GIẢM DÂN SỐ ẢNH HƯỞNG KINH TẾ NHƯNG CÓ LỢI CHO MÔI TRƯỜNG (Thiện Lê / Người Việt)

 

 

Giảm dân số ảnh hưởng kinh tế nhưng có lợi cho môi trường

Thiện Lê/Người Việt

December 14, 2025 : 5:24 PM

https://www.nguoi-viet.com/little-saigon/giam-dan-so-anh-huong-kinh-te-nhung-co-loi-cho-moi-truong/

.

SAN FRANCISCO, California (NV) – Hoa Kỳ hiện nay có thể  đang đi vào xu hướng giảm dân số vì ít người sinh con hơn, dân số ngày càng lớn tuổi, và tình trạng di trú ngày càng có nhiều căng thẳng. Những vấn đề này gây ảnh hưởng về kinh tế, nhưng cũng có mang lại một số thay đổi về môi thường.

https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2025/12/DP-dan-so-giam-1-1920x1280.jpg

Thế giới ngày càng có nhiều người lớn tuổi hơn. (Hình minh họa: Spencer Platt/Getty Images)

 

Đó là chủ đề của buổi hội thảo hôm Thứ Sáu, 12 Tháng Mười Hai, do Truyền Thông Cộng Đồng Mỹ (ACoM) tổ chức, có sự tham dự của các chuyên gia về dân số.

 

Theo thông số từ Cục Thống Kê Dân Số, nếu nhập cư tiếp tục giảm, Hoa Kỳ sẽ mất đi một cách giúp giữ dân số, và đến năm 2100 có thể giảm xuống còn 226 triệu dân.

 

Xu hướng đó giống như những điều đang xảy ra ở Âu Châu và Đông Á, với tỷ lệ sinh con ngày càng giảm đáng kể. Dự đoán của Liên Hiệp Quốc cho thấy dân số của các quốc gia lớn có thể giảm 20% đến 50%.

 

Diễn giả đầu tiên là Tiến Sĩ Ana Langer, giáo sư danh dự của khoa Y Tế Toàn Cầu và Dân Số của đại học Harvard, cho biết tỷ lệ sinh con toàn cầu đang giảm đáng kể trong khoảng 50 năm vừa qua. Vào thập niên 1970, một phụ nữ từng có năm con, nhưng tỷ lệ đó giảm còn 2.2 trong năm 2024.

 

Theo bà, có bốn yếu tố làm dân số giảm gồm có: Tỷ lệ sinh con; tỷ lệ sinh tử; di trú; và cấu trúc tuổi tác của xã hội. Những yếu tố đó bị ảnh hưởng bởi sự phát triển kinh tế, giáo dục, quyền phụ nữ, y tế và các chính sách.

 

Bà đưa ra một số nơi có tỷ lệ sinh con giảm như Hoa Kỳ có tỷ lệ 3.5 trong thập niên 1960, và năm 2024 giảm xuống còn 1.6. Các nước Phi Châu Hạ Sahara có tỷ lệ 6.7 giảm xuống còn 4.5. Trong khi đó, các nước Á Châu thì giảm từ năm xuống còn 2.1.

 

Bà cho hay có những yếu tố làm nhiều người không muốn có con như giá nhà và chi phí nuôi con, học vấn và cơ hội việc làm của phụ nữ, bất bình đẳng giới tính, các cách nhìn văn hóa về sinh con, và không có được các dịch vụ kế hoạch hóa gia đình.

 

https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2025/12/DP-dan-so-giam-2-1920x1277.jpg

Trung Quốc tuy có các chính sách khuyến khích sinh con nhưng tỷ lệ vẫn thấp. (Hình minh họa: Hector Retamal/AFP via Getty Images)

 

Một quốc gia đang được chú ý về tỷ lệ sinh con là Trung Quốc, từng có chính sách chỉ cho sinh một con rồi thay đổi thành cho sinh ba con, nhưng vẫn có tỷ lệ sinh con là 1.09 vì các áp lực từ kinh tế và văn hóa.

 

Nhiều quốc gia đang tạo động lực cho gia đình sinh con nhiều hơn, trong đó có Trung Quốc, nhưng không tìm được thành công.

 

Diễn giả thứ hai là bà Anu Madgavkar, thuộc Học Viện Toàn Cầu McKinsey, nói về những ảnh hưởng kinh tế của giảm dân số.

 

Một ảnh hưởng là làm kinh tế phát triển chậm hơn vì những người trong độ tuổi làm việc được, tức là 15 đến 64 tuổi, đang giảm ở nhiều quốc gia. Trong khi đó, số người từ 65 tuổi trở lên. Tỷ lệ người trong độ tuổi làm việc hỗ trợ người cao niên sẽ giảm đáng kể. Ở các nước Tây Âu và Hoa Kỳ, tỷ lệ hiện nay là bốn người làm việc hỗ trợ một cao niên sẽ giảm xuống chỉ còn hai người hỗ trợ.

 

Sự thay đổi về tỷ lệ người trong độ tuổi làm việc của các quốc gia cũng đáng chú ý đến. Các quốc gia đã phát triển như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Nam Hàn, Trung Quốc và các nước ở Tây Âu có số người trong độ tuổi đi làm đã lên đỉnh điểm. Trong khi các nước đang phát triển như Ấn Độ và Mỹ Latinh sẽ lên đến đỉnh điểm trong năm hoặc sáu năm nữa.

 

Là một chuyên gia kinh tế, bà Madgavkar nhấn mạnh phải tăng cường sản xuất, nhất là trong thời buổi có trí khôn nhân tạo (AI) và những cách tự động hóa nhiều thứ, để tạo ra thặng dư trong kinh tế trong khi có ít công nhân hơn để hỗ trợ người lớn tuổi nhiều hơn.

 

Diễn giả cuối cùng là Tiến Sĩ Philip Cafaro, phó giáo sư của đại học Colorado State University, mở đầu bằng cho biết dân số vẫn đang tăng toàn cầu, mỗi năm tăng khoảng 70 triệu người. Hoa Kỳ có 281 triệu dân vào năm 2000 và bây giờ có 343 triệu dân, nên chưa vào tình trạng giảm dân số.

 

https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2025/12/DP-dan-so-giam-3-1920x1280.jpg

Dân số quá đông gây ra nhiều nguy hiểm môi trường. (Hình minh họa: David McNew/Getty Images)

 

Một vấn đề khác là môi trường, có những chuyện xảy ra như băng tan, biển bị nhiễm acid nhiều hơn, cháy rừng lớn, chim và nhiều côn trùng chết. Đó là những ảnh hưởng môi trường của tăng dân số, từ 2 tỷ người toàn cầu vào năm 1925 cho đến hơn 8.2 tỷ hiện nay.

 

Theo ông, lý do chính về môi trường là thế giới có quá nhiều người sở hữu những công nghệ tân tiến và vô cùng giàu có, dẫn đến tiêu thụ quá nhiều tài nguyên và gây ô nhiễm. Điều đó khiến ông đưa ra một đề nghị táo bạo là thế giới nên đón nhận việc giảm dân số. Thay vì đưa ra các chính sách khuyến khích sinh con, các quốc gia nên đón nhận giảm dân số.

 

Ông còn nói thế giới hiện nay có tám tỷ người, rất khó duy trì, trong dân số sáu tỷ hoặc bốn tỷ dễ duy trì hơn, và các quốc gia nên tập trung vào giảm dân số để tạo ra xã hội dễ duy trì hơn. [kn]

 

—

Liên lạc tác giả: le.thien@nguoi-viet.com