XKLĐ mang về 'hàng tỷ
USD' cho VN và những câu chuyện buồn đằng sau
Thành Lâm
BBC News Tiếng Việt
26 tháng 8
năm 2022
https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-62675244
Internet
phát triển giúp người lao động ở nước ngoài giữ liên lạc thường xuyên hơn với
gia đình
Lao động
tại nước ngoài của Việt Nam tăng cả về số lượng người đi, thị trường lao động
cho đến các công ty môi giới dịch vụ, theo đánh giá trong 10 năm qua.
Ngày 25/8,
tại Ban Kinh tế Trung ương, Ban Chỉ đạo Trung ương tổ chức hội nghị tổng kết 10
năm thực hiện Chỉ thị số 16-CT/TW ngày 8/5/2012 của Ban Bí thư khóa XI "về
tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác đưa người lao động và chuyên
gia Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài".
Báo cáo của
hội nghị cho biết thị trường xuất khẩu lao động ngày càng mở rộng và phát triển,
từ 9 thị trường năm 2013 đến nay đã mở rộng lên tới 25 thị trường.
Nhiều thị
trường mới đã được mở ra như: Australia, New Zealand, Cộng hòa liên bang Đức, Cộng
hòa Czech, Slovakia, Romania.
Cả nước hiện
có 451 tổ chức, doanh nghiệp làm dịch vụ đưa người lao động đi làm việc ở nước
ngoài, tăng gấp 2 lần so với thời điểm 2012.
Hội nghị
cũng cho biết thêm trong 10 năm qua Việt Nam đã đưa được hơn 1 triệu lượt lao động
và chuyên gia đi làm việc ở nước ngoài, tăng gần 40% so với bình quân giai đoạn
trước, tạo việc làm cho khoảng 7-10% lực lượng lao động tăng thêm hàng năm.
Nhật phạt công ty môi giới
vì một công nhân Việt Nam bị hành hung
400 lao động Việt Nam ở
Serbia 'sống và làm việc như nô lệ'
Việt Nam học được gì từ
thị trường lao động Nhật Bản?
Trả lời
BBC News Tiếng Việt, bà Nguyễn Thị Xuân - trưởng phòng tuyển dụng của một công
ty xuất khẩu lao động (XKLĐ) tại Hà Nội nói rằng số lượng người Việt Nam đi xuất
khẩu lao động những năm gần đây tăng mạnh.
Công ty của
bà cung cấp lao động cho các thị trường châu Âu, Đài Loan và Nhật Bản, nhưng thế
mạnh chính là thị trường Nhật.
Nhật Bản
được đánh giá là chiếm tỷ trọng cao nhất trong tất cả các thị trường XKLĐ ở Việt
Nam hiện nay.
"Thực
tế bây giờ người dân họ cũng suy nghĩ thoáng hơn rồi, không nhất thiết phải học
đại học," bà Xuân giải thích. Nên công ty của bà tuyển nhiều người trẻ học
xong cấp 3 là đi XKLĐ luôn.
Tại hội
nghị tổng kết, thông tin "bình quân mỗi năm người lao động và chuyên gia gửi
về nước khoảng 10 tỷ USD", tăng 5 lần so với giai đoạn trước được nhiều tờ
báo trong nước Việt Nam đưa tin cùng ngày 25/8, như Dân Trí, Thanh Niên và Lao
Động.
Tuy nhiên,
một bài báo khác trên VnEconomy ngày
20/8 lại nêu ra con số khác là "khoảng 3 tỷ USD" lượng kiều hối từ
XKLĐ gửi về Việt Nam mỗi năm trong giai đoạn 2013 - 2021.
Tại hội
nghị, các nhà lãnh đạo cũng chỉ ra rằng "thu nhập người lao động làm việc ở
nước ngoài tương đối ổn định, bình quân 200 triệu đồng người/năm, cao hơn nhiều
so với làm việc trong nước cùng ngành nghề", theo thông tin từ các báo Việt
Nam.
Anh Nguyễn
Xuân Báu, một người đi lao động ở Đài Loan từ tháng 6/2019, hiện đã trở về Việt
Nam, chia sẻ với BBC News Tiếng Việt mức lương cho công việc sơn cửa sắt trong
công ty ở Đài Loan khi anh làm việc là 15 - 17 triệu VNĐ/tháng.
Việc đưa
người lao động Việt Nam đi làm việc tại nước ngoài vẫn được coi là xu hướng tất
yếu trong giai đoạn mới, theo đánh giá của hội nghị.
'Sau hội
nghị, Ban Chỉ đạo sẽ tiếp tục hoàn thiện đề án, để báo cáo cấp có thẩm quyền
xem xét ban hành những chủ trương, chính sách về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng
đối với công tác đưa người lao động và chuyên gia Việt Nam đi làm việc ở nước
ngoài phù hợp tình hình mới", Bộ trưởng Lao động, Thương binh và Xã hội
Đào Ngọc Dung phát biểu tại hội nghị.
Nhật Bản được đánh giá là thị trường
XKLĐ lớn nhất của Việt Nam hiện nay
Nợ trước khi đi
Cuối tháng
Bảy, một bài báo trên Nikkei
Asia của Nhật cho biết khoảng 80% thực tập sinh kỹ năng Việt Nam đang
làm việc ở nước này phải gánh khoản nợ trung bình là 540.000 yên (khoảng 3.950
USD).
Bài báo
cho biết đây là khoản phí người Việt phải chi trả để được đến Nhật Bản làm việc.
80% thực tập
sinh kỹ năng Việt đã phải vay tiền để trả khoản phí này, theo một khảo sát của
Cơ quan Dịch vụ Nhập cư Nhật Bản trong năm 2022.
Trao đổi với
BBC News Tiếng Việt, bà Nguyễn Thị Xuân cũng cho rằng hầu như phí người lao động
phải trả để đi sang Nhật là đi vay mượn, vì như công ty bà tuyển phần nhiều là
người từ nông thôn ra đi.
Do đó,
"họ thường phải gửi tiền [lương] về nhà ngay thời gian mới sang để trả nợ,"
bà Xuân nói.
Còn những
người không phải vay mượn, họ sẽ để dành đến khi đồng yên lên giá cao thì họ mới
gửi về.
"Những
người như vậy thì không bị ảnh hưởng nhiều và có nhiều hy vọng hơn," bà
Xuân nói thêm.
Trong khi
đó một phụ nữ Việt xưng là V.A đang làm công việc hái hoa quả thời vụ ở Anh,
cho BBC News Tiếng Việt biết, để sang Anh lao động 6 tháng, chị phải trả chi
phí chừng 3.000 USD cho công ty môi giới XKLĐ ở Việt Nam.
Phí này gồm
vé máy bay, tiền xin cấp thị thực, chi phí dịch tài liệu, một khóa học tiếng
Anh 1 tuần và vài khoản phụ thu khác. Một số người đi các đợt sau chị còn phải
trả nhiều hơn, chưa kể các khoản đặt cọc (lên tới vài ngàn USD) cho công ty môi
giới.
V.A nói chị
phải làm việc cật lực chừng hai tháng chỉ để trang trải khoản tiền bỏ ra.
Anh Nguyễn
Xuân Báu (sinh năm 1997), ở huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương đi lao động ở Đài
Loan theo hợp đồng 3 năm từ tháng 6/2019, cho biết khi đó đã phải trả 5.000 USD
cho công ty môi giới ở Hà Nội.
"Mặc
dù số tiền họ ghi trên giấy tờ chỉ là 3.500 USD," anh Báu cho biết thêm.
Ngoài ra,
trong thời gian làm việc ở Đài Loan, hàng tháng anh đều phải đóng phí môi giới
hơn 1 triệu VND, được công ty bên Đài Loan trừ trực tiếp từ tiền lương của anh.
Trốn ra ngoài làm hoặc ở lại - mặt trái
của XKLĐ
Tình trạng
người Việt Nam đi lao động ở nước ngoài rồi trốn ra ngoài làm việc, hoặc hết hạn
thị thực (visa) lao động nhưng vẫn tìm cách ở lại bất hợp pháp diễn ra từ nhiều
năm nay.
Tại hội
nghị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài được tổ chức ở Hà Nội
ngày 29/6, Thượng tướng Lương Tam Quang, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết:
"Từ năm 2018 đến nay, chúng tôi đã phối hợp điều tra, xác minh và xử lý gần
800 vụ công dân Việt Nam phạm pháp theo yêu cầu của các nước liên quan, cũng
như tiếp nhận hơn 25.000 trường hợp bị trục xuất."
"Người
Việt ở nước ngoài trở thành đối tượng điều tra chủ yếu của cơ quan chức năng sở
tại trong các chiến dịch truy quét người nước ngoài cư trú, lao động bất hợp
pháp và thường xuyên bị phản ánh trên truyền thông, khiến hình ảnh lao động Việt
Nam bị ảnh hưởng tiêu cực", tướng Quang nói.
Mới đây,
tháng 7/2022, Hàn Quốc đã dừng tuyển lao động Việt Nam đi làm việc tại nước này
năm 2022 đối với 8 quận/huyện thuộc 4 tỉnh gồm: Hà Tĩnh (Nghi Xuân, Cẩm Xuyên);
Hải Dương (TP. Chí Linh); Nghệ An (Nghi Lộc, Hưng Nguyên, Thị xã Cửa Lò); Thanh
Hóa (Đông Sơn, Hoằng Hóa).
Đây đều là
những địa phương có số lượng lao động cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc từ 70
người trở lên và tỷ lệ lao động hết hạn hợp đồng không về nước đúng thời hạn từ
27% trở lên, VnEconomy đưa
tin.
Trước đó,
trong năm 2021, Hàn Quốc cũng đã tạm dừng tuyển chọn lao động Việt ở 10 quận/huyện
thuộc 5 tỉnh gồm: Thanh Hóa (Đông Sơn, Hoằng Hoá, TP. Thanh Hoá), Nghệ An (Nghi
Lộc, Thị xã Cửa Lò, Nam Đàn), Hà Tĩnh (Nghi Xuân, Kỳ Anh), Thái Bình (Tiền Hải),
Quảng Bình (Bố Trạch).
Trong số
hàng trăm ngàn người Việt đang làm việc tại Nhật Bản, có hàng ngàn người hết hạn
hợp đồng lao động vẫn ở lại Nhật sống và làm việc bất hợp pháp.
Năm 2021,
có 7.167 trường hợp được báo cáo đã bỏ trốn để làm việc bất hợp pháp, hơn 60%
trong số đó liên quan đến thực tập sinh từ Việt Nam, bài báo trên Nikkei Asia
đưa ra con số.
Trốn ra
ngoài làm vì lương cao hơn?
Anh Nguyễn
Xuân Báu sau 2 năm làm việc cho công ty ở Đài Loan theo hợp đồng 3 năm đã trốn
ra ngoài làm việc được 9 tháng, sau đó bị bắt và trục xuất về nước.
Anh Báu
nói với BBC trong thời gian đại dịch Covid-19 công ty không có nhiều việc làm
nên những người như anh không thể làm việc tăng ca để kiếm thêm thu nhập, vì vậy
anh đã trốn ra ngoài làm kiếm thu nhập 40 - 45 triệu VNĐ/tháng, cao hơn mức
lương 15 - 17 triệu VNĐ làm cho công ty trong hợp đồng.
Tuy nhiên,
trong thời gian trốn ra ngoài làm việc, anh bị môi giới người Việt "lừa"
lấy mất tháng lương đầu.
"Lúc
mới ra ngoài sợ sệt nhiều thứ, có việc làm là đi kiếm tiền. Ai ngờ bị lừa như vậy,"
anh Báu buồn rầu kể lại.
'Tôi không muốn người Việt
sang Đài Loan làm việc'
.
https://ichef.bbci.co.uk/news/722/cpsprodpb/915E/production/_126441273_thumbnail_img_7094.jpg.webp
Anh
Báu cho biết bị môi giới người Việt lừa mất tháng lương đầu khi ra ngoài làm việc
ở Đài Loan
Bài báo
trên Nikkei Asia cho rằng tình trạng thực tập sinh Việt Nam phải gánh một khoản
nợ lớn, được hiểu là chi phí để sang Nhật Bản làm việc, cũng được xem là nguyên
nhân khiến nhiều người Việt trốn ra ngoài tìm công việc có lợi nhuận cao hơn.
Khảo sát của
Cơ quan Dịch vụ Nhập cư Nhật Bản, thực hiện từ tháng 12/2021 đến 4/2022, chỉ ra
rằng 21% người được khảo sát nói rằng mức lương của họ sau khi đến Nhật Bản thấp
hơn mong đợi.
Kết quả khảo
sát gợi ý rằng những thực tập sinh biến mất thường làm vậy để tìm công việc
khác trả nợ.
Bà Nguyễn
Thị Xuân cũng từng có thời gian lao động ở Nhật Bản trước khi trở về Việt Nam
làm cho công ty XKLĐ. Với kinh nghiệm cá nhân khi làm việc ở Nhật, bà nói về việc
"cũng có những bạn bỏ trốn vì đua đòi, cũng ko hẳn là vì lương thấp, vì ko
chịu được khổ.
"Trốn
xong rồi là sống kiểu tụ tập theo nhóm rồi làm việc phi pháp."
Trước đây,
người Việt sang Nhật lao động thường phải đóng tiền cọc chống trốn hoặc cắm sổ
đỏ cho công ty để ngăn chặn tình trạng phá hợp đồng.
Nhưng hiện
nay quy định của hiệp định liên chính phủ giữa Nhật Bản và Việt Nam không cho
phép các công ty môi giới làm như vậy nữa.
Công ty
cũng chỉ có cách đào tạo định hướng và cố gắng tìm những đơn hàng tốt cho người
XKLĐ, bà Xuân nói với BBC.
--------------------------------
TIN
LIÊN QUAN
Nhật điều tra một công
nhân Việt bị 'hành hung'
25 tháng 1
năm 2022
.
Nhật hỗ trợ lao động xuất
khẩu Việt Nam khó khăn vì Covid-19
15 tháng 9
năm 2021
.
Việt Nam vẫn 'bắt buộc'
phải xuất khẩu lao động và di dân
8 tháng 11
năm 2019
.
Lao động xuất khẩu VN vỡ
mộng ở xứ người
30 tháng
10 năm 2019
No comments:
Post a Comment