The Economist
Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch
23/09/2022
https://nghiencuuquocte.org/2022/09/23/the-gioi-hom-nay-23-09-2022/
Nga bắt đầu áp dụng lệnh động
viên mới nhằm tăng cường nhân lực ở Ukraine. Chỉ trong một ngày, biểu
tình bùng nổ dẫn đến hơn 1.300 vụ bắt giữ. Một số người bị bắt thậm chí được
yêu cầu đến trình diện văn phòng quân dịch, theo các hãng tin độc lập. Giá vé
bay khỏi Nga tăng chóng mặt, với nhiều chuyến hoàn toàn hết vé. Nhưng Dmitry
Peskov, phát ngôn viên Điện Kremlin, nói tin này chỉ là phóng đại. Còn đối với
cáo buộc rằng người biểu tình bị gọi đi nhập ngũ, ông Peskov nói nó không hề
trái luật.
Chính phủ Nhật Bản
đã can thiệp vào thị trường ngoại hối để chống đỡ cho đồng yên, lần đầu tiên kể
từ năm 1998. Được biết đồng yên giảm xuống mức 145 yên đổi 1 đô la vào đầu ngày
thứ Năm (từ mức 144 yên của một hôm trước), sau khi Ngân hàng Trung ương Nhật Bản
quyết định giữ lãi suất thấp. Tỉ giá đã trở lại mức 142 yên đổi 1 đô la theo
sau can thiệp của chính phủ.
Ngoại trưởng Nga Sergei
Lavrov bảo vệ cuộc xâm lược Ukraine trong cuộc họp Hội đồng Bảo an Liên Hợp
Quốc ở New York. Ông Lavrov nói Ukraine đã “chà đạp một cách trắng trợn” quyền
của người Nga và những người nói tiếng Nga sống ở nước này, đồng thời cáo buộc
phương Tây tô vẽ sai sự thật về cuộc xâm lược của Nga. Ông đột ngột rời cuộc họp
sau bài phát biểu. Ngoại trưởng Anh James Cleverly nói ông Lavrov rời đi để
tránh “sự lên án tập thể của hội đồng.”
Người biểu tình Iran
phóng hỏa đồn cảnh sát và xe cộ trong bối cảnh biểu tình dữ dội sau cái chết của
Mahsa Amini, một phụ nữ trẻ người Kurd thiệt mạng khi bị cảnh sát đạo đức giam
giữ. Mặc dù nghiêm trọng nhất trong khu vực người Kurd của Iran, biểu tình cũng
đã lan đến thủ đô Tehran và khoảng 50 thành phố, thị trấn khác trên khắp đất nước.
Có ít nhất bảy người đã được xác nhận thiệt mạng.
Một tòa án xét xử tội ác
chiến tranh của Liên Hợp Quốc đã giữ nguyên bản án diệt chủng đối với nhà lãnh
đạo còn sống cuối cùng của Khmer Đỏ, Khieu Samphan. Ông Samphan, từng là
nguyên thủ của nhà nước Campuchia dưới chế độ độc tài tàn bạo Khmer Đỏ, bị kết
tội diệt chủng người dân tộc thiểu số Việt Nam ở Campuchia vào năm 2018. Quyết
định này cũng khép lại 16 năm hoạt động của tòa.
Ngân hàng Trung ương Anh tăng thêm 0,5 điểm phần trăm để đưa lãi suất lên mức 2,25%. Ngân hàng
cũng dự đoán quý thứ hai liên tiếp GDP giảm, đồng nghĩa một cuộc suy thoái,
nhưng cảnh báo phải tiếp tục tăng lãi suất để giải quyết lạm phát. Lạm phát ở
Anh vẫn cao trong tháng 8, ở mức 9,9%.
Giới chức Uganda
xác nhận ít nhất 7 ca mắc bệnh Ebola, đều thuộc biến thể Sudan mà hiện
chưa có vắc-xin nào được thử nghiệm. Các ca nhiễm trên được ghi nhận ở khu vực
trung tâm của Mubende. WHO đã cử một nhóm đến hỗ trợ nhà chức trách Uganda.
Con số trong ngày: 1
tỷ đô la, là đóng góp kinh tế hàng năm của chuỗi cung ứng tôm hùm cho bang
Maine, Mỹ.
TIÊU ĐIỂM
Trung Quốc xả kho dự trữ thịt lợn
Hệ triết lý của Tư tưởng
Tập Cận Bình có thể rất mơ hồ. Nó đề ra các mục tiêu bao gồm hiện thực hóa
“khát vọng mới của nhân dân về cuộc sống tốt đẹp hơn,” một khái niệm cũng rất
mơ hồ. Nhưng đôi khi, bộ máy hoạch định chính sách của Trung Quốc sẽ cụ thể hóa
quan điểm có tính tổng quát này. Theo Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia, một
cơ quan lập kế hoạch, một trong những khát vọng của người dân về cuộc sống tốt
hơn là giá thịt lợn ổn định.
Với lễ Quốc khánh đang đến
gần vào ngày 1 tháng 10, ủy ban muốn giúp các gia đình có đủ khả năng thưởng thức
món thịt yêu thích của mình. Vào thứ Sáu, họ sẽ giải phóng hàng nghìn tấn thịt lợn
đông lạnh từ kho dự trữ của nhà nước, lần thứ ba trong tháng này. Làm vậy sẽ
giúp kiềm chế giá, vốn đã cao hơn 22% trong tháng 8 so với một năm trước. Ủy
ban cũng cam kết ngăn chặn tình trạng thổi giá và thông đồng giữa các nhà cung
cấp thực phẩm. Có lẽ khát vọng về cuộc sống mới tốt hơn của các nhà sản xuất thịt
chỉ đứng hàng thứ hai.
Nga chuẩn bị sáp nhập các vùng đông Ukraine
Vào thứ Sáu, các chính phủ
bù nhìn do Nga cài đặt tại bốn vùng lãnh thổ bị chiếm đóng ở Ukraine sẽ bắt đầu
hỏi người dân xem họ có muốn sáp nhập vào Nga hay không. Giống như cuộc trưng cầu
dân ý năm 2014 ở Crimea, kết quả “đồng ý” sẽ là cái cớ cho việc sáp nhập chính
thức.
Thăm dò sẽ diễn ra trong
vòng 5 ngày ở các khu vực Donetsk, Luhansk, Kherson và Zaporizhia do Nga kiểm
soát. Dĩ nhiên tiến trình sẽ không tự do hay công bằng. Các phương tiện truyền
thông Nga đã công bố các cuộc thăm dò dự đoán tỷ lệ ủng hộ lên tới 80% -91%.
Trong khi đó, giới chức Ukraine tuyên bố cuộc thăm dò của chính người Nga cho
thấy không quá 10% dân số sẽ đi bỏ phiếu. Tại Zaporizhia, cảnh sát vũ trang sẽ
tháp tùng quan chức bầu cử đi đến từng nhà để lấy phiếu.
Trong bài phát biểu trên
truyền hình vào ngày 21 tháng 9, tổng thống Vladimir Putin cho biết ông sẽ đảm
bảo quá trình sáp nhập với đầy đủ các loại vũ khí của Nga, bao gồm cả vũ khí hạt
nhân. Các đối thủ phương Tây của Nga đã lên án kế hoạch sáp nhập, với tổng thống
Pháp Emmanuel Macron gọi nó là “một trò hề.” Ukraine đang kêu gọi công dân
không tham gia và rời khỏi các khu vực trên, đặc biệt là đàn ông trưởng thành –
để tránh bị huy động cầm súng bắn vào chính đất nước của mình.
Đảng Dân chủ Mỹ có thể sẽ thắng Thượng viện
Trong 22 cuộc bầu cử giữa
kỳ trước đây của Mỹ, đảng của tổng thống đương nhiệm chỉ thắng thêm ghế Thượng
viện có sáu lần. Nhưng lần này, đảng Dân chủ đang kỳ vọng các ứng viên kém nổi
bật của đảng Cộng hòa sẽ biến cuộc bầu cử năm nay trở thành lần thứ bảy. Trong
số các cuộc đua cạnh tranh nhất là ở Bắc Carolina, nơi Donald Trump sẽ tổ chức
mít tinh cùng với Ted Budd, một nghị sĩ Cộng hòa kiêm chủ cửa hàng súng và đồng
tài trợ cho dự luật cấm phá thai sau 15 tuần mang thai trên toàn quốc.
Mặc dù đảng Cộng hòa thắng
Bắc Carolina trong cả chín trên mười cuộc bầu cử tổng thống gần đây nhất, thăm
dò dư luận đang cho thấy ông Budd sẽ thua trước đối thủ thuộc đảng Dân chủ,
Cheri Beasley, một cựu thẩm phán bang có quan điểm ôn hòa. Mô hình dự báo của Economist
vẫn cho thấy ông Budd có nhiều khả năng thắng hơn, nhưng cơ hội của ông đang giảm.
Viễn cảnh về các lệnh cấm phá thai mới đã tiếp thêm sức mạnh cho các đảng viên
Dân chủ trên toàn quốc. Chỉ 46% người Mỹ ủng hộ dự luật do ông Budd tài trợ. Và
vấn đế này có vẻ sẽ giúp đảng Dân chủ giữ lại – hoặc thậm chí là mở rộng – thế
đa số tại Thượng viện của mình. Nhìn chung, mô hình của Economist cho thấy
đảng Dân chủ sẽ thắng thêm một ghế Thượng viện vào tháng 11.
Chính phủ Anh chuẩn bị công bố kế hoạch ngân sách
Vào thứ Sáu, tân bộ trưởng
tài chính Anh Kwasi Kwarteng sẽ trình một kế hoạch ngân sách dự kiến. Với cái
tên “sự kiện tài khóa,” bài phát biểu của ông Kwarteng sẽ tiết lộ một loạt các
biện pháp cắt giảm thuế và trợ cấp. Đáng chú ý nhất, chính phủ sẽ phác thảo
cách họ dự định chi trả cho gói bảo đảm năng lượng hơn 100 tỷ bảng Anh (113 tỷ
USD), sau khi đã cam kết giảm hóa đơn năng lượng trung bình năm của một hộ gia
đình xuống còn 2.500 bảng Anh từ mức 6.000 bảng Anh như dự đoán.
Việc cắt giảm thuế có thể
bao gồm cải cách thuế trước bạ, thuế bán nhà, cũng như giảm nhanh thuế thu nhập
cơ bản. Trong bối cảnh lạm phát và lãi suất cao, đây là tin đáng hoan nghênh
cho cử tri. Nhưng nó làm tổn hại đến ngân sách của chính phủ. Chỉ riêng năm
ngoái, thuế trước bạ mang về gần 19 tỷ bảng Anh. Và không như một ngân sách
thông thường, “sự kiện tài khóa” này không đi kèm một dự báo kinh tế đầy đủ của
Văn phòng Trách nhiệm Ngân sách, một cơ quan giám sát chính phủ. Dự kiến sẽ có
tranh cãi kịch liệt.
No comments:
Post a Comment