Cập
nhật tiến độ kênh đào Funan Techo từ tháng 5/2023 tới tháng 12/2025
Ngô Thế Vinh
13/12/2025
Lời Giới
Thiệu của Phạm Phan Long – VEF: Từ tháng
5/2023 đến cuối năm 2025, kênh đào Funan Techo – dự án biểu tượng dân tộc Khmer
do hai cha con Hun Sen và Hun Manet quyết liệt thúc đẩy – đã chính thức bước
vào giai đoạn thi công thực địa, với sự tái khẳng định tài trợ 1,7 tỷ USD từ
Trung Quốc.
Kênh
đào Funan Techo dài 180 km, lấy nước trực tiếp từ cả hai phân lưu chính của
sông Mekong (đầu nguồn sông Tiền và sông Hậu), con kênh không chỉ khó đạt được
mục tiêu rút ngắn lộ trình và giảm chi phí vận tải như Cam Bốt tuyên
truyền, mà còn có nguy cơ: (1) Làm suy giảm nghiêm trọng lưu lượng nước
mùa khô về hạ lưu, (2) Chặn đứng phù sa, (3) Đẩy nhanh xâm nhập
mặn sâu thêm hàng chục kilômét, (4) Đe dọa trực tiếp sinh kế của hơn
20 triệu cư dân Đồng bằng sông Cửu Long.
Trong
khi Phnom Penh liên tục khẳng định “lợi ích quốc gia thuần túy” và “không ảnh
hưởng đáng kể”, thì các phân tích độc lập và Việt Nam lại chỉ ra hàng loạt thiếu
sót: Thiếu đánh giá tác động môi trường xuyên biên giới minh bạch, chi phí thực
tế có thể vượt xa con số công bố, và rủi ro sinh thái lâu dài chưa được giải
quyết thỏa đáng.
Bài
viết ghi lại hành trình hai năm bảy tháng đầy căng thẳng ngoại giao, nghi ngại
kỹ thuật và lo âu môi trường của một dự án đang thay đổi vĩnh viễn số phận dòng
Mekong hạ lưu. Tiếng chuông chùa rộn ràng ngày động thổ 5/8/2024 có thực sự là
lời chúc phúc cho Cam Bốt, hay đang ngân lên một hồi chuông cảnh tỉnh cho
cả lưu vực sông Mekong?
***
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2025/12/1-59.jpg
Hình 1: Trong cuộc hội
đàm ngày 16-9-2025 với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị (thứ
hai từ phải), Phó Thủ tướng Cam Bốt Sun Chanthol (thứ hai từ
trái) cho biết, Bắc Kinh tái khẳng định sẽ tiếp tục hỗ trợ tài
chính 1,7 tỉ USD cho dự án Kênh đào Funan Techo — tạo cơ sở
tài chánh vững chắc để triển khai dự án kênh đào Funan
Techo dài 180 km, nối hệ thống sông Mekong–Bassac với Vịnh Thái Lan. Nguồn: The Cambodia Daily, 18.09.2025
DIỄN TIẾN 2 NĂM 7
THÁNG KÊNH FUNAN TECHO 05/2023 – 12/2025
–
19/05/2023: Hai
tháng trước khi rời chức Thủ Tướng, ông Hun Sen đã chủ trì một buổi họp nội các
đưa ra quyết định về “Dự án Đường Thủy Tonlé Bassac và Hệ Thống Hậu Cần”
(The Tonle Bassac Navigation and Logistics System Project) hay còn được gọi là
Kênh Funan Techo. Dự án được toàn thể Quốc Hội Cam Bốt thông qua và sau đó,
ngày 7/6/2023, Chính phủ Cam Bốt đã quyết định thành lập Ủy Ban Liên Bộ để triển
khai dự án Kênh đào Funan Techo.
–
Ngày 8/8/2023: Chính
phủ Cam Bốt đã gửi tới Ban Thư Ký Ủy Hội Sông Mekong MRC một thông báo về “Dự án Kênh đào nội địa Funan Techo” nhằm phục hồi một
hệ thống đường thủy đã được xây dựng và vận hành từ triều đại Đế chế Funan
Khmer [sic] có từ 500 năm trước Công Nguyên.
•
Con kênh sẽ kết nối 4 tỉnh Kandal, Takeo, Kampot và Kep nhằm cải thiện giao
thông đường thủy trong lãnh thổ Cam Bốt cho các cộng đồng cư dân địa phương. Dự
án dự trù được khởi công vào cuối năm 2024 và bắt đầu vận hành 2028.
•
Với những chi tiết kỹ thuật: Kênh di chuyển 2 chiều, có chiều dài 180 km, rộng
100 m phía trên nguồn và 80 m phía dưới nguồn, độ sâu 4 m tới 5,4 m, với 3 âu
tàu (shiplocks) với lượng nước xả tối đa 3,6 m
•
Theo thông báo này, thì ảnh hưởng tiêu cực của dự án là không đáng kể, nhưng
đem lại nhiều lợi ích tích cực cho người dân Cam Bốt, như cải thiện mạng lưới
thủy vận, kích thích phát triển kinh tế và xã hội, giảm thiểu lũ lụt ở các tỉnh
Kandal, Takeo, bảo đảm an toàn lương thực cho cư dân địa phương bằng phát triển
nông ngư nghiệp. Dự án kênh Funan Techo này được xem như nằm trong Chiến lược Một
Vòng Đai, Một Con Đường / BRI (Belt and Road Initiative) của Trung Quốc,
sau khi được một đại công ty Trung Quốc CCCC là China Communications
Construction Company nghiên cứu về tính khả thi với kinh phí xây dựng là 1,7 tỷ
USD, dự trù do BRI tài trợ.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2025/12/1-60.jpg
Hình 2: Con kênh Funan
Techo lấy nước từ cả 2 phân lưu (distributaries) sông Mekong: Mekong
Hạ đầu nguồn của Sông Tiền và Sông Bassac là đầu nguồn của Sông Hậu khi chảy
vào Việt Nam. Bản đồ của MRC với chi tiết bổ sung bởi Trung Tâm
Stimson.
No comments:
Post a Comment