Ông
Trương Minh Tuấn - Bộ trưởng Bộ TT - TT đăng đàn trả lời chất vấn tại Quốc hội.
Trong chất vấn ấy, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy thắc mắc: "...Bộ
trưởng có trả lời là không gọi là báo chí chính thống, vì không có quan điểm
báo chí không chính thống. Tuy nhiên, trong báo cáo của Bộ TT-TT có viết nội
dung thông tin trên mạng hiện nay được cung cấp bởi 2 nguồn, thứ nhất từ các cơ
quan chính thống (báo chí in, báo chí điện tử, phát thanh truyền hình)..."(*)
Sau
đó, ông Tuấn nói: "... Tất cả chúng ta phải phân biệt báo chí với
mạng xã hội, chứ không phải báo chí chính thống và báo chí không chính thống.
Chính vì vậy trong báo cáo của tôi cũng có cái sai, xin lỗi ĐB Thúy như vậy".
Trước
1975, VNCH là một quốc gia dân chủ với nền kinh tế thị trường đúng nghĩa, dù
chưa phát triển lắm trong bối cảnh chiến tranh. Nền giáo dục VNCH với triết
lý "Nhân bản, Dân tộc và Khai phóng", làm cho Thầy-Cô ở mọi
cấp đều rất chú trọng và kỹ lưỡng trong việc sử dụng tiếng Việt.
Kể
từ sau 1975, chữ nghĩa tiếng Việt không được những nhà ngôn ngữ học, nhà giáo,
nhà báo và những người "làm nghề cần đến chữ" quan tâm. Dường như chữ
nghĩa tiếng Việt đang ngày càng méo mó và có thể nói, trở nên dị dạng nhiều
hơn.
Dưới
đây là một số "chữ nghĩa" như vậy.
"Triển
khai":
"Khai"
nghĩa là mở ra một điều (một vấn đề) gì đó, "triển" nghĩa là đưa một
điều (một vấn đề) gì đó "đi lên", "ra xa" và làm cho nó rõ
hơn, sâu sắc hơn để hiện thực phải theo đúng với mong muốn. Không
"khai" làm sao "triển"? Vì vậy, nên dùng "khai triển"
như trước 1975.
"Doanh
nhân":
Chữ
"doanh" vốn có nghĩa mưu sự và thường liên quan đến quân sự, kể cả
ngoại giao, thuyết khách, sứ giả v.v... Gắn với chữ "doanh", ai cũng
biết chữ "doanh trại" (ám chỉ trại lính). "Doanh" cũng là một
cách gọi từ chữ "dinh", nhưng ở góc độ nói về một địa điểm để tính
chuyện gì đó (thường là việc "quân cơ"), không phải nơi ăn ngủ, vui
chơi, hưởng lạc, nên không thể gọi là "dinh". Người ta cũng biết chữ
"bản doanh" hay "đại bản doanh", ở đó, "chuyện buôn
bán" là phụ, sâu xa hơn, nó dùng trong ý nghĩa "chính trị" với
nhiều cơ mưu được bày ra và bàn bạc.
Chữ
"nhân" vốn dùng trong lĩnh vực rộng, mang tính căn bản và phổ quát, để
chỉ những gì thuộc về con người, ví dụ: "nhân quyền" (không thể thay
bằng chữ "gia quyền" - chữ này mang một ý nghĩa hoàn toàn khác),
"danh nhân", "đại nhân", "tiểu nhân", "phu
nhân", "thân nhân", "gia nhân" (chỉ người ăn kẻ ở
trong nhà) v.v... Chữ "nhân" không dùng cho những người làm (và có)
chuyên môn, như người CSVN đang dùng là "doanh nhân" để chỉ những
"người buôn bán"
Chữ
"thương" có rất nhiều nghĩa, ở đây chỉ gói trong vấn đề "buôn
bán" (bởi vì đang nói đến chữ "doanh nhân"). Chữ
"thương" đi liền với "thương mãi", "thương mại",
"thương gia", "thương lượng" (đàm phán về giao kèo (hợp đồng)
mua bán với nhau, trả giá).
Chữ
"gia" dùng ở phạm vi hẹp hơn chữ "nhân". Thông thường, nó
chỉ những người làm chuyên môn (và phải có chuyên môn trong lãnh vực đó), như
chúng ta thấy: sử gia, chuyên gia kinh tế, chính trị gia v.v... và tất cả những
người "buôn bán" đều được gọi chung bằng chữ "thương gia"
mà nhiều người còn nhớ rất rõ, cũng như hiện nay, "thương gia" vẫn
còn được Người Việt Hải Ngoại sử dụng nhiều. Hoặc, giản dị hơn, trước 1975 người
miền Nam hay dùng chữ "nhà" thay cho chữ "gia". Ví dụ sản
xuất nước mắm gọi là "nhà thùng", lãnh vực in ấn gọi là "nhà
in", người buôn sỉ gọi là "nhà buôn", người chuyên về ngôn ngữ gọi
là "nhà ngôn ngữ học", rồi cả nhà báo, nhà giáo, nhà ảo thuật (ảo thuật
gia) v.v...
Do
đó, dùng chữ "doanh nhân" là một cách dùng tiếng Hán Việt rất sai. Hiện
nay, người CSVN sử dụng lẫn lộn rất nhiều. Nếu chiếu theo cách gọi hiện nay, phải
thay thế "Bộ Công Thương" thành "Bộ Công Doanh"(?)
"Phòng Thương Mại và Công Nghiệp VN (VCCI)" thành Phòng Doanh Mại và
Công nghiệp VN" (?), "Chuyên gia" gọi là "chuyên nhân"
(?), "sử gia" gọi là "sử nhân" (?), "chính trị
gia" gọi là "chính trị nhân" (?) "khoa học gia" gọi là
"khoa học nhân" (?), "tiểu nhân" gọi là "tiểu
gia" (?), "đại nhân" gọi là "đại gia" (?) v.v...
Trong
khi ai cũng biết, "đại nhân" và "đại gia" là hai ý nghĩa
hoàn toàn khác biệt. Theo lẽ đó, một chàng trai con nhà giàu phải gọi là
"thiếu gia" không ai gọi là "tiểu gia".
Dù
không tìm hiểu chữ "doanh nhân" có từ khi nào, nhưng có lẽ khó chối
cãi do nền "kinh tế phi thị trường" sản sinh ra, bởi, miền Bắc và cả
nước sau 1975, "kinh tế thị trường" bị tuyệt diệt, cho đến mãi sau
này mới đang dần hồi sinh, dù vẫn bị "định hướng XHCN" bám vào.
Chữ
"nhân", chữ "gia", chữ "doanh" và chữ
"thương" đều là từ Hán Việt. Sử dụng "bốn chữ này" là cả một
nghệ thuật. Không thể "gọi đại, gọi đến" như chữ "doanh
nhân" hiện nay đang dùng.
Vì
vậy, phải trả lại chữ "thương gia" về lại... "vị trí cũ"
như vốn có.
Những
"chữ nghĩa mơ hồ và tối nghĩa":
Nhan
nhản trên tất cả các báo đài, không ai không biết những "chữ nghĩa": "hoàn
thành cơ bản", "đồng ý về nguyên tắc" "thành công tốt đẹp",
"chào xã giao", "tiếp thân mật" v.v...
Theo
"cái tứ" của ông Trương Minh Tuấn nói trên, đã gọi "hoàn
thành cơ bản" tức phải có "hoàn thành không cơ bản";
đã gọi "đồng ý về nguyên tắc" ắt phải có "đồng
ý về vô nguyên tắc"; đã gọi tên "thành công tốt đẹp" tức
phải kêu tên "thành công không tốt đẹp"; theo đó, "chào
xã giao" tương ứng với "chào không xã giao"; "tiếp
thân mật" tương ứng với "tiếp không thân mật" v.v...
Và đến đây, tôi nghĩ độc giả sẽ thêm vô vàn những "chữ nghĩa mơ hồ và mơ
màng" như thế!
Tuy
nhiên, điều đáng phải suy nghĩ cho tất cả người Việt Nam trong và ngoài nước về
hậu quả của cách dùng như trên; những tưởng "vô thưởng vô phạt", thậm
chí là "hay và đẹp" lại "uyển chuyển và linh hoạt"? Không
chắc, có lẽ vì thế ...
..."Thiếu
trách nhiệm" lên ngôi
Ngày
xưa, tôi chỉ được Thầy-Cô dạy "tính trách nhiệm" và "tính vô
trách nhiệm". Khái niệm gọi là "thiếu trách nhiệm" (dù gây hậu
quả nghiêm trọng hay gây hậu quả không nghiêm trọng) là khái niệm hoàn toàn xa
lạ đối với nền giáo dục Nhân bản và Khai phóng. Tôi cũng được Thầy-Cô dạy rằng
"làm tròn trách nhiệm" chứ không dạy tôi khái niệm "làm thiếu
trách nhiệm".
Đáng
ưu tư, bởi trong Luật Hình Sự (mới) vẫn còn duy trì loại "tội danh"
này. Bên cạnh đó, người ta cũng không thể định lượng rõ ràng với chữ "thiếu".
Bao nhiêu gọi là "thiếu"? Trong vấn đề "hình sự", định lượng
luôn phải rõ ràng, càng rõ càng tốt (nên mới có luật giám định tư pháp). Chính
vì chữ "thiếu" nghe rất "mơ hồ và mơ màng" như thế, người
ta có thể tránh né hết tất cả mọi thứ bừa bộn hay ngổn ngang do chính họ gây
ra.
Nếu
một chiếc cầu xây xong... Vâng! Xong hết, nhưng bồn hoa, thảm cỏ v.v... để bảo
đảm an toàn hành lang và đạt thẩm mỹ cho công trình vẫn không hoàn tất, người
ta coi như "hoàn thành cơ bản" (!).
Cũng
chính vì vậy, tâm lý phổ biến hiện nay, "nhà nhà sợ trách nhiệm, người người
sợ trách nhiệm". Thế cho nên, thiên hạ đang ầm ào phẫn nộ về câu phát ngôn
của ông cựu Phó Thủ tướng Vũ Khoan "Xóa nỗi nhục nước nghèo là
"sứ mạng lịch sử "của người trẻ".
Thật
buồn trong những ngày giáp Tết!
Tham
khảo: http://hvdic.thivien.net/hv/doanh
----------------------------------
19/01/2018
No comments:
Post a Comment