Hội Thảo: Hồi sinh Champa, từ quá khứ đến tương lai (Kính Hòa - RFA)

Hội Thảo: Hồi sinh Champa, từ quá khứ đến tương lai

Kính Hòa, phóng viên RFA
2015-05-25

http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/regen-champa-05252015071647.html

Tiến sĩ Po Dharma từ Pháp (đứng bên trái) tại buổi hội thảo mang tên Hồi sinh Champa, từ quá khứ đi đến tương lai.  RFA

http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/regen-champa-05252015071647.html/cham-regeneration-720.jpg/@@images/e7188994-df86-4d32-a122-a75fd75bc434.jpeg

Ngày 24/5/2015 tại Đại học UC Davis diễn ra một cuộc hội thảo của cộng đồng người Chăm tại hải ngọai. Sau đây là tường trình của Kính Hòa từ thành phố Davis, California.

Trong không gian yên tĩnh của khuông viên Đại học California tại thành phố Davis, một nhóm khỏang hơn 200 người làm xao động nhè nhẹ buổi sáng mùa xuân chủ nhật 24/5/2015. Đó là buổi hội thảo của một cộng đồng mà nước Mỹ còn khá lạ lẫm, cộng đồng người Chăm. Buổi hội thảo mang tên Hồi sinh Champa, từ quá khứ đi đến tương lai. Bà Julie Thi UnderHill một người trong ban tổ chức khai mạc buổi hội thảo.

“Buổi Hội thảo này mời những học giả, nhà họat động, nghệ sĩ người Chăm, bàn luận để chúng ta hồi sinh nền văn minh Champa, nhắc lại di sản của vương quốc Champa, cũng như nhìn về tương lai của một bản sắc mới của người Chăm, về một sự thay đổi và những quan hệ để mình là một người Chăm.”

Giai đọan người Chăm ở Việt Nam và Campuchia

Học giả đầu tiên là Tiến sĩ Po Dharma từ Pháp trình bài khái quát lịch sử Champa từ lúc lập quốc vào thế kỷ thứ hai cho đến lúc diệt vong một cách chính thức dưới triều Vua Minh Mạng vào thế kỷ 19.

Ông cũng nhấn mạnh đến những giai đọan sau của thời Nguyễn, thời Pháp thuộc, thời Việt nam cộng hòa, những giai đọan mà người Chăm ở Việt nam có nhiều quyền tự trị một cách thực sự hơn giai đọan người cộng sản cầm quyền từ năm 1975 cho đến nay.

Tiếp theo là bà Farina So từ Đại học Massachusetts trình bày tình trạng của cộng đồng người Chăm dưới chế độ diệt chủng Polpot ở Cam Pu Chia. Dưới chế độ đó, người Chăm mà đại đa số theo Hồi giáo ở Cam Pu Chia bị đồng hóa một cách cưỡng bức về phong tục tập quán, tôn giáo và ngôn ngữ. Bà nói rằng có khỏang từ 100 ngàn đến 400 ngàn người Chăm ở Cam Pu Chia đã thiệt mạng.

Học giả thứ ba là bà Marimas Hosan Mostiller cung cấp những thông tin về cộng đồng người Chăm tại Hoa Kỳ. Bà đưa ra con số là có hơn 900 người Chăm sống tại các tiểu bang miền Tây Hoa Kỳ, nhiều nhất là ở California, và cộng đồng Chăm vẫn còn xa lạ trong đời sống xã hội Mỹ, khi mà những cuộc điều tra dân số vừa qua của Hiệp Chủng Quốc chưa liệt kê đến người nói tiếng Chăm như một sắc tộc.

Hình ảnh các nhà hoạt động Chăm tại buổi Hội thảo của cộng đồng người Chăm tại hải ngọai (Đại học UC Davis) ngày 24 tháng, 2015

http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/regen-champa-05252015071647.html/champa-ca.jpg/image

Đấu tranh cho quyền của người Chăm

Phần thứ hai của buổi hội thảo là phần trình bày của các nhà họat động người Chăm là bà Khaleelah Porome, bà Julie Thi Underhill, bà Rohany Karya, bà Yasmeen Cham Thanh. Những nhà họat động này nói về những họat động của mình ở Liên Hiệp quốc, Quốc hội Hoa kỳ để đấu tranh cho quyền của người Chăm tại Việt nam và Cam Pu Chia, trong đó bà Porome có nói đến cách ứng xử của chính quyền Việt nam là hay nói giảm nhẹ những bất bình đẳng mà cộng đồng người Chăm phải chịu đựng. Ngòai ra bà Julie Thi có nhấn mạnh đến nguy cơ của việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên tại Việt nam tại Ninh Thuận, khu vực có nhiều người Chăm sinh sống hiện nay.

Bà nói rằng khi tai nạn hạt nhân xảy ra thì cộng đồng người Chăm cũng như những di sản văn hóa Champa sẽ là những mục tiêu bị ảnh hưởng trước tiên.

Một trong những người đại diện cho Đại học California tại Davis bảo trợ cho buổi hội thảo là Giáo sư Caroline Kieu-Linh Valverde chuyên ngành Nghiên cứu châu Á cho chúng tôi biết nhận định của bà về tình trạng của cộng đồng người Chăm hiện nay tại Việt nam:

“Nhóm người này thực sự bị chính quyền Việt nam bỏ rơi trên nhiều phương diện như giáo dục, chuyện thực phẩm, điều kiện đi lại, họ trở thành giống như những công dân hạng hai của xã hội.”

Phần thứ ba của cuộc hội thảo là phần chia sẻ kinh nghiệm xã hội của các thành viên trẻ tuổi thành đạt của cộng đồng Chăm tại Hoa Kỳ. Đây là những người đang làm việc trong các cơ quan giáo dục và xã hội của các tiểu bang California, Washington, cũng như trong những lĩnh vực chuyên môn như y khoa, công nghệ thông tin và điện ảnh. Họ nhấn mạnh đến vai trò của giáo dục cho thế hệ tương lai của người Chăm, và trả lời các câu hỏi liên quan đến chuyện tương lai với những người trẻ tuổi tham dự hội thảo, với số lượng khỏang 50 người.

Kính Hòa tường trình từ Davis, California.

Tin, bài liên quan :

Cần nhìn lịch sử Champa một cách toàn vẹn hơn

Lịch sử Champa là một phần của lịch sử Việt nam

Một cuộc hòa giải khác, 500 năm Việt – Chăm

Một cuộc hòa giải khác, 500 năm Việt – Chăm

Dân tộc Chăm yêu cầu được thừa nhận “Dân tộc Bản địa”

Nhà văn Inrasara và công trình bảo tồn, nghiên cứu văn học Chăm

Mỹ giúp học sinh người Chăm Campuchia học tiếng Anh

Campuchia thành lập ban kiểm duyệt đài phát thanh Chăm