NỢ CÔNG và THÂM THỦNG NGÂN SÁCH : PHÁP, "TẤM GƯƠNG XẤU" TRONG LIÊN HIỆP CHÂU ÂU (Thùy Dương | RFI)

 

Nợ công và thâm thủng ngân sách : Pháp, « tấm gương xấu » trong Liên Hiệp Châu Âu

 Thùy Dương  -  RFI

Đăng ngày: 16/07/2025 - 13:31

https://www.rfi.fr/vi/ph%C3%A2n-t%C3%ADch/20250716-n%E1%BB%A3-c%C3%B4ng-v%C3%A0-th%C3%A2m-th%E1%BB%A7ng-ng%C3%A2n-s%C3%A1ch-ph%C3%A1p-t%E1%BA%A5m-g%C6%B0%C6%A1ng-x%E1%BA%A5u-trong-li%C3%AAn-hi%E1%BB%87p-ch%C3%A2u-%C3%A2u

 

Trong bối cảnh nước Pháp đáng đối mặt với « cái bẫy chết người », có nguy cơ « bị nợ nần đè bẹp », thủ tướng François Bayrou hôm qua 15/07/2025, đã công bố những đường hướng chính của kế hoạch « thắt lưng buộc bụng » nhằm cắt giảm mức nợ công và thâm thủng ngân sách. Mục tiêu là « tiết kiệm » 43,8 tỉ euro cho ngân sách năm 2026, giảm mức thâm thủng ngân sách từ 5,8% GDP xuống còn 4,6%.

 

HÌNH :

Thủ tướng Pháp François Bayrou trong cuộc họp báo trình bày kế hoạch ngân sách, Paris, Pháp, ngày 15/07/2025. REUTERS - Abdul Saboor

 

Theo thông tin được trang mạng nghiên cứu Cairn Info, chuyên về khoa học xã hội và nhân văn, cập nhật ngày 07/02/2025, với diện tích chưa đầy 1% diện tích thế giới, dân số chiếm 1% dân số thế giới, nhưng Pháp đứng thứ 7 thế giới về GDP năm 2024. GDP bình quân đầu người của Pháp ở mức cao và đang tăng, tương đương 47.360 đô la Mỹ, theo số liệu tháng 08/2024 của Quỹ Tiền tệ Quốc tế. Pháp cũng là nước châu Âu thu hút nhiều dự án đầu tư của nước ngoài nhất trong năm 2023. Thế nên, thật khó tin khi một nước kinh tế phát triển như Pháp, một trong những « đầu tầu » của Liên Hiệp Châu Âu, lại là một trong những nước thành viên có mức nợ công và thâm hụt ngân sách cao nhất khối 27 nước.

 

Theo AFP, thủ tướng François Bayrou trong bài phát biểu hôm 15/07 khẳng định nước Pháp đang ở « một thời điểm quan trọng của lịch sử », do thâm thủng ngân sách của Pháp năm 2024 đã lên tới 5,8% GDP. Theo Viện Thống Kê Quốc Gia Pháp, được báo Le Figaro hôm 15/07 trích dẫn, đây là mức thâm thủng ngân sách cao nhất khu vực đồng tiền chung châu Âu.

 

Nợ công của Pháp cũng lên tới gần 114% GDP, mức nợ công cao thứ 3 khu vực đồng tiền chung châu Âu, chỉ sau Hy Lạp và Ý, và « cứ sau mỗi giây thì nợ công của Pháp lại tăng thêm 5.000 euro ». Le Figaro, dựa vào số liệu của Cơ quan Thống Kê Liên Âu, Eurostat, cho biết là nợ công của Pháp tăng nhanh hơn so với các nước khác ở châu Âu.

 

Thủ tướng Pháp lấy làm tiếc rằng người dân Pháp từ vài chục năm nay « vẫn cứ xem việc Nhà nước chi trả mọi thứ là chuyện bình thường ». Thực ra, nợ công quá cao và thâm thủng ngân sách không phải chuyện mới tại Pháp. AFP nhắc lại là từ 50 năm trở lại đây, phần thu của ngân sách Nhà nước, An sinh xã hội và các địa phương thấp hơn mức chi tiêu công, nhưng thâm thủng ngân sách của Pháp nay còn thêm nghiêm trọng do mức tăng trưởng yếu đi. Thâm thủng ngân sách công của Pháp năm 2024 là 168,6 tỉ euro, cao hơn rất nhiều so với ngưỡng tối đa mà Ủy Ban Châu Âu cho phép. Trên thực tế, theo quy định của Bruxelles, thâm thủng ngân sách của mỗi nước thành viên không được quá 3% GDP.

 

Mức nợ công của Pháp cũng vượt quá mức trần 60% GDP mà Liên Âu quy định. Theo AFP, nợ công của Pháp tăng những năm qua là do khủng hoảng tài chính, khủng hoảng Covid-19 và lạm phát. Hiệu ứng quả cầu tuyết : Nợ công càng cao, phần lãi phải trả càng tăng, khiến thâm thủng ngân sách thêm nghiêm trọng. Đó là gánh nặng về nợ. Chủ tịch Thẩm Kế Viện Pierre Moscovici đã bày tỏ lo ngại trước Thượng Viện hôm 08/07 : « Năm tới chắc chắn sẽ là năm đầu tiên mà tiền trả nợ sẽ chiếm phần ngân sách lớn nhất của quốc gia, vượt qua cả ngân sách giáo dục ». Đây là điều chưa từng xảy ra trong lịch sử tài chính của nền Đệ ngũ Cộng Hòa Pháp, có từ năm 1958.

 

Theo Ngân hàng Quốc gia Pháp, khoản này, chỉ là khoảng 30 tỷ euro vào năm 2020, dự kiến sẽ vượt quá 100 tỷ euro vào năm 2030, tương đương hơn 3% GDP. Một báo cáo gần đây của Thượng Viện Pháp lưu ý rằng « vào những năm 1990, gánh nặng lãi suất trong nợ của Pháp tính theo tỷ lệ GDP từng thấp hơn nhiều so với mức trung bình của các nước sau này trở thành thành viên khu vực đồng euro, nhưng kể từ đó, tỉ lệ này đã đạt mức trung bình » trong khu vực.

 

Điều đáng lo ngại là nợ công cao và thâm thủng ngân sách nghiêm trọng sẽ tạo thành một cái vòng luẩn quẩn, trong khi đó chiến tranh Ukraina và sự trở lại nắm quyền của tổng thống Mỹ Donald Trump buộc Pháp cũng như các nước châu Âu khác trong NATO phải tăng chi tiêu quân sự. Hôm 13/07, một ngày trước lễ Quốc Khánh Pháp, tổng thống Macron đã thông báo sẽ tăng ngân sách quốc phòng ngay từ năm 2026.   

 

--------------------------

Các nội dung liên quan

 

PHÁP - QUỐC PHÒNG

Tổng thống Pháp : Ngân sách quốc phòng sẽ tăng gấp đôi ngay từ 2027

 

PHÁP - NGÂN SÁCH

Ngân sách, luật Hưu trí, hai trọng tâm trong chương trình hành động của tân chính phủ Pháp