Lý do
chính khiến nhân viên y tế Việt Nam nghỉ việc là gì?
BBC
News Tiếng Việt
12 tháng 7 năm 2022
https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-62112863
"Một bác sĩ bỏ nghề là mấy trăm, mấy ngàn bệnh
nhân thiếu người chăm sóc," Bác sỹ Wynn Trần nói với Nguyễn Giang của BBC Tiếng Việt trong
cuộc phỏng vấn thực hiện tại London.
Nhận xét về làn sóng nhân viên ngành y Việt
Nam trong những năm gần đây nghỉ việc ồ ạt, vị phó giáo sư Đại học Y California
Northstate University, Sacramento, California, Hoa Kỳ cho rằng có một số lý do
lớn, căn bản, cần được giải quyết tận gốc rễ, như vấn đề lương bổng, môi trường
làm việc, tầm nhìn của người lãnh đạo, cơ chế hoạt động, và cả cách thức đào tạo
sinh viên y khoa.
"Đây là lúc nên bắt đầu một sự thay đổi lớn
để dẫn đến thay đổi toàn bộ."
"Điều đầu tiên tôi đề nghị, là chính phủ
Việt Nam hãy trả lương nội trú cho tất cả sinh viên y, để không có bất kỳ ai phải
đóng thêm tiền học sau đại học."
"Tại Hoa Kỳ, bác sĩ nội trú được trả
lương, khoảng 55 đến 60 nghìn đô la Mỹ một năm, còn ở Việt Nam họ lại phải đóng
tiền để đi học tiếp, vô lý quá."
Bình luận với BBC News Tiếng Việt, Bác sĩ Wynn
Trần nói Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm từ các nước khác, như Hoa Kỳ, để
có thể xây dựng một hệ thống y tế kết hợp giữa dịch vụ công và tư nhân, phù hợp
với điều kiện phát triển của xã hội Việt Nam.
VIDEO : https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-62112863
---------------------------------
TIN LIÊN QUAN
VN: Cán bộ nhân viên
ngành y bỏ việc ồ ạt, Bộ Y tế còn đang tìm hiểu vì sao
4 tháng 7 năm 2022
=========================================
.
Làn sóng nhân viên y tế thôi việc
BS. Trần Văn
Phúc - Báo Dân trí
Thứ hai, 11/07/2022 - 05:00
https://dantri.com.vn/blog/lan-song-nhan-vien-y-te-thoi-viec-20220710144543081.htm
Người Pháp có câu nói rất hay: "Hôn nhân
giống như một pháo đài đang bị bao vây; những người bên ngoài muốn xông vào,
còn những người bên trong thì tuyệt vọng thoát ra".
Câu này có thể áp dụng tương tự cho rất nhiều
y bác sĩ Việt Nam.
Theo số liệu từ Bộ Y tế, kể từ đầu năm 2021 đến
hết tháng sáu năm 2022, gần 10.000 nhân viên y tế thôi việc được các địa phương
báo cáo. Chưa bao giờ làn sóng bỏ việc của những người hành nghề y lại diễn ra
trầm trọng đến như vậy. Đó là một dấu hiệu cảnh báo cuộc khủng hoảng danh tính
nghề nghiệp. Theo quan sát của tôi, y bác sĩ "bỏ trốn" khỏi bệnh viện
công với tốc độ ngày càng nhanh, nhiều người trong số họ là bác sĩ xương sống của
những bệnh viện hàng đầu. Ở lại hệ thống hay ra ngoài bệnh viện tư? Đối mặt với
những khác biệt về an ninh nghề nghiệp, tình trạng hành nghề, điều kiện học tập
và nghiên cứu khoa học, đặc biệt là mức lương, các y bác sĩ hôm nay đang rất
băn khoăn với sự lựa chọn đi hay ở.
Những người đi được thì đã đi rồi!
Trong những năm gần đây, y tế tư nhân nhờ có sự
ra đời của một loạt chính sách nhằm khuyến khích dịch vụ y tế xã hội, được thúc
đẩy bởi cổ phần hóa và quy luật cung cầu của thị trường, đã tạo ra sự đối lập với
y tế công.
Cụ thể, những y bác sĩ bệnh viện công chúng
tôi, ai cũng phải làm việc ít nhất 8 - 10 giờ mỗi ngày, trực 24 tiếng vào các
ngày thứ sáu, thứ bảy và ngày lễ đều không nghỉ bù theo quy định của pháp luật,
nhưng cũng không được tính công làm thêm giờ, chẳng ai nghỉ phép nếu gia đình
không có việc hệ trọng. Bệnh viện hạng một, tiền trực của bác sĩ là 115.000 đồng.
Hầu hết nhân viên y tế chỉ có lương cơ bản. Cơ sở hạ tầng xập xệ, cả khoa sinh
hoạt chung tại buồng hành chính bé tí, phòng vệ sinh cũng phải dùng chung với bệnh
nhân rất bẩn thỉu. Trang thiết bị máy móc luôn cũ kĩ, lạc hậu, thậm chí kém chất
lượng đến mức rất khó khăn để làm chẩn đoán và thực hiện các thủ thuật can thiệp.
Cảnh những cán bộ y
tế tranh thủ chợp mắt tại chốt kiểm dịch, trong lúc đợt cao điểm về dịch Covid
- 19 tại Gia Lai (Ảnh minh họa: T.T).
Ở bệnh viện tư ngược lại.
Phòng ốc bệnh viên tư luôn rộng rãi và sáng
choang, mỗi khoa có một phòng giao ban chung, mỗi bác sĩ có phòng riêng và
phòng làm việc bố trí ngăn nắp tiện nghi, chưa kể nhiều phòng tập thể dục,
phòng đọc sách, quán cà phê, phòng ăn sạch sẽ và sang trọng.
Ở bệnh viện tư, nhân viên y tế không phải tiếp
xúc với quá nhiều bệnh nhân mỗi ngày, thường có lịch hẹn khám trước, có nhiều
thời gian trao đổi với bệnh nhân nên không có nguy cơ xảy ra xung đột. Các
trang thiết bị máy móc được đầu tư đảm bảo chất lượng tốt nhất, máy phục vụ chẩn
đoán đúng nghĩa là con mắt thần, giúp bác sĩ nhìn xuyên thấu những căn bệnh.
Một đồng nghiệp của tôi khi làm ở bệnh viện
trung ương, cô tiếp xúc với hàng trăm bệnh nhân mỗi ngày, triền miên mất ngủ và
stress, cô đang tính phải dùng thuốc điều trị. Khi cô quyết định ra bệnh viện
tư, thu nhập tăng hơn mười lần, nhưng điều quan trọng nhất là nửa năm sau căn bệnh
mất ngủ và stress đã tự biến mất, không cần dùng đến viên thuốc nào.
Nhưng bệnh viện tư cũng có nhiều vấn đề.
Một đồng nghiệp khác của tôi tâm sự, anh đi
làm trong bệnh viện công 7 năm, sau đó nghỉ việc ra làm ở một bệnh viện tư cao
cấp. Lúc mới vào làm, thu nhập cao, bệnh nhân không nhiều, nên cảm giác của anh
rất dễ chịu. Một lần anh thốt lên với tôi: "Lần đầu tiên nhận thấy bác sĩ
có giá trị và được tôn trọng!" Nhưng theo thời gian, anh phát hiện ra bệnh
viên tư hoạt động dưới hình thức doanh nghiệp, công ty theo đuổi lợi nhuận nên
áp chỉ tiêu doanh thu. Y tế, nhất là ở những quốc gia đang phát triển như Việt
Nam, không phải cứ dựng đứng thang giá trị là đúng, mà phải vận hành bộ máy hướng
tới số đông người bệnh không phải là giàu có. Còn một điều khó chịu nữa, làm ở
bệnh viện tư, anh không thể thăng hạng chức danh nghề nghiệp. Nhưng quan trọng
nhất vẫn là cập nhật kiến thức. Bệnh viện tư không có nhiều ca bệnh khó, cũng
không có đào tạo tại chỗ hay cập nhật chuyên sâu qua những ca lâm sàng, mà quy
luật bán hủy kiến thức là 5 năm; có nghĩa là sau 5 năm từ kĩ năng cho đến kiến
thức của anh bị giảm đi một nửa, cơ hội nâng cao tay nghề rất khó.
Về cập nhật kiến thức, tôi thấy dường như có sự
lãng quên với những bác sĩ bên ngoài bệnh viện công. Nhiều người than thở rằng,
họ không được mời tham dự các hội nghị khoa học, các sinh hoạt chuyên môn lại
càng không, thậm chí không biết cả thông tin diễn ra sự kiện, các khóa đào tạo
liên tục thực sự khó tiếp cận. Chưa kể, các bệnh viện công hạng 1 trở lên thường
gắn với trường y, là cơ sở đào tạo uy tín để cung cấp bác sĩ có tay nghề giỏi.
Trong khi đó, bệnh viện tư hay gặp hai thái cực, là bác sĩ rất trẻ chưa vững
tay nghề và bác sĩ rất già khả năng cập nhật kiến thức chậm, bệnh nhân lại ít
và thường không có ca lâm sàng quá khó, công việc mỗi người mang tính độc lập
tương đối, nên không thể thực hiện đào tạo tại chỗ.
Tôi vẫn khuyên các bác sĩ trẻ mới ra trường,
cách tốt nhất vẫn phải đến bệnh viện công trau dồi tay nghề và kiến thức ít nhất
5 năm, chỉ như vậy mới có thể vững vàng khám chữa cho bệnh nhân. Bản thân tôi
khi mới ra trường, sáng đến viện từ 6 giờ đi buồng một mình xem tất cả các bệnh
nhân trong khoa, 7 giờ tiếp tục đi buồng cùng trưởng phó khoa và các bác sĩ,
lúc này tranh thủ báo cáo diễn biến tất cả các ca bệnh và đó là cách học rất tốt,
giao ban xong lại đi khám các bệnh nhân, viết nhận xét và ra y lệnh thuốc điều
trị. Xong việc mới đi mổ. Tôi không ra khỏi viện trước 9 - 10 giờ đêm mỗi ngày,
rảnh rỗi lúc nào là đọc sách đối chiếu các ca bệnh lúc đó, đi làm mới chính thức
là học chuyên sâu.
Có thể nói, mỗi y bác sĩ dù ở bệnh viện công
thực sự là quá khổ, nhưng khi ra bệnh viện tư cũng không hẳn thuận buồm xuôi
gió. Rời khỏi hệ thống y tế công lập, nhiều đồng nghiệp của tôi tâm sự, họ có
được nhiều niềm vui nhưng cũng gặp một số nỗi buồn.
Chỉ khi uống nước mới biết cốc nước lạnh hay
nóng.
Nhiều người nói với tôi rằng, y tế công lập
đang bị sai cả hệ thống, người bỏ đi được thì đã đi rồi, chỉ những người không
có khả năng hay quá lười thay đổi mới bám trụ ở lại. Tôi nghĩ không hẳn là như
vậy. Mọi thứ trên đời này đều có điểm mạnh và điểm yếu, bác sĩ trong hệ thống y
tế công cũng vậy, ưu điểm là nghề nghiệp ổn định, bệnh viện là nơi đào tạo tay
nghề để trưởng thành, là nơi tốt để học hỏi nâng cao năng lực chuyên môn. Chưa
kể, những người theo sự nghiệp y khoa là họ yêu bệnh nhân, muốn làm những điều
gì đó tốt đẹp cho cuộc sống để xoa dịu nỗi đau, nên chừng nào họ còn xoay xở được
thì vẫn cố gắng ở lại, họ chỉ "bỏ chạy" khi những đòi hỏi về cơm áo gạo
tiền quá bức bách.
Bệnh viện công với uy tín lâu năm, sẽ chẳng
bao giờ lo thiếu bệnh nhân. Nhưng bệnh viện tư thì khác. Tôi quan sát thấy nhiều
bác sĩ giỏi nổi tiếng, nhưng ra bệnh viện tư một thời gian cũng trở nên bối rối,
khi lượng bệnh nhân cứ giảm dần. Nếu như bác sĩ bệnh viện công dành hết tâm sức
vào chuyên môn, thì bác sĩ bệnh viện tư phải suy nghĩ nhiều hơn và dành nhiều
thời gian hơn cho những việc ngoài chuyên môn.
Để xin vào bệnh viện công có uy tín, thực sự rất
khó, ngoài năng lực chuyên môn thì còn phải trông chờ những yếu tố khác, như
quen biết chẳng hạn. Thời của tôi, bác sĩ làm không lương chờ đến lượt ký hợp đồng
trong bệnh viện công rất lâu, có người đến 8 năm trời miệt mài. Ký hợp đồng
xong vào được biên chế lại càng khó. Bây giờ dễ hơn, nhưng cũng không phải dễ đến
mức cứ muốn là vào được bệnh viện công, nên hầu hết người bỏ việc sẽ không có
cơ hội quay trở lại.
Chỉ số ít bác sĩ có quyền tự quyết, nghĩa là bất
cứ khi nào họ nghỉ việc cũng có bệnh viện tư chào đón với mức lương hậu hĩnh, bất
cứ khi nào họ muốn trở lại bệnh viện công cũng sẽ được nhận. Điều này tôi thấy
ngược lại với các quốc gia khác. Ở những nước phát triển, hệ thống y tế xây dựng
cơ chế để bác sĩ dễ dàng chuyển đổi giữa bệnh viện công và bệnh viện tư, thông
thường bác sĩ không làm tại một vị trí quá 5 năm, họ ra bệnh viện tư để kiếm tiền
rồi trở lại bệnh viện công để nâng cao tay nghề và kiến thức. Theo tôi, chỉ khi
nào làm được như vậy, thì hệ thống y tế cả công lẫn tư mới giải quyết được bài
toán nhân lực và chất lượng.
Ở thời điểm hiện tại, bác sĩ từ bỏ bệnh viện
công phải là những người mạnh mẽ và can đảm, dám chấp nhận thất bại, bởi lẽ
không phải ai cũng thích hợp khi ra ngoài hệ thống y tế tư nhân. Tôi đã thấy những
người dũng cảm như thế. Có người từ bỏ nghề y họ yêu thích để trở thành con người
xã hội. Câu chuyện của anh Trần Văn Thanh, 38 tuổi, ở TP HCM là một ví dụ, làm
điều dưỡng 4 năm tại một bệnh viện đa khoa với tổng thu nhập 5 triệu đồng, anh
bỏ việc từ năm 2018 chạy xe ôm mỗi ngày được 400 ngàn đồng. Khi đại dịch Covid-19 ập
đến, anh Thanh đến trạm y tế phường Cầu Kho (quận 1) tham gia chống dịch, được
hưởng trợ cấp hơn 4 triệu đồng; nay hết dịch anh lại tính trở về làm xe ôm.
Để giữ chân anh Thanh ở lại, có một cách là trả
thù lao cho anh bằng với nghề làm xe ôm, nhưng dường như cách này đang rất khó.
Tác giả: Bác
sĩ Trần Văn Phúc là một trong 10 thầy thuốc trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2014.
Anh hiện công tác tại bệnh viện Saint Paul, Hà Nội. Ngoài công việc trong ngành
Y tế, bác sĩ Trần Văn Phúc còn là một nhạc sĩ với nhiều tác phẩm đã được giới
thiệu trên sóng truyền hình quốc gia.
Chuyên mục BLOG mong nhận được ý kiến của bạn đọc về
nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm
ơn!
·
TIN LIÊN QUAN
Y
bác sĩ Hà Nội ồ ạt nghỉ việc: Ra đi sau nhiều năm "sống mòn" vì lương
Bộ
Y tế nêu nguyên nhân gần 9.400 nhân viên y tế xin thôi việc, bỏ việc
Gần
1.000 nhân viên y tế nghỉ việc trong 10 tháng: Sở Y tế TPHCM nói gì?
No comments:
Post a Comment