https://www.facebook.com/lenguyenduyhau/posts/10159836248804532
Hôm nay
thì một phường trung tâm của Sài Gòn và năm phường của quận trung tâm của Hà Nội
quyết định áp dụng các biện pháp hạn chế hoạt động nhằm đối phó với số ca tăng
cao. Trong khi phường Tân Định, Sài Gòn thì yêu cầu hạn chế số người ăn uống
trong một quán ăn xuống 50%, thì năm phường của Hoàn Kiếm quyết định dừng mọi
hoạt động ăn uống tại chỗ. Trước đó thì quận Đống Đa, Hà Nội cũng quyết định dựng
lại các lô cốt cứng trên địa bàn quận, dừng bán ăn tại chỗ, và hạn chế các hoạt
động tụ tập nhiều người. Điều đáng nói là các địa phương cấp phường này vẫn được
đánh giá là quận cam, cấp 3, tức là "nguy cơ cao" theo nghị quyết 128
của chính phủ, và các quyết định hạn chế cho đến nay đều do uỷ ban nhân dân cấp
quận quyết định.
Cho đến
nay, nghị quyết 128 của chính phủ vẫn là văn bản pháp lý cao nhất để thực hiện
các biện pháp phòng, chống dịch (bên cạnh các văn bản chính trị khác, nhìn
chung ủng hộ tinh thần của nghị quyết 128). Tuy nhiên, không biết bao nhiêu lần
các địa phương ở các cấp khác nhau "chà đạp" lên nghị quyết 128. Những
lần trước (ví dụ như khi Hà Nội đề nghị cách ly người về từ các tỉnh có nguy cơ
cao, hay gần nhất là Ninh Bình đòi cách ly người về từ một số địa phương của Hà
Nội), sự "chà đạp" thường bị phản đối và xử lý nhanh gọn, có lẽ vì nó
liên quan đến nhiều hơn một tỉnh, thành và chắc cũng đã có sự phản đối của các
địa phương.
Lần này
thì khác, tuy nghị quyết 128 cũng một lần nữa bị chà đạp, lại rất ít người đặt
câu hỏi, có lẽ vì không có sự phản đối chính thức nào. Điều này có thể vì chính
đối tượng chịu tác động (là người dân ở khu vực bị hạn chế hoạt động) cũng ủng
hộ quyết định này, hoặc cũng có thể vì họ không thực sự biết rằng nghị quyết
128 vốn không chỉ được tạo ra để các địa phương điều chỉnh hoạt động với nhau,
mà còn là để bảo vệ chính các quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp, công dân tại
các địa bàn trước sự tuỳ tiện của cơ quan nhà nước địa phương.
Lấy ví dụ,
trong bảng biểu phân cấp độ dịch theo nghị quyết 128, nhà làm luật ghi nhận hai
điều rất rõ ràng: (1) ghi nhận quyền của doanh nghiệp, cá nhân, cơ quan trong
các địa phương có cấp độ dịch khác nhau, và (2) nghị quyết 128 đòi hỏi muốn
nâng cấp độ dịch và thay đổi các biện pháp với doanh nghiệp, cá nhân, cơ quan
thì chính quyền phải thông báo trước 48 giờ (điều mà không nhiều người nhớ). Nếu
các bạn nhớ lại thì nghị quyết 128 được đưa ra trong bối cảnh mở cửa lại Sài
Gòn, và đích thân chủ tịch nước cũng đã lấy ví dụ về việc phải cho người dân về
thăm bố mẹ, doanh nghiệp được làm ăn khi nói về các biện pháp của nghị quyết.
Như vậy, rõ ràng nghị quyết 128 là bản cam kết mà chính quyền trung ương đưa ra
với người dân, và ràng buộc chính quyền địa phương không được làm những điều
khác nhau có hại cho quyền lợi của người dân. Đây thực chất không phải là văn bản
để các địa phương dựa vào để tị nạnh xem ai được vào nhà ai mà không cần phải
cách ly.
Thế thì vì
sao mình nói các thông báo của quận Đống Đa, Hoàn Kiếm, và phường Tân Định, Q1 là
vi phạm cam kết theo nghị quyết 128? Có vài lý do:
Thứ nhất, ở
một địa phương cấp độ 3, chính quyền phải để cho nhà hàng hoạt động. Chỉ khi
nào địa phương xuống cấp độ 4 thì chính quyền mới được hạn chế hoạt động của
quán ăn theo số người giao dịch trong cùng một thời điểm. Nếu hiểu như vậy thì
hai quận Hà Nội và một phường ở Sài Gòn hạn chế số người ăn cùng một thời điểm,
hay hạn chế hình thức buôn bán... là một việc vi phạm cam kết.
Tất nhiên,
hai quận ở Hà Nội hạn chế buôn bán tại chỗ có thể cãi lại rằng "ơ, tôi vẫn
cho quán ăn "hoạt động" mà, chỉ là không cho vào nhà thôi, nghị quyết
128 đâu có cấm". Bỏ qua việc tranh luận này rất lạm quyền, can thiệp vào
quyền làm ăn của người dân, thì luận điểm thứ hai sẽ khiến cho lập luận kể trên
vô giá trị. Theo đó, nghị quyết 128, chỉ có Uỷ ban Nhân dân cấp tỉnh mới được
phép đưa ra các quyết định về cấp độ dịch và các biện pháp hạn chế tương ứng.
Nghị quyết 128 hoàn toàn không cho phép uỷ ban nhân dân cấp quận hay cấp phường
được thực hiện thay việc của uỷ ban tỉnh, và cũng không cho phép uỷ ban tỉnh uỷ
quyền lại cho quận, phường. Nhiều người cũng chỉ ra rằng quận, hay thậm chí phường,
là một địa bàn quá nhỏ, quá nhân tạo khiến cho việc hạn chế trở nên vô lý (vì
sao một quán ăn bên này đường thì không được bán, nhưng bên kia đường thì được?).
Chính vì thế, tất cả các quyết định của uỷ ban quận và phường, xét đúng ra về
pháp lý là đều vi phạm nghị quyết 128. Trái lại, nó mang tính thi đua hình thức
nhiều hơn.
Và cuối
cùng, không một biện pháp nào thoả mãn điều kiện về thủ tục báo trước theo Nghị
quyết 128 là 48 giờ. Quyết định của Đống Đa có hiệu lực ngay lập tức. Tân Định
không rõ hiệu lực khi nào. Còn 5 phường Hoàn Kiếm cho người dân không đến 24h để
chuẩn bị (chiều 18 ra, trưa 19 có hiệu lực - phiên phiến mà nói thì uỷ ban
thành phố Hà Nội phân cấp độ dịch là tính đến 10h ngày 17, sau đó thì ra văn bản
thì thôi cứ xem như cũng thoả mãn 48 giờ đi, với điều kiện làm văn bản trong...
2 giờ, nhưng hey, thông báo cho dân thì đến sáng 18 mới xuất hiện). Tinh thần của
quy định 48 giờ là để giảm thiểu các thiệt hại kinh tế mà các biện pháp chống dịch
bất ngờ, đánh úp đã gây ra. Tuy nhiên, có vẻ sau chót thì các quận cũng không
quan tâm lắm đến sự lịch sự mang tính tối thiểu này.
Ba cơ sở
trên đủ để cho Bộ Y Tế ra một văn bản đề nghị các quận, phường "quay
xe". Tất nhiên họ có động lực làm như cách họ tích cực với Ninh Bình để bảo
vệ Hà Nội hay không thì còn tuỳ xem ai lên tiếng.
Trên thực
tế, Hà Nội và Sài Gòn không phải là các địa phương duy nhất chà đạp lên nghị
quyết 128. Hải Phòng, Quảng Ninh vẫn cách ly người từ địa phương phía Nam về.
Huế cũng vậy. Nhưng phiên phiến mà nói thì các địa phương này độ phủ vaccine
chưa cao bằng hai thành phố kia, và... họ cũng không phải là Hà Nội (thủ đô),
và Sài Gòn (thành phố trọng yếu). Hà Nội thì một thời gian dài ước... được làm
như Hải Phòng, dù nếu nói họ đổi để nhận vaccine như Hải Phòng thì chắc chắn
không chịu.
Tóm lại
thì, các quyết định của những địa phương này không chỉ chà đạp lên nghị quyết
128, lên cam kết của chính quyền với người dân như đã phân tích... mà còn thể
hiện một sự nghi ngờ vaccine quá rõ ràng đến từ chính quyền. Rõ nhất là ở Hà Nội.
Vì sao một địa phương tiêm chủng quá nhiều, số ca tử vong lại đặc biệt thấp (chứng
tỏ hiệu quả của vaccine) mà lại áp dụng biện pháp như thời chưa có liều nào? Điều
này thì họ cần trả lời. Nếu không thoả đáng, thì hoặc là họ nghi ngờ vaccine,
hoặc là họ quan tâm đến các con số ca mắc như một dạng KPI để tính toán thành
tích chống dịch chứ không chỉ thực tâm tin vào chiến lược sống chung an toàn với
COVID-19.
Tất nhiên,
xé rào đã trở thành một truyền thống chính trị thường là tốt đẹp ở đất nước
này. Nhưng trong bối cảnh hiện nay, rõ ràng các chính sách xử lý theo quận, phường
chỉ khiến người dân xui xẻo ở bên này con đường chịu thiệt thòi, còn chính phủ
trung ương thì không còn tí quyền uy nào trong công cuộc chống dịch nếu không
dám xử lý các địa phương này. Vậy rốt cuộc
ai đang chỉ đạo chống dịch và chính sách thực sự là gì?
UPDATE: vừa có thêm quận Hai Bà Trưng đánh úp
trong đêm, trưa mai có hiệu lực.
.
No comments:
Post a Comment