Tại
sao Việt Nam nên thiết lập khuôn khổ đối tác chiến lược với Mỹ?
Đỗ
Thiện phỏng vấn Lê Hồng Hiệp
Posted on 23/08/2021
http://nghiencuuquocte.org/2021/08/23/tai-sao-viet-nam-nen-thiet-lap-doi-tac-chien-luoc-voi-my/
Ngày mai (24-8), Phó Tổng thống Mỹ Kamala
Harris dự kiến sẽ rời Singapore và đến thăm Việt Nam theo chương trình công du
châu Á kéo dài khoảng một tuần. TS Lê Hồng Hiệp, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện
Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS – Yusof Ishak Institute, Singapore), nhận định:
Quan hệ Việt Nam và Mỹ đang vào giai đoạn thuận lợi nhất trong vòng hơn hai thập
niên qua. Đây là nền tảng quan trọng để cả hai nghiên cứu thúc đẩy mối quan hệ
song phương lên tầm cao mới trong tương lai.
Vị thế Việt Nam
đang cao nhất trong mắt Mỹ từ năm 1995
.
Phóng viên: Ông đánh giá như thế nào về quan hệ Việt – Mỹ hiện
nay, nhất là khi Mỹ gần đây liên tục có các chuyến thăm và các chính sách tích
cực với Việt Nam?
+ TS Lê Hồng Hiệp: Theo tôi, quan hệ Việt – Mỹ chưa bao giờ thuận lợi như hiện nay. Hiện tại,
Mỹ đang rất coi trọng quan hệ với Việt Nam, vị thế của Việt Nam trong mắt Mỹ
đang ở mức cao nhất kể từ khi hai bên bình thường hóa quan hệ năm 1995. Ngược lại,
Việt Nam cũng đang rất coi trọng vai trò của Mỹ về mặt kinh tế cũng như an ninh
– quốc phòng và chiến lược. Ngoài các lợi ích từ hợp tác kinh tế vốn là nền tảng
cho mối quan hệ song phương hơn 25 năm qua, chính sự song trùng lợi ích gia
tăng về mặt chiến lược trong bối cảnh xuất hiện nhiều thách thức an ninh trong
khu vực, đặc biệt là trên Biển Đông, cũng đang thúc đẩy hai nước xích lại gần
nhau hơn.
Chuyến thăm của Phó Tổng thống Kamala Harris tới
Việt Nam trong tuần này sẽ góp phần vào tiến trình đó. Việc bà Harris đến thăm
Việt Nam và Việt Nam là một trong hai điểm đến chính thức của bà trong hành
trình ở châu Á (và diễn ra không lâu sau chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng
Lloyd Austin) cho thấy chính quyền Tổng thống Joe Biden đang dành ưu tiên hàng
đầu cho Việt Nam trong chính sách của họ đối với khu vực Đông Nam Á. Chuyến
thăm sẽ tạo điều kiện cho hai bên tiếp tục xây dựng lòng tin và phát triển quan
hệ toàn diện, thực chất hơn.
Ngoài ra, chuyến thăm cũng góp phần tái khẳng
định cam kết của Mỹ đối với khu vực. Điều này có ý nghĩa quan trọng khi chính
quyền ông Biden bị một số nhà phân tích cho là đã có phần lơ là khu vực Đông
Nam Á trong những tháng đầu cầm quyền. Trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ – Trung Quốc
ngày càng quyết liệt, Đông Nam Á nổi lên như một “chiến trường” quan trọng định
hình kết cục của cuộc cạnh tranh đó. Mỹ không thể để ảnh hưởng của mình ở khu vực
này bị suy yếu. Chính vì vậy, tăng cường hợp tác với những quốc gia nòng cốt ở
khu vực như Việt Nam là một lựa chọn không thể bỏ qua.
Việt – Mỹ nhìn từ
lợi ích hai phía
. Cách tiếp cận chiến lược của chính quyền Tổng thống
Joe Biden với Việt Nam có khác so với chính quyền người tiền nhiệm Donald Trump
trong thời gian trước?
+ Với chính quyền ông Biden, vị trí, vai trò của
Việt Nam không những không thay đổi mà có phần còn được nhấn mạnh hơn. Cần nhớ
rằng quan hệ Việt – Mỹ đã được thúc đẩy rất mạnh mẽ dưới thời Tổng thống Barack
Obama, vốn cũng là một đại diện của đảng Dân chủ. Hiện tại, đối phó với chính
sách bành trướng của Trung Quốc đang là ưu tiên hàng đầu của chính quyền ông
Biden, do đó trong mắt họ, Việt Nam càng có vai trò quan trọng hơn. Mặc dù
chính sách Việt Nam của chính quyền ông Biden nhìn chung tiếp nối chính sách của
chính quyền ông Trump nhưng có hai điều chỉnh cơ bản.
Thứ nhất, chính quyền ông Biden áp dụng một
cách tiếp cận linh hoạt và ít gay gắt hơn, ví dụ như trong vấn đề thâm hụt
thương mại của Mỹ với Việt Nam hay việc Mỹ cáo buộc Việt Nam thao túng tiền tệ.
Thứ hai, chính quyền ông Biden quan tâm nhiều hơn tới vấn đề hệ giá trị. Việc
bà Harris dự kiến gặp gỡ đại diện một số nhà hoạt động xã hội trong chuyến thăm
lần này là một ví dụ. Điều này tương tự như chuyến thăm Việt Nam năm 2016 của Tổng
thống Barack Obama. Tuy nhiên, chính quyền ông Biden sẽ không để vấn đề hệ giá
trị gây ảnh hưởng đến tiến trình phát triển quan hệ song phương.
*
. Về phía Việt Nam, liệu rằng Mỹ sẽ đóng vai trò như
thế nào trong chiến lược phát triển kinh tế – thương mại và đảm bảo an ninh quốc
gia, nhất là tại Biển Đông?
+ Việt Nam đang nổi lên như một mắt xích đáng
kể trong chuỗi cung ứng toàn cầu, trong bối cảnh chiến tranh thương mại Mỹ –
Trung Quốc thúc đẩy các công ty đa quốc gia đa dạng hóa chuỗi cung ứng của họ
ra khỏi Trung Quốc. Việt Nam vì vậy sẽ là một nguồn cung cấp hàng nhập khẩu
quan trọng của Mỹ và cũng là một thị trường ngày càng lớn cho hàng xuất khẩu
cũng như dòng vốn đầu tư của nước này. Trong bối cảnh đó, quan hệ kinh tế –
thương mại song phương vẫn còn nhiều không gian để phát triển.
Về an ninh quốc gia, nhất là vấn đề Biển Đông,
Mỹ và Việt Nam chia sẻ nhiều lợi ích chiến lược ở đây, nhất là trong việc bảo đảm
tự do hàng hải và hàng không, giải quyết hòa bình các tranh chấp phù hợp với luật
pháp quốc tế và duy trì một trật tự quốc tế mở và tự do dựa trên luật lệ. Tất cả
điều này được phản ánh qua chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương mở và tự do
(FOIP) từ thời chính quyền ông Trump mà hiện tại chính quyền ông Biden vẫn đang
duy trì.
Từ góc độ đó, Mỹ không chỉ đã ủng hộ các lập
trường của Việt Nam, đặc biệt là trong vấn đề Biển Đông, mà còn hỗ trợ xây dựng
năng lực hàng hải cho Việt Nam thông qua việc tài trợ các tàu tuần tra, tàu cảnh
sát biển… Trong thời gian tới, dự kiến các hoạt động hợp tác này vẫn sẽ được
duy trì và hai bên sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ để đối phó với các thách thức
an ninh mới trên Biển Đông.
Cơ hội nghiên cứu
thúc đẩy quan hệ song phương
. Trong các cuộc gặp Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc
và Thủ tướng Phạm Minh Chính hồi cuối tháng 7, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd
Austin đề nghị hai nước nên nghiên cứu, nâng cấp quan hệ lên tầm đối tác chiến
lược trong tương lai. Giới quan sát cho rằng bà Harris sẽ nhắc lại ý tưởng này.
Ông nhìn nhận vấn đề này thế nào?
+ Hiện tại, Việt Nam và Mỹ đang đứng trước một
thời điểm thuận lợi để nâng cấp quan hệ song phương lên mức đối tác chiến lược.
Cụ thể, sự thách thức gia tăng trên Biển Đông tạo ra một động lực, cũng như một
lý do hợp lý cho một quyết định như vậy. Thực tế, Việt Nam đã thiết lập quan hệ
đối tác chiến lược với nhiều nước, trong đó có Trung Quốc nên nếu thiết lập đối
tác chiến lược với Mỹ thì cũng là một điều hết sức bình thường. Tôi tin là
không quốc gia nào có quyền và có lý do chính đáng để có những phản ứng tiêu cực
đối với vấn đề này.
Nếu nhìn về tương lai, việc thiết lập một
khuôn khổ đối tác chiến lược chính thức vẫn rất quan trọng bởi quan hệ song
phương muốn phát triển suôn sẻ và thực chất thì cần phải có một khuôn khổ pháp
lý và chính trị chính thức, một sự “chính danh” để làm cơ sở. Ví dụ, nếu không
có khuôn khổ đối tác chiến lược, liệu các hoạt động hợp tác an ninh – quốc
phòng thực chất giữa hai nước hoặc việc phân bổ ngân sách liên quan từ phía Mỹ,
liệu có được các cơ quan có thẩm quyền ở Mỹ như Quốc hội thông qua?
Ngoài ra, việc thiết lập đối tác chiến lược cũng
khẳng định sự coi trọng mà hai nước dành cho nhau. Động thái này cũng gửi đi một
thông điệp ý nghĩa là Việt Nam luôn bảo vệ và đề cao sự tự chủ chiến lược của
mình, Việt Nam không chấp nhận sức ép, can thiệp của các nước khác, bất kể nước
đó là ai, khi điều đó đi ngược lại lợi ích quốc gia của Việt Nam. Vì vậy, theo
tôi, việc nâng cấp quan hệ Việt – Mỹ lên mức đối tác chiến lược hiện nay là hợp
lý về mặt thời điểm và phù hợp với lợi ích quốc gia của hai nước.
. Xin cám ơn ông.
*
|
Việt Nam
có nhiều lợi ích từ “ngoại giao vaccine” của Mỹ Lĩnh vực hợp tác y tế,
nhất là phòng chống dịch COVID-19 cũng đang nổi lên như là một ưu tiên trong
quan hệ hai nước Việt – Mỹ. Mỹ cũng đang ưu tiên Việt Nam hơn so với các đối
tác khác trong khu vực trong việc hỗ trợ chống dịch. Ví dụ, vừa qua Mỹ đã viện
trợ hơn 5 triệu liều vaccine ngừa COVID-19 cho Việt Nam, đây là nguồn viện trợ
vaccine song phương lớn nhất của Việt Nam cho đến nay. Đặc biệt, các khoản viện
trợ của Mỹ không đi kèm điều kiện. Nhìn tổng thể toàn thế giới thì Việt Nam
cũng là một trong những nước được hưởng lợi lớn nhất từ chính sách “ngoại
giao vaccine” của Mỹ. Ngoài ra, trong chuyến
thăm của bà Harris, Mỹ cũng sẽ khai trương văn phòng khu vực Đông Nam Á của
Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) đặt tại Việt Nam. Đây là
một biểu hiện nữa cho thấy Mỹ ngày càng coi trọng Việt Nam trong chiến lược của
mình. Nó cũng có ý nghĩa rất quan trọng đối với Việt Nam trong bối cảnh dịch
COVID-19 đang gây ra những tác động nghiêm trọng, kéo dài ở nước ta. TS LÊ HỒNG HIỆP |
|
Người
phát ngôn Bộ Ngoại giao: “Việt Nam không liên kết nước này chống nước khác.” Chiều 19-8, tại buổi họp
báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao, Phó Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm
Thu Hằng cho biết chương trình chuyến thăm của Phó Tổng thống Mỹ Kamala
Harris tới Việt Nam đang được các cơ quan liên quan của Việt Nam và Mỹ tích cực
thu xếp. Bà Phạm Thu Hằng nhấn mạnh: Các chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao và
hoạt động trao đổi đoàn các cấp hai nước đều nhằm làm sâu sắc hơn quan hệ Đối
tác toàn diện Việt Nam-Mỹ, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn
định, hợp tác và phát triển của khu vực và trên thế giới. Trước đó (5-8), người
phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng khẳng định: “Trong thời gian
tới, Việt Nam sẽ triển khai nhiều hoạt động ngoại giao và trao đổi đoàn.
Chúng tôi hoan nghênh lãnh đạo các nước, trong đó có lãnh đạo Mỹ, đến thăm Việt
Nam.” Trả lời báo chí về quan điểm ngoại giao của Việt Nam, bà Lê Thị Thu Hằng
khẳng định: Việt Nam nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương
hóa, đa dạng hóa; đẩy mạnh việc đưa quan hệ với các nước đối tác, đặc biệt là
các đối tác quan trọng đi vào chiều sâu, hiệu quả và bền vững. Việt Nam không
đi với nước này để chống lại nước khác… |
Nguồn: Pháp
luật TPHCM
No comments:
Post a Comment