Quốc Phương, cộng tác viên RFA Tiếng Việt từ London
19-06-2023
https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/vn_-colonial_policy_minorities-06192023083258.html
Cư dân
sắc tộc bản địa hay ‘đồng bào thiểu số’ ở Đắk Lắk, Tây Nguyên đã bị ‘truất hữu
đất đai của tổ tiên’ nơi mà nhà nước Việt Nam áp dụng chính sách ‘thuộc địa’. Còn
nếu đã coi ‘đồng bào thiểu số’ là ‘anh em ruột thịt’ thì chính quyền cần có
chính sách bảo vệ đồng bào ‘dân tộc anh em’. Đây là ý kiến một nhà quan sát và
phân tích thời sự chính trị Việt Nam chia sẻ với Đài Á Châu Tự Do hôm
19/6/2023.
Ảnh
minh họa: Người Giẻ Triêng ở Kon Tum chơi nhạc cụ truyền trống trong lễ tế trâu
mừng nhà Rông mới vào tháng 8/2011.
Reuters
Trả lời
câu hỏi của RFA Tiếng Việt hôm thứ Hai đề cập một số vấn đề thời sự và chính trị
- xã hội của Việt Nam, mà câu hỏi đầu tiên là liệu biến cố xảy ra ở Đắk Lắk hôm
11/6/2023 có đơn thuần chỉ là hành động mang tính ‘khủng bố’, hay ‘tự phát’ của
một nhóm người mà không có một căn nguyên gì đặc biệt cả, hay là có thể trực tiếp
hoặc gián tiếp liên quan một căn nguyên nào đó, từ Sài Gòn, kinh tế gia Bùi
Kiến Thành, đáp trên quan điểm riêng của ông:
“Trong
chính sách phát triển vùng đất Tây Nguyên, nhà nước đã triển khai những đợt di
dân quy mô lớn từ các tỉnh, trong đó có miền Trung, miền Bắc lên lập nghiệp.
Trong
khi đó đồng bào thiểu số bị truất hữu đất của Tổ tiên của họ từ nghìn năm để lại
mà cháu con có nghĩa vụ gìn giữ.
Theo
tôi, đã xem đồng bào thiểu số là anh em ruột thịt thì nhà nước cần phải có
chính sách bảo vệ các “dân tộc anh em” thiểu số.
Đã
chấp nhận họ là đồng bào, là công dân của cùng một quốc gia, thì nhà nước phải
tôn trọng và bảo vệ quyền công dân của đồng bào.”
.
RFA: Là một nhà tư vấn về chiến lược,
chính sách hội nhập, phát triển cho Việt Nam, từng có nhiều năm làm cố vấn
chính sách cho ban lãnh đạo nhà nước và ĐCSVN, theo quan sát hôm nay của ông,
có gì cần rút kinh nghiệm trong chính sách, mô hình, cách thức quản trị nhà nước
ở Việt Nam đối với Tây Nguyên nói riêng, các vùng mà còn được gọi là ‘ba Tây’
(Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ), nói chung?
Ông
Bùi Kiến Thành:
Tôi nghĩ, nhà nước phải có chính sách tôn trọng phong tục tập quán của các địa
phương.
Không
nên áp đặt một “nền văn minh” ngoại lai cho một xã hội có nguồn gốc văn hóa bản
địa đáng được kính trọng.
Cần
đảm bảo an ninh trật tự, nhưng không áp đặt phong cách “quan trên”, biết tôn trọng
“già làng” và bao dung trong quan hệ với cộng đồng “anh em”.
Theo
tôi, cần nghiên cứu những gì đã sai trong chính sách sỡ hữu đất đai, để bù đắp
thiệt hại hợp tình, hợp lý cho đồng bào.
Một
nghi phạm bị bắt giữ ở Đắk Lắk. Báo Chính phủ
‘Cần
giúp đỡ đồng bào thay vì tạo ra sự “cướp đất” của họ’
RFA: Để Việt Nam có được sự ổn định xã hội
cần thiết, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển bền vững, công bằng, thì có
điều gì trong chính sách quản trị của nhà nước Việt Nam ở đây mà cần chú ý tới,
hay xem xét lại, bãi bỏ, hoặc sửa đổi, bổ sung?
Ông
Bùi Kiến Thành:
Nhà nước, với trách nhiệm bảo vệ và phát huy quyền công dân của đồng bào các
vùng này, về vấn đề này, tôi nghĩ là một, cần có chính sách hỗ trợ phát triển
giáo dục, canh tác, lập các nông trại hay đồn điền cùng với đồng bào “miền
xuôi”, thay vì tạo ra sự “cướp đất”, tranh chấp, dẫn đến bạo động.
Hai
là cố gắng đào tạo cán bộ quản lý người dân tộc, thực sự trao trách nhiệm quản
lý nhà nước tại địa phương cho cán bộ gốc địa phương, thay vì gửi những cán bộ
từ các nơi xa đến, không hiểu biết phong tục, tập quán của địa phương, thậm chí
không biết nói tiếng của dân tộc địa phương.
Nhà
nước cần nghiêm túc nghiên cứu, rà soát lại chính sách, hành vi, phương thức quản
lý, đối xử với các dân tộc đồng bào thiểu số, xem xét xem cái gì làm sai, cái
gì chưa đạt.
Như
đã nêu trên, nhà nước đã áp dụng một chính sách “thuộc địa”, đưa dân từ các miền
đồng bằng lên khai hoang, lập ấp, vi phạm chủ quyền của đồng bào dân tộc thiểu
số. Việc này cần phải được sửa sai, chỉnh đốn, cho hợp tình, hợp lý.
.
RFA: Nhân đây, xin được hỏi ông thêm rằng
ông từng phát biểu là Việt Nam nay cần tiến hành một cuộc cải tổ, đổi mới về
chính trị, trong đó có đổi mới tư duy chính trị mở đường cho cải tổ, đổi mới thể
chế, chế độ chính trị cho phù hợp với thời đại, theo ông việc này cần được khởi
động ra sao? Có cần điều kiện ‘cần và đủ’ nào để dẫn tới thành công hay không,
nếu có cuộc đổi mới đó?
Ông Bùi
Kiến Thành: Sau gần bốn
mươi năm khởi động chính sách “Đổi Mới”, tôi khẳng định Việt Nam cần khẩn
trương thực hiện những mục tiêu đã được đề ra trong văn bản của Nghị quyết bắt
nguồn từ Đại hội Đổi mới – Đại hội VI năm 1986 của BCHTƯ của ĐCSVN với tinh thần
và nội dung xây dựng một nhà nước “Vì dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công
bằng, văn minh, một nhà nước Pháp quyền, do dân và vì dân”.
Theo tôi, Việt
Nam không còn có thể là một nhà nước theo thể chế “chuyên chính vô sản” nữa,
mà cần phải tiến tới một thể chế “dân chủ, công bằng, văn minh” hoà hợp với các
xã hội dân chủ trên thế giới.
Đường lối
chủ trương đã được vạch rõ, trách nhiệm của các cấp lãnh đạo đương thời là phải
cố gắng thực hiện, không còn chần chừ trước tốc độ phát triển như siêu thanh của
cộng đồng xã hội dân chủ, văn minh trên thế giới mà Việt Nam cần quyết tâm gia
nhập.
Ở đây, tôi
cho rằng không có vấn đề chờ đợi các điều kiện cần và đủ chủ chốt cho việc khởi
động và tới đích thành công, mà phải tranh thủ vận động sự nhất trí, đồng lòng
của mọi tầng lớp nhân dân vì đại cuộc.
Một
công trình bị sụp đổ ở tỉnh Đắk Nông, Tây Nguyên
.
Nên
chủ động thay đổi, cải tổ hay thụ động ‘chờ thời’?
RFA: Có người nói, Việt Nam muốn thay đổi,
muốn dân chủ hóa, phải đợi người hàng xóm ‘cùng hệ tư tưởng Cộng sản Chủ
nghĩa” là Trung Quốc thay đổi trước đã, ý kiến của ông thế nào? Môi trường bên
ngoài và nội lực bên trong có mối quan hệ ra sao, trong viễn cảnh đổi mới ấy nếu
như có?
Ông Bùi
Kiến Thành: Việt Nam
là một nước độc lập, có chủ quyền, có đội ngũ lãnh đạo kiên quyết, có một dân tộc
anh hùng, đội ngũ hào kiệt không thiếu, nội lực bên trong hùng mạnh, thời cơ
bên ngoài thuận lợi, theo tôi cứ thuận thiên mà hành đạo, khởi sự tất thành.
Từ ngày
xây dựng đất nước và tuyên bố độc lập, nước Việt Nam là một nước đặt theo tinh
thần “Độc Lập, Tự Do, Hạnh Phúc”. Đó là mục đích tối thượng mà mỗi công dân cần
phải khắc cốt, ghi tâm. Dầu khó khăn gian khổ đến đâu cũng không sờn chí.
Riêng với
cá nhân tôi, thì còn một hơi thở, nhìn bát cơm trên bàn là thấy công ơn của đồng
bào, đất nước nuôi nấng ta từ trong trứng nước, là thấy nghĩa vụ trách nhiệm đối
với Tổ tiên dân tộc. Một ngày, một giờ mà không đóng góp gì cho đất nước, với
riêng tôi, là có tội đối với nhân dân.
Nhân đây,
tôi xin có một lời nhắn nhủ và chia sẻ thêm với các bạn trẻ và đồng bào Việt
Nam rằng đất nước là của chung, tranh đấu cho dân chủ, tự do, hạnh phúc là sứ mệnh
của mỗi người, từng người trong chúng ta hãy hành động, cống hiến theo tinh thần
“tận nhân lực” tức là càng gắng làm hết sức mình, thì đất nước, quốc gia, dân tộc
sẽ “tri thiên mệnh”, tức là càng sớm sẽ thấy tương lai, cơ đồ tốt hơn.
.
RFA: Xin trân trọng cảm ơn ông Bùi Kiến
Thành đã trả lời cuộc phỏng vấn này.
Trên
đây là ý kiến trên quan điểm riêng của Kinh tế gia Bùi Kiến Thành, sinh năm
1931, một chuyên gia về kinh tế, tài chính, nguyên là Đại diện Ngân Hàng Quốc
Gia Việt Nam (của Việt Nam Cộng Hòa) tại New York, nguyên Trợ lý cho Tổng thống
VNCH Ngô Đình Diệm, nguyên Chủ tịch Tổng Giám đốc Công ty Bảo hiểm Quốc tế Mỹ
(AIU), nguyên Chủ tịch Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, Chủ tịch sáng lập Công ty
Bình Điện VABCO (nay là PINACO).
Ông Bùi
Kiến Thành từng cố vấn cho ban lãnh đạo Đảng CSVN và chính phủ Việt Nam xây dựng
chính sách Đổi Mới, cố vấn cho chính phủ Việt Nam về các vấn đề phát triển kinh
tế, tài chính; giải tỏa cấm vận của Mỹ, thiết lập quan hệ ngoại giao Việt - Mỹ;
cố vấn cơ sở pháp lý Chủ quyền Việt Nam trên thềm lục địa Biển Đông; Tư vấn xây
dựng các tập đoàn kinh tế lớn, Hội nhập kinh tế thế giới; Chỉnh đốn xây dựng Đảng
trong sạch vững mạnh, và phát huy Nhà nước Pháp Quyền v.v…
Mời quý
vị bấm vào các đường dẫn sau để theo tham khảo thêm một số ý kiến được chia sẻ
gần đây trên quan điểm riêng của ông Bùi Kiến Thành với Đài Á Châu Tự Do:
https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/new_doi_moi_root_cause-05302023165154.html
https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/vn_economy_chang_only_inadequate-05292023113529.html
No comments:
Post a Comment