Những
nước châu Á nào ủng hộ Trung Quốc trong cuộc khủng hoảng eo biển Đài Loan ?
Phan
Minh - RFI
Đăng
ngày: 23/08/2022 - 14:39
Chủ tịch
Hạ Viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi đã thực hiện chuyến công du tới Đài Bắc hôm
02/08/2022 vừa qua. Điều này đã khiến căng thẳng ở eo biển Đài Loan leo thang
khi Trung Quốc quyết định tiến hành hàng loạt các cuộc tập trận xung quanh hòn
đảo với mục đích dằn mặt cả Washington lẫn Đài Bắc. Trang mạng của Nhật The Diplomat, ngày 13/08/2022,
có bài phân tích phản ứng của các nước châu Á về « cuộc khủng hoảng eo biển
Đài Loan » sau chuyến đi của bà Pelosi.
Ảnh
minh họa. REUTERS - DADO RUVIC
Dường như tất
cả các quốc gia trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương đều đồng tình
về một điều : tình hình hiện nay ở eo biển Đài Loan đang gây lo
ngại và là mối đe dọa tiềm tàng đối với hòa bình và ổn định trong khu vực. Nhưng
ngoài nhận định đó, các quốc gia có nhiều quan điểm khác nhau, đặc
biệt về việc ai là người phải chịu trách nhiệm cho những căng thẳng hiện tại ở Đài
Loan, phải chăng là Hoa Kỳ, do chuyến thăm Đài Bắc của chủ tịch Hạ viện Mỹ
Nancy Pelosi hay Trung Quốc, vì các cuộc tập trận quân sự xung quanh hòn đảo
mang tính khiêu khích và khác với các cuộc tập trận trước đây.
Trung Quốc
tuyên bố rằng cộng đồng quốc tế ủng hộ họ. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Uông
Văn Bân nói với các phóng viên vào ngày 08/08 rằng “hơn 170 quốc gia đã lên tiếng
ủng hộ Trung Quốc về vấn đề Đài Loan thông qua nhiều cách khác nhau”. Những người
ủng hộ Trung Quốc “chiếm đa số áp đảo so với Mỹ và một số ít nước theo đuôi
Washington,” ông Uông nói thêm.
Tuy nhiên,
điều mà Trung Quốc gọi là “ủng hộ” bao gồm một loạt các sắc thái. Một số nước đối
tác, đặc biệt là Nga và Bắc Triều Tiên, đã cùng với Trung Quốc công khai lên án
Hoa Kỳ về chuyến thăm Đài Bắc của bà Pelosi và đổ lỗi cho Washington đã khuấy động
khu vực dẫn đến căng thẳng hiện tại. Nhưng rất ít quốc gia có chung lập trường
này. Nhiều nước đã lên tiếng bày tỏ quan điểm ủng hộ Trung Quốc nhưng không
công khai chỉ trích Hoa Kỳ, và nhiều nước giữ lập trường trung lập, chỉ bày tỏ
“quan ngại” mà không cáo buộc bất cứ ai.
Đổi lại, một
số quốc gia, bao gồm cả những nước mà Trung Quốc tuyên bố là ủng hộ mình, đã có
những phát biểu gần với quan điểm của Hoa Kỳ và Đài Loan, nhấn mạnh đến nguy cơ
căng thẳng leo thang, trước những khẳng định của Trung Quốc theo đó, chủ quyền
của Bắc Kinh bị vi phạm. Và một số quốc gia, các đồng minh thân cận của Hoa Kỳ
như Úc hay Nhật Bản, đã công khai lên án các hành động của Trung Quốc nhằm gây
bất ổn trong khu vực khiến căng thẳng leo thang.
Để làm rõ
những sắc thái này, cần phải xem xét các tuyên bố chính thức của bộ Ngoại giao,
thông cáo báo chí và các bình luận được lưu lại trên các phương tiện truyền
thông của 33 nước trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, bao gồm Đông Á, Đông
Nam Á, Nam Á, Trung Á, Úc và New Zealand. Sau đó, đánh giá các tuyên bố của họ
trên thang điểm từ 1 đến 5, trong đó là những nước có luận điệu phù hợp với
quan điểm của Trung Quốc nhất, còn 5 là những nước có lập trường ngược lại (hoặc
nói một cách khác là phù hợp với quan điểm của Hoa Kỳ và Đài Loan).
Ba nước ủng hộ Trung Quốc nhất là Miến Điện, Bắc Triều Tiên và Nga. Cả ba đều công khai cáo buộc Hoa Kỳ
là nguyên nhân dẫn đến căng thẳng hiện nay. Tuyên bố của chính quyền quân sự Miến
Điện nói rằng chuyến thăm của bà Pelosi "đang gây ra leo thang căng thẳng
trên eo biển Đài Loan." Trong khi đó, Bắc Triều Tiên phản đối “hành động
can thiệp ngang ngược của Hoa Kỳ vào công việc nội bộ của các quốc gia khác và
những khiêu khích chính trị và quân sự có chủ đích của họ”. Nga nói về “các vấn
đề và khủng hoảng do Washington gây ra” và cáo buộc Hoa Kỳ “vi phạm” “nguyên tắc
cơ bản về bình đẳng chủ quyền của các quốc gia”.
Ít nước ủng
hộ ở mức độ này, nhưng có 10 quốc gia khác đã bày tỏ
quan điểm khá gần gũi với lập trường của Bắc Kinh mà không lên án Hoa Kỳ trực
tiếp. Tuyên bố của các quốc gia này đáp ứng một hoặc nhiều tiêu chí
sau : chúng thể hiện lập trường rằng Đài Loan “là một phần không thể tách rời của
Trung Quốc”; họ bày tỏ sự ủng hộ hoặc lo ngại về những vi phạm “chủ quyền và
toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc” hoặc họ kêu gọi “không can thiệp” vào công việc
nội bộ của Trung Quốc. Tất cả những điều này đều rất phù hợp với các luận điểm
của Bắc Kinh.
Tuyên bố của Pakistan là một ví dụ điển
hình về những quốc gia xếp ở nhóm thứ hai này :
« Pakistan
tái khẳng định cam kết mạnh mẽ đối với chính sách ‘Một nước Trung Hoa’ và ủng hộ
mạnh mẽ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc. Pakistan quan ngại sâu sắc
về tình hình đang phát sinh ở eo biển Đài Loan, có ảnh hưởng nghiêm trọng đến
hòa bình và ổn định khu vực. Pakistan thực sự tin tưởng rằng
quan hệ giữa các quốc gia cần dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau, không can thiệp
vào công việc nội bộ và giải quyết các vấn đề một cách hòa bình, bằng cách
tôn trọng các nguyên tắc của Hiến chương Liên Hiệp Quốc, luật pháp quốc tế và
các thỏa thuận song phương. »
6
quốc gia khác đã có những phản ứng và tuyên bố được xếp vào nhóm có lập trường
trung lập thực sự, xếp ở nấc 3 trong thang điểm 1-5. Các quốc gia này đã đưa ra tuyên bố
“quan ngại” và kêu gọi “tất cả các bên” thực hiện kiềm chế, thận trọng và không
làm tình hình leo thang. Tuyên bố của họ có đề cập đến cả những lo ngại về
"chủ quyền" và "leo thang", phản ánh quan điểm của cả Trung
Quốc và Hoa Kỳ. Chẳng hạn, tuyên bố của Indonesia
nói rằng “Indonesia quan tâm sâu sắc đến sự kình địch ngày càng gia tăng giữa
các cường quốc” và “kêu gọi tất cả các bên kiềm chế trước các hành động khiêu
khích có thể làm trầm trọng thêm tình hình”. Tuy nhiên Jakarta không đề cập đến
các hành động cụ thể làm dấy lên lo ngại của Indonesia.
4 quốc gia
khác là Ấn Độ, New Zealand, Singapore và
Việt Nam tự đặt mình gần
gũi với Hoa Kỳ hơn, trong khi không trực tiếp lên án Trung Quốc. Các quốc
gia này được xếp ở nấc 4, đã đề cập đến sự cần thiết trong việc “giảm leo thang
căng thẳng” và “ hành động kiềm chế”, những ngôn từ được Washington sử dụng.
Tuy nhiên, những quốc gia này không bày tỏ những quan ngại về chủ quyền hay
toàn vẹn lãnh thổ. Singapore, chẳng
hạn, “nhấn mạnh đến sự cần thiết trong việc tránh nhận định sai lầm và tai nạn
không đáng có, có thể dẫn đến một vòng xoáy leo thang và gây bất ổn cho khu vực.”
Ấn Độ, nước đã trì hoãn đưa ra bất kỳ
bình luận nào trong 10 ngày sau khi bà Pelosi đến Đài Loan, cuối cùng nhận xét
rằng : “Chúng tôi kêu gọi thực hiện kiềm chế, tránh các hành động thay đổi
hiện trạng một cách đơn phương, giảm leo thang căng thẳng và nỗ lực duy trì hòa
bình và ổn định trong khu vực."
Ở khu vực
châu Á - Thái Bình Dương, chỉ có 2 quốc gia là Úc và Nhật Bản
cùng với Mỹ và Đài Loan trực tiếp chỉ
trích Trung Quốc về các cuộc tập trận quân sự gần hòn đảo. Nhật Bản, trong một tuyên bố chung với
các ngoại trưởng G7 khác, đã tố cáo “các hành động đe dọa của Cộng hòa Nhân dân
Trung Hoa”. Úc thì cho biết “quan ngại
sâu sắc về việc Trung Quốc phóng tên lửa đạn đạo vào các vùng xung quanh bờ biển
của Đài Loan,” điều mà Canberra gọi là “không chính đáng và gây mất ổn định”.
Một lưu ý
cuối cùng : Những lời khẳng định lại về “chính sách Một nước Trung Hoa” không
phải là yếu tố được tính tới trong việc phân loại này, vì đơn giản là mọi quốc
gia đều đưa ra những tuyên bố ủng hộ « chính sách một nước », kể cả
Hoa Kỳ, nhưng họ lại không có cùng quan điểm với Trung Quốc. Thế nhưng, bộ Ngoại
Giao Trung Quốc thường xuyên tính gộp cả những nước tái khẳng định ủng hộ
“chính sách Một Trung Quốc” như là bằng chứng về sự ủng hộ dành cho Bắc Kinh,
ngay cả khi phần còn lại trong các tuyên bố đó có thể hoàn toàn trái ngược với
lập trường của Trung Quốc
Một số quốc
gia châu Á-Thái Bình Dương đã không đưa ra tuyên bố chính thức nào, trong đó có
Hàn Quốc, một đồng minh của Hoa Kỳ
và đó là điều đáng chú ý nhất.
Lập trường
của các quốc gia về cuộc khủng hoảng ở eo biển Đài Loan gần đây giống với lập
trường địa chính trị vốn có từ trước của họ. Các quốc gia gần gũi hoặc với Hoa
Kỳ hoặc với Trung Quốc đều có những phản ứng bày tỏ lập trường nhất định trong
hồ sơ Đài Loan. Nhưng có một bộ phận lớn trong khu vực, bao gồm gần như toàn bộ
các nước Đông Nam Á không muốn đứng về bất cứ phe nào cả.
------------------------------
CÁC NỘI DUNG LIÊN QUAN
TRUNG
QUỐC - ĐÀI LOAN - TẬP TRẬN
Trung
Quốc kéo dài tập trận xung quanh Đài Loan
Trung
Quốc tập trận quanh Đài Loan tạo cơ hội cho Mỹ thu thập thông tin tình báo
Hải
quân Trung Quốc tập trận áp sát khu vực 12 hải lý của Đài Loan
No comments:
Post a Comment