Nguyễn
Thông (Nguyễn
Thông Cào)
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1012033066297419&id=100024722048900
Dường như thể chế nào, lực lượng cầm quyền cai
trị nào cũng mắc căn bệnh thích xây dựng hình tượng đại diện. Bọn trẻ bây giờ gọi
là idol (ai đồ), thần tượng. Hồi tôi còn bé, đọc những sách vở tài liệu, thấy
nhà nước (miền Bắc) lên án bọn phong kiến, thực dân, phát xít, đế quốc về “tội”
đề cao chủ nghĩa cá nhân, tạo lập hình tượng lừa mị dân chúng, kiểu như
Napoleon, Hitler, De Gaulle. Chửi khiếp lắm. Chỉ có điều, chửi thì cứ chửi, còn
xây cũng chả kém gì, thậm chí hơn. Đề cao cá nhân, tạo lập ra những idol, kể cả
bịa đặt, không ai giỏi, thạo nghề bằng cộng sản, bằng phe xã hội chủ nghĩa.
Không bàn tới chuyện họ tạo ra những idol đỉnh,
siêu hạng, thật giả thực hư lẫn lộn chẳng biết đường nào lần, chỉ nhắc lại thứ
idol tầm tầm mà bộ máy tuyên giáo, tuyên truyền, văn chương nghệ thuật cách mạng
đã xây dựng. Có những hình tượng được họ tung hô ca ngợi đến giời, nhưng bình
tĩnh nghĩ lại sẽ thấy cực kỳ khủng khiếp, vô nhân, mất hẳn tính người. Đó là hậu
quả của việc chỉ chăm chăm xúi con người ta vào lý tưởng, chính trị, học thuyết
mà quên hẳn đạo đức con người.
Lần giở xa một chút. Nước ta từng chịu cả
nghìn năm bắc thuộc. Lối sống và cách nghĩ Tàu đã ảnh hưởng cực kỳ đậm lên con
người Việt, cả phần tốt cũng như xấu. Dù đã có sự tiếp thu chọn lọc nhưng cái xấu
rất nhiều, ám vào xã hội, truyền đời này đời khác. Những kiểu người “hy sinh” cả
bản thân, cả người ruột thịt để phụng sự vua chúa không hiếm, được nhà cai trị
đề cao, coi là tấm gương học tập và làm theo. Giới Tử Thôi cắt thịt đùi mình
cho công tử Trùng Nhĩ (sau làm vua là Tấn Văn công) ăn đỡ đói, Ngô Khởi giết vợ
nhằm tỏ lòng trung với vua Lỗ, Dịch Nha thịt cả con đẻ nấu dâng vua Tề xơi cho
lạ miệng…, tinh những kiểu idol quái đản. Đám vua chúa lợi dụng thứ “người tốt
việc tốt” ấy cốt tạo ra đội ngũ xả thân cho mình chứ thực ra cũng chẳng ưa gì.
Chính Tấn Văn công khi lên ngôi đã cố ý “quên” Giới Tử Thôi, nói với kẻ thân
tín rằng một người đã không tiếc cái thân thể mình thì nhà vua đối với nó cũng
chẳng là gì. Quản Trọng từng khuyên Tề Hoàn công “tính con người ta, không gì
yêu bằng yêu con, con mà còn nỡ giết thì nghĩ gì đến vua đến ai; người thân
không ai bằng cha mẹ, đã bất hiếu với cha mẹ thì còn thương được người nào”…
Thôi thì cứ cho là bọn phong kiến xấu xa tệ hại,
chứ đâu nghĩ cộng sản sau khi đánh đổ phong kiến lại dẵm ngay vào vũng thối tha
ấy, thậm chí “nâng lên tầm cao mới”. Thời chúng tôi đi học, thế hệ tuổi học trò
những thập niên 60 - 70, đứa nào chẳng biết những tấm gương rất… kinh. Trong thực
tế có hay không, chả mấy ai rõ, nhưng đầy rẫy trong văn chương nghệ thuật. Hình
tượng được ca ngợi, đề cao như sự hy sinh quên mình, mới lướt qua dễ gây xúc động,
nhưng ngẫm kỹ thật đáng sợ. Bất nhân vô cùng. Ác vô cùng. Chả còn chút tính người,
tình người.
Thử điểm lại một số idol ác trong văn nghệ. Ai
đã đọc cuốn sách viết về trung đoàn thủ đô rút khỏi Hà Nội năm 1946, “đêm, cái
đêm rút qua gầm cầu”, “ra đi ngút trời khói lửa, cả đô thành nghi ngút cháy sau
lưng” chắc khó quên cái chi tiết này. Tác giả kể về một người mẹ bế con cùng
rút với bộ đội, khi tới bãi Phúc Xá chuẩn bị vượt sông Hồng thì gặp địch đi tuần.
Có nguy cơ lộ, đứa bé bỗng dưng khóc, người mẹ liền bịt chặt mũi miệng nó, hy
sinh con để giữ bí mật. Đội quân rút ra ngoài an toàn, còn đứa bé chết. Người
ta coi bà mẹ ấy là tấm gương. Chị tôi đọc xong khóc rưng rức. Ông anh tôi học cấp
3, thở dài, bảo thật ghê sợ.
Một cuốn khác, “Phá vây” của Phù Thăng. Những
người lính từ vùng tạm chiếm, anh dũng phá vây ra vùng tự do. Có hai anh em nhà
kia là Nghĩa và Hiếu, yêu thương nhau lắm. Nhưng Hiếu yếu đuối, lại đang yêu,
người yêu vẫn ở lại, bèn vượt sông quay về. Nghĩa thương em rồi giận em, sợ em
phản bội, sợ đồng chí chê cười, liền lấy súng rê rê ngắm bắn em. Dù tác giả để
cho một người khác là Kiên giành súng, bắn Hiếu chết chìm chới với giữa dòng,
nhưng cứ nghĩ tới Nghĩa lại kinh, dù rằng chiến tranh bản chất là tàn bạo.
Cuốn nữa, “Hòn đất” của Anh Đức. Bà Cà Xợi
thương yêu thằng con trai hơn mọi bà mẹ trên đời, nhưng thấy con gây tội ác với
dân, liền lừa lúc con ngủ, nhặt con dao dừa chặt đầu con (thằng Xăm). Nhà văn
cách mạng Anh Đức đã xây dựng hình tượng bà mẹ anh hùng như thế. Sau nghe nói
có một ông trùm đọc được, bắt đổi thành dân quân do bà báo tin, tới chặt đầu
con bà.
Những hình tượng cách mạng điển hình ác do tuyên
huấn tuyên giáo tạo dựng thời chiến tranh không phải hiếm. Không còn chi máu mủ
ruột rà, chả chút tình thân, mất hết tình người, sự lương thiện bị triệt tiêu,
chỉ còn cách mạng, cách mạng, cách mạng. Một thể chế, một xã hội đề cao con người
ác, khen ngợi hành vi nhẫn tâm của kẻ ruột thịt đối với người ruột thịt, nghĩ
cho cùng đã tạo mảnh đất gieo mầm cái ác. Điều đó thấy rõ ngay, trong cải cách
ruộng đất, kẻ nắm quyền đã tôn vinh những đứa con đấu tố cha mẹ, cháu chắt đấu
hại ông bà, gây ra bao nhiêu tấn bi kịch gia đình thê thảm. Không có xã hội nào
u ám, đen tối, độc ác như vậy, kể cả thực dân phong kiến. Giá trị đạo đức bị đảo
lộn tới mức không thể tin là nó đã tồn tại, đã xảy ra.
Cho nên, cũng không lấy làm lạ khi có những
người, nhiều người, thậm chí có học, đã tung hô nồng nhiệt đứa con “bác sĩ
Khoa” lạnh lùng ra tay hạ thủ mẹ đẻ, rút ống thở cho mẹ chết, dù rằng lý do để
cứu người khác. Ngay cả phương Tây văn minh, không thiếu gì trường hợp muốn được
chết nhân đạo, chết êm ái, nhưng quốc hội cũng chả dám duyệt thành luật, không
cho phép, không ban hành luật. Vậy nhưng, ở xứ ta, “giết mẹ” lại được đề cao,
được “cúi mình mang nợ”. Thật may, nếu không có cộng đồng mạng phản ứng dữ dội,
không biết vụ việc sẽ bị đẩy đi đến đâu, idol ác được ca ngợi đến đâu. Thế mà
người ta (nhà chức việc và không ít người thường xuyên lên giọng rao giảng đạo
đức) lại quay ngoắt đổ cho mạng xã hội, cho nạn tin giả. Thứ mà họ quên, cố
tình quên, chính là cái gốc gây ra những cuộc hí trường dở khóc dở cười.
Nhưng gì thì gì, vụ "rút ống thở" đã
thêm nhát xẻng đào cái huyệt chôn những thứ idol quái đản thời nay. Và chôn cả
niềm tin khờ khạo mù quáng nữa. Chúng bị sụp đổ vô phương cứu chữa.
Thông cào
***
Nguyễn
Thông (Nguyễn
Thông Cào)
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1010782239755835&id=100024722048900
Có lẽ cần phải nói ngay từ đầu rằng trong thời
buổi dịch dã chết người như bỡn thế này, hình ảnh người thầy thuốc đẹp nhất,
đáng trọng nhất, đáng biết ơn nhất. Hơn cả tổng bí thư, chủ tịch nước... Họ làm
việc, phục vụ, cống hiến, dù theo chức phận, nghề nghiệp phải làm (cũng như thầy
cô giáo phải dạy học, công nhân phải đứng máy, thợ xây phải ra công trường…)
nhưng những gì các thầy thuốc gánh vác, chịu đựng thời gian qua khiến dân chúng
yêu thương, kính phục.
Lại chẳng vậy ư? Họ gần như 24/24 giờ tiếp xúc
với người bị lây nhiễm, suốt ngày đêm trong bệnh viện, quên cả ăn ngủ, xa gia
đình người thân… Bạn cứ hình dung điều đơn giản này, suốt ngày mình diện bộ đồ
“thời trang dịch” nylon kín mít từ đầu tới chân trong cái nóng trên 35 độ C liệu
có chịu nổi không. Lại chả cáu kỉnh nóng nảy hơn Trương Phi.
Hàng vạn thầy thuốc, y bác sĩ suốt mấy trăm
ngày đêm lặng thầm đã tạo dựng tự nhiên được hình ảnh đẹp, đáng yêu, vậy nhưng
chỉ cần một tay ất ơ xưng là bác sĩ bịa những điều giả dối, khiến thần tượng sụp
đổ cái rầm. Hình ảnh người thầy thuốc bị bôi nhọ kinh khủng. Kẻ bịa tạc ấy,
xưng là “bác sĩ Trần Khoa”, nếu không phải bác sĩ (điều tra dễ ợt, chứ không
như chỗ này chỗ kia, vị ấy vị nọ nói chỗ tôi, đơn vị tôi không có ai tên thế,
không người đó việc đó) thì cần bị khởi tố về tội xúc phạm, xuyên tạc, gây
hoang mang trong cộng đồng; nếu y thực là bác sĩ thì cần lột ngay cái học vị
đó, đuổi thẳng cổ ra khỏi ngành. Một nghề cao quý, thiện lương, từ mẫu, không
thể để thứ ngợm đó chen vào làm bẩn. Một kẻ giả dối, dối trá, lừa đảo mà hành
nghề y thì chỉ có thể giết người.
Hôm qua (7. khi đọc cái dòng “cảm xúc” đó, lại
được khá nhiều nhân vật, người của công chúng tung hô, cảm động, ngợi khen, sụt
sùi…, tôi nói ngay với cả nhà: bậy, bậy hết sức. Bệnh viện chứ có phải cái chợ
đâu mà muốn làm gì thì làm. Không có tập thể, không có lãnh đạo, chỉ cá nhân tự
ý quyết định, tha hồ tùy tiện. Một việc liên quan tới tính mệnh con người, cực
kỳ nghiêm trọng, nhất là ở nơi làm nhiệm vụ cứu người, “còn nước còn tát”, mà
quyết dễ như chơi. Đành rằng có thể bây giờ thiếu máy thở, thiếu máy trợ thở,
thiếu oxy, nhưng đâu đến nỗi muốn cứu người này phải nhẫn tâm “giết” người
khác. “Giết” rất dễ dàng. Cái phòng khám tư nhân cũng không đến mức thế. Bệnh
viện nhà nước mà tồn tại tình trạng “giết người” đó, phải lôi nhà nước, chính
quyền, cả hệ thống chính trị ra phê phán. May mà cuối cùng xác định được “bác
sĩ Trần Khoa” đã bịa trăm phần trăm. Vừa bôi xấu hình ảnh bác sĩ, vừa chê bai
vô lý hệ thống y tế nhà nước, tội không phải nhỏ.
Nhưng tôi không bàn sâu điều đó mà nêu chuyện
khác: thái độ của con người khi tiếp nhận thông tin, kể cả thông tin trong dư
luận xã hội lẫn thông tin trong kênh tuyên truyền “chính thống”. Thực ra không
phải đợi có dịch mới phát lộ (một người bạn băm bổ của tôi gọi thẳng là bị lột
truồng) những thứ mà người ta (cá nhân và hệ thống cai trị) tô vẽ hoặc khéo léo
che giấu bằng cái vỏ đẹp đẽ. (còn tiếp, post dài sợ các cụ đọc mệt, đoạn mai mới
hay)
Thông cào
No comments:
Post a Comment