Đỗ Anh Minh
Biên tập viên trang Techasia.com
Cập nhật: 09:26 GMT - thứ tư, 19 tháng 6, 2013
Người ta thường hay so sánh Việt Nam với Trung Quốc. Về
phương diện nào đó, sự giống nhau cũng khá rõ rệt.
Các triều đại Trung Quốc đã đô hộ Việt Nam 1.000 năm.
Người Việt ăn mừng Tết Âm lịch và tên của họ cũng có cội nguồn từ tiếng Trung
Quốc. Tuy nhiên ở thế giới mạng và công nghệ, mọi thứ hoàn toàn khác.
Ở Châu Á, có bốn nước cộng sản: Trung Quốc, Việt Nam, Lào
và Bắc Hàn. Lào và Bắc Hàn nhỏ đến nỗi họ không có tên trên bản đồ công nghệ
(mặc dù Bắc Hàn đã bắt đầu sử dụng internet trên thiết bị di động). Như vậy là
chỉ còn Trung Quốc và Việt Nam.
Ở Trung Quốc, các dịch vụ như Baidu, Tencent và Sina
Weibo là những gã khổng lồ trên thị trường công cụ tìm kiếm và mạng xã hội. Ở
Việt Nam, Google và Facebook lại đứng đầu, trong khi Twitter không bị chặn.
Chuyện gì đã xảy ra?
Công cụ tìm kiếm
Trung Quốc bắt đầu can thiệp vào dịch vụ tìm kiếm Google
từ năm 2010. Dịch vụ này thường xuyên không thể sử dụng được, mặc dù không bị
chặn hoàn toàn. Nguyên nhân cho điều này là do chủ trương của chính phủ Trung
Quốc muốn kiểm soát nội dung mà người dân có thể tiếp cận.
Chính phủ nước này cũng được cho là đã đóng vai trò quan
trọng trong việc bảo vệ cho sự thành công của Baidu và Sina Weibo, hai dịch vụ
thế chân Google và Facebook/Twitter.
Ngày nay, Baidu có trung bình khoảng 5 tỷ lượt tìm kiếm
một ngày, trong khi Google có khoảng 100 tỷ một tháng.
Tuy nhiên Google lại không xâm nhập sâu vào được Trung
Quốc (dù vẫn là công cụ tìm kiếm xếp thứ 5 tại đây), điều này giúp Baidu gần
như chiếm được thế độc quyền tại thị trường lớn nhất trên thế giới.
Ở Việt Nam, Google.com.vn là trang tìm kiếm lớn nhất,
đứng thứ ba là Google.com. Việt Nam cũng có một số công cụ tìm kiếm được phát
triển trong nước như Wada.vn và CocCoc, tuy nhiên những dịch vụ này khó lòng
cạnh tranh nổi với Google.
Google bắt đầu thâm nhập vào Việt Nam từ giữa năm 2000.
Youtube hiện nay cũng là một trong những trang web được sử dụng nhiều nhất ở
Việt Nam.
Điều thú vị về Việt Nam là Google chưa bao giờ thực sự mở
một văn phòng ở đây. Google đã chậm rãi tiến vào thị trường Việt Nam, giá trị
của dịch vụ này được đánh giá bởi người sử dụng và từ đó nó từ từ leo lên thống
trị thị trường.
Nếu như bây giờ Google bị chặn ở Việt Nam, điều này sẽ
tạo một hố đen khổng lồ trên thế giới mạng
Đây là xu hướng ở Việt Nam: Để cho các dịch vụ thâm nhập,
xem thử chúng gây nguy hại về chính trị thế nào, rồi sau đó nhận ra đã quá trễ
để ngăn chặn chúng. Mạng xã hội phức tạp hơn một chút, nhưng có thể áp dụng
cùng quy tắc.
'Không chặn kịp'
Trung Quốc bắt đầu chặn Facebook vào năm 2008 và Twitter
vào năm 2009. Ở Trung Quốc, rất khó để có thể vượt qua Vạn Lý ... Tường Lửa, vì
thế người sử dụng mạng tại đây phải chuyển sang sử dụng các dịch vụ mạng xã hội
trong nước như Sina Weibo.
Nếu không bị chặn, liệu Facebook có thể thành công ở
Trung Quốc? Đây vẫn là vấn đề gây tranh cãi. Dịch vụ Renren ở Trung Quốc vẫn
thịnh hành hơn Facebook ngay cả trước khi Facebook bị chặn tại đây.
Tuy nhiên, nếu Facebook không bị chặn ở Trung Quốc,
Zuckerberg có lẽ đã mở văn phòng ở đó và hưởng mức doanh thu mà Weibo đang kiếm
được. Ngày nay, Sina Weibo có khoảng 500 triệu người sử dụng, cao hơn con số
200 triệu của Twitter và thấp hơn con số 1 tỷ của Facebook.
Việt Nam bắt đầu chặn Facebook từ năm 2009. Tuy nhiên các
biện pháp chặn vẫn khá bình thường. Hầu hết người dùng mạng đều có thể lên
Facebook bằng cách chỉnh sửa DNS hoặc sử dụng HotSpotShield mà không gặp vấn đề
gì.
Đây chính là lý do mà chúng ta thấy tăng trưởng vượt bậc
của Facebook ở Việt Nam, với lượng người sử dụng tăng gấp đôi chỉ trong một
năm. Việt Nam hiện là một trong những nước có người sử dụng Facebook tăng nhanh
nhất thế giới. Facebook cũng đã vượt mặt Zing để trở thành trang mạng xã hội
thịnh hành nhất trong nước.
Việt Nam đã để cho Facebook thâm nhập và phát triển cho
đến khi quá trễ để có thể ngăn chặn. Gần đây, một nguồn tin nói với tôi số
người sử dụng Facebook ở Việt Nam đã có thể lên khoảng 15-20 triệu người.
Nếu chính phủ quyết định chặn Facebook vào thời điểm này,
đây là thảm họa với người dùng mạng trong nước. Hàng trăm, hàng nghìn doanh
nghiệp có cơ sở kinh doanh tại Việt Nam có trang web trên Facebook và đang sử
dụng dịch vụ quảng cáo của công ty này.
Mặc dù việc chặn Facebook đang gia tăng theo làn sóng
chính trị, điều này chỉ có một tác dụng duy nhất: Khiến người dân biết rõ về
chủ trương kiểm duyệt thông tin của chính quyền, hơn là ngăn chặn họ dùng
Facebook.
Cho đến ngày nay, cách thức ngăn chặn vẫn rất sơ sài và
vì thế, Việt Nam đã tránh được việc phải xây dựng một Weibo của riêng mình.
Khó cạnh tranh
Việt Nam vẫn chưa có một thương hiệu nội địa mạnh như
Weibo của Trung Quốc.
Mặc dù Việt Nam và Trung Quốc là hai nước láng giềng cộng
sản, cả hai có khái niệm chính trị khá khác nhau về internet.
Trung Quốc xem internet là chiến trường, là mỏ vàng, và
là mối đe dọa sự ổn định xã hội. Trung Quốc vẫn là biểu tượng của một đế chế
khổng lồ, cai trị số dân đông nhất trên thế giới và đang trên đường tiến tới vị
thế cường quốc hàng đầu.
Thông tin là yếu tố cần thiết để đạt được điều này, vì
thế chính quyền cho rằng chúng phải bị kiểm soát chặt chẽ, và phải được viết
bằng tiếng Trung Quốc.
Việt Nam chỉ có khoảng 92 triệu dân, ít hơn tỉnh đông dân
nhất của Trung Quốc - Quảng Đông, với 104 triệu dân.
Việt Nam vẫn còn đang phải rượt đuổi theo và thích nghi.
Vấn đề mạng xã hội của nước này không phải là điều mang tầm quốc tế.
Điều này đã giúp cho người sử dụng mạng ở Việt Nam hưởng
lợi ích từ hai gã khổng lồ công nghệ từ Thung lũng Silicon và Trung Quốc, tuy
nhiên cái giá mà họ phải trả đó là không xây dựng được những gã khổng lồ của
riêng mình.
Những trang mạng xã hội và công cụ tìm kiếm của Việt Nam
gặp khó khăn khi không thể cạnh tranh với Facebook và Google mà không có sự bảo
vệ, hỗ trợ tài chính và khuyến khích của chính phủ.
Tuy nhiên, cái gì cũng có hai mặt. Ở Trung Quốc, sự thiếu
vắng yếu tố cạnh tranh từ bên ngoài dẫn đến việc có nhiều khoảng trống cho
những công ty mới cũng như những gã khổng lồ công nghệ như Baidu để kiếm doanh
thu từ người sử dụng mạng trong nước. Tuy nhiên, họ mất đi sự kết nối với thế
giới.
Ở Việt Nam, những công ty mới vào cuộc phải cạnh tranh
với những đối thủ ở nước ngoài, trong lúc có lợi thế được kết nối với bên ngoài
về một mặt nào đó - dù nhiều người vẫn cho rằng người dân tại đây vẫn bị cô lập
khá nhiều.
Điều này làm cho thành công của các công ty công nghệ
Trung Quốc bị thổi phồng, vì họ không có những đối thủ cạnh tranh nằm ngoài
lãnh thổ.
Trong khi đó những công ty mới vào cuộc của Việt Nam
không thể canh tranh lại những gã khổng lồ hoặc những công ty mới trong khu vực
muốn mở rộng hoạt động tại Việt Nam.
Các bài liên quan
No comments:
Post a Comment