Mặc Lâm,
biên tập viên RFA, Bangkok
2014-01-30
2014-01-30
Một năm tất tả rồi cũng qua khi ngày cuối cùng ba
mươi tết tới từng gia đình Việt Nam. Bên cạnh những mái ấm trông chờ thời khắc
của nửa đêm không ít những gia đình mãi tới ngày 30 vẫn không biết tết là gì.
Mời quý vị cùng Mặc Lâm tới thăm họ vào chiều tối hôm nay.
Những
người không có Tết
Những người dân lao động tự do ở gầm cầu Long Biên tranh thủ nghỉ ngơi
lấy sức, với họ Tết có cũng như không. courtesy
ndh/CAND
Giống như đích đến của một cuộc đua ngày ba mươi tết
vắng vẻ và êm ả lạ thường sau một tuần lễ chuẩn bị cho ngày mùng một tết. Ngày
ba mươi đường xá thường vắng lặng, mọi người ở nhà làm những công việc cuối
cùng của một năm. Ngồi thảnh thơi thở phào chờ thời khắc giao thừa để thêm một
niềm hy vọng mới.
Thế nhưng không phải ai cũng thở phào trút được âu
lo trong ngày cuối cùng này nhất là người nghèo, những cuộc đời mà đồng tiền
cuối cùng trong ba ngày tết phụ thưộc vào người mua sắm hay từ các ông chủ
doanh nghiệp trả lương cho người công nhân.
Đáng ra thì lương phải được phát trước vào ngày 23
tháng chạp cho công thợ mua sắm tết nhưng năm nay qua tổng kết cuối năm từ báo
chí bức tranh ảm đạm của nhiều doanh nghiệp đã báo động một kết quả tối tăm
trong năm 2013, kết quả ấy kéo theo sự khất lương công nhân khiến giới này phải
bấm bụng ăn một cái tết khó thể nghèo hơn.
Một người sống tại thành phố cho biết ngày ba mươi
trong gia đình của ông khi con cái tới 28 tết mới nhận được một phần lương ít
ỏi:
Công nhân của mình tiền đem về trả tiền lương không
có cho công nhân nên khờ khạo hết. Nó hứa cuối năm nó trả tiền nhưng chờ chực
đến 28, 29 tết cũng không có gì. Thằng nhỏ về nói lãnh được mấy đồng gì đó để
ăn tết sơ vậy thôi.
Ngày 30 Tết đường phố bắt đầu vắng, người đi nhặt ve
chai vẫn công việc là chính. RFA screen capture
Lương tiền công nhân trực tiếp ảnh hưởng tới sự mua
bán của tiểu thương, nhất là tiều thương nhỏ. Đồng tiền ít ỏi của công nhân
không thể vào siêu thị mà những chợ nho nhỏ chung quanh thành phố, thị trấn là
nơi họ có thể tựa vào nhau trong từng nồi cơm đạm bạc hay bó rau khiêm nhường.
Một chị tiểu thương tại một chợ nhỏ như thế than thở vào ngày cuối năm:
Bán ba bữa tết bán bậy bạ có gì bán nấy. Ôi cha năm
nay bẩn chật lắm ai cũng vậy hết. Năm nay đâu bằng mọi năm ra chợ rồi ngồi coi
thôi, năm nay thấy nó khổ hơn năm ngoái chợ búa không đông đảo như năm ngoái.
Giống như mọi năm một số huyện nghèo được nhà nước
hỗ trợ cho người dân neo đơn, trong hay dưới ngưỡng nghèo một ít thực phẩm và
tiền để gọi là ăn cho qua ngày tết, thế nhưng không hiểu sao năm nay lại có sự
trợ giúp rất đáng buốn khi tại Khu phố 7 phường 5 thành phố Đông Hà tỉnh Quảng
Trị mỗi hộ nghèo như vậy được trợ giúp 4 kg muối. Chị Lê Thị Phương Anh cho
biết:
Dạ mọi năm vẫn có được 15 kg gạo với 3 trăm nghìn
nhưng năm nay có được 4 ký muối thôi ạ. Họ tới nhà họ gọi họ phát và tất cả hộ
nghèo đều được như vậy.
Nói về sự trợ giúp của chính quyền địa phương trong
những năm trước chị Phương Anh chia sẻ:
Đa số họ đã bớt xén. Mấy năm trước có một năm họ cho
một thùng mì tôm một chai nước mắm một gói mì chính. Họ ghi ra là hộ nghèo được
500 nghìn nhưng thực ra chỉ có 120 nghìn thôi.
Bà Trần Ngọc Anh khi thấy trên TV có phóng sự về sự
trợ giúp này cho biết cảm nghĩ của mình:
Năm nay nhà nước lên TV họ nói là họ giúp đỡ cho
người nghèo, lá lành đùm lá rách nhưng thật sự người dân oan đã bị họ đẩy ra
ngoài lề xã hội không được ai quan tâm, thậm chí người dân oan còn đáng thương
hơn là người nghèo hay nạn nhân thiên tai bão lụt. Từ chuyện này tụi tôi rất
bức xúc muốn vào ngày mùng hai tết sẽ thể thể hiện cho quốc tế và mọi người
biết đảng cầm quyền này nó cướp đất của dân oan chúng tôi rồi nó đẩy chúng tôi
ra ngoài lề xã hội. Bây giờ chúng tôi đói khổ mất trắng không còn gì. Đi làm
thuê làm mướn một năm trời ba ngày tết cũng không có để mà ăn nữa.
Thậm chí bây giờ con cái đi làm cù bất cù bơ ở thành
phố mà giờ chưa về nữa. Bây giờ phải đi làm luôn cả ngày mùng một mùng hai tết
để kiếm sống. Chính cái đảng cộng sản Việt Nam đã đẩy chúng tôi vào con đường
không còn lối thoát.
Cố gắng kiếm thêm ngày 30 Tết. RFA screen capture
Chính quyền không thể giúp hết mọi người nghèo trên
đất nước này và vì vậy hàng xóm láng giềng sẽ tự giúp nhau. Gia đình bà Hồ thị
Lan, chị ruột của tù nhân lương tâm Hồ Thị Bích Khương là một ví dụ. Bà Lan kể
về em mình trong tù cũng như chính bản thân của bà bên ngoài nhà tù:
Hổm rày tết bận rộn và tôi không có đi thăm Bích
Khương thì thằng cháu có đi về nó nói lại Khương bị trại cho con nghiện đánh
đập ở trong tù. Chòm xóm có cho 10 ký gạo chứ nhà nước đâu cho gì đâu. Không có
gì cả. Nông thôn thì bây gìờ có sao ăn vậy chứ biết sao được?
Trưa ba mươi tết vườn hoa Mai Xuân Thưởng tại Hà Nội
không còn một bóng dân oan. Họ về đâu không ai biết. Họ ăn tết thế nào cũng
chẳng ai hay. Số phận của những người dân oan này khó thể diễn tả cho ra ngọn
nguồn khi chính bản thân của họ cũng đã quá quen với sự lưu lạc ngay trong
những ngày cuối cùng sau một năm chờ đợi giải quyết đơn thư của mình trong
tuyệt vọng.
Bà Trần Thị Huỳnh Mai có kinh nghiệm nhiều năm với
vườn hoa này kể lại:
Tuy tôi không ở lại ăn tết nhưng mà qua thông tin
của bà con người ta ở lại thì tôi cũng biết là nửa đêm hai ba giờ đêm thì công
an họ dùng mọi biện pháp để đưa dân oan về họ sợ để vậy thì các lãnh đạo biết
đâm ra không hay nên họ lấy lý do an ninh thủ đô nhưng thật sự tôi nghĩ đó là
hình thức bưng bít thông tin không cho lãnh đạo biết là dân còn đang khổ, còn
oan ức như thế
Gần 12h đêm những bà Nguyễn Thị Nguyệt vẫn nán lại
bên vệ đường với mong ước bán hết số bánh...(Courtesy Tiin.vn)
Tết
trong tù
Dân oan dù sao cũng còn chút tự do để ngắm nhìn
người khác ăn tết, những tù nhân chính trị không có cơ hội bằng vàng ấy. Người
tù trẻ tuổi Nguyễn Tiến Trung đã khá lâu không được ai nhắc tới có lẽ năm nay
anh ăn tết với gia đình đầm ấm hơn mọi năm. Theo lời mẹ anh là bà Lê Thị Minh
Tâm kể lại thì anh sẽ có ba tiếng đồng hồ hạnh phúc do trại giam ban cho. Trong
ba tiếng đồng hồ ấy có thể anh sẽ được nghe kể lại về một ngày ba mươi tết buồn
hiu bên ngoài song sắt:
Hôm 28 tết có đi gửi quà cho Trung anh ạ. Thế còn
ngày mùng 6 tết thì được gặp Trung, coi như người ta nói ngày đó là ngày hạnh
phúc. Những tù nhân khác thì người ta được gặp cả ngày, riêng Trung thì chỉ
được ba tiếng thôi. Trong ba tiếng đó thì gia đình được ngồi ăn uống với nhau
nhưng người ta cũng cho hai công an cùng ngồi với mình.
Cũng là tù nhân nhưng số tù của anh Đặng Xuân Diệu
thì khác. Anh là một trong 14 thanh niên Công giáo đang bị giam cầm và mới đây
đã tuyệt thực chống lại sự đối xử thô bạo của trại giam. Có lẽ vì vậy mà anh bị
cấm thăm nuôi trong ba ngày trước tết. Chiều 30 tết anh Đặng Xuân Hà anh ruột
của Đặng Xuân Diệu cho biết:
Tết năm nay riêng Đặng Xuân Diệu thì không hề nhận
được gì của người nhà đâu anh ơi vì mình đi thăm thì họ không cho đưa vào.
Cũng là con người như nhau nhưng xem ra nếp gấp giữa
hai giai tầng xã hội vẫn còn quá lớn, đặc biệt nó không còn là nếp gấp nữa mà
đã trở thành một ung nhọt khi vết thương nhân quyền vẫn còn hành hạ thân thể
Việt Nam kể cả trong ngày cuối cùng của một năm, ngày ba mươi tết.
No comments:
Post a Comment