Chiến
tranh Ukraine có thể kết thúc như thế nào mà không có leo thang hạt nhân
Timothy Snyder - NZZ
Vũ Ngọc
Chi, chuyển ngữ
19/10/2022
Với lời
đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân, Putin đã gài công chúng phương Tây vào một trò
chơi tâm lý nhằm che phủ sự phán đoán rõ ràng của họ. Nếu bạn muốn biết chiến
tranh có thể kết thúc như thế nào, bạn nên theo dõi dấu vết của logic quyền lực
trong Điện Kremlin.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2022/10/1-46-696x464.jpg
Ảnh: Sag mir, wo die Panzer sind, wo sind sie
geblieben? Nghĩa là: Nói cho tôi biết, các xe tăng bây giờ ở đâu? (Nhái theo lời
nhạc phản chiến của Pete Seeger). Xác xe tăng Nga chìm ở Kolichiwka. Nguồn:
Alexey Furman/ Getty
Thoạt đầu,
không ai tưởng tượng ra rằng Nga có thể bắt đầu một cuộc chiến tranh chống lại
Ukraine. Và họ đã gây chiến. Và bây giờ không ai có thể suy đoán được, cuộc chiến
này có thể kết thúc như thế nào. Nhưng nó cũng sẽ kết thúc.
Nói cho
cùng, chiến tranh xảy ra là vì lý do chính trị. Việc Ukraine chiến thắng được
trên chiến trường là rất quan trọng, vì bằng cách này Ukraine sẽ gây được áp lực
lên chính trường Nga. Những kẻ bạo tàn như Putin có một sự mê hoặc nào đó bởi
vì họ tạo ra ấn tượng, rằng họ có thể làm bất cứ điều gì họ muốn. Nhưng tất
nhiên điều đó không đúng, và các chế độ của họ rất mong manh. Chiến tranh sẽ kết
thúc khi chiến thắng của quân đội Ukraine thay đổi được thực tế chính trị của
Nga – một quá trình đã bắt đầu.
Người
Ukraine hóa ra lại là những chiến binh cừ khôi một cách đáng ngạc nhiên. Họ đã
thực hiện một loạt các hoạt động phòng thủ và bây giờ là tấn công mà người ta
muốn mô tả như trong “sách giáo khoa”. Chỉ có điều là những cuốn sách giáo khoa
này vẫn chưa được viết. Họ đã làm điều đó với sự bình thản và điềm tĩnh đáng
ngưỡng mộ, bất chấp những tội ác khủng khiếp của kẻ thù, liên tục tàn phá quốc
gia của họ.
Chiến thắng cho một thế giới tốt đẹp hơn
Vào lúc
này, chúng ta khó có thể nhận ra Ukraine có thể đạt được chiến thắng như thế
nào, ngay cả khi nước này đang có những tiến bộ về mặt quân sự. Đó là bởi vì
nhiều sự tưởng tượng của chúng ta bị mắc kẹt trong một phiên bản kết thúc chiến
tranh duy nhất và khá khó có thể xảy ra: Bằng một vụ nổ hạt nhân. Chúng ta bị
lôi cuốn vào viễn cảnh này bởi vì chúng ta thiếu các kịch bản khác và cảm nhận
một quả bom hạt nhân như là một kết cuộc.
Trong khi
đó, hình ảnh đám mây hình nấm hạt nhân ở cuối câu chuyện này lại tạo ra sự sợ
hãi và cản trở suy nghĩ sáng suốt. Việc tập trung vào tình huống này ngăn cản
chúng ta nhìn thấy những gì đang thực sự xảy ra và chuẩn bị cho các tình huống
có khả năng xảy ra hơn. Thật vậy, chúng ta đừng bao giờ bỏ ra khỏi tầm nhìn là
một chiến thắng của Ukraine sẽ cải thiện thế giới chúng ta đang sống đến mức
nào.
Khi cuộc đấu
tranh giành quyền lực nổ ra ở Nga, Putin không cần có cớ để rút khỏi Ukraine –
ông ấy sẽ làm điều đó vì sự sống còn chính trị của chính mình.
Nhưng làm
thế nào để chúng ta đạt được điều đó? Chiến tranh có thể kết thúc theo nhiều
cách khác nhau. Một kịch bản hợp lý được nêu ra ở đây có thể xảy ra trong tương
lai gần (tất nhiên là có những kịch bản khác). Nó bao gồm một thất bại thường lệ
của Nga ở Ukraine, biến thành một cuộc tranh giành quyền lực ở Nga, dẫn đến việc
Nga rút khỏi Ukraine. Đây là một mô hình rất quen thuộc trong lịch sử.
Nhưng trước
tiên, kịch bản hạt nhân phải được đặt sang một bên. Khi chúng ta nói về một cuộc
chiến tranh hạt nhân có thể xảy ra nói chung, chúng ta tưởng tượng rằng cuộc
chiến Nga-Ukraine chủ yếu là vì chúng ta. Chúng ta cảm thấy mình là nạn nhân,
chúng ta nói về nỗi sợ hãi và mối quan tâm của mình. Các tờ báo viết các bài
báo về ngày tận thế. Nhưng cuộc chiến Ukraine gần như chắc chắn sẽ không kết
thúc bằng một cuộc phân tranh hạt nhân. Một số quốc gia có vũ khí hạt nhân đã
tham chiến và thua cuộc trong các cuộc chiến tranh mà không sử dụng chúng kể từ
năm 1945. Các cường quốc hạt nhân phải chịu những thất bại nhục nhã ở những quốc
gia như Việt Nam hay Afghanistan mà vẫn chưa cho nổ vũ khí hạt nhân.
Chắc chắn
có một sự cám dỗ nào đó để cúi đầu về mặt tinh thần trước sự tống tiền hạt
nhân. Ngay khi vấn đề chiến tranh hạt nhân được nêu ra, nó dường như có tầm
quan trọng vượt trội và chúng ta trở nên tuyệt vọng và bị ám ảnh. Đây chính xác
là điều mà Putin đang cố gắng điều khiển chúng ta bằng những ám chỉ mơ hồ của
ông ta về việc sử dụng vũ khí hạt nhân. Ông ta khiến chúng ta tưởng tượng ra những
thứ mà Nga thậm chí không đe dọa. Chúng ta bắt đầu nói về việc Ukraine đầu hàng
chỉ để giảm bớt áp lực tâm lý mà chúng ta đang cảm thấy.
Tuy nhiên,
với điều đó, chúng ta đang làm công việc của Putin và ông ta có thể tự cứu mình
khỏi thảm họa do chính ông ta tạo ra. Ông ta nhận ra rằng, ông ta có thể thua
cuộc chiến tranh quy ước mà ông ta bắt đầu. Ông ta hy vọng việc đề cập đến vũ
khí hạt nhân sẽ ngăn cản các nền dân chủ phương Tây cung cấp vũ khí cho
Ukraine. Ngoài ra, nó giúp cho ông ta có thời gian để đưa quân dự bị của Nga đến
chiến trường, làm chậm cuộc tấn công của Ukraine. Ông ta có thể sai về điều đó,
nhưng sự leo thang bằng lời nói là một trong số ít lựa chọn còn lại cho ông ta.
Một câu hỏi về đạo đức
Việc nhượng
bộ tống tiền hạt nhân sẽ không có nghĩa là chiến tranh quy ước ở Ukraine sẽ chấm
dứt. Tuy nhiên, nó sẽ làm cho chiến tranh hạt nhân trong tương lai dễ xảy ra
hơn nhiều. Việc nhượng bộ một kẻ tống tiền hạt nhân dạy họ rằng lối đe dọa này
sẽ khiến họ đạt được điều họ muốn, điều này sẽ tạo ra nhiều kịch bản khủng hoảng
hơn trong tương lai. Nó dạy cho các nhà độc tài khác rằng tất cả những gì họ cần
là vũ khí hạt nhân và làm ầm ĩ một chút là đạt được thứ họ muốn. Điều này cuối
cùng dẫn đến việc mọi người tin rằng cách duy nhất để tự vệ là thông qua sở hữu
vũ khí hạt nhân, nó dẫn đến việc phổ biến vũ khí như vậy trên khắp thế giới.
Nếu có một
mối đe dọa hạt nhân, đó là để chống lại người Ukraine. Họ đã chống lại vụ tống
tiền hạt nhân trong bảy tháng; và nếu người Ukraine làm được, chắc chắn chúng
ta cũng làm được. Khi các chính trị gia khét tiếng của Nga như Ramzan Kadyrov,
người có uy quyền ở Chechnya nói về việc sử dụng vũ khí hạt nhân, họ muốn nói đến
Ukraine. Nhưng đó không phải là cách thức mà cuộc chiến sẽ kết thúc. Kadyrov
cũng tuyên bố rằng ông sẽ gửi các con trai nhỏ của mình để chiến đấu ở Ukraine.
Để chúng có thể bị chiếu xạ bởi vũ khí hạt nhân của Nga?
Nga làm bộ
động viên hàng trăm ngàn quân mới. Mọi chuyện diễn ra không suôn sẻ, nhưng mặc
dù vậy: Liệu Putin có thực sự chấp nhận rủi ro chính trị khi huy động quy mô lớn,
đưa các chàng trai Nga vào Ukraine và sau đó cho nổ vũ khí hạt nhân gần đó?
Tinh thần chiến đấu đã là một vấn đề nghiêm trọng. Có vẻ như hơn nửa triệu người
đàn ông Nga đã bỏ trốn khỏi đất nước – nhiều hơn số người được đưa đến Ukraine.
Sẽ chẳng có ích gì nếu binh lính Nga nghĩ rằng, họ đang được điều động đến một
khu vực mà vũ khí hạt nhân sẽ được kích nổ. Họ sẽ không được cung cấp đồ bảo hộ
thích hợp. Nhiều binh sĩ được động viên, thậm chí không có trang bị thích hợp
cho chiến tranh thông thường.
Nga vừa
tuyên bố rằng các vùng phía đông và nam Ukraine bắt đầu là một phần của Nga
ngay lập tức. Điều này tất nhiên là vô lý. Nhưng liệu Moscow có thực sự sử dụng
vũ khí hạt nhân ở những khu vực mà nước này coi là của Nga, giết hoặc chiếu xạ
những người mà nước này coi là công dân Nga hay không? Nó không hoàn toàn là
không thể, nhưng rất khó xảy ra.
Và ngay cả
khi điều đó xảy ra, nó sẽ không kết thúc chiến tranh, ít nhất là không bằng một
chiến thắng của Nga. Thêm nữa sự răn đe chưa được đề cập đến ở đây: Dự đoán là
việc sử dụng vũ khí hạt nhân sẽ gây ra phản ứng mạnh mẽ từ các quốc gia khác.
Người Mỹ đã có nhiều tháng để suy nghĩ về điều này và phản ứng của họ đối với một
cuộc tấn công hạt nhân của Nga có thể được tính toán là sẽ làm tê liệt các lực
lượng Nga và làm bẽ mặt cá nhân Putin. Một hình thức răn đe gián tiếp khác là
chắc chắn: khi sử dụng vũ khí hạt nhân, Putin và Nga sẽ mất đi sự ủng hộ của thế
giới.
Hầu như không có bất kỳ hiệu ứng quân sự nào
Ngoài ra
còn có câu hỏi, liệu Nga có mạo hiểm đưa vũ khí hạt nhân vào hoặc thậm chí đến
gần Ukraine hay không. Bởi vì Ukraine có pháo tầm xa chính xác, hậu cần của Nga
rất thảm hại, và Ukraine đã chứng tỏ rằng họ có thể nắm giữ được các hệ thống
vũ khí mà người Nga đã đưa vào nước này. Không thể nhấn mạnh hết mức việc người
Nga khó có thể sử dụng được những vũ khí của mình. Dĩ nhiên, người Nga cũng có
thể sử dụng tên lửa, nhưng khá nhiều tên lửa rơi xuống đất và một số khác bị bắn
hạ. Máy bay Nga có xu hướng bị rơi hoặc bị bắn hạ, vì vậy các hoạt động chiến đấu
trên lãnh thổ Ukraine trở nên hiếm đi.
Giả sử rằng
Nga cố gắng cho nổ một quả bom hạt nhân nhỏ ở Ukraine bất chấp mọi thứ, thì điều
đó sẽ không tạo ra sự khác biệt quân sự mang tính quyết định. Không có sự tập
trung đáng kể của binh lính Ukraine hoặc thiết bị Ukraine để đưa vào tầm ngắm
vì Ukraine chiến đấu theo cách rất phi tập trung. Nếu có một vụ nổ, quân
Ukraine sẽ tiếp tục chiến đấu. Họ đã nói điều đó trong nhiều tháng, và không có
lý do gì để nghi ngờ điều này.
Ngoài ra
còn có vấn đề về động cơ. Putin muốn chúng ta đồng cảm với hoàn cảnh của ông
ta. Nhưng những gì ông ta nói, nó có đáng tin không? “Putin hiện bị đẩy vào
chân tường. Ông ta sẽ làm gì?” Đây chính là cách chúng ta nảy ra ý tưởng về vũ
khí hạt nhân. Putin tạo ra một kết nối tâm lý với chúng ta. Nhưng tất cả chỉ là
cảm giác chứ không hẳn là động cơ.
Nếu sự thất
vọng trước thất bại là động cơ để sử dụng vũ khí hạt nhân, thì điều đó đã xảy
ra rồi. Nhưng điều đó không xảy ra. Không có gì nhục nhã hơn thất bại của Nga tại
Kyiv. Sự sụp đổ của mặt trận ở vùng Kharkiv cũng là một cú sốc. Và giờ đây, người
Ukraine đang đạt được những bước tiến đáng kể tại các khu vực mà Putin vừa
tuyên bố là lãnh thổ vĩnh viễn của Nga trong một buổi lễ truyền hình lớn. Phản ứng
chính thức của Nga đối với tình trạng khó khăn này là tuyên bố rằng biên giới của
các vùng lãnh thổ vẫn chưa được xác định. Kinh nghiệm cho thấy, phản ứng của
Nga trước một cuộc phô trương lực lượng vượt trội là rút lui.
Bàn ghế được di chuyển
Chúng ta
hãy xem xét kỹ hơn vị thế của Putin. Các lực lượng Nga không bị dí “vào chân tường”
ở Ukraine: họ sẽ an toàn nếu rút về Nga. Phép ẩn dụ “chân tường” cũng không thực
sự hữu ích trong việc mô tả vị thế của Putin. Nó giống như bàn ghế đang được di
chuyển xung quanh ông ta và ông ta cần phải định hướng lại bản thân.
Những gì
ông ta làm ở Ukraine đã thay đổi vị thế của ông ta ở Moscow, và ngày càng tệ
hơn. Tuy nhiên, nó không bắt buộc ông ta “phải” giành chiến thắng trong cuộc
chiến ở Ukraine, bất kể điều đó có nghĩa là gì. Điều quan trọng là việc duy trì
quyền lực ở Moscow, và điều đó không nhất thiết có nghĩa là ông ta đang phải đối
mặt với nhiều rủi ro hơn ở Ukraine. Một khi (và nếu) Putin nhận ra rằng cuộc
chiến đã thua rồi, ông ta sẽ xem xét lại vị thế của mình ở quê nhà.
Mọi thứ dễ
dàng hơn trong suốt mùa hè. Cho đến gần đây, được cho là đến khi ônga t phát biểu
tuyên bố động viên binh lính, Putin có thể chỉ đơn giản là tuyên bố “chiến thắng”
với các phương tiện truyền thông chính thống, và hầu hết người Nga sẽ hài lòng
với điều đó. Nhưng bây giờ ông ta đã đẩy cuộc chiến vô nghĩa của mình đi xa đến
mức không gian thông tin của Nga cũng đang bắt đầu vỡ vụn. Do bị động viên nên
người Nga hiện đang lo lắng về chiến tranh. Và bây giờ các tuyên truyền viên
truyền hình cũng đang thừa nhận rằng quân đội Nga đang rút lui. Không giống như
trong sáu tháng đầu tiên của cuộc chiến, Putin không còn có thể đơn giản tuyên
bố rằng mọi thứ đều ổn và như vậy là đủ rồi. Ông ta phải hành động.
Mặt đất dưới
chân Putin đã chuyển động. Sự nghiệp chính trị của ông ta dựa trên việc sử dụng
các phương tiện truyền thông có kiểm soát, biến chính sách đối ngoại thành một
màn trình diễn. Sự tồn vong của chế độ luôn phụ thuộc vào hai tiền đề: Những gì
đang diễn ra trên TV quan trọng hơn những gì đang diễn ra trong đời thực và những
gì đang diễn ra ở nước ngoài quan trọng hơn những gì đang diễn ra ở quê nhà.
Dường như
hai tiền đề này không còn giữ được nữa. Với việc động viên, sự phân biệt giữa
trong và ngoài nước đã bị xóa bỏ; và khi các trận chiến bị thua cuộc, sự phân
biệt giữa truyền hình và thực tế bị mờ đi. Thực tế đang bắt đầu được quan tâm
nhiều hơn là TV, và những gì xảy ra ở Nga sẽ được xem là quan trọng hơn ở Ukraine.
Ở Nga, cả
trong giới tinh hoa quyền lực và dư luận, có một sự rạn nứt mà giờ đây cũng có
thể thấy trên truyền hình. Một số người tin rằng chiến tranh là một việc thiêng
liêng và có thể chiến thắng nếu chỉ cần những cái đầu biết lăn xả, giới lãnh đạo
cư xử một cách đáng kính, và nhiều người và vật chất hơn được gửi ra tiền tuyến.
Trong số đó có những blogger quân sự, những người thực sự ở tiền tuyến và tiếng
nói của họ đang trở nên chính thống hơn.
Đây là một
cái bẫy đối với Putin, vì ông ấy đã gửi tất cả những gì mình có. Tiếng nói của
họ làm cho ông ta trông yếu ớt. Những người khác cho rằng cuộc chiến là một sai
lầm. Những tiếng nói này sẽ khiến ông ta trông ngày càng ngốc nghếch hơn. Đây
chỉ là những điều cơ bản nhất trong một loạt các quan điểm mâu thuẫn với nhau
mà Putin hiện đang phải đối mặt từ một vị thế bị phơi bày và suy yếu.
Nếu một cuộc
chiến tranh ở nước ngoài làm suy yếu vị thế của chính bạn và nếu cuộc chiến đó
không thể chiến thắng, tốt hơn là bạn nên kết thúc nó ngay hôm nay hơn là ngày
mai. Chúng ta có thể cho rằng Putin vẫn chưa nhận ra điều này. Tuy nhiên, ông ấy
đã choạng nghĩ ra rằng ông cần phải hành động trong thế giới thực, ngay cả khi
ông ta chưa đưa ra quyết định đúng đắn cho đến nay.
Putin bị mắc kẹt
Việc động
viên là tồi tệ nhất trong cả hai điều có thể làm trong thực tế: đủ lớn để làm
dân chúng xa lánh, đồng thời quá nhỏ và trên hết là quá muộn để tạo ra sự khác
biệt trước mùa đông. Việc đó được cho là kết quả của một thỏa hiệp, chứng minh
rằng Putin không cầm quyền một mình. Putin dường như đang cố gắng tự mình chỉ
huy quân đội ở Ukraine. Những thất bại của ông ấy mang lại cho ông những lời chỉ
trích (cho đến nay là gián tiếp). Nhưng Putin có vẻ bị mắc kẹt: chỉ cần kết
thúc chiến tranh ngay bây giờ mà không thể tập trung vào một vấn đề khác sẽ khiến
những người chỉ trích ông thêm mạnh mẽ hơn. Và bây giờ việc động viên đã được nỗ
lực, ông ta có rất ít cơ hội để thực hiện thêm bạo lực. Vậy làm thế nào để có
thể lập ra một chủ đề mới?
Nó sẽ tự đến.
Putin giờ đang bị mắc kẹt trong một màn trình diễn mà đúng ra chỉ nên xảy ra
trên truyền hình và ở một nơi xa xôi, nhưng hiện đang có tác động chính trị trực
tiếp bên trong nước Nga. Hai nhân vật chính trị khét tiếng là Ramzan Kadyrov và
Yevgeny Prigozhin đã tấn công bộ chỉ huy cấp cao của Nga khá ác liệt. Vì mọi
người đều biết rằng Putin thực sự nắm quyền chỉ huy, điều này chắc chắn sẽ gây
chia rẽ. Điện Kremlin đã phản ứng trực tiếp với Kadyrov, và tuyên truyền của
quân đội giới thiệu một trong những chỉ huy bị chỉ trích và quân đội của ông
ta.
Không phải
ngẫu nhiên mà cả Kadyrov và Prigozhin đều có một loại lực lượng quân sự tư
nhân. Kadyrov, nhà độc tài trên thực tế của vùng Chechnya của Nga, có lực lượng
dân quân của riêng mình. Họ được triển khai tới Ukraine, nơi họ có vẻ chuyên khủng
bố thường dân và tự dàn dựng trên Instagram. Sau một thời gian dài thúc giục việc
động viên ở Nga, Kadyrov giờ đây đã tuyên bố rằng sẽ không có ai bị động viên từ
Chechnya. Người ta có thể kết luận rằng ông ta đang để dành người của mình vì một
điều gì đó khác.
Mặt khác,
Prigozchin là thủ lĩnh của tổ chức lính đánh thuê Wagner mờ ám và ngày càng đẩy
mình lên vị trí dẫn đầu trong chức năng này. Wagner đã tham gia vào một số âm
mưu đảo chính, bao gồm các cuộc thanh trừng đẫm máu của chính phủ bù nhìn Nga ở
vùng Luhansk và Donetsk và cố gắng ám sát Volodymyr Zelensky ngay từ đầu trong
cuộc chiến. Không nghi ngờ gì nữa, điều này được thực hiện theo lệnh của Putin.
Dù thế nào, đó là một khả năng đáng lo ngại.
Hiện tại,
nhóm Wagner đang dẫn đầu cuộc tấn công của Nga ở khu vực Bakhmut của vùng
Donetsk, nơi không thực sự đạt được thành tựu nào. Wagner dường như không hoạt
động tích cực khi quân Ukraine thực hiện các đợt phản công thành công, điều này
thực sự quan trọng hơn nhiều. Gần đây, Gulagu.net đưa tin rằng một chiến sĩ
Wagner đã bắn chết một sĩ quan quân đội Nga, điều này cho thấy tất cả không ổn ở
mặt trận này.
Có phải là
diễn giải quá mức không khi cho rằng Prigozhin đang tiết kiệm những nguồn lực
quý giá mà ông ta có? Ông ta đã công khai tuyển mộ các tù nhân Nga để chiến đấu
cho nhóm Wagner ở Ukraine. Có phải quá lố khi cho rằng ông ta đang đưa họ đến
chỗ chết, để dành những người đàn ông và vật chất có thể hữu ích trong những nỗ
lực khác trong tương lai.
https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2022/10/1-47-696x492.jpg
Ảnh: Áp phích tuyển dụng cho Wagner, với
Prigozhin được miêu tả là Nhà lãnh đạo vĩ đại của Nga. Phù hiệu với đầu lâu có
khẩu hiệu “Cái chết là kinh doanh của chúng tôi. Kinh doanh là tốt”. Một trong
những biệt đội Wagner công khai theo chủ nghĩa phát xít. Nguồn:
snyder.substack.com
Khi điểm bùng phát đến gần
Cả
Prigozhin và Kadyrov đều kêu gọi gia tăng chiến tranh và hung hăng chế nhạo bộ
chỉ huy cấp cao của Nga, nhưng đồng thời dường như đang bảo vệ người của chính
họ. Đó dường như cũng là một cái bẫy. Bằng cách chỉ trích cách tiến hành cuộc
chiến, họ đang làm suy yếu khả năng kiểm soát thông tin của Putin. Và bằng cách
buộc Putin phải chịu trách nhiệm mặc dù bản thân họ không muốn, họ càng bêu xấu
quan điểm của ông. Họ nói với ông ta, hãy chiến thắng một cuộc chiến mà bản
thân họ dường như không muốn chiến thắng.
Theo logic
chung mà tôi đang mô tả, các đối thủ sẽ cố gắng bảo toàn tất cả các lực lượng
chiến đấu mà họ có, hoặc để bảo vệ lợi ích của chính họ vào một thời điểm không
thể đoán trước nào đó hoặc để có cơ hội trong cuộc tranh giành quyền lực ở
Moscow. Nếu điều đó thực sự là như vậy, tất cả những người tham dự sẽ sớm cảm
thấy có vẻ khờ dại, khi để các lực lượng vũ trang đóng quân ở Ukraine xa xôi,
hoặc hy sinh họ ở đó ngày này qua ngày khác. Nó có thể dễ dàng đi đến một điểm
bùng phát (tipping-point). Một khi những người trong cuộc khác nhận ra rằng một
số người tham dự nào đó đang giữ lại người của họ, việc lãng phí hoặc đánh mất
người của chính mình dường như là vô nghĩa.
Vào một thời
điểm nào đó, quan điểm này cũng sẽ được chính quân đội Nga áp dụng. Các chỉ huy
có động cơ để lùi lại, khi nào họ vẫn còn có thể chỉ huy các đơn vị, khi quân đội
vẫn muốn tiếp tục đóng vai trò trong chính trường Nga hoặc duy trì vị thế được
kính nể trong xã hội Nga. Và nếu bản thân Putin muốn tiếp tục nắm quyền, thì cả
một đội quân mất uy tín hay mất tinh thần đều không có lợi cho ông.
Việc động
viên tự nó hoạt động giống như một ngọn giáo ném sai hướng. Có hợp lý không,
khi gửi hàng ngàn người đàn ông không được chuẩn bị và trang bị kém vào một khu
vực mà họ đang ngày càng nhận ra sẽ đồng nghĩa là đưa họ vào chỗ chết? Putin giả
định rằng những người lính được động viên sẽ chết hoặc chiến thắng. Nhưng nếu họ
thay vào đó chạy trốn, họ trở thành một lực lượng nguy hiểm, có thể sẵn sàng
chiến đấu cho một thủ lĩnh khác.
Và do đó,
có một kịch bản hợp lý cho sự kết thúc của cuộc chiến này. Chiến tranh là một dạng
chính trị, và chế độ Nga đang mất dần chỗ đứng sau những thất bại liên tục. Khi
Ukraine ngày càng thắng nhiều trận, một sự đảo ngược cơ bản đang diễn ra ở Nga:
truyền hình khuất phục trước thực tế và chiến dịch của Ukraine nhường chỗ cho
cuộc tranh giành quyền lực ở Điện Kremlin. Trong một cuộc đấu tranh như vậy,
không có ích gì khi các đồng minh vũ trang ở Ukraine xa xôi, thay vì có thể được
triển khai hữu ích hơn ở Nga. Không nhất thiết phải xảy ra xung đột vũ trang, mặc
dù điều này không thể bị loại trừ hoàn toàn, nhưng như một biện pháp răn đe và
để bảo vệ bản thân. Thất bại ở Ukraine có thể tồi tệ đối với tất cả mọi người
liên quan, nhưng thua ở Nga sẽ còn tồi tệ hơn nhiều.
Tốt cho Ukraine, tốt cho thế giới
Logic của
tình huống hỗ trợ những người nhận ra điều này nhanh nhất và có thể kiểm soát
và tổ chức lại lực lượng của chính họ. Một khi những viên đá bắt đầu rơi xuống,
sẽ không ai còn thấy ý nghĩa việc duy trì quân đội Nga ở Ukraine. Một lần nữa,
không nhất thiết sau đó sẽ có các cuộc đụng độ vũ trang ở Nga: nếu sự bất ổn do
cuộc chiến tranh ở Ukraine tràn sang Nga, các nhà lãnh đạo, đang tìm cách hưởng
lợi từ hoặc bảo vệ mình đối với sự bất ổn đó, sẽ chuyển trung tâm ảnh hưởng của
họ. đến gần Moscow. Đó sẽ là một điều rất tốt, cho Ukraine cũng như cho thế giới.
Nếu kịch bản
này thành hiện thực, Putin sẽ không cần có cớ để rút khỏi Ukraine nữa – ông ấy
sẽ làm như vậy vì sự sống còn chính trị của chính mình. Cá nhân ông, cho dù ông
có gắn bó với những ý tưởng kỳ quặc của mình về Ukraine như thế nào, câu hỏi về
quyền lực sẽ quan trọng hơn đối với ông. Trong bối cảnh đó, chúng ta không cần
lo lắng về việc Putin cảm thấy thế nào về cuộc chiến và liệu người Nga có cay đắng
vì thất bại hay không. Trong cuộc đấu tranh giành quyền lực nội bộ ở Nga, Putin
và những người khác sẽ có nhiều điều quan trọng hơn trong tâm trí của họ so với
Ukraine.
Đôi khi bạn
thay đổi chủ đề, và đôi khi chủ đề thay đổi bạn.
Tất nhiên,
tất cả những điều này là rất khó dự đoán, nhất là khi đi vào chi tiết. Một kết
quả khác là hoàn toàn có thể xảy ra. Nhưng logic của sự phát triển được thảo luận
ở đây không chỉ hợp lý hơn nhiều mà còn có thể xảy ra hơn nhiều so với kịch bản
về ngày tận thế hạt nhân mà nhiều người lo sợ. Cho nên đáng để suy nghĩ về nó
xa hơn và nếu có thể, hãy chuẩn bị cho kịch bản đó.
________
Tác giả: Timothy Snyder, sinh năm 1969,
là một sử gia và là giáo sư người Mỹ tại đại học Yale, chuyên về Đông Âu và
nghiên cứu Holocaust. Bài thu ngắn được đăng ở auf seiner Website. Bản dịch từ tiếng Anh sang tiếng Đức
là của Andreas Breitenstein.
No comments:
Post a Comment