BBC Tiếng Việt
22 tháng 6 năm 2020
Thành phố New York đồng ý với quyết định của Bảo
tàng Lịch sử Tự nhiên đưa đi tượng Theodore Roosevelt, tổng thống và khôi
nguyên Nobel Hòa bình 1906 vì “hạ thấp người da đen và thổ dân Mỹ”.
Tượng Theodore
Roosevelt bên ngoài Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên tại New York. GETTY IMAGES
Thị trưởng New York, Bill
de Blasio nói vào hôm Chủ Nhật rằng ông đồng ý với quyết định của bảo tàng nổi
tiếng, American Museum of Natural History, đưa tượng Theodore Roosevelt khỏi điểm
trang trọng này.
Hiện nay, bức tượng nhìn
xuống công viên Central Park gồm ba nhân vật: ông Roosevelt cưỡi ngựa, bên phải
có người thổ dân Mỹ bản địa và bên trái là người Mỹ gố̃c châu Phi, đứng ở bên.
Những người phản đối
trong phong trào đòi xét lại và lật đổ tượng đài liên quan đến chế độ nô lệ
tại Hoa Kỳ cho rằng bức tượng “mô tả người da đen và người bản địa” ở vị thế thần
phục, và kém cỏi hơn người da trắng, theo Reuters hôm 22/06/2020.
Còn theo trang web của
đài CNN, tổng thống đương nhiệm Donald Trump đã phản đối việc dọn tượng ông
Roosevelt và gọi đó là điều “kỳ quặc”.
Tổng thống Trump đã không
ít lần lên tiếng chống lại việc phá tượng các nhân vật lãnh đạo, tướng lĩnh
trong lịch sử Hoa Kỳ bị phái “Black Lives Matter” cho là “có tội lỗi vì khai
thác nô lệ”.
Đa số các tượng đài này nằm ở các bang miền Nam trước Nội chiến Mỹ
(1861-65), và vinh danh lãnh đạo Liên minh miền Nam (Confederate states) vốn ủng
hộ việc duy trì chế độ nô lệ với người da đen.
Nhưng phong trào xét lại
lịch sử nay đề cập tới cả các nhân vật lớn của Hoa Kỳ giai đoạn sau nữa.
Giải Nobel Hòa
bình năm 1906
Ông Theodore Roosevelt
sinh năm 1858 ở New York, và hai lần đắc cử vào Hạ viện Mỹ từ cánh của Đảng
Cộng Hòa. Ông cũng đã làm thống đốc bang New York, bộ trưởng Hải quân và tướng
quân đội.
Năm 1901, từ vị trí phó tổng
thống Hoa Kỳ ông lên làm tổng thống thay cho William McKinley bị ám sát.
Chủ trương phát triển hải
quân và can thiệp vào tình hình Nam Mỹ, ông đặt nền móng cho sự bành trướnge
của Mỹ vào các vùng phụ cận và thúc đẩy ngoại giao Mỹ có vai trò lớn trên thế
giới.
Được cho là người “bật
đèn xanh” để xây Kênh đào Panama, ông còn là nhà hòa giải chấm dứt chiến tranh
Nga – Nhật năm 1905.
Nhờ thành tích đó, ông được
trao Nobel Hòa bình năm 1906.
Các cố tổng thống
Washington, Jefferson, Roosevelt và Lincoln tại Núi Rushmore, outh Dakota
Những tuần qua, các yêu
sách ở Anh, Mỹ và châu Âu đòi bỏ tượng các nhân vật bị cho là có liên quan đến
thời buôn nô lệ hoặc rộng ra là chế độ thực dân, đế quốc.
Hôm 14/06, một nhóm người kéo đổ tượng tổng thống Thomas Jefferson
khỏi trường Jefferson High School ở North Portland, Hoa Kỳ.
Bốn ngày sau, tượng tổng thống George
Washington cũng bị kéo đổ ở Northeast Sandy Boulevard, Portland, bang Washington.
Hai bức tượng này hiện
đã được cho vào bảo tàng.
Tượng Cecil Rhodes
sẽ được dỡ bỏ khỏi một trường thuộc Đại học Oxford, Anh. REUTERS
Sinh thời, ông Washington
từng là chủ nô lệ nhưng trong di chúc năm 1799 ông trả tự do cho tất cả các nô
lệ da đen của gia đình.
Vài thời điểm Washington
qua đời, điền trang nhà ông là Mount Vernont có 317 nô lệ, gồm một nửa là “của
hồi môn” vợ ông, Martha Curtis đem về nhà chồng.
Tuy thế, các sử gia chỉ
ra rằng trong số các lãnh đạo lập quốc của Hoa Kỳ là chủ nô, ông Washington là
người duy nhất có động tác trao tự do cho nô lệ.
Trường Oriel College, Đại
học Oxford sau một thời gian suy nghĩ, đã bỏ phiếu cho dọn tượng cựu lãnh đạo
người Anh ở châu Phi, Cecil
Rhodes (1853-1902) khỏi tòa nhà của trường tại Oxford.
***
Tin liên quan
No comments:
Post a Comment