Graeme Mackay
Người dịch: Thủy
Trúc
Posted by basamnews
on 06/09/2012
Một bài điểm sách của Jason Beerman đăng
trên tờ Toronto Star số ra hôm thứ bảy, 1-9-2012 nhắc tôi nhớ tới chủ nghĩa
cộng sản trên lý thuyết và trong thực tế có thể xa nhau hàng dặm. “Đỉnh cao
chói lọi” giờ đã được dịch sang tiếng Anh, đó là một cuốn sách đã được tiểu
thuyết hóa, mô tả cuộc đời của ông Hồ Chí Minh, do nữ nhà văn nổi tiếng Việt
Nam, Dương Thu Hương viết. Nổi tiếng là ở bên ngoài Việt Nam, đất nước mà Thu
Hương cùng các tác phẩm của bà không được chính quyền chấp nhận, và hiện giờ bà
đang sống lưu vong ở Paris.
Sinh năm 1947 ở Thái Bình, cách Hà Nội
khoảng 70 dặm (khoảng 112km – ND), nguyên là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam,
Thu Hương tham gia đội nữ thanh niên xung phong từ năm 1967 trong “Kháng chiến
Chống Mỹ”, đến năm 1975 khi Việt Nam thống nhất, và rồi lại tiếp tục với cuộc
chiến ngắn ngủi chống Trung Quốc năm 1979. Bà tham gia nhiều hoạt động trên
tiền tuyến, ở đó nhiệm vụ của bà là chăm sóc thương binh, chôn cất người chết,
và bà bị điếc tai phải do có một lần bị bom nổ ở rất gần, trong thời gian chiến
tranh đó.
Sau
khi đất nước thống nhất và bà nhận ra rằng miền Nam Việt Nam hoàn toàn không hề
tiêu cực như những gì hệ thống Cộng sản vẫn mô tả, hay kháng chiến đã không phải đơn thuần là chống Mỹ, mà
giống một cuộc nội chiến hơn; bà càng trở thành một người phê phán các biện
pháp cưỡng chế mà chính quyền mới, đang thắng lợi vẻ vang, đã tiến hành ở nơi
mà bây giờ là một nước Việt Nam thống nhất.
Thu Hương bắt đầu viết sách vào năm 1985,
và đó đều là những cuốn sách rất nổi tiếng, mỗi cuốn bán được hơn 100.000 bản,
cho đến khi sự bất mãn rõ rệt của bà đối với các chính sách và hành động của
quan chức chính phủ, được lồng vào trong truyện, cùng với những phê phán ngầm
mà độc giả Việt Nam rất ưa thích, làm những nhà kiểm duyệt của chính quyền mất
lòng.
Bà cũng là một người đã thẳng thắn chỉ
trích chính quyền trên các tờ báo chính thức của Đảng Cộng sản, tại các kỳ đại
hội đảng và tại các sự kiện tương tự, nơi mà theo Trung tâm Văn bút Mỹ (PEN),
Thu Hương đòi chính quyền phải có trách nhiệm đối với các vấn đề như nạn quan
liêu, tham nhũng, và “sự hèn hạ của giới trí thức”. Tất nhiên, Đảng không tạo
ra được cái “thiên đường nhân văn” vốn đã thúc đẩy bà và rất nhiều cán bộ trẻ
tuổi, đồng chí của bà, bước chân vào cuộc nội chiến cay đắng.
Sau cuốn tiểu thuyết thứ ba của bà, Thiên
đường mù (1988), cũng là tiểu thuyết tiếng Việt đầu tiên được xuất bản ở Mỹ,
chính quyền thấy đã quá đủ. Cuốn sách kể lại sự khủng khiếp và những hậu quả
của cuộc cải cách ruộng đất kiểu Mao-ít ở (miền Bắc) Việt Nam sau năm 1953, và
những gì Dương Thu Hương chứng kiến, khi hàng nghìn thi thể của những “địa chủ”
nông dân bị phơi đến thối rữa trên lề đường để làm gương cho dân chúng. Quá
nhiều chi tiết tiêu cực chăng? Chính quyền quyết định cấm tiệt tất cả các tác
phẩm của Thu Hương và từ khoảng thời gian đó, bà bị các quan chức cấp cao trong
chính quyền gọi là “kẻ phản quốc”, “người đàn bà hư hỏng, chống phá”.
Vào năm 1990, bà bị khai trừ khỏi Đảng Cộng
sản Việt Nam, và chẳng bao lâu sau thì mất việc – công việc biên kịch cho Công
ty Điện ảnh Việt Nam. Tác phẩm của bà, từ lúc ấy, phải gửi ra nước ngoài xuất
bản – đầu tiên là Paris – với nội dung vẫn tiếp tục đấu tranh cho nhân quyền,
cổ súy cho một cuộc cải cách chính trị dân chủ hơn ở Việt Nam. Năm 1991, bà bị
bắt và bị biệt giam 7 tháng. Không có tòa án xét xử, và bà được trả tự do chủ
yếu là nhờ có áp lực từ bên ngoài, đặc biệt là từ Pháp.
Được ca ngợi và ghi nhận rộng rãi nhờ các
tác phẩm mà giờ đây đang được dịch sang một số ngôn ngữ khác, Thu Hương được
chính phủ Pháp trao tặng Huy chương Văn học Nghệ thuật (Chevalier des Arts et
des Lettres) vào năm 1994.
Trong bài viết trên tờ Toronto Star, Jason
Beerman cho chúng ta biết rằng Thu Hương đã dành ra 15 năm nghiên cứu để viết
“Đỉnh cao chói lọi”, xuất bản lần đầu ở Paris năm 2009. Cuốn sách xoay quanh
cuộc đời Hồ Chí Minh giai đoạn ngay trước khi ông mất năm 1969. Ông luôn hồi
tưởng về quá khứ của mình. Bao trùm trong những suy nghĩ của ông khi ấy là mối
quan hệ mà người ta cho rằng ông đã có từ những năm 1950, với một phụ nữ trẻ
hơn ông 40 tuổi và đã sinh cho ông hai đứa con. Khi ông muốn công khai quan hệ
này, Bộ Chính trị phản đối và bố trí giết hại dã man người phụ nữ nọ.
Chuyện này sẽ không được chính quyền Việt
Nam vui vẻ đón nhận, vì nó không chỉ tố cáo cả hệ thống – Việt Nam, về mặt
chính thức vẫn là một nhà nước độc đảng theo chủ nghĩa Mác-Lê – mà hình ảnh của
nhân vật chính còn hoàn toàn đối nghịch với chân dung khả kính của “Bác Hồ”,
con người không vợ, sống như một vị thánh, và nếu có cưới thì chỉ là với Việt
Nam, làm “người cha cách mạng” của đất nước. Đây là cách vẽ chân dung ông Hồ
phổ biến từ sau khi ông mất, ngày 2-9-1969. (Ông mất vào ngày Quốc khánh của
Việt Nam. Việt Nam giành độc lập từ Pháp vào ngày 2-9-1945). Bất kỳ cái gì đi
chệch ra khỏi cách vẽ chân dung này đều gần như là điều cấm kỵ.
Hồ Chí Minh, sinh ra trong một gia đình
dòng dõi, đã được giáo dục kỹ lưỡng. Ông theo học trường Pháp ở Huế, kinh đô cũ
của Việt Nam. Sinh năm 1890, được đặt tên là Nguyễn Sinh Cung, và lấy một loạt
tên trước khi sử dụng hẳn tên Hồ Chí Minh kể từ khoảng năm 1940, ông từng sống
ở Mỹ, Anh, Nga và Pháp – nơi ông trở thành thành viên sáng lập Đảng Cộng sản
Pháp vào năm 1920 – và nhiều nước khác.
Dưới tên gọi Nguyễn Ái Quốc, trong thời
gian 1925-1926, ông chịu trách nhiệm lãnh đạo một nhóm học viên Việt Nam ở Học
viện Quân sự Hoàng Phố (Whampoa) của Tưởng Giới Thạch. Tại đó, tháng 10-1926,
ông cưới bà Tăng Tuyết Minh (Zeng Xueming, 1905-1991). Cuộc hôn nhân này chưa
bao giờ được chính quyền Việt Nam công nhận, nhưng một trong các nhân chứng về
mặt pháp lý của nó là Đặng Dĩnh Siêu (Deng Yingchao), khi ấy là vợ của Chu Ân
Lai, thủ tướng tương lai của Trung Quốc. Sau khi Tưởng Giới Thạch tổ chức thanh
trừng cộng sản vào tháng 4-1927, Nguyễn phải bỏ trốn, đôi vợ chồng chia lìa mãi
mãi.
Lần ấy chưa có vụ giết người man rợ nào. Có
lẽ “Đỉnh cao chói lọi” của Thu Hương là câu chuyện có ý bóng gió đến người phụ
nữ bị sát hại dã man, biểu tượng của Việt Nam chăng?
Cuộc khủng hoảng ngân hàng ở Việt Nam, do
các nguyên nhân trong nước sinh ra, sôi sục lên với một bài báo của Neil Gough
viết trên tờ New York Times ngày 25-8, nói về vụ bắt giữ hai quan chức hàng đầu
của Ngân hàng Thương mại châu Á (ACB) – một trong những ngân hàng lớn nhất Việt
Nam, mà Standard Chartered của Anh nắm giữ 15% cổ phần trong đó. Vụ việc đã gây
ra một làn sóng rút tiền khỏi ngân hàng, ngay sau khi tin tức được công bố.
Người gửi đã rút một lượng tiền tương đương 240 triệu USD khỏi ACB – một số
tiền khổng lồ ở Việt Nam – và họ có lỗi, ít nhất một phần, về việc chỉ số chứng
khoán trên Sàn giao dịch TP.HCM sụt giảm gần 8% tính đến ngày 25-8.
Dù vậy, câu chuyện thật sự là bị xì xào như
tin đồn, và đã chiếm vị trí tin nổi bật trên cùng tờ báo đó của New York, số ra
ngày 1-9: “Ở Việt Nam, thông điệp về bình đẳng
bị hố ngăn cách giàu nghèo thách thức” (Thomas Fuller). Bài báo đăng
tải một bức ảnh chân dung chụp hồi tháng 4-2012, của cô gái trẻ quyến rũ Tô
Linh Hương, khi cô đang đi thăm một công trường xây dựng. Cô Hương, 24 tuổi,
con gái của một ủy viên Bộ Chính trị, đã được chỉ định làm người đứng đầu doanh
nghiệp nhà nước nọ, mặc dù cô chỉ vừa mới tốt nghiệp trường… gì nhỉ? Trường Báo
chí.
Tác giả Fuller viết: “… Các quan chức
chính trị Việt Nam đang xoay xở để dung hòa được thông điệp của đảng về công
bằng và bình đẳng xã hội với thực tế là một tầng lớp thượng lưu sống chìm ngập
trong của cải và đặc quyền đặc lợi. Sự cách biệt đáng mệt mỏi giữa nông thôn
nghèo đói và thành thị giàu có đã trở nên đặc biệt đối nghịch, khi mà một thập
niên phát triển chóng mặt vừa kết thúc…”.
Có nhiều vụ bắt bớ, khi mà làn sóng chỉ
trích chính quyền lan rộng như virus ở Việt Nam không? Không, tôi biết là cô gái
trẻ kia đã từ chức hoặc đã giữ một vai trò ít nổi bật hơn nhiều, sau khi bị
chụp ảnh.
Dù sao, điều tốt đẹp nhất là Dương Thu
Hương sẽ phải yêu thích Kinh đô Ánh sáng thêm một thời gian nữa.
Nguồn: IBT
Bản tiếng Việt © Ba Sàm 2012
No comments:
Post a Comment