Biden
công du Ả Rập Xê Út hay sự trở lại của chính sách thực dụng ?
Minh
Anh - RFI
Đăng
ngày: 15/07/2022 - 14:52
Tổng thống
Mỹ Joe Biden, trong hai ngày 15-16/07/2022, công du chính thức Ả Rập Xê Út.
Ngay trong quá trình vận động tranh cử, sau vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi
năm 2018, Joe Biden đã « ngó lơ » Ả Rập Xê Út. Nhưng
cuộc chiến ở Ukraina và bối cảnh địa chính trị ở Trung Đông buộc chủ nhân
Nhà Trắng phải xem xét lại học thuyết của mình, không thể tiếp tục « ruồng
bỏ » Ả Rập Xê Út.
Tổng thống Mỹ Joe Biden tại Jerusalem,
Israel, ngày 14/07/2022. AP - Ronen Zvulun
Điều bất
thường là trước khi lên đường đến Trung Cận Đông, tổng thống Mỹ đã có bài viết
trên diễn đàn báo Washington Post để giải thích cho quyết định của mình. Chủ
nhân Nhà Trắng thừa nhận chuyến công du này không được nhiều người đồng tình
nhưng theo ông, Hoa Kỳ phải « từ bỏ chính sách phó mặc được kế thừa »
từ thời người tiền nhiệm Donald Trump, và nhắc lại rằng ngay từ đầu nhiệm kỳ, mục
đích của ông là « tái định hướng nhưng không đoạn tuyệt các mối
quan hệ. »
Quan hệ
« đối tác ưu tiên » giữa Mỹ - Ả Rập Xê Út, được ràng buộc bởi
« Hiệp ước Quincy » nổi tiếng, đúc kết từ năm 1945. Trong vòng
30 năm gần đây, không một tổng thống Mỹ nào không đến thăm Riyad từ George Bush
(Cha), Bill Clinton, G.W. Bush (Con), Barack Obama hay Donald Trump. Nhưng vụ
ám sát nhà báo Jamal Khashoggi năm 2018 trong tòa lãnh sự Ả Rập Xê Út ở Istanbul
đã làm chao đảo mối quan hệ đặc biệt này.
Joe Biden
– trong quá trình vận động tranh cử cam kết hạ mức quan hệ với Riyad, nhằm thể
hiện quan điểm đối lập với người tiền nhiệm – đã giữ đúng lời hứa khi xem việc
bảo vệ các giá trị dân chủ và nhân quyền như là một ưu tiên.
Ả Rập Xê Út là nút thắt để giải quyết khủng
hoảng năng lượng
Chỉ có điều,
như phân tích của David Rigoulet-Roze, giảng viên và nhà nghiên cứu thuộc Viện
Phân tích Chiến lược Pháp (Ifas) trên đài truyền hình Pháp France 24, chính
sách thực dụng đã thắng thế, buộc Joe Biden phải bảo vệ các lợi ích địa chính
trị và chiến lược của Mỹ. « Cuộc chiến tranh tại Ukraina đã lật lại mọi
thế cờ khi làm cho giá dầu hỏa tăng vọt và gây ra lạm phát tác động mạnh đến
toàn bộ các nước phương Tây, trong đó có Mỹ. Tình thế này đã trao lại
cho Ả Rập Xê Út một vị trí trung tâm mà Joe Biden khó thể bỏ qua »
trong nhiều hồ sơ nóng.
Thứ nhất
là trong vấn đề năng lượng. Washington muốn Riyad mở thêm van dầu hỏa để hạ nhiệt
giá nhiên liệu trên thị trường thế giới và giảm nhẹ lạm phát, không những đang
đè nặng lên nền kinh tế mà còn có nguy cơ tước mất các cơ hội của đảng Dân Chủ
trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ.
Thứ hai là
hồ sơ hạt nhân Iran. Mối lo này được thể hiện rõ trong bài viết trên diễn đàn báo
Washington Post. Tổng thống Mỹ tuyên bố xem xét « sâu rộng » tiến
trình bình thường hóa quan hệ giữa Israel với một số nước Ả Rập, khởi động dưới
thời người tiền nhiệm Donald Trump. Theo giải thích của nhà nghiên cứu David
Rigoulet-Roze, « Hoa Kỳ bắt đầu nhận thấy là họ có nguy cơ không thể
đúc kết được một thỏa thuận hạt nhân với Teheran. Hệ quả là, mục tiêu của Mỹ kể
từ giờ kềm chế Iran bằng cách thiết lập một cấu trúc phòng thủ khu vực khi phối
hợp Israel và các nước Ả Rập khác. Và người ta không thể có được hệ thống an
ninh chung hoàn thiện nếu không có Ả Rập Xê Út ».
Xu hướng
này đã được nguyên thủ Mỹ khẳng định trong những phát biểu tại Israel hôm thứ
Năm 14/7, khi tuyên bố ưu tiên ngoại giao nhưng không quên nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ
« không phí công chờ đợi mãi » Iran để đạt được một thỏa thuận
vào lúc các cuộc thương lượng đang rơi vào bế tắc.
Nỗi lo đô la yếu thế trước nhân dân tệ
Cuối cùng,
tuy ít được truyền thông để ý tới, nhưng trong bài viết nói trên, tổng thống Mỹ
chỉ nói thoáng qua vài từ liên quan đến cuộc cạnh tranh giữa Washington và Bắc
Kinh : « đặt nước Mỹ trong một thế tốt nhất để thay thế Trung Quốc ».
Phát biểu này nhằm ám chỉ đến việc hồi đầu năm 2022, hoàng thái tử Mohamed Ben
Salmane từng đánh tiếng rằng Ả Rập Xê Út rất có thể niêm yết giá bán dầu hỏa
cho Trung Quốc bằng đồng nhân dân tệ chứ không phải bằng đô la.
Nếu điều
đó xảy ra, đây chẳng khác gì là một quả bom trong một lĩnh vực mà hầu hết các
cuộc giao dịch trên thị trường dầu khí đều được thực hiện bằng đồng đô la. Với
ông David Rigoulet-Roze, « một sự thay đổi như thế sẽ là một sự đảo lộn
quan trọng » cho uy tín và vị thế siêu cường của Mỹ trên trường quốc tế.
Một lời dọa
dẫm tuy không thẳng thừng, nhưng không thừa thãi, một thông điệp nhẹ nhàng
nhưng đủ để buộc Washington phải lắng nghe ! Riyad từ vị thế « bị
ruồng bỏ » chỉ trong vài tháng đã chuyển thành đối tác không thể thiếu
của Mỹ tại Trung Đông. Thế mới biết, tư tưởng thực dụng trong địa chính trị lấn
át cả tầm nhìn thế giới của Joe Biden !
-----------------------------
CÁC
NỘI DUNG LIÊN QUAN
Nước
Mỹ thời Biden : Chính sách nào cho khu vực Trung Đông ?
Biden
và Putin cùng đến Trung Đông: Khi tam giác an ninh Mỹ-Irael-Ả Rập Xê Út đấu với
trục Nga-Iran
Hoa
Kỳ trước « cơ hội lịch sử » cho hòa bình và phát triển ở Trung Đông
No comments:
Post a Comment