THẾ GIỚI HÔM NAY : 12/08/2021 (The Economist)

 

 

THẾ GIỚI HÔM NAY : 12/08/2021

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

12/08/2021

http://nghiencuuquocte.org/2021/08/12/the-gioi-hom-nay-12-08-2021/

 

Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani đã đến thăm Mazar-i-Sharif để khích lệ tinh thần quân đội chính phủ khi Taliban tiến sát thành phố này. Ông Ghani cũng sa thải tham mưu trưởng của quân đội Afghanistan. Dù Taliban liên tiếp giành thắng lợi, Tổng thống Joe Biden vẫn nói ông không hối tiếc quyết định rút quân của Mỹ. Đức và Hà Lan đã ngừng trục xuất người xin tị nạn không đủ tiêu chuẩn về Afghanistan, đảo ngược quan điểm trước đây của họ.

 

Sau 14 giờ bỏ phiếu, Thượng viện Hoa Kỳ đã thông qua bản kế hoạch ngân sách đầy đủ của đảng Dân chủ trị giá 3,5 nghìn tỷ đô la. Các bên sẽ tranh cãi gay gắt về mọi chi tiết: Thượng nghị sĩ Joe Manchin, một đảng viên Dân chủ trung dung, cho biết ông có “những quan ngại sâu sắc”. Lá phiếu của ông là rất quan trọng khi kế hoạch ngân sách được đưa lên Thượng viện, nơi đảng Dân chủ cần đảm bảo đủ 50 phiếu. Còn trước đó nó phải được thông qua tại Hạ viện.

 

Ebrahim Raisi, tổng thống cứng rắn mới nhậm chức của Iran, vừa tiết lộ nội các mới của ông, trong đó bao gồm Hossein Amir-Abdollahian, một nhà ngoại giao chống phương Tây kiên định, nắm vị trí ngoại trưởng. Chưa rõ ông Amir-Abdollahian sẽ đóng vai trò gì trong các cuộc đàm phán với mục tiêu cứu vãn thỏa thuận hạt nhân Iran ký với sáu nước khác vào năm 2015. Nội các của ông Raisi sẽ cần được lãnh đạo tối cao của Iran Ayatollah Ali Khamenei phê chuẩn.

 

Sudan nói họ sẽ giao nộp nhà cựu độc tài Omar al-Bashir và các quan chức khác cho Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC). Những người này bị truy nã vì tội ác chiến tranh, tội ác chống lại loài người và tội ác diệt chủng phát sinh từ cuộc xung đột ở vùng tây Darfur, vốn khiến khoảng 300.000 người chết. Ông Bashir bị ICC truy tố lần đầu vào năm 2009 và bị lật đổ trong cuộc đảo chính năm 2019.

 

Cảnh sát Đức bắt giữ một nhân viên đại sứ quán Anh ở Berlin vì tình nghi làm gián điệp cho tình báo Nga. Người đàn ông 57 tuổi, quốc tịch Anh có tên David S., được thuê tại địa phương và bị giam giữ sau một cuộc điều tra chung giữa Anh và Đức. Ông này không được tiếp cận các tài liệu độ mật cao.

 

Người ta đang nghi ngờ tương lai của chính phủ liên minh cánh hữu Ba Lan sau khi thủ tướng Mateusz Morawiecki sa thải cấp phó Jaroslaw Gowin, người cũng là lãnh đạo của một đảng nhỏ hơn trong liên minh. Ông Gowin và đảng Agreement vốn phản đối một dự luật thay đổi luật truyền thông sẽ được bỏ phiếu hôm nay nhằm bịt miệng một kênh truyền hình chỉ trích chính phủ.

 

Một thẩm phán liên bang yêu cầu công ty kế toán của Donald Trump phải nộp lên Quốc hội hồ sơ tài chính năm 2017 và 2018 của ông. Đảng Dân chủ đang điều tra xem liệu cựu tổng thống có vi hiến nếu nhận tiền từ nước ngoài khi còn đương chức hay không, bên cạnh các vấn đề sai phạm tài chính khác. Nhưng thẩm phán từng bác yêu cầu của họ về các hồ sơ từ năm 2011, vì cho rằng nó không đủ căn cứ.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Lạm phát tăng cao ở Ấn Độ

Mọi sự chú ý đang đổ dồn vào chỉ số lạm phát giá tiêu dùng của Ấn Độ. Rõ ràng là giá cả đang tăng nhanh, với giá bán sỉ tăng phi mã. Tương tự là những mặt hàng quan trọng đối với người dân, chẳng hạn như gạo và rau quả.

 

Chỉ số CPI cao có thể buộc Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ phải điều chỉnh lập trường chính sách tiền tệ lỏng lẻo của họ. Vào tuần trước bằng một cuộc bỏ phiếu với tỉ lệ 5-1, ủy ban thiết lập tỷ giá của ngân hàng đã giữ nguyên lãi suất chuẩn ở mức 4%, từ đó nhắm mắt làm ngơ trước hai tháng liên tiếp CPI hàng năm trên 6%. Lãi suất chuẩn này rất quan trọng. Nếu giá cả tiếp tục cao hơn nó, RBI có nghĩa vụ phải hành động để giữ lạm phát ở mức từ 2% đến 6%.

 

Ngân hàng trung ương Ấn Độ, cũng như nhiều ngân hàng trung ương khác trên thế giới, muốn dùng tiền rẻ để kích thích kinh tế, đã coi các đợt lạm phát tăng đột biến gần đây là “nhất thời” và do đó có thể bỏ qua. Song họ khó có thể bỏ qua một tháng lạm phát trên 6% nữa.

 

Disney công bố kết quả kinh doanh quý

Công ty giải trí lớn nhất thế giới trải qua cả tin tốt nhất và xấu nhất trong đại dịch. Các bộ phim của họ phải hoãn công bố vì rạp bị đóng cửa, trong khi các công viên giải trí cũng đóng và tàu du lịch phải ngừng chạy. Song, dịch vụ phát trực tuyến còn non trẻ Disney + lại đánh bại mọi dự đoán khi nhu cầu giải trí gia đình tăng vọt. Các nhà đầu tư cho rằng mặt tốt đang vượt trội mặt xấu, giúp cho giá cổ phiếu Disney kết năm 2020 cao hơn 25% so với hồi đầu năm.

 

Báo cáo thu nhập quý công bố hôm nay sẽ đảo ngược hoàn toàn. Các công viên mở cửa lại. Còn “Black Widow” đang chiếu ra rạp (và cả trực tuyến, khiến nữ diễn viên chính Scarlett Johansson đâm đơn kiện vì khiến thất thu tiền vé). Các tàu du lịch đầu tiên cũng khởi hành từ Florida vào thứ Hai. Trong khi đó Disney +, ngôi sao trong đại dịch, có thể sẽ báo cáo tốc độ tăng trưởng chậm hơn. Đối thủ của nó, Netflix, đã bị giảm số người đăng ký tại thị trường Mỹ trong quý trước. Xem ra hôm nay các mảng làm ăn lâu đời hơn của Disney mới là nhân vật chính.

 

Công bố điều tra dân số Mỹ

Hôm nay Cục Điều tra Dân số Hoa Kỳ sẽ công bố vòng dữ liệu mới nhất của chuỗi điều tra dân số 10 năm một lần. Nó sẽ là mỏ vàng của các nhà nhân khẩu học, với thông tin dân số xuống tới tận cấp độ đơn vị địa lý nhỏ nhất. Nó sẽ cho thấy những khu vực nào của Mỹ đang trở nên đông dân hơn và đa dạng về chủng tộc hơn. Quan trọng nhất, dữ liệu sẽ là chỉ dẫn cho các bang vẽ lại các khu vực bầu cử quốc hội và cơ quan lập pháp bang của họ, mà theo đó phải có dân số tương đương nhau. Hiến pháp yêu cầu tái phân bổ khu vực bầu cử, nhưng các bang có toàn quyền quyết định đối với quá trình này, khiến nó chứa đựng nhiều bất cập.

 

Hai vấn đề có thể hạn chế độ chính xác của dữ liệu. Một là tỷ lệ hoàn thành khảo sát thấp, vì covid-19 khiến cục phải tiến hành khảo sát trực tuyến. Thứ hai là việc cục quyết định bảo vệ quyền riêng tư của người trả lời bằng cách thêm “nhiễu” thống kê hoặc các lỗi nhỏ để khiến không thể xác định các cá nhân trả lời khảo sát.

 

Thật ra các nhà vẽ bản đồ đơn vị bầu cử đã bắt đầu làm việc từ trước khi công bố dữ liệu. Đó là vì nếu không nhanh tay có thể bị trễ thời hạn phân chia lại đơn vị bầu cử.

 

Zambia tiến hành bầu tổng thống

Trong những năm 1990, Zambia là quốc gia đi tiên phong cho phong trào dân chủ châu Phi sau chiến tranh lạnh. Kenneth Kaunda, vị tổng thống lập quốc, người qua đời vào đầu năm nay, đã cho phép bầu cử đa đảng và từ chức đầy tự trọng khi thất cử vào năm 1991. Hàng chục nước khác đã noi theo tấm gương Zambia.

 

Nhưng cuộc bầu cử hôm nay sẽ là một bước đi rời xa khỏi quyền tự do. Chính phủ của Edgar Lungu, người đương nhiệm từ năm 2015, đã dùng công quỹ tài trợ cho chiến dịch tranh cử của ông. Trong khi đó cảnh sát cấm ứng viên đối lập chính, Hakainde Hichilema, tiến hành chiến dịch tranh cử. Vào tháng 6 họ thậm chí còn nổ súng vào đoàn xe của ông này.

 

Một phân tích dữ liệu khảo sát và thăm dò ý kiến của các học giả cho thấy đảng của ông Hichilema sẽ thắng hơn một nửa số phiếu phổ thông nếu tranh cử công bằng. Tuy nhiên các nhà hoạt động đối lập và giới quan sát lo ngại các quan chức bầu cử sẽ can thiệp kiểm phiếu. Nếu họ làm vậy, các bên có thể sẽ dắt nhau ra Tòa án Hiến pháp.