J.Kowalska-Iszkowska
Newsweek 25-10-2012
Lê Diễn Đức dịch
Thu, 10/25/2012 - 23:49 — ledienduc
Nguyễn Phú Trọng đón Tập Cận Bình trong
rừng cờ 6 sao tại Hà Nội, tháng 12/2011.
Tập Cận Bình được sinh ra trong bối cảnh
giàu sang, nhưng thời tuổi trẻ ông đã trải qua nghèo đói. Giờ đây, trong 10 năm
tới, ông sẽ cai trị hơn một tỷ người Trung Quốc, nền kinh tế thứ hai trên thế
giới.
Nếu Tập Cận Bình có tài khoản cá nhân trên
Facebook, chắc chắn ông sẽ trở thành một trong những người nổi tiếng nhất trên
Internet. Bởi vì thật thích thú khi được kết bạn với một người nổi tiếng mà số
phận của 1,3 tỷ người sẽ phụ thuộc vào người đó.
Rốt cuộc thì đề nghị làm quen với ông Tập
là Rupert Murdoch, một trong những nhân vật có thế lực nhất thế giới trên
phương tiện truyền thông, và Henry Kissinger, cựu Ngoại trưởng Hoa Kỳ. - Tập sẽ
rất khác so với các nhà lãnh đạo cũ. Sẽ từ từ giải quyết các vấn đề của đất
nước - Murdoch nói - Ông ta sẽ cố gắng cải cách nội bộ sâu rộng - Kissinger
phán đoán.
Hai tuần tới đây, sự chú ý của thế giới sẽ
được tập trung vào Mỹ, nơi diễn ra cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 6 tháng 11,
nhưng có lẽ một cái gì đó quan trọng hơn sẽ xảy ra hai ngày sau ở Bắc Kinh. Lúc
đó sẽ bắt đầu Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 18 với sự thay đổi lãnh
đạo -Tập Cận Bình sẽ thay thế Hồ Cẩm Đào.
Những ông quan hiện đại
Có vẻ các đồng chí Trung Quốc đã thành công
trong việc đương đầu với nhiệm vụ khó khăn nhất đối với một chế độ độc tài -
chuyển giao suôn sẻ quyền lực. Ở Trung Quốc, điều này còn khó khăn hơn, vì
không có truyền thống ra quyết định tập thể. Qua hàng nghìn năm, đất nước này được
cai trị bởi các hoàng đế, những người có quyền lực tuyệt đối. Như Khổng Tử đã
nói, hoàng đế như sao Bắc Đẩu - tất cả mọi thứ xung quanh ông ta trở nên bất
động.
Nếu một quốc gia man rợ nào đó xâm lược,
nạn đói xảy ra hay lũ lụt tàn phá, thì với thuộc cấp điều rõ ràng là, nhà vua
đã không còn làm được "trọng trách Thiên tử giao". Trong tình trạng
này, Thiên tử sẽ gửi tới một người kế vị, mà trong thực tế có nghĩa là lật đổ
hoàng đế và đặt người đó lên ngai Rồng.
Một ông vua như thế gần đây nhất là Mao
Trạch Đông. - Ông ta là người ra mệnh lệnh. Còn hôm nay, các nhà lãnh đạo Trung
Quốc phải cai trị bằng cách thỏa hiệp với các lãnh đạo khác của đảng - Henry
Kissinger giải thích. Đây không phải là hoàng đế, mà là một dạng quan lại hiện
đại, những cán bộ, công chức thực sự có ảnh hưởng và tiếng tăm, nhưng không có
sức thu hút như "con của Thiên tử". Một vị quan như thế rõ ràng có vẻ
có thể là Tập Cận Bình đẫy đà, ở tuổi 59. Nhưng điều này chỉ là giả tạo.
Tập Cận Bình được xem là thế hệ lãnh đạo thứ năm.
Thái tử đỏ
Trung Nam Hải là điện Kremlin Trung Quốc -
được rào chắn trong khu vực cạnh Cấm Thành Bắc Kinh, nơi các hoàng đế đã từng
sống. Từ thời Mao là trụ sở của giới chóp bu cai trị của Trung Quốc hiện đại.
Khi Tập Cận Bình mới vài tuổi, đã sống ở đây với gia đình. Cha ông là một quan
chức và là một trong những cộng sự gần gũi nhất của Mao. Trong khi dường như cả
Trung Quốc nghèo đói, gia đình của Tập có đầu bếp riêng, có người giúp việc và
limousine với tài xế riêng.
Hôm
nay, Tập Cận Bình thuộc nhóm thái tử đảng, tức là con cái của các chức sắc cũ
của nước Cộng Hoà Nhân Dân Trung Hoa. -
Ông có cơ hội để ứng phó linh hoạt và tự do hơn so với người tiền nhiệm. Là
thái tử đảng, ông được nể trọng nhiều hơn trong hàng ngũ đảng - Giáo sư Xie
Yue, nhà khoa học chính trị tại Đại học Tongji ở Thượng Hải, nói. - Nếu ông lựa
chọn phương hướng cải cách tự do, nguồn gốc của ông có thể là cứu cánh trước sự
nổi loạn của những người bảo thủ cứng đầu.
Người con của mảnh đất vàng
Đó là một vùng trũng nằm ở miền trung Trung
Quốc (thuộc tỉnh Giang Tây - ND), được gọi là Liangjiahe. Ngôi làng được
bao quanh bởi đồi núi có màu vàng đặc trưng. Ấy là năm 1969. Môt cậu thiếu niên
15 tuổi điển trai đến từ Bắc Kinh. Cậu ta phải làm việc như bao dân làng khác,
mặc dù là con trai của một chức sắc trong đảng. Nhưng điều đó không có ý nghĩa
gì. Tại Trung Quốc Cách mạng Văn hóa đang diễn ra điên loạn. Những cộng sự thân
cận nhất của Mao bị vào tù, và hàng triệu người Trung Quốc có học bị đưa đi các
tỉnh làm việc nặng nhọc. Tập Cận Bình sống ở làng quê sáu năm. Ông đã sống
trong hang. Nằm trên những viên gạch được trải chăn. Chủ yếu ăn ngô và hạt kê.
Bọ chét luôn chọc phá. Ông đã nằm ở mức tận cùng.
- Hôm nay, đảng sẵn sàng gợi lại giai đoạn
này trong cuộc đời của Tập - Thomas Koenig, chuyên gia về Trung Quốc tại Hội
đồng châu Âu về Quan hệ đối ngoại (ECFR), nói. - Tập muốn để mọi người thấy
rằng nhà lãnh đạo tương lai của đất nước không phải là thái tử, mà là một người
đã nếm trải số phận của những người nghèo. Tại sao nó lại quan trọng như vậy?
Suy nghĩ về Trung Quốc, hầu hết người châu Âu thường nghĩ tới những tòa nhà
chọc trời hiện đại ở Thượng Hải, các nhà máy ở Thẩm Quyến, hay các ngôi chùa ở
Tây Tạng. Về những nơi như làng Liangjiahe họ không có khái niệm gì cả.
Cái
làng, nơi nhà lãnh đạo tương lai của Trung Quốc đã làm việc, gần đây các nhà
báo của "New York Times" đã mò tới. Trong 40 năm qua, không có nhiều
thay đổi. Mọi người vẫn sống trong các hang động và ăn ngô. Những ngôi làng vẫn đứng tại chỗ như vầy ở Trung Quốc có
hàng ngàn. Không có gì đáng ngạc nhiên, những người nông dân tuyệt vọng ở các
tỉnh phía Đông khi nghe về phép lạ kinh tế, đang bắt đầu nổi loạn. Theo ước
tính của phương Tây, chỉ trong năm 2011, có 180 ngàn cuộc biểu tình, với sự
tham gia của hàng trăm người. Cuộc chiến chống bất bình đẳng xã hội là ưu tiên
tuyệt đối đối với nhà chức trách có thẩm quyền ở Trung Quốc - Koenig nói - Vì
vậy, Tập được mô tả như là một người hiểu được nỗi thống khổ của người nghèo.
Ứng cử viên lý tưởng
Mặc dù bị những người Cộng sản đày đi lao
động ở nông thôn, Tập vẫn phấn đấu gia nhập đảng. "Anh ta hạ quyết tâm sẽ
đỏ hơn màu đỏ" - một nhà ngoại giao Hoa Kỳ đã viết như thế trong một thông
điệp bí mật vào năm 2010 mà WikiLeaks đã tiết lộ. Năm 1975, Tập được phép trở
lại Bắc Kinh, học đại học, môn hóa. Sau đó, ông ghi danh học trường luật và
khoá học chủ nghĩa Mác-Lênin. Chằng bao lâu sau thân phụ của Tập được phục hồi
và có thể lo liệu cho tương lai của con trai mình. Trong khi đó Tập chăm chú
leo dần lên các bậc thang danh vọng. Không thực sự nổi bật, nhưng không làm gì
sai lầm. Tuy nhiên, vào cuối những năm 80, đã đến với Tập một cơ hội khó tin.
Ông gặp Bành Lệ Viên, ngôi sao ca nhạc lớn nhất của Trung Quốc. Tập bị tiếng
sét ái tình, yêu cô ca sĩ ngay từ cái nhìn đầu tiên và - như ông kể sau này -
sau 40 phút trò chuyện ông biết cô ca sĩ sẽ là vợ mình. Sự tác hợp giữa một
người nổi tiếng với một chính trị gia chưa được biết rộng rãi vào năm 1987 là
một sự kiện giật gân lớn.
Tập tiến thân theo đà đi lên. Khi người
đứng đầu của Đảng ở Thượng Hải biển thủ 400 triệu USD từ quỹ hưu trí, ông được
cử tới đó để làm dịu cơn thịnh nộ của dân chúng. Ngay sau đó, ông trở thành Phó
chủ tịch nước và được giao một nhiệm vụ quan trọng: đảm bảo chăm lo những khấu
chuẩn bị cuối cùng cho Thế vận hội Olympic tại Bắc Kinh vào năm 2008. Đối với
tất cả đã trở nên rõ ràng rằng, ông được chuẩn bị để trở thành người lãnh đạo
tiếp theo của Trung Nam Hải.
Tập có vẻ là ứng viên lý tưởng - chưa bao
giờ gây ra vụ bê bối nào, không làm tổn hại bất cứ ai. Không giống như nhiều
đồng nghiệp nếu không có điểm yếu với rượu thì cũng tình ái. Ông được biết đến
như một người ham mê làm việc và có tham vọng. Ông cũng ít cứng nhắc hơn so với
các nhà lãnh đạo ra đi của Trung Quốc và cởi mở hơn với thế giới. Ông thích
ngao du, có chị gái ở Canada, và con gái đang theo học tại Đại học Harvard tại
Mỹ dưới một tên giả.
Tài sản của người chị
Quả
bom phát nổ cách đây bốn tháng. Tài sản doanh nghiệp của gia đình Tập Cận Bình
trị giá 376 triệu đô la - theo Bloomberg.
Đó là một công ty bất động sản tham gia khai thác mỏ, khoáng sản và có các công
ty thuộc ngành công nghiệp viễn thông. Hầu hết các tài sản thuộc về chị gái của
nhà lãnh đạo tương lai của Trung Quốc và chồng.
Tuy nhiên, các nhà báo đã không tìm thấy
bất cứ điều gì liên can tới Tập hoặc vợ của ông. Ngoài ra cũng không có bằng
chứng rằng, ông đã lợi dụng vị trí của mình để giúp doanh nghiệp gia đình. Mặc
dù vậy, điện Kremlin Trung Quốc hoảng loạn. Trang web của Bloomberg bị chặn
trên toàn quốc. Người Trung Quốc không nên biết gia đình của nhà lãnh đạo tương
lai có rất nhiều tiền. Tại sao lại có phản ứng lo lắng này? Tập Cận Bình sẽ trở
thành nhà lãnh đạo mới mà một trong những lý do là một người trong sạch có
tiếng - không nhận hối lộ và không có tư tưởng gia đình trị, những điều ở Trung
Quốc là bệnh dịch hạch.
Năm nay mức độ bê bối tham nhũng với mức
khôn lường. Trong tháng Tám, vợ của một trong những ông chủ lớn nhất, Bạc Hy
Lai, đã bị kết án tử hình vì giết chết tình nhân, người đã giúp bà ta trong
những chuyện làm ăn đáng ngờ. Bản thân Bạc Hy Lai đã bị trục xuất khỏi đảng vì
tham nhũng. Vào mùa hè, một con cá mập khác của đảng, Ling Jihua, đã tìm cách
che đậy con trai trong một tai nạn xe Ferrari. Con ông ta lái xe trong tư thế
trần truồng, còn trong xe là hai người phụ nữ mặc đồ hở hang. Cuộc chiến chống
tham nhũng nằm ở vị trí thứ nhì, sau bất bình đẳng xã hội, là ưu tiên của Tập.
Nạn ăn cắp trên đỉnh cao quyền lực làm tổn thương hơn bao giờ hết những người
làm việc nặng nhọc trong tầng lớp trung lưu của Trung Quốc, ước tính ở mức gần
250 triệu. - Tầng lớp trung lưu, cho dù chỉ để bảo vệ lợi ích kinh tế của họ,
sẽ đòi hỏi các quyền chính trị. Không có thể tránh được xung đột giữa họ với
chính phủ - Giáo sư Xie Yue cho biết.
Tình hình lo ngại hơn cho đảng là người
Trung Quốc ngày càng ham muốn sử dụng Internet, nơi không thể hoàn toàn kiểm
duyệt. Vào tháng Chín, Tập Cận Bình đột nhiên biến mất không lời nào, trên mạng
nổ ra những tin đồn về một cơn đau tim, và thậm chí một cuộc đảo chính. Tuy
nhiên, sau hai tuần, ông xuất hiện nguyên vẹn và khoẻ mạnh trước công chúng,
nhưng không giải thích những gì ông đã làm gì trong thời gian đó. Internet đã
trở thành vũ khí của kẻ yếu. Nhân dân ngày mỗi biết nhiều hơn và mạnh bạo hơn
thách thức vị trí chính thức của đảng - Yanzhong Huang, chuyên gia của Hội đồng
Quan hệ Đối ngoại Mỹ (CFR), cho biết.
Đặng Tiểu Bình, trong những năm 80, mở cửa
Trung Quốc ra thế giới, đã nói với những dân chúng rằng: "Hãy làm giàu, nhưng đừng
dính vào chính trị". Dễ dàng để nhận thấy rằng hệ thống này sẽ ngự
trị cho tới lúc nền kinh tế còn chuyển động về phía trước. Trong thứ Năm tuần
trước, dữ liệu công bố cho thấy kinh tế đang bị hãm lại. Thay vì 10% tăng
trưởng mà người Trung Quốc đã quen, năm nay ở mức 7,4%. Điều này có thể có
nghĩa là vấn đề lớn cho đảng. Bởi vì một trong những giá trị được tôn trọng ở
Trung Quốc là sự hài hòa. Theo nguyên tắc của Đạo giáo, người cai trị khôn ngoan
tránh hành động không cần thiết, tranh chấp, đưa ra các tiêu chuẩn không cần
thiết. Quản lý giống như chiên một con cá nhỏ - nếu bạn lật quá thường xuyên,
sẽ làm hỏng nó. Một nhà lãnh đạo khôn ngoan là biết làm rỗng tâm trí dân và lấp
đầy dạ dày họ. Hai nhiệm vụ này của Tập Cận Bình sẽ rất khó khăn.
Ngày 25/10/2012
Bản Việt ngữ © 2012 Lê Diễn Đức
----------------------------------------------------
* Bài được dịch từ tiếng Ba Lan, của JoannaKowalska-Iszkowska, cộng tác với Robert
Tomaszewski, đăng trên tuần báo quốc tế newsweek, ấn bản Ba Lan ngày
25/10/2012, tại link:
No comments:
Post a Comment