«
ZOV », nhật ký của một lính dù Nga tố cáo cuộc chiến ở Ukraina
Thụy My - RFI
Đăng
ngày: 23/08/2022 - 19:04
« Nước
Nga không thể trông thấy những người lính của mình bẩn thỉu, ốm o, mang tâm trạng
cay đắng... Phân nửa đồng đội mặc quân phục Ukraina vì chất lượng tốt hơn. Đất
nước vĩ đại của chúng ta không có khả năng trang bị và nuôi ăn quân đội của
chính mình ». Cựu
lính dù Nga Pavel Filatiev có mặt từ đầu cuộc xâm lăng đã công bố trên mạng
141 trang nhật ký đầy phẫn nộ.
https://s.rfi.fr/media/display/50554ac2-2304-11ed-b0ff-005056a97e36/w:1024/p:16x9/tank_13.webp
Một
quân nhân Ukraina nhảy khỏi xe quân sự gần chiến tuyến ở Mykolaiv, ngày
10/08/2022. REUTERS - STRINGER
Cuộc xâm
lăng Ukraina tưởng chừng chớp nhoáng nhưng đã kéo dài được sáu tháng, báo chí
Pháp hôm nay có rất nhiều bài viết sơ kết cuộc chiến về nhiều khía cạnh.
Sau sáu tháng chiến tranh, đôi bên đều hụt
hơi
Le
Figaro nhìn lại
: cách đây đúng sáu tháng, Vladimir Putin đưa quân sang Ukraina trước sự ngạc
nhiên của hầu hết các nước châu Âu, dự tính chiếm Kiev trong vòng ba ngày và dựng
lên một chính phủ bù nhìn. Nhưng CIA đã phát hiện bí mật của Bộ tổng tham mưu Nga và chuyển giao kế
hoạch hành động cho quân đội Ukraina, khiến họ chuẩn bị hỏa lực sẵn sàng
đón tiếp lực lượng Nga nhảy dù xuống sân bay Antonov. Những đoàn xe tăng hùng hậu
của Nga bị những toán quân can đảm Ukraina tấn công bằng rốc-kết. Bị phá hủy
hơn một ngàn chiếc xe bọc thép và thiệt mất nhiều lính, Nga đành từ bỏ mục tiêu
chiếm thủ đô Kiev.
Ở miền
đông, quân Nga tiến một cách chậm chạp, chiếm được một ít địa điểm không có lợi
ích chiến lược. Thành công
chính của Nga là ở miền nam. Quân của Putin giành được ba điểm quan trọng
: thành phố Kherson, nơi cung cấp nguồn nước cho Crimée; nhà máy điện nguyên tử
Zaporijia lớn nhất châu Âu, bảo đảm được nguồn điện cho toàn bộ các vùng chiếm
đóng; và duyên hải biển Azov, biến biển này thành ao nhà của Nga.
Sáu tháng
chiến tranh đã loại ít nhất 100.000 quân của mỗi bên ra khỏi vòng chiến. Các
đơn vị tác chiến kiệt sức. Không làm chủ được bầu trời, hạm đội không dám phiêu
lưu sang phía đông Hắc Hải, Nga tạm từ bỏ mục tiêu chiếm Odessa để nối liền với
Transnistria. Phía Ukraina cách đây một tháng rưỡi loan báo sẽ phản công quy
mô, chừng như đã hoãn lại không biết đến khi nào.
Putin bị dồn vào chân tường
Mặt trận dừng
lại với những cuộc đấu pháo, trở thành một cuộc chiến tiêu hao. Putin đã chiếm
được 1/5 lãnh thổ Ukraina, nhưng không hề thực hiện được hai mục tiêu đã định
là « phi quốc xã hóa » (có nghĩa là lật đổ chế độ)
và phi quân sự hóa Ukraina.
« Chiến
tranh là hành động bạo lực mà mục tiêu là buộc đối thủ phải thực hiện ý định của
mình » - nhà chiến
lược quân sự Clausewitz đã viết từ năm 1832. Nhưng Putin không buộc được gì,
người Ukraina không hề nhượng bộ về chính trị hay lãnh thổ trước kẻ xâm lăng.
Chính phủ
Ukraina trước đây mang tiếng tham nhũng, bị tài phiệt thao túng, đã tạo được uy
tín lớn sau sáu tháng chiến tranh. Dù thiệt hại nhiều nhân mạng, bị phá hủy nhiều
tài sản, nhưng Ukraina có thể hãnh diện là đã chống chọi được trước một trong
những đội quân mạnh nhất thế giới. Chính trong thử thách mà các quốc gia trở
nên vĩ đại. Nhờ vũ khí phương Tây, Ukraina trở thành sức mạnh quân sự lớn ở
Đông Âu bên cạnh Ba Lan. Ukraina thành công trong việc chính thức trở thành ứng
cử viên gia nhập Liên Hiệp Châu Âu, có một tương lai rạng rỡ trước mặt, tiềm
tàng khả năng thành một Ba Lan mới.
Đối với Nga, viễn cảnh u ám hơn. Danh tiếng về
quân sự bị bào mòn trước những chiến dịch thất bại và các tội ác chiến tranh. Về nội bộ, Nga lại trở thành một Nhà
nước công an. Để chiếm được một vài mảnh đất nhỏ mà Nga không hề thiếu thốn,
Vladimir Putin đã hủy hoại quan hệ kinh tế với châu Âu vốn rất có lợi cho Nga.
Giới trí thức và tinh hoa công nghệ Nga, trong đó 3 triệu người đã bỏ ra nước
ngoài sinh sống, không hề hào hứng trước ý tưởng trở thành chư hầu kinh tế của
Trung Quốc. Bi kịch là chiến tranh sẽ còn kéo dài, vì Putin không thể thối lui.
Ông ta biết rằng các chế độ độc tài hiếm khi sống sót trước các thất bại quân sự.
Về chiến lược, Putin đã bị dồn vào chân tường.
Ukraina, bóng ma một cuộc chiến tranh hao mòn
Le
Monde chạy tựa
trang nhất « Ukraina, bóng ma một cuộc chiến tiêu hao ». Trong
bài xã luận, tờ báo nhận định sáu tháng sau khi quân đội Nga đơn phương tấn
công một quốc gia có chủ quyền là Ukraina, giờ đây là thời điểm của «
thách thức hao mòn » đối với cả hai bên.
Giới tuyến
đang đứng yên, cho dù Kiev đã thành công trong việc đưa chiến tranh sang đến
Crimée, bán đảo bị Nga sáp nhập năm 2014. Nguy cơ leo thang cũng hiển hiện ở
các « mặt trận » khác như nhà máy điện nguyên tử Zaporijia. Lỡ huênh
hoang từ đầu, nếu lùi dù một bước nhỏ sẽ là sự sỉ nhục cho Vladimir Putin. Sự
tàn bạo của quân Nga cũng hạn chế mọi giải pháp ngoại giao của tổng thống
Volodymyr Zelensky. Cuộc chiến kéo dài tám năm này, nếu tính từ lúc Nga chiếm
Crimée, như vậy đang là ngõ cụt.
Tác động của
nó đã thấy rõ : căng thẳng về năng lượng và thực phẩm, Nga bị tách rời khỏi
châu Âu, rạn nứt ngày càng tăng giữa phương Tây và phần còn lại của thế giới. Tổng
thống Emmanuel Macron có lý khi trịnh trọng cảnh báo người dân hôm 19/08 về « cái
giá của tự do » mà nước Pháp phải trả trong những tháng tới. Các
đồng minh châu Âu của Ukraina cũng phải đối mặt với thách thức của cuộc chiến
tiêu hao. Sản xuất vũ khí không đáp ứng được nhu cầu của chiến tranh quy ước,
chủ quyền năng lượng lâu nay phó mặc cho Nga. Riêng người Ukraina phải trả cái
giá đắt nhất một cách bất công nhưng họ không hề lùi bước, và các đồng minh của
Kiev cũng nên noi theo, trước những đảo lộn sắp tới.
Đức cần một cuộc cách mạng
Xã luận của Le
Figaro ví von, Kremlin đang đùa giỡn với rô-bi-nê khí đốt như con mèo
vờn cuộn len. Vladimir Putin tính toán rằng với sự lệ thuộc năng lượng Nga, gây
bất ổn cho mắt xích yếu nhất là Đức sẽ phá tan được sự đoàn kết phương Tây.
Tờ báo cho
rằng cần có một « cuộc cách mạng Đức ». Berlin đã bắt
đầu giảm tiêu thụ khí đốt của Nga, thay bằng các nhà cung cấp Qatar, Na Uy,
Canada ; nhưng còn cần phải từ bỏ chủ trương xóa điện nguyên tử, giữ lại
ba lò phản ứng cuối cùng. Đồng thời chỉnh đốn những điểm yếu trong cơ cấu – lệ
thuộc thương mại với Trung Quốc, chậm số hóa nền kinh tế, dân số giảm sút, và
nên xây dựng quân đội xứng tầm.
Nga có nguy cơ thụt lùi 30 năm
Kinh tế
Nga vẫn đứng vững, nhưng sau nửa năm bắt đầu thấm đòn cấm vận – theo Le
Monde và Le Figaro. Hàng nhập khẩu ít hẳn, vật giá tăng
13,4 %, cuộc sống ngày càng khó khăn hơn nhất là với giới trung lưu. Kỹ nghệ
hàng không, xe hơi phải tìm cách xoay sở. Đội máy bay của hãng Aeroflot có đến
80 % là Boeing và Airbus, có 80 chiếc Sukhoi Super Jet 100 tự sản xuất nhưng một
phần động cơ là của phương Tây. Theo Reuters, có ít nhất một chiếc Airbus A350
của Aeroflot đang bị « xẻ thịt » để lấy phụ tùng lắp cho những chiếc
Boeing 737 và Airbus A320.
Hãng xe
hơi hàng đầu Avtovaz với nhãn hiệu Lada cố khởi động lại sau khi hãng Renault của
Pháp đã bán lại phần vốn (68 %) với cái giá tượng trưng là 1 rúp. Nhưng thị trường
suy sụp hẳn, trong tháng Sáu chỉ bán được 27.000 xe so với bình thường là
100.000. Một model từ 2010 là Logan MCV được tái sinh nhưng không có airbag và
hệ thống chống trượt ABS. Lãnh vực chiến lược là năng lượng đang thiếu một số
thiết bị, công nghệ mà chỉ Mỹ và Đức mới có. Ngay cả lãnh vực nguyên tử dân dụng
tuy không bị trừng phạt nhưng không còn nhận được tài liệu kỹ thuật về tua-bin
cho các nhà máy tương lai.
Trung Quốc : Khủng hoảng địa ốc, khủng
hoảng lòng tin
Về phía đồng
minh « vững như bàn thạch » của Matxcơva là Bắc
Kinh, Libération nhận thấy Trung Quốc không chận nổi cuộc khủng
hoảng địa ốc :năm ngoái còn tồn 30 triệu căn nhà không có người mua. Giữa
tháng Tám, Ngân hàng Trung ương đã hạ lãi suất chỉ đạo, các công ty địa ốc tặng
đủ loại quà từ xe hơi đến… heo cho khách, nhưng tình trạng tẩy chay vẫn diễn ra
với 320 dự án tại khoảng 100 thành phố. Bên cạnh nhà đất còn có những dấu hiệu
đáng ngại khác : tiêu thụ giảm, sản xuất chựng lại, doanh nghiệp tư nhân
không hoạt động được vì zero Covid, tỉ lệ thất nghiệp của thanh niên 18-24 tuổi
lên đến 20 %.
Xã luận của Les
Echos nhấn mạnh « Trung Quốc : Cuộc khủng hoảng lòng
tin ». Hàng trăm ngàn người từ chối trả món nợ vay mua nhà cho dù
có thể bị chính quyền phạt nặng, chứng tỏ bất bình đang tăng cao. Cần biết rằng
địa ốc chiếm 1/3 nền kinh tế và 70 % tài sản người dân. Thế nên khủng hoảng
lòng tin ở Hoa lục là trầm trọng, là cái gai nhọn cho Tập Cận Bình trước Đại hội
Đảng. Chính quyền Bắc Kinh chừng như khó tái lập được sự tin cậy – một đòn bẩy
kinh tế không thể thực hiện được bằng mệnh lệnh, kể cả trong một nền kinh tế chỉ
huy như Trung Quốc.
« ZOV », cuốn nhật ký của một quân
nhân Nga vạch trần mặt trái cuộc chiến
Quay lại với
cuộc chiến tranh Ukraina, Le Monde nói về « ZOV,
nhật ký của một quân nhân Nga thất vọng ». Dưới lưới lửa của pháo binh
Ukraina, Pavel Filatiev tự hứa với mình « Thượng đế ơi, nếu con sống
sót, con sẽ làm mọi cách để thay đổi tình trạng này ». Người cựu lính
dù đã giữ lời : hôm 01/08, trên mạng VKontakte (tương đương Facebook của Nga),
anh đã công bố 141 trang nhật ký đầy phẫn nộ.
Đây là lời
tố cáo cuộc chiến mà Pavel Filatiev có mặt trên tuyến đầu từ ngày đầu tiên
24/02 cho đến đầu tháng Tư, khi anh được sơ tán vì bị nhiễm trùng mắt trong chiến
hào. « Hai tháng trong bùn lầy, đói lạnh,
đổ mồ hôi với cảm giác tử thần đã đến gần. Đáng tiếc là họ không để cho các nhà
báo đến tiền tuyến, nước Nga không thể thấy những người lính của mình bẩn thỉu,
ốm o, mang tâm trạng cay đắng...Phân nửa đồng đội mặc quân phục Ukraina vì chất
lượng tốt hơn. Đất nước vĩ đại của chúng ta không có khả năng trang bị và nuôi
ăn quân đội của chính mình ».
Được đặt
tên là « ZOV », ba chữ vừa có nghĩa là « lời
kêu gọi » trong tiếng Nga, vừa gợi lên những chữ « « Z »,
« O », « V » được sơn lên các xe quân sự Nga, những
ghi chép của Pavel cho thấy những điều kiện tồi tệ mà đạo quân xâm lược phải chịu
đựng. Tác giả thuộc trung đoàn dù 51 được phối hợp với tiểu đoàn xung kích 171,
đang ở Crimée thì đơn vị được lịnh lên đường, mà sau này anh mới biết là đi chiếm
Kherson.
« Tối
khuya 23/02, chúng tôi được đưa lên xe tải mà không ai biết đi đâu, chỉ có những
chiếc xe đi đầu mới thấy phương hướng. Xe chạy ban đêm, các đèn pha đều tắt ». Pavel
ngồi trên một chiếc UAZ cũ kỹ « không có thắng », chất đầy « « các
thùng đạn ». Sáng sớm 24/02, anh hiểu rằng đã có chuyện lớn, khi xung
quanh ầm vang những tiếng gầm của đại bác, rốc-kết, hỏa tiễn. « Khắp
nơi đầy mùi thuốc súng. Bầu trời rung chuyển, những tia chớp nổi bật trên nền
trời hãy còn tối. Tôi hiểu rằng nghiêm trọng hơn Donbass và trưng cầu dân ý
Crimée rất nhiều (...), một điều gì đó chưa từng thấy. Có thể Ukraina hay NATO
tấn công chúng ta chăng ? »
« Không thể tiếp tục tham gia cuộc chiến
điên rồ ! »
Sự
phấn khích nhanh chóng nhường chỗ cho giận dữ trước những mệnh lệnh không đầu
không đuôi, thiếu thông tin liên lạc, chưa kể việc đoàn xe bị kẹt rất lâu trong
bùn lầy. Ngày 01/03 khi đến được Kherson, tinh thần binh lính đã xuống thấp. « Tất
cả đều kiệt sức, bắt đầu sục sạo các tòa nhà để tìm thức ăn, nước uống, chỗ tắm
và ngủ qua đêm. Một số cướp lấy các máy tính và tất cả những vật dụng có giá trị ». Pavel
nhanh chóng hiểu rằng quân Nga không được người dân đón tiếp nồng hậu như họ tưởng.
Những cái nhìn thiếu thiện cảm, những lá cờ Ukraina được treo ở từng nhà, người
già làm dấu thánh khi lính Nga đi qua như để chúc họ sớm sang thế giới bên
kia...
Anh kể lại
nỗi đắng cay tràn ngập nơi các chiến binh, những cái chết, món tiền thưởng được
gọi là « Putin » vì đợi mãi không thấy. Pavel
Filatiev phẫn nộ viết : « Ukraina đe dọa Nga những gì ? (...) Liệu
chúng ta sẽ tấn công tất cả những nước muốn gia nhập NATO chăng ? Litva,
Latvia, Estonia, Ba Lan đều đã là thành viên, và nay là Phần Lan. Thổ Nhĩ Kỳ đã
bắn hạ máy bay của chúng ta cách đây không lâu nhưng việc này nhanh chóng được
lãng quên, Nhật Bản yêu sách các hòn đảo của ta. Hoa Kỳ bao vây chúng ta ở
phương đông, nhưng thây kệ, tất cả không thể là lý do để khởi động chiến tranh
! »
Khẳng định « không thể tiếp
tục tham gia cuộc chiến điên rồ này », tác giả đã bỏ trốn tối thứ Bảy
và không ai biết được Pavel hiện đang ở đâu.
No comments:
Post a Comment