Hà Sĩ
Phu
22/08/2013
Bài
4
Hai
phép Cộng-Trừ dễ mà khó!
Nhân có ý kiến của các ông Lê Hiếu Đằng và Hồ Ngọc
Nhuận về “đảng Dân chủ- Xã hội” chúng tôi đã giới thiệu lại những ý kiến
từ năm 2005 cũng về chủ đề này. Tám năm đã trôi qua, đòi hỏi về dân chủ ở trong
nước đã ngày càng mạnh hơn, nguy cơ Hán hóa ngày càng rõ rệt, và các nước theo
con đường Dân chủ-Xã hội cũng có những điều chỉnh để thích nghi với cuộc khủng
hoảng toàn cầu, nên những bài viết cũ không tránh khỏi có một số nét cần được
cập nhật cho kịp tình hình, song về cơ bản, chúng tôi nghĩ các bài viết ấy
không chỉ thích hợp cho những cuộc thảo luận ngày hôm nay mà có thể còn hữu ích
lâu dài trước nhu cầu xây dựng một xã hội đa nguyên đa đảng…
Trong bài số 2 các tác giả Lê Bảo Sơn và Phan Trọng
Hùng cho thấy đã có sự gặp nhau rất ngẫu nhiên, không hẹn mà gặp, của 5 nhà trí
thức từ những chỗ đứng rất khác nhau và hoàn cảnh hoàn toàn khác nhau, cùng
nhận ra con đường “Dân chủ-Xã hội” không chỉ là lối thoát tốt đẹp cho
các nước Cộng sản mà còn là giải pháp tối ưu cho nhiều nước Tư bản, khiến họ
trở nên dẫn đầu thế giới một cách vững chắc và toàn diện về tự do và hạnh phúc
của con người.
Nhưng từ nhận thức khách quan và khoa học ấy, đến
việc hình thành được một đảng “Dân chủ-Xã hội” chân chính, đúng nghĩa ở
Việt Nam hiện nay vẫn còn một khoảng cách đầy thử thách, phụ thuộc vào trình độ
chung của dân trí và nghệ thuật chính trị của những người chủ trương, cho nên
tôi rất mong khả năng tốt đẹp ấy thành hiện thực song không khỏi lường trước
những khó khăn và ảo tưởng có thể có.
Con đường Dân chủ – Xã hội, và từ đó hình
thành một đảng Dân chủ – Xã hội, như đã trình bày, có nội hàm riêng,
mang tính quốc tế, không phải là việc đặt tên một cách tùy tiện cho hay, cũng
không đơn giản là ghép tên hai đảng Dân chủ và Xã hội của Việt Nam trước đây.
Mặc dù ngày nay không cần có những “lãnh tụ thiên tài”
gì hết, quần chúng tự phát (theo nghĩa tốt) vẫn có thể làm nên một cuộc biểu
tình rất hiệu quả và cảm động như vừa thấy ở Long An, nhưng muốn đi xa hơn,
không thể không nghĩ đến việc hình thành những tổ chức dân sự, các hội đoàn,
đảng phái… tương tác với nhau để tạo nên sức mạnh đủ gây biến chuyển. Trào lưu
Cộng sản sở dĩ từ tay trắng mà thành công phần lớn nhờ thấm nhuần cẩm nang “tổ
chức, tổ chức, và tổ chức”! Những người CS như Lê Hiếu Đằng hẳn nắm vững
cẩm nang ấy từ lâu, nhưng phải kìm nén, vì các “đồng chí” của ông đều là những
bậc thầy của tổ chức và chống tổ chức, hé lộ ý đồ sớm thì vô ích và nguy hiểm.
Nay đến đoạn sau cùng của cuộc đời, nếu không nói ra e lúc ra đi không nhắm
được mắt?
Nhưng tội nghiệp thay cho những người Cộng sản thức
tỉnh, dù ở những mức độ khác nhau, nhưng cứ lên tiếng một điều gì dũng cảm, ích
nước lợi dân là lập tức bị cả “ba phía” xúm vào lăng mạ, cánh thủ cựu thì bảo
đó là sự bất mãn, cơ hội, thoái hóa biến chất, cánh “chống cộng cực đoan” thì
lập tức gọi họ là “dân chủ cuội” hoặc cò mồi, hỏi sao trước đây không nói bây
giờ mới nói, nếu phản tỉnh thật thì thử chửi nhân vật này nhân vật kia xem
nào?! Còn các “dư luận viên CS” thì dùng cả hai chiêu thức, trà trộn vào cả hai
cánh nói trên. Cho nên mới có ý kiến chua chát khuyên rằng: Các vị đảng viên CS
ơi, chớ có dại dột bỏ đảng, bỏ đảng là tam tứ phía xúm vào ném đá, chẳng phía
nào đón nhận, thế là toi đời!
Nhưng vấn đề không bi quan đến thế vì trong dân tộc
này vẫn còn nhiều người hiểu biết, biết phân biệt người thật với kẻ giả, giang
tay đón nhận.
Muốn nâng cao dân trí trước hết phải vượt qua được
những “chướng ngại của dân trí” , thoát khỏi sự “kìm kẹp” của một dân
trí yếu kém, để không bị cái dân trí yếu kém đè bẹp.
Dân trí của một đất nước cao hay thấp thể hiện trước
hết ở năng lực ĐOÀN KẾT và SÀNG LỌC. Xác định một lý tưởng đúng, vì dân vì
nước, là điều hệ trọng trước tiên, nhưng muốn cho cái Thiện thắng được cái Ác
phải tổ chức được lực lượng, muốn có lực lượng phải tiến hành đồng thời hai
việc ngược nhau là đoàn kết và sàng lọc, sàng lọc không tốt, nhập cái Ác vào
trong lòng thì đoàn kết vỡ. Đoàn kết là chính, là phép tính cộng, sàng lọc là
phép tính trừ, phối hợp thế nào để có lực lượng áp đảo cái Ác phải chăng là bí
quyết của thành công?
Khi bàn về mặt yếu kém của dân trí “An Nam ta” không
thể quên hai tật xấu về đoàn kết và sàng lọc. Lịch sử cho thấy có lúc cứ đoàn
kết một chiều, cả tin ào ào như “lên đồng tập thể”, lúc ấy bỏ quên nhu
cầu sàng lọc hoặc không đủ tầm để sàng lọc, cứ đặt con tim lên trên cái đầu để
sau này nhận ra thì đã muộn. Ngược lại đến thời lòng dân ly tán, bị hai bên xé
vụn, thì lại “sàng lọc” quá đáng, mù quáng, cực đoan, chủ quan, bản vị, quy
chụp, gán ghép tùm lum… đến mức không thể liên kết được với nhau, coi nhau như
kẻ thù, không biết khai thác sự giống nhau, cứ nhè sự khác nhau mà khai thác,
cứ thế vô tình trở thành quân cờ của phía đối phương lúc nào không biết. Đất
nước không tiến lên được phải chăng cũng vì thế? Người Nhật làm nên sự nghiệp
lớn bởi họ không bị cái tâm lý tự thị tủn mủn này.
Đã có nhận xét rằng Việt Nam thiếu một giới trí thức
chính trị, có lẽ đúng. Khi có chủ nghĩa CS thì trí thức bị chính trị dắt mũi,
cứ dựa trên những tiền đề có sẵn mà tán dương. Đảng viên vào ĐCS là vào một
đảng làm chính trị mà cứ chối bai bải “tôi không làm chính trị, tôi không làm
chính trị”, chối bỏ trách nhiệm chính trị đương nhiên của cá nhân mình. Người
việt Nam coi thường chính trị, thậm chí coi khinh, không biết rằng chỉ có tư
duy chính trị đúng và nghệ thuật chính trị đúng mới phá bỏ được cái gông chính
trị sai lầm trên đầu trên cổ mình.
Phong trào Cộng sản, để chạy theo một phép “Cộng”
sai đã kéo theo bao nhiêu phép “Trừ” tai hại. Đã đoạn tuyệt, trừ khử mất bao
nhiêu nền nếp truyền thống tốt đẹp trong các dân tộc và trong lòng người, diệt
biết bao trí thức ưu tú, trừ khử oan uổng khoảng 100 triệu sinh mạng…! Dù có ý
thức hay không, hai phép Cộng-Trừ cũng vẫn quấn chặt lấy nhau không rời. Văn
minh cũng từ đấy mà man rợ cũng từ đấy.
Để dân chủ hóa, lành mạnh hóa xã hội và giữ gìn đất
nước, hiện nay đã có nhiều sáng kiến: nhóm 72 và tân 72, nhóm công dân tự do,
nhóm kiến nghị 258, nhóm Blogger trẻ, nhóm Minh triết, nhóm NoU, nhóm Họp mặt
dân chủ, Đáp lời sông núi, sáng kiến Dân chủ-Xã hội… vân vân… (xin lỗi, chưa
thể kể hết), toàn với ý đồ tốt cả. Nhưng tất cả đều mới là những mũi chọc
dò, thử nghiệm. Sáng kiến nào thành công cũng là thành công chung. Có điều cần
thông cảm: Việc xuất hiện một đảng ở một nước dân chủ là chuyện bình thường,
nhưng việc “mọc” ra một đảng dân chủ ở một nước độc tài đảng trị thì tự nhiên
mang tính đột phá, tiên phong, liều thân cứu quốc. Trong phép cộng lớn cũng cần
có những phép trừ, đó là phát hiện những yếu kém, những sai lầm, những hớ hênh
mất cảnh giác cần phải loại trừ. Cộng trừ đúng thì thành công, cộng trừ nhầm
thì thất bại, thách đố nằm ở đó.
Bởi thấm nhuần tính nghệ thuật của chính trị, nhiều
bạn bè đã góp ý cho sáng kiến của hai ông Lê Hiếu Đằng và Hồ Ngọc Nhuận. Trước
khi tuyên bố công khai có cần một giai đoạn chuẩn bị trong hậu trường về
nhân sự nòng cốt và dự thảo cương lĩnh hay cứ công khai mọi việc từ đầu để tập
hợp ý kiến? Không nên kêu gọi bỏ đảng để lập đảng đối lập mới vì cả hai động
tác này đều rất căng, chi bằng những đảng viên cấp tiến “rủ nhau” tách ra thành
một “đảng anh em” là đảng DCXH, tách đảng thành hai như kiểu “xưa nhích chân
đi, giờ nhích lại” ngược với đại hội Tours thì êm hơn, dễ thuyết phục nhau
hơn? Hay là, khoan thành lập đảng, hãy thành lập một hội, một câu lạc bộ, một
phong trào… lấy tên Dân chủ-Xã hội hay Phan Châu Trinh, Phan Tây Hồ gì đó (vì
Phan Châu trinh chính là nhà Dân chủ Xã hội của Việt Nam)? Làm cách nào tập hợp
được đông đảo, không thể đàn áp và không bị “dị nhân” len vào phá thối? Quanh
quẩn lại vẫn là hai phép tính Cộng và Trừ của nghệ thuật xã hội. Cộng cái gì và
trừ cái gì?
Nếu ngôn ngữ nhị nguyên “zéro và 1” đã làm nên kỷ
nguyên tin học thì hai phép âm dương Cộng-Trừ, vừa đoàn kết vừa sàng lọc cũng
là bí quyết làm nên sức mạnh một dân tộc, một nhân quần biết gạn đục khơi trong
để đạt đến Tự do và Hạnh phúc.
Con đường Dân chủ-Xã hội sở dĩ đưa các xã hội Bắc Âu
và Tây Âu đạt những chỉ số cao nhất về Nhân văn chính là bởi nó không hận thù,
nó biết tiếp nhận những điểm nhân văn và hợp lý của cả hai hệ thống. Nó biết
làm tính Cộng nhưng cũng kiên quyết làm những phép tính trừ một cách… nhân ái
và trí tuệ!
Đà lạt ngày 21/8/2013
H.S.P.
-----------------------------------------
CON
ĐƯỜNG "XÃ HỘI DÂN CHỦ”
Hà Sĩ
Phu
CON ĐƯỜNG "XÃ HỘI DÂN CHỦ” [2] - (Hà Sĩ Phu) Sunday, 18 August 2013
No comments:
Post a Comment