Thứ ba, ngày 18 tháng chín năm 2012
Mấy ngày nay thấy báo chí nói
nhiều về dự án xây dựng Bảo tàng Lịch sử Quốc gia với kinh phí trên 11.000 tỉ
đồng. Quả thật lâu lâu cứ nghe những vụ này vụ kia hàng chục ngàn tỉ đồng, cảm
giác của mình cũng đã bắt đầu “quen quen” với những con số khủng như thế. Ấy,
đó là nói “quen” những con số trên báo, chứ còn trong đời thực, giá như mình có
nửa tỉ, nửa tỉ thôi nhé, thì chắc mình cũng đã yên tâm về tương lai và sung
sướng lắm lắm rồi.
Nhưng chiều nay đọc bài
VnExpress phỏng vấn GS. Lê Văn Lan: “Xây bảo tàng nghìn tỉ tốn kém, nhưng có ích”,
mình bỗng cảm thấy giật mình, cái giật mình cố hữu trước đây, về nội dung trả
lời của GS Lan. Tự mình sau khi trấn tĩnh lại, thấy cần phải đi tìm câu trả lời
cho một loạt vấn đề xung quanh chuyện này.
Thổi bùng sự nghiệp bảo tàng
GS Lan mạnh mẽ khẳng định: “Thực
trạng này cắt nghĩa được vì sao công chúng, nhất là thanh niên đang kêu ca ít
hiểu biết về lịch sử, thậm chí thờ ơ, quay lưng lại với lịch sử. Chúng ta cần
có đột phá, như ngòi nổ để thổi bùng sự nghiệp bảo tàng”.
Có lẽ GS Lan là chuyên gia về
sử học nên mới giải thích cái sự công chúng, nhất là thanh niên thiếu hiểu biết
về lịch sử, thậm chí quay lưng lại với lịch sử, là do thiếu bảo tàng! Nguyên do
của chuyện “quay lưng” này thì có nhiều, nhưng trước hết chính là do ngành sử
học của chúng ta có vấn đề, chứ chẳng phải là do thiếu bảo tàng đâu ạ. Hơn ai
hết, hẳn GS hiểu rõ những vấn đề này là gì, chứ để kẻ ngoại đạo như chúng tôi
bàn vào thì bất tiện lắm.
TSYG không biết chính xác rằng
hiện nay nước ta có bao nhiêu bảo tàng, nhưng con số từ năm 2009 là 127. Chỉ
biết ở ta, tỉnh nào cũng có một nhà bảo tàng tỉnh, gần đây rất nhiều huyện cũng
bắt đầu xây bảo tàng huyện. Nhiều ngành đang rục rịch xây bảo tàng cho ngành
mình.
Riêng bên quân đội, tất cả binh
chủng, quân chủng, quân khu, quân đoàn đều có bảo tàng. Tổng cục II, Tổng cục
Hậu cần cũng có bảo tàng, còn Bào tàng của Tổng cục Kỹ thuật thì có tên là Bảo
tàng Vũ khí – Đạn… Thậm chí có quân chủng còn có thêm Bảo tàng chi nhánh phía
Nam của quân chủng mình.
Chỉ trừ một số ít nơi như Bảo
tàng Dân tộc học, Bảo tàng Lịch sử Việt Nam, Bảo tàng Chứng tích chiến tranh…
là thu hút được sự quan tâm của công chúng và khách du lịch nước ngoài, còn lại
hầu hết các bảo tàng đều giống nhau ở những đặc điểm: 1- Khuôn viên lớn, vị
trí đẹp và đắc địa, 2- Hiện vật ít, đơn điệu, 3- Rất ít khách tham quan.
Đó là sự lãng phí vô cùng lớn.
mà chưa ai (dám) thống kê. Có gì đảm bảo Bảo tàng “lớn nhất Việt nam 11.000 tỉ”
sẽ được sử dụng hiệu quả hay là sẽ được “trùm chăn” như Bảo tàng Hà nội, để rồi
tiếp nối vào danh mục lãng phí vô cùng lớn của các bảo tàng hiện nay?
Cứ đà lãng phí như thế, e rằng
“ngòi nổ” này không phải là “thổi bùng” đâu, mà là sẽ “thổi bay” sự nghiệp bảo
tàng, lơ mơ là nó “thổi bay” luôn sự nghiệp của nhiều người nữa đó, thưa GS!
Không được so sánh với Vinashin
GS Lan nói (lớn tiếng) rằng: “Nền
kinh tế Việt Nam khó khăn có nguyên nhân thất thoát từ những tập đoàn như
Vinashin. Nếu viện kinh tế khó khăn để không xây bảo tàng là không công bằng.
Bào tàng xây dựng tốn kém song là có ích, không được so sánh như những thất
thoát, lãng phí từ Vinashin”.
Có thể GS Lan là người hết lòng
với ngành lịch sử nước nhà nên mới nói vậy nhằm bảo vệ cho quan điểm nên xây
bảo tàng này. Thực ra đâu chỉ có Vinashin mới thất thoát, hàng loạt tập đoàn, tổng
công ty như Vinalines, EVN, Than-Khoáng sản, Dầu khí … đều thế cả. Các doanh
nghiệp nhà nước hiện đang nợ hơn một triệu tỉ đồng.
Mới đây thôi, Bảo tàng Hà Nội
được hoàn thành với kinh phí “chỉ” 2.300 tỉ đồng nhưng rất vắng khách tham quan
vì thiếu hiện vật, các sảnh chủ yếu được dùng vào việc cho thuê tiệc cưới.
Kim Tự Tháp lộn ngược 2.300 tỉ
: Bảo tàng Hà Nội
Trước khi nhập tiệc, thể nào
khách chẳng đi tham quan một vòng? Sau đó lại tham quan tiếp vì “chỉ có bụng
mới biết, bia đi đâu về đâu”. Quả là “nhất cử đại tiện”, hi hi!
Vậy thì con số 11.000 tỉ đồng
đổ ra để xây thêm một bảo tàng đều làm cho bất cứ người dân bình thường nào
nghe xong cũng phải xây xẩm mặt mày, và phải liên tưởng ngay tới các vụ án
“khủng”. Sao lại cấm người ta: “không được so sánh như những thất thoát, lãng
phí từ Vinashin”, thưa GS?
Chuyên gia hàng đầu về bảo tàng, di sản?
GS Lan khẳng định như đinh đóng
cột: “Tôi biết những người chuẩn bị cho dự án Bảo tàng Lịch sử là những
chuyên gia hàng đầu về bảo tàng , di sản”.
Họ là những ai vậy, thưa GS?
Theo Quyết định của Thủ tướng
Chính phủ, v/v thành lập Ban Chỉ đạo nhà nước xây dựng Bảo tàng Lịch Sử Quốc
gia, số 1690/QĐ-TTg ngày 27/12/2006, thì thành phần của Ban Chỉ đạo này gồm:
Trưởng ban: PTT Thường trực Nguyễn
Sinh Hùng
Phó Trưởng ban thường trực: Ông
Lê Doãn Hợp, Bộ trưởng Bộ VH-TT.
Phó Trưởng ban: Ông Nguyễn
Hồng Quân, Bộ trưởng Bộ Xây dựng
Các ủy viên:
1. Ông Trần Quốc Toản,
Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ.
2. Ông Nguyễn Bích Đạt,
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
3. Ông Nguyễn Công Nghiệp,
Thứ trưởng Bộ Tài chính.
4. Ông Trần Chiến Thắng,
Thứ trưởng Bộ VH-TT.
5. Ông Cao Lại Quang,
Thứ trưởng Bộ Xây dựng.
6. Ông Trần Đức Cướng,
Phó Chủ tịch Viện KHXH VN.
7. Bà Ngô Thị Thanh Hằng,
Phó Chủ tịch UBND Tp Hà nội.
8. Ông Lưu Trần Tiêu,
Chủ tịch Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia.
9. Giám đốc Ban Quản lý dự án.
Phải chăng cả 12 vị nói trên, trước khi đảm nhiệm những chức vụ cao cấp
trong bộ máy nhà nước, đều là những chuyên gia hàng đầu về bảo tàng, di sản?
Hay đây là kiểu nói lấy được?
Qua những phân tích trên, có
thể nhận thấy GS Lan đã cố bảo vệ cho quan điểm cho rằng việc xây Bảo tàng Lịch
sử Quốc gia là cần thiết, nhưng lại bằng những lý lẽ hết sức thiếu thuyết
phục.Tiếng nói của GS Lan đang đi ngược lại với suy nghĩ của rất nhiều người
dân hiện nay. Theo TSYG, đây là một bài trả lời phỏng vấn đáng thất vọng.
Việc qui hoạch, sắp xếp lại hệ
thống bảo tàng trên cả nước dường như là một yêu cầu tất yếu, và rất cần có ý
kiến của các nhà chuyên môn trong ngành sử học, bảo tàng, di sản, khảo cổ…
Nhưng việc xây thêm một bảo
tàng với kinh phí khổng lồ như thế trong điều kiện khó khăn hiện nay của đất
nước, có lẽ nên để người dân góp tiếng nói của mình. 11.000 tỉ không phải là lá
đa, cũng chẳng phải là vỏ hến, mà là những đồng tiền đẫm mồ hôi và nước mắt,
được trích ra từ tiền thuế của những con dân Việt còn nghèo khó, kính thưa GS
Lê Văn Lan!
---------------------------------------
No comments:
Post a Comment