Livestreaming, nghề nguy hiểm ở Trung Quốc
Lương
Thái Sỹ -
Saigon Nhỏ
23 tháng 7, 2022
https://saigonnhonews.com/doi-song/the-gioi-quanh-ta/livestreaming-nghe-nguy-hiem-o-trung-quoc/
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/07/Livestreamer-Unsplash-1024x685.jpg
Người
sống bằng “livestream” ở Trung Quốc đang “ăn nên làm ra”. (minh họa: Unplash)
Những người
nổi tiếng bằng “nghề” phát trực tiếp (livestreamers) ở Trung Quốc dễ có nguy cơ
biến mất nếu không tuân thủ các qui định của Đảng Cộng sản và lệch lạc về ý thức
hệ, cho dù vô tình hay cố ý!
Hôm nay livestream, ngày mai biến mất!
Có biệt danh Austin Li, Li Jiaqi, 30
tuổi, anh là một trong những người nổi tiếng nhất trên Internet ở Trung Quốc. Với
64 triệu người đăng ký theo dõi trên mạng xã hội mua sắm trực tuyến Taobao, Li
từng bán được 15,000 thỏi son môi chỉ trong vòng 5 phút, thắng cuộc đua bán
hàng với Jack Ma, người sáng lập Alibaba, và được phong danh hiệu “Vua son
môi”. Theo CNN.
Tháng trước,
Austin Li đột nhiên biến mất khỏi Internet. Nhưng “người bán hàng siêu sao” này
im tiếng, không một lời giải thích, sau khi kênh phát trực tiếp nổi tiếng của
anh bị cắt đột ngột vào đêm trước lễ kỷ niệm vụ thảm sát Thiên An Môn 1989.
Livestream cuối cùng của Li là giới thiệu một món kem nhiều lớp trang trí bánh
ngọt Oreo và bánh xốp nhìn giống một chiếc xe tăng.
Chỉ vài giờ
sau, Li phải xin lỗi trên tài khoản mạng xã hội của mình vì… lý do kỹ thuật.
“Tôi rất xin lỗi các bạn. Chúng tôi không thể tiếp tục phát trực tiếp tối nay
vì bị hỏng thiết bị,” Li nói. “Các bạn có thể đi ngủ sớm. Những sản phẩm mới sẽ
được giới thiệu trong các buổi phát trực tiếp lần sau.” Nhưng không hề có lần
sau, vì đó là lần cuối cùng Li livestream.
Tài khoản
Weibo và WeChat của Li vẫn tồn tại, nhưng không được cập nhật từ đầu Tháng Sáu
đến nay. Sự gián đoạn kéo dài là điều bất thường đối với Li, người mà nguyên
năm ngoái có tới 250 buổi phát trực tiếp.
Nhưng Li
không phải là ngôi sao Internet duy nhất biến mất ở Trung Quốc trong những
tháng gần đây. Vào Tháng Mười Hai 2021, cơ quan chức năng Trung Quốc phạt Huang Wei, 36 tuổi, số tiền kỷ lục $210 triệu vì tội… trốn
thuế.
Wei được
biết đến với biệt danh “Viya” có hàng triệu người đăng ký theo dõi trên các nền
tảng mua sắm và truyền thông xã hội lớn của Trung Quốc, từ Weibo, Taobao đến
Douyin (phiên bản TikTok của Trung Quốc). Nhưng các tài khoản này đã bị xóa vào
Tháng Mười Hai và cô không xuất hiện từ đó.
Được gọi
là “Nữ hoàng phát trực tiếp” (Livestreaming Queen), Wei thuộc số người nổi tiếng
có ảnh hưởng nhất Trung Quốc trong thập niên qua. Cô đã giúp bán được hàng tỷ
đôla cho các thương hiệu sản phẩm. Ai cũng biết, không phải tự nhiên đang “ăn
nên làm ra” mà cô biến mất.
Bấp bênh nghề livestream
Trong khi
Li và Viya mất tích trên Internet, một ứng cử viên xuất hiện, lấp vào vị trí họ
để lại trong thế giới phát trực tiếp. Đó là Dong Yuhui,
một cựu gia sư tiếng Anh, thu hút được hàng triệu người theo dõi sau khi anh bắt
đầu mở các lớp học tiếng Anh miễn phí kết hợp bán hàng trực tuyến. Yuhui giúp
công ty mà mình đại diện, thu hút 22 triệu người đăng ký theo dõi trên kênh
phát trực tiếp Douyin của anh trong vòng chưa đầy hai tháng.
Sự lên xuống
đột ngột của những người nổi tiếng có ảnh hưởng nhất Trung Quốc cho thấy tính dễ
bị tổn thương của những người kiếm sống bằng Internet trong nền kinh tế lớn thứ
hai thế giới. Trong khi Li và Viya gần như chắc chắn bị chính phủ “thổi còi”,
việc đàn áp những người phát trực tiếp “đi chệch hướng” được xem là một phần
trong nỗ lực quản lý người dân của Đảng Cộng sản, nhằm tăng cường giám sát đối
với các ngành công nghiệp tư nhân, từ công nghệ đến bất động sản.
Kể từ khi
lên nắm quyền vào năm 2012, Tập Cận Bình luôn kêu gọi “Sự trẻ hóa vĩ đại của đất
nước”. Trọng tâm của tầm nhìn chiến lược này là kiểm soát chặt chẽ hơn tất cả
các khía cạnh của xã hội; từ kinh doanh, giáo dục đến giải trí, văn hóa. Từ cuối
năm 2020, ông Tập tiến hành cuộc chiến “giảm bất bình đẳng kinh tế” và kiềm chế
những gì được cho là “sự thái quá của chủ nghĩa tư bản”.
Cuộc đàn
áp khi lên đến đỉnh điểm đã lấy đi $3,000 tỷ giá trị thị trường của các công ty
Trung Quốc trên toàn thế giới. Cara Wallis, giảng sư tại Đại học Texas A&M,
chuyên gia nghiên cứu ngành truyền thông và văn hóa trực tuyến của Trung Quốc
nhận định: “Một điều mà chính phủ Trung Quốc chứng minh nhiều lần trong vài năm
qua là không ai được xem là ‘quá quan trọng’ hay ‘không thể thay thế’ về kinh tế,
văn hóa, chính trị để không bị kiểm duyệt, phạt tiền, cấm đoán, và trong trường
hợp xấu nhất là… biến mất hoàn toàn,”
Nguy cơ bủa vây
Chính phủ
của ông Tập không bao giờ khoan dung cho các tuyên bố chính trị “lệch lạc”, dù
do ai đưa ra hoặc nhằm mục đích gì. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi món kem
hình chiếc xe tăng của Li đánh trúng “vùng cấm”. Chiếc xe tăng là một biểu tượng
nhạy cảm, làm cho nhiều người liên tưởng đến vụ thảm sát Thiên An Môn 1989. Đó
là đêm 4 Tháng Sáu, 1989, khi Đảng Cộng sản Trung Quốc xua xe tăng và lính vũ
trang đến giải tán Quảng trường Thiên An Môn tại Bắc Kinh, nơi những sinh viên
biểu tình tụ tập nhiều tuần đòi hỏi dân chủ và các quyền tự do.
Cuộc đàn
áp (giết chết hàng trăm, nếu không nói hàng ngàn người biểu tình không vũ
trang) bị cấm nói đến trong trường học và bị kiểm duyệt nghiêm khắc trên các
phương tiện truyền thông. Wallis nói: “Li chưa bao giờ nói về chính trị, và sẽ
không thu được gì nếu anh ta cố gắng đưa ra một tuyên bố chính trị. Tôi thực sự
tin rằng đây chỉ là một sai lầm vô tội. Hầu hết người hâm mộ Li cũng không nhận
ra bất kỳ mối liên quan nào giữa hình dạng của chiếc bánh kem và ngày 4 Tháng
Sáu. Thậm chí có nhiều người không biết về Thiên An Môn. Nhưng phản ứng nhanh
chóng cho thấy các nhà kiểm duyệt Trung Quốc nhạy cảm như thế nào với sự kiện
này”.
Rongbin
Han, giảng sư tại Đại học Georgia về môn chính trị truyền thông và Internet của
Trung Quốc, cũng tin rằng Li chỉ “vô ý trùng với ngày kỷ niệm Thiên An Môn, một
thời điểm chết người!”. Nhưng vụ Li cũng cho thấy chính phủ Trung Quốc đã đạt
được những “bước tiến” trong hoạt động kiểm duyệt. “Rõ ràng, kiểm duyệt ở đây
không chỉ đơn giản là lọc từ khoá,” Han nói.
Hai tuần
sau khi chương trình của Li bị cắt, Cục Phát thanh và Truyền hình Quốc gia (cơ
quan quản lý truyền thông) và Bộ Văn hóa, Du lịch ban hành bản quy định mới cấm
31 hành vi sai trái trong hoạt động phát trực tiếp, ví dụ buộc người phát trực
tiếp “phải giữ vững các giá trị chính trị và xã hội đúng đắn”, “phải tự điều chỉnh
và tránh những nội dung bất hợp pháp, có hại” và “không được xuất bản bất cứ thứ
gì làm suy yếu vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc”.
Những người
vi phạm nghiêm trọng các quy tắc sẽ bị đưa vào danh sách đen và cấm vĩnh viễn.
Quy định này là động thái mới nhất của Bắc Kinh trong việc tăng cường đàn áp
ngành công nghiệp phát trực tiếp đang bùng nổ, kể cả yêu cầu người phát sóng phải
có trình độ phù hợp khi nói về luật, tài chính, y học, giáo dục và các chủ đề
chuyên môn khác. David Craig, giáo sư truyền thông tại Đại học Nam California,
cho biết việc kinh doanh ở Trung Quốc luôn khó khăn, đặc biệt là khi các công
ty phát triển quá mạnh cả mặt kinh tế lẫn văn hóa, khiến nhà nước nhận thấy mối
đe dọa tiềm tàng. Sự ổn định được đặt lên hàng đầu trong chương trình nghị sự của
Bắc Kinh trong năm nay, khi ông Tập muốn bảo đảm nhiệm kỳ thứ ba nắm quyền
trong cuộc cải tổ lãnh đạo vào cuối mùa Thu.
=====================
CÓ
THỂ LIÊN QUAN :
Đọc
“xã hội hài hòa” của Trung Quốc: Biết để soi mình, hiểu để rùng mình
Y CHAN
- LUẬT KHOA
19/07/2022
Một xã hội hài hòa trong lý tưởng, hay
thế giới rừng xanh thời hiện đại?
No comments:
Post a Comment