Tại
sao các nước Châu Phi quan tâm đến Đại Hội Đảng CS Trung Quốc ?
Phan
Minh - RFI
Đăng
ngày: 18/10/2022 - 15:42
Đại Hội
đảng Cộng Sản Trung Quốc lần thứ 20 khai mạc hôm 16/10/2022, tại Bắc Kinh và
các nước châu Phi rất quan tâm đến sự kiện này. Đó là nội dung bài viết được
đăng hôm 14/10 trên trang mạng Nhật The Diplomat. RFI xin giới thiệu.
Chủ
tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (G) phát biểu ở Diễn đàn Hợp tác Trung Quốc - Châu Phi tại Đại lễ đường Nhân dân, Bắc
Kinh, Trung Quốc ngày 04/09/2018. AP - Lintao Zhang
Đảng Cộng
Sản Trung Quốc (ĐCSTQ) tổ chức Đại Hội để vạch ra quỹ đạo phát triển của đất nước
trong 5 đến 10 năm tới trong bối cảnh Đảng theo đuổi các mục tiêu muốn đạt được
vào năm 2035.
Mỗi khi có
Đại Hội Đảng, giới quan sát thường rất quan tâm đến việc ai sẽ được bổ nhiêm
vào các vị trí lãnh đạo hàng đầu của Trung Quốc. Về Đại Hội lần thứ 20 năm nay,
một số chuyên gia cho rằng việc ông Tập Cận Bình, 69 tuổi -
tổng bí thư đảng Cộng sản, chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và chủ tịch
Quân Ủy Trung Ương, nếu tiếp tục nắm giữ cả ba chức vụ trên, sẽ là
một sai lầm nghiêm trọng.
Tuy gây
tranh cãi, nhưng việc tổ chức chính trị nội bộ Trung Quốc không
phải là chủ đề duy nhất hay là chủ đề chính mà các nhà quan
sát châu Phi chú ý tới khi nói về Đại Hội Đảng lần này. Mặc dù
các nước châu Phi cũng như các nước khác chỉ là khán giả quan sát sự kiện này,
nhưng nhiều kế hoạch và chính sách quan trọng sẽ được quyết định tại Đại Hội có
thể có ảnh hưởng đến quan hệ châu Phi - Trung Quốc trong
tương lai. Và chính các chính sách này mà giới quan sát châu Phi quan tâm
đến nhiều nhất.
Cụ thể, có
ba chủ đề lớn mà các chính phủ châu Phi quan tâm trong các phiên họp của Đại Hội.
Đầu tiên là chủ
đề gây tranh cãi, bất đồng. Cuộc họp này diễn ra vào thời điểm mà theo
tính toán của Qũy Tiền tệ Quốc tế (IMF), chính sách zero-Covid của
Trung Quốc hiện nay và cuộc khủng hoảng thị trường nhà ở, có thể làm cho tăng
trưởng kinh tế Trung Quốc, lần đầu tiên kể từ hơn 30 năm qua, thấp hơn các
quốc gia thuộc khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Các biện pháp bảo đảm tăng
trưởng và chính sách hướng ngoại của Trung Quốc sẽ rất quan trọng đối
với các nước châu Phi. Trên thế giới, Trung Quốc chiếm 12% thương mại toàn
cầu, nhưng tỷ lệ đó thậm chí còn cao hơn đối với nhiều quốc gia châu Phi với mức
trung bình là 35% vào năm 2021. Các biện pháp chống Covid của
Trung Quốc, ban đầu rất hữu ích cho sự ổn định toàn cầu trước khi các
vac-xin được phát triển, giờ đây đã kéo dài thời gian ngưng hoạt động
trong các nhà máy hay nhà kho và gây khó khăn thêm cho việc bốc xếp hàng rời cảng,
làm cho chi phí vận chuyển hàng hóa tăng cao – mà cuối cùng thì người tiêu dùng
phải gánh chịu.
Mặc dù giá
trị thương mại giữa các nước châu Phi và Trung Quốc đã tăng lên 254 tỷ đô la
vào năm ngoái, thông qua việc Trung Quốc xuất khẩu sang châu lục cũng như nhập
khẩu từ các quốc gia châu Phi, nhưng nhập khẩu từ châu Phi vẫn có thể được cải
thiện tốt hơn. Đặc biệt là sinh viên châu Phi ở Trung Quốc, dự báo đạt hơn
100.000 người mỗi năm nếu không có đại dịch. Tuy nhiên giờ đây, các sinh viên
châu Phi vẫn chưa được trở lại Trung Quốc. Có rất ít chuyến bay từ châu Phi được
nối lại tới Trung Quốc và trong khi các đường bay mới mở trong năm nay, vé vẫn
còn rất đắt và quy trình kiểm dịch từ những chuyến bay cất cánh từ châu Phi vẫn
hà khắc và mất nhiều thời gian. Điều này rất khó để thúc đẩy việc nắm bắt những
cơ hội kinh doanh và tài chính hoặc khai thác những điểm du lịch hấp dẫn ở cả
hai bên. Các chuỗi cung ứng rộng mở hơn và dễ dự báo hơn, nhu cầu đối với các sản
phẩm châu Phi cao hơn và việc dòng người qua lại giữa Trung Quốc và châu Phi
gia tăng, không chỉ làm tăng thêm thu nhập mà còn giúp kìm giữ lạm phát. Đây là
điều cốt yếu để thực hiện một chính sách tiền tệ ổn định ở các nước châu
Phi.
Thứ hai,
các nhà quan sát châu Phi sẽ quan tâm tới các tuyên bố liên quan đến chính sách
kinh tế đối ngoại và đối ngoại của Trung Quốc, đặc biệt là việc cho vay thông
qua các sáng kiến như Diễn đàn Hợp tác Trung Quốc - châu Phi (FOCAC) và Sáng kiến
Một vành đai một con đường (BRI). Châu Phi đã chi hơn 130 tỷ đô la để đối phó với
Covid-19 trong hai năm qua, trong khi đối mặt với hoạt động kinh tế nội địa giảm
sút và nguồn thu của chính phủ cũng bị ảnh hưởng, một số quốc gia châu Phi đã bắt
đầu đối mặt với cuộc khủng hoảng thanh khoản và phần lớn quốc gia trong châu lục
tiếp tục đối mặt với một cuộc khủng hoảng về lâu về dài do không có đủ tín dụng
cho phát triển.
Cho đến
nay, Trung Quốc đã đóng một vai trò quan trọng trong việc giải quyết sự chênh lệch
giữa tín dụng và nhu cầu phát triển. Hầu hết các nước châu Phi đã chủ động tìm
kiếm các khoản vay ưu đãi từ Trung Quốc - ước tính chung khoảng 160 tỷ đô la
trong vòng 20 năm để tài trợ các dự án như xây dựng cây cầu dài nhất ở Senegal,
cầu Foundiougne, hoặc tuyến đường sắt dài 3.800 km chạy từ thủ đô Nairobi của
Kenya đến miền duyên hải của đất nước. Ngoài ra, với 52 quốc gia châu Phi ký kết,
BRI ở một mức độ nào đó đã thúc đẩy nhanh việc thực hiện các dự án công nghiệp
hóa và cơ sở hạ tầng của châu Phi. Mặc dù đây là một kết quả ấn tượng, nhưng
các khoản vay của Trung Quốc vẫn chiếm 8,7% tổng số nợ của châu Phi.
Tuy nhiên,
cả FOCAC và BRI đều thúc đẩy các nước khác, chẳng hạn như các quốc gia trong
nhóm G7, bày tỏ sự ủng hộ đối với việc phát triển cơ sở hạ tầng ở nước ngoài,
đáp ứng những gì các nước châu Phi mong muốn, nhằm tạo ra một cuộc đua hướng tới
những điều tốt đẹp, có ích cho các nước châu Phi, chứ không phải chạy đua đi xuống.
Câu hỏi đặt
ra là liệu Trung Quốc có duy trì cam kết của họ hay không ? Bất kể Trung Quốc
có kỳ vọng như thế nào đối với việc tăng trưởng trong nước, các chỉ số về xu hướng
tăng lên và các đề xuất đổi mới từ Trung Quốc nhằm mở rộng tầm ảnh hưởng của
FOCAC và BRI sẽ được quan tâm.
Thứ ba và
cũng là chủ đề cuối cùng, quan điểm của Trung Quốc khi nói đến cải cách đa
phương phải là một lĩnh vực phân tích then chốt đối với các nước châu Phi. Năm
2022 đánh dấu 20 năm kể từ khi Liên Hiệp châu Phi (AU) được thành lập vào năm
2002, khi tổ chức này kế nhiệm tổ chức tiền thân là Tổ chức châu Phi Thống nhất
(OAU) được thành lập vào năm 1963. Do đó, vào năm 2022, Trung Quốc đã hỗ trợ
thúc đẩy tổ chức châu Phi trong việc ra quyết định có tầm ảnh hưởng toàn cầu bằng
cách tuyên bố rằng Bắc Kinh hoàn toàn tán thành việc AU trở thành thành viên thứ
21 của nhóm G20. Đây là một bước tiến đáng khen ngợi. Tuy nhiên, các nước
châu Phi có thể sẽ muốn và cần cải cách nhiều hơn nữa đối với các thể chế đa
phương trong vòng 5 năm tới và sau đó. Đại Hội Đảng chỉ ra rằng Trung Quốc
có thể hỗ trợ những cải cách này dựa trên những thành tích và nhược điểm khách
quan của họ, cũng như kinh nghiệm của Bắc Kinh về “trật tự quốc tế dựa
trên luật lệ” sẽ rất quan trọng để duy trì tổ chức này và những tham
vọng của các nước châu Phi.
Về phần Trung
Quốc, dường như cho đến lúc này, ông Tập vẫn tiếp tục nắm quyền, mặc
dù đội ngũ lãnh đạo của ông có thể sẽ thay đổi. Tuy nhiên, đối với
các chính phủ châu Phi, việc Trung Quốc tiếp tục thực hiện chính sách đề ra tại
châu lục này có thể còn đáng quan tâm hơn đến những vấn đề quản lý, lãnh đạo đất
nước.
No comments:
Post a Comment