Jeffrey
Goldberg - The Atlantic
Trúc Lam dịch
05/06/2020
James Mattis là đại tướng Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ, từng là Bộ trưởng
Quốc phòng trong hai năm đầu nhiệm kỳ tổng thống của Trump, từ tháng 1/2017 đến
tháng 1/2019 thì ông từ chức. Ông là một vị tướng với nhiều kinh nghiệm trận mạc,
đã từng chỉ huy các lực lượng trong cuộc chiến vùng Vịnh Ba Tư, cuộc chiến ở
Afghanistan và cuộc chiến Iraq.
***
Trong một chỉ trích mạnh
mẽ, cựu Bộ trưởng Quốc phòng ủng hộ những người biểu tình và nói rằng tổng thống
đang cố làm cho người Mỹ chống nhau.
James Mattis, vị tướng thủy
quân lục chiến đáng kính, là người đã từ chức Bộ trưởng Quốc phòng hồi tháng 12
năm 2018 để phản đối chính sách về Syria của Donald Trump, kể từ đó, ông đã giữ
im lặng về nhiệm kỳ tổng thống của Trump. Nhưng bây giờ ông đã phá vỡ sự im lặng
của mình, viết một bài viết mạnh mẽ, trong đó ông tố cáo tổng thống đã chia rẽ
đất nước, và buộc tội ông ta ra lệnh cho quân đội Hoa Kỳ vi phạm quyền lập hiến
của công dân Mỹ.
Ông Matt Mattis viết: “Tôi
đã xem những sự kiện đang diễn ra tuần này với nỗi tức giận và kinh
hoàng. Những từ ngữ ‘Công lý bình đẳng theo pháp luật’ được khắc trước
mặt của bức tường tại Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ. Đây chính xác
là điều mà những người biểu tình đang đòi hỏi một cách đúng
đắn. Đó là một đòi hỏi toàn vẹn và hợp nhất – một đòi hỏi mà tất cả chúng
ta có thể hậu thuẫn. Chúng ta không để một số ít những kẻ vi
phạm pháp luật làm phân tâm. Các cuộc biểu tình được xác định bởi
hàng chục ngàn người có lương tri, những người luôn khẳng định rằng
chúng ta sống theo đúng các giá trị của chúng ta –
Các giá trị như là giá trị về con người và đất nước”. Ông viết tiếp: “Chúng
ta phải từ chối những người ở trong văn phòng [người dịch: Tức
tòa Bạch Ốc] và những người đó phải chịu trách nhiệm, những
người chế nhạo Hiến pháp của chúng ta”.
Trong lời tố cáo của
mình, ông Mattis đã chỉ trích tổng thống vì đã khiến người Mỹ chống nhau.
“Donald Donald Trump
là tổng thống đầu tiên trong đời tôi, đã không cố gắng đoàn kết người dân Mỹ,
thậm chí không thèm giả vờ thử đoàn kết. Ngược lại, ông ta cố gắng chia rẽ
chúng ta. Chúng ta đang chứng kiến hậu quả của ba năm nỗ lực có chủ ý này.
Chúng ta đang chứng kiến hậu quả của ba năm mà không có người lãnh đạo trưởng
thành. Chúng ta có thể đoàn kết mà không cần ông ta, dựa trên những sức mạnh vốn
có trong xã hội dân sự của chúng ta. Điều này sẽ không dễ dàng, như những ngày
qua cho thấy, nhưng chúng ta nợ đồng bào của chúng ta; nợ các thế hệ trong quá
khứ để bảo vệ lời hứa của chúng ta; và nợ trẻ em của chúng ta”.
Ông tiếp tục đối chiếu những
đặc tính đoàn kết của người Mỹ với hệ tư tưởng Đức quốc xã. “Các chỉ thị của các
bộ quân sự của chúng ta đưa ra cho các binh sĩ trước cuộc
xâm lược Normandy đã nhắc nhở những người lính rằng: Khẩu hiệu của
Đức quốc xã trong việc hủy diệt chúng ta là ‘chia để trị’.
Câu trả lời của người Mỹ chúng ta là ‘Liên minh để có Sức mạnh’.
Chúng ta phải tập hợp sự đoàn kết đó để vượt qua cuộc khủng hoảng
này – tự tin rằng chúng ta tốt hơn công việc chính
trị của mình”.
Sự bất mãn của Mattis với
Trump không có gì bí mật bên trong Lầu Năm góc. Nhưng sau khi từ chức, ông đã lập
luận công khai – và để chỉ trích mạnh mẽ – rằng sẽ không phù hợp và phản tác dụng
đối với một cựu tướng quân, và một cựu quan chức nội các, chỉ trích một tổng thống
tại nhiệm. Ông nói, làm như vậy sẽ đe dọa bản chất phi chính trị của quân đội.
Khi tôi phỏng vấn ông ấy
năm ngoái về chủ đề này, ông ấy nói: “Khi bạn rời khỏi một chính quyền về những
khác biệt chính sách rõ ràng, bạn cần cho những người vẫn
còn ở đó nhiều cơ hội có thể, để bảo vệ đất nước. Họ vẫn có
trách nhiệm bảo vệ sự thử nghiệm lớn này của chúng ta”. Ông ấy
nói thêm, tuy nhiên: “Có một khoảng thời gian tôi nợ sự im lặng của mình. Nó
không phải là vĩnh cửu. Nó sẽ không bao giờ là mãi mãi”.
Thời kỳ đó bây giờ chắc
chắn đã qua. Mattis đã đi đến kết luận cuối tuần qua rằng, sự thử nghiệm (Người
dịch: Ý ông Mattis muốn nói, để một người như Trump làm tổng thống, một người
không hề có chút kinh nghiệm, lãnh đạo nước Mỹ, là sự thử nghiệm của dân Mỹ) của
người Mỹ bị đe dọa trực tiếp bởi các hành động của tổng thống mà ông đã từng phục
vụ. Trong tuyên bố của mình, Mattis nói rõ rằng, phản ứng của tổng thống đối với
việc cảnh sát giết chết George Floyd và các cuộc biểu tình sau đó đã gây ra sự
lên án công khai này.
Ông viết: “Khi tôi gia
nhập quân đội khoảng 50 năm trước, tôi đã thề rằng sẽ ủng hộ và bảo vệ Hiến
pháp. Có nằm mơ tôi cũng không thấy chuyện những người lính đã thực
hiện những lời thề đó sẽ bị ra lệnh trong bất kỳ hoàn cảnh nào, vi
phạm các quyền Hiến pháp của đồng bào mình, nói chi tới chuyện giúp chụp một
bức ảnh kỳ quái cho tổng tư lệnh do dân bầu, với một dàn lãnh
đạo quân đội đứng bên cạnh”.
Ông tiếp tục chỉ trích ngầm
bộ trưởng quốc phòng hiện tại, Mark Esper và các quan chức cấp cao khác. “Chúng
ta phải từ chối mọi ý nghĩ về các thành phố của
chúng ta là một ‘không gian chiến đấu’ mà quân đội mặc đồng
phục của chúng ta được yêu cầu ‘chiếm lĩnh’. Ở trong nước, chúng
ta chỉ nên sử dụng quân đội khi được các thống đốc tiểu bang yêu
cầu trong những dịp rất hiếm. Quân sự hóa phản ứng của chúng ta, như
chúng ta đã chứng kiến ở Washington, D.C. là thiết lập một cuộc xung đột – một cuộc xung đột sai lầm – giữa
quân đội và xã hội dân sự. Nó làm xói mòn nền tảng đạo đức, bảo đảm
sự tin tưởng giữa các nam, nữ quân nhân với xã
hội mà họ tuyên thệ để bảo vệ, và chính họ là một phần của xã hội
đó. Giữ trật tự công cộng thuộc về các lãnh đạo dân sự của tiểu
bang và lãnh đạo địa phương, những người hiểu rõ cộng đồng của họ nhất và
chịu trách nhiệm với họ”.
***
Dưới đây là bản của tuyên
bố đầy đủ:
Liên
minh để có sức mạnh
Tôi đã xem những sự kiện
đang diễn ra tuần này với nỗi tức giận và kinh hoàng. Những từ ngữ ‘Công lý
bình đẳng theo pháp luật’ được khắc trước mặt của bức tường tại Tối cao Pháp viện
Hoa Kỳ. Đây chính xác là điều mà những người biểu tình đang đòi hỏi một cách
đúng đắn. Đó là một đòi hỏi toàn vẹn và hợp nhất – một đòi hỏi mà tất cả chúng
ta có thể hậu thuẫn. Chúng ta không để một số ít những kẻ vi phạm pháp luật làm
phân tâm. Các cuộc biểu tình được xác định bởi hàng chục ngàn người có lương
tri, những người luôn khẳng định rằng, chúng ta sống theo đúng như các giá trị
của chúng ta – Các giá trị như là giá trị về con người và đất nước.
Khi tôi gia nhập quân đội
khoảng 50 năm trước, tôi đã thề sẽ ủng hộ và bảo vệ Hiến pháp. Có nằm mơ tôi
cũng không thấy chuyện những người lính đã thực hiện những lời thề đó sẽ bị ra
lệnh trong bất kỳ hoàn cảnh nào, vi phạm các quyền Hiến pháp của đồng bào mình,
nói chi tới chuyện giúp chụp một bức ảnh kỳ quái cho tổng tư lệnh do dân bầu, với
dàn lãnh đạo quân đội đứng bên cạnh.
Chúng ta phải từ chối mọi
ý nghĩ về các thành phố của chúng ta là một ‘không gian chiến đấu’ mà quân đội
mặc đồng phục của chúng ta được yêu cầu ‘chiếm lĩnh’. Ở trong nước, chúng ta chỉ
nên sử dụng quân đội khi được các thống đốc tiểu bang yêu cầu trong những dịp rất
hiếm. Quân sự hóa phản ứng của chúng ta, như chúng ta đã chứng kiến ở Washington, D.C. là thiết lập một cuộc xung đột – một cuộc xung đột
sai lầm – giữa quân đội với xã hội dân sự. Nó làm xói mòn nền tảng đạo đức, bảo
đảm sự tin tưởng giữa các nam, nữ quân nhân với xã hội mà họ tuyên thệ để bảo vệ,
và chính họ là một phần của xã hội đó. Giữ trật tự công cộng thuộc về các lãnh
đạo dân sự của tiểu bang và lãnh đạo địa phương, những người hiểu rõ cộng đồng
của họ nhất và chịu trách nhiệm với họ.
***
James Madison đã viết
trên Federalist 14 rằng: “Nước Mỹ thống nhất với một số ít binh sĩ, hoặc không
có một người lính nào, thể hiện một tư thế cấm đoán đối với tham vọng nước
ngoài hơn là nước Mỹ chia rẽ, với hàng trăm ngàn cựu chiến binh sẵn sàng chiến
đấu”. Chúng ta không cần phải quân sự hóa sự đáp trả của mình đối với các cuộc
biểu tình. Chúng ta cần đoàn kết xung quanh một mục đích chung. Và nó bắt đầu bằng
cách bảo đảm rằng, tất cả chúng ta đều bình đẳng trước pháp luật.
Các chỉ thị của các bộ
quân sự của chúng ta đưa ra cho các binh sĩ trước cuộc xâm lược Normandy đã nhắc
nhở những người lính rằng: Khẩu hiệu của Đức quốc xã trong việc hủy diệt chúng
ta là ‘chia để trị’. Câu trả lời của người Mỹ chúng ta là ‘Liên minh để có Sức
mạnh’. Chúng ta phải tập hợp sự đoàn kết đó để vượt qua cuộc khủng hoảng này –
tự tin rằng chúng ta tốt hơn công việc chính trị của mình.
Donald Trump là tổng thống
đầu tiên trong đời tôi, đã không cố gắng đoàn kết người dân Mỹ, thậm chí không
thèm giả vờ thử đoàn kết. Ngược lại, ông ta cố gắng chia rẽ chúng ta. Chúng ta
đang chứng kiến hậu quả của ba năm nỗ lực có chủ ý này. Chúng ta đang chứng kiến
hậu quả của ba năm mà không có lãnh đạo trưởng thành. Chúng ta có thể đoàn kết
mà không cần ông ta, dựa trên những sức mạnh vốn có trong xã hội dân sự của
chúng ta. Điều này sẽ không dễ dàng, như những ngày qua cho thấy, nhưng chúng
ta nợ đồng bào của chúng ta; nợ các thế hệ trong quá khứ để bảo vệ lời hứa của
chúng ta; và nợ trẻ em của chúng ta.
Chúng ta có thể vượt qua
giai đoạn này bằng cách cố gắng mạnh mẽ hơn, với nhận thức rõ mục đích đổi mới
và tôn trọng lẫn nhau. Đại dịch đã cho chúng ta thấy rằng không chỉ có quân đội
của chúng ta mới sẵn sàng hy sinh vì sự an toàn của cộng đồng. Người Mỹ trong bệnh
viện, cửa hàng tạp hóa, bưu điện, và những nơi khác đã đặt mạng sống của họ lên
trên để phục vụ đồng bào và đất nước của họ.
Chúng ta biết rằng chúng
ta tốt hơn so với việc lạm dụng quyền hành pháp mà chúng ta đã chứng kiến ở Quảng trường Lafayette. Chúng ta phải từ chối những người ở trong văn
phòng [người dịch: Tòa Bạch Ốc] và những người đó phải chịu trách nhiệm, những
người chế nhạo Hiến pháp của chúng ta. Đồng thời, chúng ta phải nhớ tới lời
tuyên thệ của Tổng thống Lincoln về sự đoàn kết, và lắng nghe họ,
khi chúng ta làm việc để đoàn kết.
Chỉ bằng cách áp dụng một
hướng đi mới, điều đó có nghĩa là, trở lại con đường ban đầu, những lý tưởng của
những người sáng lập đất nước, chúng ta sẽ trở thành một đất nước được ngưỡng mộ
trở lại và được tôn trọng trong và ngoài nước.
No comments:
Post a Comment