The Economist
Đỗ
Đặng Nhật Huy, biên dịch
26/08/2022
https://nghiencuuquocte.org/2022/08/26/the-gioi-hom-nay-26-08-2022/
Tổng thống
Vladimir Putin ký sắc lệnh tăng quân số của các lực lượng vũ trang Nga
lên 1,15 triệu người, chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2023. Ước tính hiện
tại cho thấy có khoảng 15.000 người Nga thiệt mạng và 45.000 người bị thương
sau sáu tháng chiến sự ở Ukraine; với cuộc chiến giờ đây chuyển sang giai đoạn
cầm cự xem bên nào hồi phục nhanh hơn. Trong một diễn biến khác, Mỹ và EU lên
án vụ tấn công bằng tên lửa của Nga vào ga đường sắt ở miền đông Ukraine hôm thứ
Tư khiến ít nhất 25 người thiệt mạng, trong đó có hai trẻ em. Bộ Quốc phòng Nga
xác nhận vụ tấn công, nhưng tuyên bố chỉ nhắm vào các đoàn tàu quân sự.
Tổng thống
Joe Biden công bố gói giảm nợ sinh viên đáng kể. Kế hoạch này sẽ xóa nợ
lên đến 10.000 đô la cho những người kiếm được ít hơn 125.000 đô la một năm, và
thậm chí giúp nhiều hơn cho những người có nhận trợ cấp liên bang trong quá
trình học đại học. Nhiều nhà kinh tế lo ngại xóa nợ sẽ làm trầm trọng tình trạng
lạm phát. Nhưng quyết định này có thể đem đến lợi ích chính trị cho đảng Dân chủ
trước cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11.
Công ty
truyền thông và thiết bị tập thể dục Peloton của Mỹ báo cáo khoản lỗ hoạt
động 1,2 tỷ USD trong quý 4 vì doanh số bán dụng cụ tập thể dục tại nhà giảm. Cụ
thể, doanh thu giảm 28% xuống còn 678,7 triệu đô la trong quý 4, thấp hơn dự
đoán 718 triệu đô la của giới phân tích. Hôm thứ Tư, Peloton đã thông báo bán
các sản phẩm của mình trên Amazon để thúc đẩy doanh số bán hàng tại Mỹ.
Thượng nghị
sĩ Mỹ Marsha Blackburn đến thăm Đài Loan, đánh dấu chuyến thăm thứ
ba của một quan chức Mỹ cấp cao chỉ trong tháng qua. Chuyến thăm của chủ tịch Hạ
viện Nancy Pelosi hồi đầu tháng đã khiến Trung Quốc tập trận quân sự với quy mô
lớn nhất từ trước đến nay xung quanh đảo Đài Loan.
Đáp lại, chính phủ Đài Loan đề xuất chi hơn 19 tỷ USD cho quốc phòng trong năm
tới, tăng 15% so với ngân sách hiện tại.
Trung
Quốc công bố thêm 300
tỷ nhân dân tệ (44 tỷ USD) cho các ngân hàng chính sách nhằm tài trợ các dự án
cơ sở hạ tầng, trong nỗ lực chống suy thoái kinh tế đáng báo động. Tin này đến
sau một khoản tiền tương tự được công bố hồi tháng Sáu. Nội các Trung Quốc cũng
xác nhận các chính quyền địa phương sẽ phát hành thêm 500 tỷ nhân dân tệ trái
phiếu “đặc biệt,” với điều khoản trả lại một phần nợ bằng doanh thu dự án.
Amazon thông báo đóng cửa dịch vụ y tế
online mà họ cung cấp cho nhân viên, qua đó khép lại một nỗ lực cải cách mô
hình chăm sóc sức khỏe ở Mỹ. Công ty cũng cho biết Amazon Care không đủ lớn để
cung cấp dịch vụ cho các công ty khác. Dịch vụ này cho phép nhân viên truy cập
video 24/7 với bác sĩ và y tá, bên cạnh một số địa điểm tiêm ngừa vắc-xin, xét
nghiệm cũng như các thủ thuật y tế khác.
Giao tranh
bùng nổ ở miền bắc Ethiopia giữa phiến quân Tigray và lực lượng chính phủ,
chấm dứt lệnh ngừng bắn kéo dài 5 tháng qua và làm tiêu tan hy vọng đàm phán
hòa bình. Xung đột giữa Mặt trận Giải phóng Nhân dân Tigray, lực lượng kiểm
soát vùng Tigray, và chính phủ của thủ tướng Abiy Ahmed đã khiến hàng nghìn người
thiệt mạng và hàng triệu người phải di dời kể từ năm 2020.
Con số
trong ngày: 217,1 tỷ
đô la, là số tiền mà chính quyền các bang của Mỹ tiết kiệm được trong năm 2021,
vượt kỷ lục gần 100 tỷ đô la của năm 2019.
TIÊU ĐIỂM
Viện trợ 3 tỷ đô cho thấy cam kết lâu dài của
Mỹ với Ukraine
Mỹ đánh dấu
ngày độc lập của Ukraine bằng cách công bố gói viện trợ quân sự lớn nhất từ trước
đến nay, trị giá 3 tỷ USD. Kyiv có thể dùng số tiền này để mua mọi loại vũ khí,
từ đạn pháo đến hệ thống phòng không, đánh dấu lần hiếm hoi Ukraine được tiếp cận
vũ khí trực tiếp từ các công ty thay vì các kho hiện có. Song nhiều đơn đặt
hàng sẽ không thể được giao cho tới ba năm nữa. Dĩ nhiên viện trợ sẽ không thể
phá vỡ thế bế tắc trên chiến trường. Thay vào đó, động thái này cho thấy cam kết
lâu dài của Mỹ đối với Ukraine, nhằm đánh bại hy vọng thắng thế của Nga.
Lo ngại
chiến sự leo thang khiến Mỹ không nhanh chóng gửi vũ khí mạnh hơn đến Ukraine.
Nhưng kéo dài ván cờ cũng có rủi ro. Các nước châu Âu có thể giảm ủng hộ khi
tình trạng thiếu năng lượng trở nên nghiêm trọng trong mùa đông. Thậm chí ý chí
của Mỹ cũng có thể suy yếu nếu những người với tôn chỉ nước Mỹ trên hết quay lại
kiểm soát Quốc hội sau cuộc bầu cử giữa kỳ. Cuối cùng, chiến sự sẽ chỉ kéo dài
nỗi thống khổ của người dân Ukraine.
Ý có thể sẽ bầu một chính phủ cực hữu
Thứ Sáu
này là ngày khai mạc mùa tổng tuyển cử ở Ý: thời điểm các ứng viên được phép
dán áp phích bầu cử khắp các thị trấn và thành phố. Bên cạnh truyền hình, mít
tinh, và phương tiện truyền thông xã hội, áp phích là một phần quan trọng của
văn hóa bầu cử ở Ý. Hiện thăm dò đang cho thấy một kết quả kịch tính: lần đầu
tiên ở Tây Âu thời hậu chiến, một chính phủ cực hữu như trước Thế chiến II có
thể sẽ được bầu.
Các cuộc
khảo sát mới nhất cho thấy đảng Anh em nước Ý, những người thừa kế đảng Phong
trào xã hội Ý tân phát xít, sẽ thắng khoảng 25% phiếu bầu. Các đồng minh của họ
trong Liên đoàn phương Bắc cực hữu và đảng Forza Italia của Silvio Berlusconi sẽ
thắng thêm 25% nữa, từ đó cấu thành đa số nghị viện. Hôm thứ Năm, thủ tướng sắp
mãn nhiệm Mario Draghi đã cảnh báo những người kế nhiệm của ông rằng việc tách
Ý khỏi EU sẽ làm suy yếu nền kinh tế và vị thế quốc tế của đất nước. Nhưng cử
tri Ý dường như không nghĩ như vậy.
Liệu cựu thủ tướng Malaysia có được ân xá?
Najib
Razak đã bắt đầu chấp hành bản án 12 năm tù vì tội tham nhũng, nhưng liệu ông
có ngồi đủ bấy nhiêu đó năm hay không? Cho đến nay những người ủng hộ ông, vốn
không bị ảnh hưởng gì bởi vai trò của cựu thủ tướng trong vụ biển thủ 4,5 tỷ đô
la, đã tổ chức biểu tình yêu cầu hoàng gia ân xá cho ông Najib. Làm vậy sẽ cho
phép ông Najib, một nhà chính trị lão luyện, quay lại quốc hội và tìm lấy sự ủng
hộ của một số cử tri. Các đối thủ của ông, với mong muốn Malaysia bỏ lại phía
sau sáu thập niên cầm quyền đầy tham nhũng của đảng Tổ chức Dân tộc Mã Lai Thống
nhất của ông Najib, đang thu thập chữ ký để phản đối lệnh ân xá.
Mọi con mắt
giờ đây đổ dồn vào Vua Abdullah, người sẽ trị vì 18 tháng tới trong chế độ quân
chủ luân phiên của Malaysia (người đứng đầu mỗi bang luân phiên làm vua). Vua
hiện tại là Sultan của Pahang, bang quê nhà của ông Najib, và hai người dường
như thân thiện với nhau.
Giá năng lượng đè nặng lên các hộ gia đình
Anh
Người Anh
đứng trước một mùa đông ảm đạm phía trước khi hóa đơn năng lượng tăng cao. Vào
thứ Sáu, Ofgem, một cơ quan quản lý, sẽ cập nhật mức trần giá điện và khí đốt
cho hầu hết các hộ gia đình. Cuộc chiến ở Ukraine đã đẩy giá khí đốt bán buôn một
lần nữa lên cao chóng mặt (sau khi giảm hồi đầu mùa hè). Hóa đơn năm của một hộ
gia đình trung bình có khả năng tăng lên khoảng 3.600 bảng Anh (4.260 đô la) so
với hồi tháng 10, cao gấp ba lần so với một năm trước.
Công đảng
đối lập cho biết họ sẽ đóng băng hóa đơn năm trong sáu tháng ở mức 1.971 bảng
Anh cho các hộ gia đình trung bình, với chính phủ chi phần còn lại. Ý tưởng này
rất được ủng hộ, nhưng đắt đỏ – nhà nước phải trả tới 6 tỷ bảng Anh cho hóa đơn
của nhóm 20% thu nhập cao nhất. Một giải pháp tốt hơn là giảm giá hoặc phát tiền
mặt cho những người thu nhập thấp (mặc dù rất khó xác định ai đủ điều kiện). Nếu
được thực hiện tốt, chính sách này khuyến khích mọi người tiết kiệm năng lượng,
trong khi vẫn giúp được những người khó khăn nhất.
Đấu tranh pháp lý về quyền phá thai kéo dài ở
Mỹ
Hai tháng
sau khi Tòa án Tối cao Mỹ bác bỏ quyền phá thai, nhiều bang đang cấm thủ thuật
này. Mười ba bang đã cài sẵn luật tự động cấm phá thai sau khi phán quyết Roe
vs Wade bị tòa tối cao lật lại. Vào thứ Năm, Tennessee đã cấm phá thai không ngoại lệ cho cả hiếp dâm và loạn
luân. Texas cũng tăng cường thực thi
luật tương tự: các bác sĩ phải đối mặt khoản tiền phạt tối thiểu 100.000 đô la
cho mỗi lần phá thai, bên cạnh nguy cơ ngồi tù.
Nhưng ở một
số nơi luật cấm đang bị tranh cãi gay gắt. Hôm thứ Tư, một thẩm phán Idaho đã ra phán quyết áp đặt lệnh cấm
gần như hoàn toàn của bang, sẽ có hiệu lực từ tuần này, vi phạm luật liên bang,
theo đó yêu cầu các bệnh viện cung cấp dịch vụ chăm sóc y tế khẩn cấp. Đấu tranh pháp lý đã dẫn đến tạm ngừng lệnh cấm phá thai
ở Utah, Wyoming và North Dakota, nơi một luật như vậy được dự kiến có hiệu
lực từ thứ Sáu. Tuy nhiên, danh sách các bang đang hoặc sắp sửa có lệnh cấm tiếp
tục dài ra: cứ ba phụ nữ Mỹ trong độ tuổi sinh đẻ thì có một người sống ở một
bang như vậy.
No comments:
Post a Comment