình ảnh
của họ cho người tị nạn ở Thái Lan và nước ngoài mà họ quen biết để công khai
việc họ làm.
Tuy nhiên,
tôi không biết chính xác liệu có ai đó đã kích động hay không. Nhưng kết quả sẽ
ảnh hưởng đến các nhóm đấu tranh ôn hòa và xã hội dân sự, và chính quyền sẽ lợi
dụng điều này để vu khống. Theo như tôi thấy, hiện nay có rất nhiều bài viết kỳ
thị và phân biệt đối xử với người Kinh và người đồng bào Ê-đê.
.
RFA: Đề nghị ông cho biết những công
tác mà MSFJ đã và đang làm cho người Thượng
Y Phic
Hdok: Nhóm MSFJ được
thành lập vào năm 2019, bởi tôi Y Phic Hdok, Y Quynh Bdap, Y Pher Hdrue và 15
thành viên khác, với mục đích đấu tranh cho Nhân Quyền và Tôn giáo một cách ôn
hòa bất bạo động. Chúng tôi có mục tiêu rõ ràng và là những người bị bách hại,
là nạn nhân của sự đàn áp. Cha tôi đã bị giết vì hoạt động tôn giáo của tôi
cũng như việc tham gia các diễn đàn quốc tế về nhân quyền do tổ chức quốc tế về
nhân quyền tổ chức vào năm 2016 tại Bangkok, Thái Lan.
MSFJ luôn
tuân thủ đúng pháp luật, và chúng tôi không thực hiện bất kỳ hành động kích động
hoặc ủng hộ bạo lực, vì chúng tôi đã được giáo dục. Chúng tôi hiểu về luật pháp
Việt Nam, mặc dù nó không hoàn hảo, nhưng chúng tôi được tư vấn bởi các luật sư
và làm việc trực tiếp với các tổ chức quốc tế về nhân quyền, cũng như có liên kết
với chính phủ Hoa Kỳ.
Chúng tôi
kết nối và cung cấp huấn luyện, đào tạo cho người dân về xã hội dân sự, trợ giúp
họ trong việc đăng ký sinh hoạt tôn giáo và hướng dẫn cách viết báo cáo về
vi phạm nhân quyền cho tổ chức Human Rights Watch. Tổng cộng, chúng
tôi đã gửi hơn 600 báo cáo về vi phạm nhân quyền cho Liên Hiệp Quốc. Chúng tôi
cũng kết nối và làm việc chặt chẽ với nhiều tổ chức nhân quyền như BPSOS, CAMSA
(Tổ Chức Chống Buôn Người) và một số tổ chức quốc tế khác.
Lý do
chính quyền ghét MSFJ là vì đã viết nhiều bản báo cáo vi phạm cho quốc tế, nên
họ ghét, họ muốn triệt tiêu thành viên nhóm nên đã gán ghép và muốn thực hiện
những hành vi vi phạm nhân quyền của họ.
.
RFA:
Người dân bản địa ở Tây Nguyên hiện nay sinh sống như thế nào?
Y Phic
Hdok: Cuộc sống của
người dân bản địa theo đạo Tin Lành bao lâu nay sống nhờ làm nương rẫy, tuy rằng
cuộc sống đơn sơ nhưng họ không bao giờ cảm thấy đói kém, vì đó là thói quen và
cách sống của họ truyền lại từ cha ông ngày xưa. Có những thế hệ trẻ hơn họ được
được đi học và sau khi tốt nghiệp họ cũng về làm nông vì không kiếm được việc
làm, chỉ có những con ông cháu cha có công với cách mạng mới được nhận làm, hoặc
bỏ số tiền rất lớn để thế chân, nhưng cũng không bảo đảm được có công việc ổn định.
.
RFA:
Đề nghị ông cho biết việc thực hành tự do tôn giáo của người Thượng ở Tây
Nguyên
Y Phic
Hdok: Đa số người
Ê-đê theo đạo Tin Lành, cho dù nhiều các nhà thờ tư gia luôn bị sách nhiễu, bị
bỏ tù, bị đánh đập, nhưng niềm tin của họ nơi Thiên Chúa không hề lung lay, họ
luôn hướng đến cái đẹp “Sống đời đẹp đạo.” Họ đã xin phép chính quyền cấp phép
để sinh hoạt, nhưng không có sự phản hồi từ chính quyền, mới gần đây Thầy Y
Krec đã bị bắt một cách vô cớ và bị cáo buộc “Phá hoại chính sách đoàn kết” với
án phạt 15-20 năm tù. Và mới gần đây trong đầu tháng 6 năm 2023, một người theo
đạo Tin Lành Đấng Christ không rõ tên đang bị công an giam giữ không có lý do.
Sau sự việc
này chính quyền càng lấy cớ đàn áp những người vô tội không liên quan đến nhóm
xả súng, họ bị đánh đập, nhiều các trang mạng xã hội không chính thống do nhà
nước đứng đằng sau kích động gây chia rẽ hận thù giữa người Kinh và người bản địa.
Điều này đã chứng minh rõ rệt trên mạng xã hội, tôi cảm thấy lo ngại cho những
người dân vô tội, cũng như những người hoạt động nhân quyền, cũng như những người
hiện tại đang sống tại Thái Lan. Họ có thể bị bắt cóc như những gì họ đã làm đối với Trương
Duy Nhất và Đường Văn Thái. Trên mạng xã hội có những lời đe dọa sẽ bắt
cóc họ về Việt Nam, có những thông tin bên Việt Nam cho biết rằng (xin giấu
tên), họ sẽ chi trả một số tiền lớn để thực hiện việc này, tuy rằng không chắc
chắn, nhưng đây là một mối đe dọa rất nguy hiểm đến tính mạng của họ.
.
RFA:
Xin cảm ơn ông về cuộc phỏng vấn này.
Người
Thượng vì Công lý (MSFJ) là một tổ chức được lập ra bởi một số người đồng
bào ở Tây Nguyên bị bách hại tôn giáo với mục tiêu đấu tranh cho quyền tự do
tôn giáo hay niềm tin của đồng bào và thúc đẩy việc vệ bảo vệ thực hiện nhân
quyền ở Tây Nguyên, Việt Nam.
.
Tin,
bài liên quan
TIN VIỆT
NAM
·
Vụ
nổ súng Đắk Lắk: 39 nghi phạm bị bắt giữ - mạng xã hội có gì?
·
Đắk
Lắk: 26 nghi phạm bị bắt giữ - những gì chúng ta biết cho đến nay
·
Đắk
Lắk: Bắt giữ 6 người liên quan đến vụ xả súng vào hai trụ sở công an xã
·
Đắk
Lắk: Báo nhà nước xóa bài "xả súng ở hai trụ sở công an xã khiến 6 cán bộ
tử vong"
·
Đắk
Lắk: Kiểm điểm lãnh đạo bốn huyện do sai phạm để mất rừng
No comments:
Post a Comment