05/06/2020
Cho dù Bộ Giao thông Vận
tải (GTVT) đã… nói lại cho rõ, rằng khoản tiền 50 triệu Mỹ kim mà nhà thầu
Trung Quốc đảm nhận vai trò tổng thầu xây dựng tuyến metro Cát Linh mới đòi, chỉ
là đòi trả tiếp khoản tiền mà phía Việt Nam chưa thanh toán, chứ không phải là
đòi trả thêm (1) nhưng dư vị của dự án này càng lúc càng đắng!
***
Lẽ ra dự án metro Cát
Linh – Hà Đông phải hoàn tất từ 2013 song đến giờ (2020), công trình này không
những không đem lại bất kỳ lợi ích nào về kinh tế - xã hội mà còn phát sinh đủ
loại nợ cả gốc lẫn lãi.
Tuy nhà thầu Trung Quốc
vi phạm tiến độ thi công, thời hạn hoàn thành công trình nhưng thay vì xem xét
trách nhiệm, kiện - đòi bồi thường, Việt Nam đã xin Trung Quốc cho vay thêm 340
triệu khiến tổng vốn đầu tư tăng từ 550 triệu Mỹ kim lên 892 triệu Mỹ kim
Việc vay thêm nhằm động
viên nhà thầu Trung Quốc hoàn tất dự án nhưng tuyến metro Cát Linh – Hà Đông vẫn
chưa thể vận hành! Khoản tiền đã vay cả trước lẫn sau cứ thế sinh lãi, mỗi
ngày, Việt Nam phải trả cho Trung Quốc khoảng một tỉ đồng tiền lãi.
Chuyện chưa ngừng ở đó vì
chưa biết ai, nơi nào dám xác nhận tuyến metro Cát Linh – Hà Đông hội đủ tiêu
chuẩn an toàn để có thể vận hành. Cách nay nửa năm, cơ quan chịu trách nhiệm kiểm
định chất lượng từng tiết lộ: Dự án có nhiều thứ không đồng bộ! Hồ sơ dự án
không đầy đủ và… không thể bổ sung đầy đủ! Có nghĩa là không có cơ sở để xác nhận
an toàn. Thế thì làm sao có thể sử dụng (2)! Nói cách khác, giá trị suất đầu tư
vào dự án sẽ sớm vượt xa mức một tỉ Mỹ kim và cứ thế tăng dần vì lãi chồng lãi!
***
Sau khi nhà thầu Trung Quốc
đòi Bộ GTVT trả tiếp khoản 50 triệu Mỹ kim “trước khi vận hành thử toàn hệ
thống và thanh toán toàn bộ trước khi bàn giao chính thức”, báo chí Việt
Nam đã xới lại những thông tin có liên quan đến một dự án metro ở Ethiopia.
Tờ Lao Động dẫn lại câu
chuyện mà ông Nguyễn Quang Khai – cựu Đại sứ Việt Nam tại khu vực Trung Đông từng
kể. Theo đó, quốc gia ở vùng Sừng Châu Phi ấy từng thuê nhà thầu Trung Quốc thực
hiện một dự án metro ở Addis Ababa - thủ đô Ethiopia (3).
Ethiopia thuê nhà thầu
Trung Quốc thiết kế - thi công – sử dụng toàn bộ thiết bị, công nghệ Trung Quốc
trong dự án metro ở Addis Ababa sau Việt Nam vài năm. Tuy chiều dài của dự án
metro ở Addis Ababa gấp ba lần chiều dài của dự án metro Cát Linh – Hà Đông (31
cây số/13 cây số) nhưng tổng vốn đầu tư chỉ có 475 triệu Mỹ kim, rẻ hơn tổng vốn
đầu tư ban đầu của dự án metro Cát Linh – Hà Đông (550 triệu Mỹ kim) khoảng… ba
lần. Còn nếu tính thêm khoản vốn mà Việt Nam phải vay thêm Trung Quốc để… bổ
sung cho dự án (khoảng 342 triệu Mỹ kim) thì gấp khoảng… 5,5 lần!
Nói cách khác, cũng đầu
tư vào metro, cũng dùng nhà thầu, thiết bị, công nghệ Trung Quốc nhưng Việt Nam
tự nguyện trả cho Trung Quốc khoản tiền cao hơn khoản tiền mà Ethiopia chịu trả,
tối thiểu là 5,5 lần.
Chỉ tính tối thiểu, không
thể ước định chính xác tổng vốn đầu tư của Việt Nam cho metro Cát Linh – Hà
Đông gấp bao nhiêu lần Ethiopia vì Việt Nam đã cũng như đang phải trả thêm lãi
và phải cộng thêm vô số thiệt hại cả về kinh tế lẫn xã hội vì dự án vô dụng.
Bởi nhà thầu Trung Quốc
chỉ mất 38 tháng để hoàn thành dự án metro ở Addis Ababa nên sau chín tháng
tính từ khi dự án hoàn tất, Ethiopia ước tính, dự án đem lại khoản lãi chín triệu
Mỹ kim, tạo ra khoảng 13.000 việc làm.
Những dữ liệu vừa kể có
thể giúp người Việt hình dung những tổn thất chưa được thống kê do dự án metro
Cát Linh – Hà Đông trễ đến bảy năm so với kế hoạch của Việt Nam và cam kết của
nhà thầu Trung Quốc.
***
Báo chí Việt Nam bắt đầu
đào xới sâu hơn về những dự án metro, đường sắt cao tốc mà các nhà thầu Trung
Quốc đã cũng như đang thực hiện ở một số quốc gia như Ethiopia, Indonesia (4).
Những thông tin ấy cho thấy
có đến… hai Trung Quốc trong cho vay – tham gia thực hiện các dự án về hạ tầng
giao thông ở bên ngoài Trung Quốc. Một… Trung Quốc rõ ràng đỡ tệ hơn Trung Quốc
đã đến cũng như đang hiện diện tại Việt Nam!
Trung Quốc đã đến cũng
như đang hiện diện tại Việt Nam không chỉ tặng Việt Nam khúc xương metro Cát
Linh – Hà Đông! Cách nay nửa tháng, trong một văn bản gửi Quốc hội để báo cáo về
“kết quả xử lý tồn tại của 12 dự án, doanh nghiệp yếu kém”, chính phủ
cho biết, 5/12 đại dự án mà mức độ thua lỗ tính bằng những ngàn tỉ, tuy nguyên
nhân khởi phát từ các nhà thầu Trung Quốc nhưng chính phủ sẽ không kiện các nhà
thầu này vì không thể thắng và sẽ lỗ thêm chi phí theo đuổi vụ kiện (5)!
Khác với Trung Quốc dường
như đa diện, tốt – xấu tùy… đối tác, dường như Việt Nam rất… nhất quán trong
vay vốn, lựa chọn, giám sát, ứng xử với các nhà thầu Trung Quốc. Vì sao? Cứ ngẫm
cho kỹ ngạn ngữ: “Đi với bụt mặc áo cà sa, đi với ma mặc áo giấy”!
-----------------------
Chú thích
No comments:
Post a Comment