Bắc Kinh 2022 và 2008 : Thế
Vận hội và hai Trung Quốc khác nhau
Stephen
McDonell
Phóng viên BBC ở Bắc Kinh, Trung Quốc
25/01/2022
https://www.bbc.com/vietnamese/world-60114269
Một người đàn ông
đeo mặt nạ và mặc áo khoác đi ngang qua một tòa nhà có biểu tượng Thế vận hội
Bắc Kinh sẽ trở thành thành phố đầu tiên trên thế
giới đăng cai cả hai kỳ Thế vận hội mùa hè và mùa đông.
Tuy nhiên, nhiều thứ đã thay đổi kể từ Thế vận
hội mùa hè năm 2008.
Sau 14 năm, thái độ, quan điểm của nước chủ
nhà Trung Quốc, cũng như sự kỳ vọng của quốc tế đã rất khác. Không khí của Thế
vận hội năm 2022 không giống như trước.
Thế vận hội mùa hè luôn luôn quan trọng hơn Thế
vận hội mùa đông, đơn giản bởi vì có nhiều quốc gia tham dự hơn. Đại dịch Covid
cũng ảnh hưởng không nhỏ đến quy mô và không khí của Thế vận hội sắp diễn ra.
Úc cùng với Mỹ tẩy chay
Olympics Mùa đông Bắc Kinh 2022
Thế vận hội Mùa đông của
Trung Quốc gây tranh cãi
Việc tổ chức một thế vận hội "bình thường"
là điều không thể vào lúc này khi dịch Covid-19 bùng phát trở lại ở Bắc Kinh, đặc
biệt ở một đất nước vẫn theo đuổi chiến lược "Zero Covid" như Trung
Quốc. Đây có lẽ là kỳ Thế vận hội duy nhất mà công chúng không thể mua vé.
Thay vào đó, các doanh nghiệp nhà nước hoặc
các hội đoàn của Đảng Cộng Sản Trung Quốc sẽ phân phối vé cho một số người nhất
định với kỳ vọng họ sẽ tuân thủ các biện pháp hạn chế Covid, bao gồm việc cách
ly nghiêm ngặt và xét nghiệm nhiều lần trước khi tham dự.
Tuy nhiên, kể cả không có Covid đi chăng nữa,
đó cũng không còn là Trung Quốc của năm 2008.
Năm 2008 bắt đầu khó khăn với một trận bão tuyết
càn quét toàn bộ khu vực phía nam Trung Quốc. Sau đó là cuộc nổi dậy của các
nhà sư ở Tây Tạng rồi trận động đất kinh hoàng ở Tứ Xuyên cướp đi sinh mạng của
70.000 người.
Trận động đất và cuộc chạy đua trong tuyệt vọng
để cứu những người sống sót đã khiến cái nhìn của quốc tế trở nên thiện cảm hơn
với Trung Quốc.
Ứng dụng Olympics Bắc Kinh
chứa các rủi ro bảo mật
Lithuania dám thách thức
Trung Quốc để rồi do dự
Vào thời điểm Thế vận hội bắt đầu, các lãnh đạo
Đảng Cộng sản Trung Quốc đã sử dụng thiện chí này để quảng bá về một Trung Quốc
với sức mạnh kinh tế bùng nổ, các công trình kiến trúc nổi bật, những thành phố
nhộn nhịp vui vẻ và một xã hội đã trở nên cởi mở hơn với nghệ thuật, các ban nhạc
đường phố và sự hào hứng đón nhận các ý tưởng mới từ phương Tây.
Trung Quốc thay đổi chóng mặt.
Tới năm 2022, dàn lãnh đạo mới của Đảng Cộng sản
có những ưu tiên khác 14 năm về trước.
Dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình, thái độ của
Trung Quốc đối với quốc tế cũng đã thay đổi theo hướng: Chúng tôi đã chịu đựng
'Thời kỳ Ô nhục 100 năm' (Bách niên Quốc sỉ) trong thế kỷ 20, thời của chúng
tôi đã tới, các người sẽ phải quen dần đi với vị thế xứng với tầm cao của Trung
Quốc trên thế giới.
Một Trung Quốc "hướng tới tương
lai" của năm 2008
Sau cuộc đàn áp đẫm máu ở quảng trường Thiên
An Môn năm 1989, Bắc Kinh đã thất bại trong cuộc đua giành quyền đăng cai Thế vận
hội 2000 với thành phố Sydney (Úc).
Để đảm bảo cho Thế vận hội 2008, Trung Quốc đã
công bố một số thay đổi để thể hiện đất nước trên một tỷ dân đang hướng tới
tương lai và là một quốc gia nước chủ nhà xứng tầm.
Một trong những thay đổi đó là giảm bớt các hạn
chế đi lại đối với phóng viên nước ngoài. Trước đó, phóng viên phải xin phép
chính chuyền địa phương khi đến bất cứ địa điểm nào trên khắp đất nước. Tôi đã ở
Trung Quốc vào năm 2008, và cùng với một số phóng viên khác trò chuyện với ông
Tần Cương của Bộ Ngoại giao, người hiện là đại sứ Trung Quốc tại Mỹ.
Vào năm 2008, có vẻ như Trung Quốc chỉ có một
lựa chọn duy nhất là tiến về phía trước. Chúng tôi đã hỏi ông Tần liệu rằng các
quy tắc dành cho phóng viên nước ngoài sẽ trở lại như cũ sau khi Thế vận hội kết
thúc.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/FE30/production/_122927056_sdfsd.png.webp
Trượt băng dưới
bóng Sân vận động Tổ yến
"Không thể nào", ông ấy cười và làm
động tác mô tả việc chuyển số trên ô tô. "Trung Quốc chỉ có một thiết bị
và nó đang đi về phía trước".
Và vào thời điểm đó, quả đúng là Trung Quốc đã
tiến về phía trước. Nếu du khách đến Bắc Kinh vào kỳ Thế vận hội 2008 và chỉ
quay lại vào thời gian này, họ sẽ thấy sự khác biệt rõ ràng.
Ví dụ, hạ tầng giao thông của thành phố đã
thay đổi vượt bậc. Vào năm 2008, hệ thống tàu điện ngầm của Bắc Kinh chỉ có 4
tuyến, với hai tuyến và một số thay đổi nhỏ được bổ sung ngay trước Thế vận hội.
Hiện tại, Bắc Kinh có 27 tuyến tàu điện ngầm
và 459 bến và đang trở thành mạng lưới giao thông ngầm lớn nhất thế giới.
Không còn nhiều trí thức và luật sư
nhân quyền còn tự do để lên tiếng
Tuy nhiên, nếu du khách tìm hiểu sâu thêm chút
nữa, họ sẽ phát hiện ra rằng sự cởi mở đối với các ý tưởng không được Đảng Cộng
sản ủng hộ đã giảm đi đáng kể. Một số người nói điều đó đã biến mất.
Trong mấy tuần gần đây, những người bất đồng
chính kiến đã bị gây áp lực để không lên tiếng khi mọi con mắt đang đổ dồn về
Trung Quốc. Điều này cũng diễn ra vào năm 2008. Điều khác biệt là hiện tại,
Trung Quốc không còn nhiều trí thức hoặc luật sư nhân quyền để mà bị miệng. Họ
đã bị công an lôi đi từ lâu rồi.
Ngay cả các học giả bình thường cũng e ngại trả
lời phỏng vấn bởi vì những nhận xét của họ có thể bị quy chụp là đang chỉ trích
đất nước.
Thực tế, một nhóm trí thức, được coi là những
kẻ gây rối, vừa bị xoá khỏi nhóm chia sẻ trên WeChat, mạng xã hội quan trọng nhất
ở Trung Quốc.
Trương Di Hà từ nhóm này nói với BBC:
"Lúc đầu, tôi cảm thấy tức giận vì tôi không thể lên tiếng. Nhưng sau đó,
tôi quyết định rằng sự giận dữ đó là vô ích và nó chỉ gây ảnh hưởng đến sức khoẻ
của tôi."
Cô ấy nói rằng cô ấy không kỳ vọng những sự hạn
chế mới với cô ấy và những người khác - được đưa ra vì Thế vận hội sắp tới - sẽ
được nới lỏng khi Thế vận hội kết thúc.
Đây không phải là bức tranh duy nhất về sự
thay đổi.
Trước Thế vận hội 2008, Bắc Kinh có một cuộc sống
về đêm độc đáo. Bất kỳ du khách nước ngoài nào cũng có thể bị cuốn vào sự sôi động
của khu phố đêm. Tất cả đã từng xảy ra. Thành phố này vẫn còn nhiều thứ dành
cho bạn chọn nhưng các đợt phá huỷ liên tiếp đã xóa tan các điểm sáng tạo nhỏ
trong không gian đô thị.
Mới đây, khi tôi nói chuyện với một kiến trúc
sư người Trung Quốc, anh ấy đùa rằng 10 năm trước, có cảm giác như anh ấy ra
ngoài hàng đêm. Anh ấy cười và nói thêm: "Có thể vì lúc đó tôi còn trẻ".
Dừng một lát, anh ấy suy nghĩ rồi nói: "Thành phố lúc đó rất khác. Tôi đã
có rất nhiều bạn bè người nước ngoài."
Vào thời kỳ đó, các kiến trúc sư được coi là
những ngôi sao của thành phố. Hàng loạt công trình kiến trúc ngoạn mục được
hoàn thành như tháp CCTV (Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc) theo phong
cách của Escher (hoạ sĩ thị giác người Hà Lan), mái vòm tuyệt đẹp của Trung tâm
Biểu diễn Nghệ thuật Quốc gia, hay thiết kế lấy cảm hứng từ hình rồng của sân
bay Bắc Kinh.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/14C50/production/_122927058_beijingstreets.png.webp
Bắc Kinh thay đổi
chóng mặt về xây cất đô thị những năm qua
Ông Tập 'cảnh cáo' các kiến
trúc' kì quái'
Nghệ sĩ đương đại Ngải Vị Vị là cố vấn nghệ
thuật cho công trình Sân vận động Tổ yến Bắc Kinh. Vào thời điểm đó, tôi đã phỏng
vấn ông ấy về những công trình nổi bật của thành phố, cũng như ông ấy nghĩ gì về
việc các công trình kiến trúc hiện đại có thể trở thành tương lai của Bắc Kinh.
"Không, không, tất cả đã kết thúc",
Ngải Vị Vị nói.
Tôi không hiểu.
"Cửa sổ đó, khoảnh khắc đó đã khép lại rồi",
ông ấy nói.
Ngải Vị Vị hiện đang sống lưu vong ở nước
ngoài, ám chỉ rằng không gian cho phép sự táo bạo trong nghệ thuật kiến trúc
trước Thế vận hội 2008 đã thực sự kết thúc. Nó kết thúc thậm chí trước ngày cuối
cùng của Thế vận hội.
Tôi hơi hoài nghi quan điểm của ông cho đến
khi nghe Chủ tịch Tận Cận Bình công khai nói rõ quan điểm này tại một hội nghị
chuyên đề về văn hoá. Ông Tập nói rằng ông đã chán ngấy "kiến trúc kỳ dị"
rồi.
Tuy nhiên, rất nhanh chóng, mọi con mắt của thế
giới sẽ lại đổ dồn vệ Sân vận động Tổ yến cho lễ khai mạc Thế vận hội mùa đông
2022. Sẽ có ít đại diện chính phủ các nước hơn sau một loạt các cuộc tẩy chay
ngoại giao để phản ứng lại tình trạng vi phạm nhân quyền ở Trung Quốc, đặc biệt
là ở Tân Cương, nơi chính quyền địa phương bị cáo buộc vi phạm nhân quyền
nghiêm trọng đối với người Uyghur (Duy Ngô Nhĩ).
Và cũng như thái độ cứng rắn của Bắc Kinh đối
với chính quyền các nước trong những năm gần đây, nhiều chính phủ nước ngoài
cũng giữ lập trường tương tự đối với Trung Quốc. Ít khi thấy họ sẵn sàng làm
ngơ trước tình cảnh Đảng Cộng sản Trung Quốc đối xử tệ đối với công dân của
chính TQ. .
Thế vận hội 2022 sẽ được nhìn như thế
nào?
Ở mức độ nào đó, gương mặt văn hoá cho các buổi
lễ tại Thế vận hội sẽ không thay đổi. Đạo diễn nổi tiếng của Trung Quốc Trương
Nghệ Mưu sẽ làm tổng đạo diễn phần khai mạc và bế mạc của Thế vận hội 2022.
Một số người cáo buộc ông ấy đã bán lương tâm
sau thành công của những bộ phim gai góc về Cách mạng Văn hoá và Đại Nhảy vọt
làm hàng triệu dân đã chết đói.
Nhưng nhà đạo diễn nhận được sự hoanh nghênh
nhiệt liệt từ bữa tiệc hình ảnh ngoạn mục trong Thế vận hội 2008.
Trương có lập luận rằng Thế vận hội chỉ đơn
giản là nền cảnh để vẽ một bức tranh về Trung Quốc, từ xưa tới nay.
Với vị thế khác biệt của Trung Quốc trong những
năm gần đây, sẽ rất thú vị khi xem những hình ảnh được Trương Nghệ Mưu trình
làng trong lễ khai mạc và bế mạc Thế vận hội. Nó có thể định hình cách thế giới
nghĩ về toàn bộ Thế vận hội được đăng cai bởi chủ nhà Trung Quốc.
Đây cũng sẽ là một sự kiện truyền hình. Thời
tiết sẽ lạnh cóng. Người xem không nhận được vé. Những người nước ngoài duy nhất
có mặt là những vận động viên tham gia thi đấu hoặc người sống, làm việc ở Bắc
Kinh. Những gì họ nhìn thấy chỉ là phần bên trong một 'khu cách ly' khổng lồ
chống dịch Covid.
Nhưng nếu lần đầu tiên trong lịch sử, người
dân phải ngồi yên trong nhà xem Thế vận qua truyền hình thì hóa ra sự kiện này
lại trúng ý chính quyền vốn đang lo lắng về mọi sai sót khó lường trước.
-------------------------
TIN LIÊN QUAN
Lithuania: Quốc gia châu
Âu dám thách thức Trung Quốc để rồi do dự
8 tháng 1 năm 2022
.
My2022: Chuyên gia cảnh
báo ứng dụng Olympics Bắc Kinh chứa rủi ro bảo mật
18 tháng 1 năm 2022
.
Úc cùng với Mỹ tẩy chay
Olympics Mùa đông Bắc Kinh 2022
8 tháng 12 năm 2021
.
Thế vận hội Mùa đông của
Trung Quốc gây tranh cãi
20 tháng 1 năm 2022
No comments:
Post a Comment