Covid: Sài Gòn – góc nhìn
của một người ở lại
Phạm
Tường Vân
Tác giả hiện sống tại Sài Gòn
7 tháng 8 2021, 16:43 +07
https://www.bbc.com/vietnamese/forum-58128373
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/0B6A/production/_119822920_phamtuongvan2.jpg
Sài Gòn vắng lặng những ngày phong tỏa
Mấy tuần nay Facebook có nhiều chia rẽ, khiến cho
tôi, một người nửa đời ở Hà Nội, nửa đời ở Sài Gòn, thấy cần phải chia sẻ đôi
điều.
Hà Nội là nơi ông bà tôi tạo dựng cơ nghiệp,
nơi bố mẹ, anh chị em ruột thịt và bạn bè thân thiết từ ấu thơ đều đang sinh sống,
nên nếu bảo có một nơi để nhớ trong cảm xúc ngọt ngào dịu êm thì luôn là Hà Nội.
Nhưng khi Sài Gòn bắt đầu bùng dịch, dù bạn bè
và người thân hối về Hà Nội, công việc thì vẫn làm online, vé máy bay thì có sẵn,
tôi vẫn quyết định ở lại Sài Gòn.
Tôi không thể bỏ lại Sài Gòn sau lưng được. Bởi
chính ngày này 26 năm về trước, khi tôi hẫng hụt hoang mang rời khỏi một toà soạn
báo ở Hà Nội, Sài Gòn đã chìa tay ra đón, mở đầu cho một đời sống công việc sôi
động đầy thăng hoa. Tôi may mắn được trà dư tửu hậu cùng các trí thức tinh hoa
Sài Gòn cũ và mới, vừa theo chân họ vào từng ngõ hẻm, tìm hiểu đời sống dân
sinh. Bởi thực sự hoà mình vào dòng chảy đa sắc của Sài Gòn đương đại mà từ hai
mươi năm trước, tôi đã được các tiền bối thân thương gọi là "người Sài
Gòn".
Đây cũng là nơi mà tôi có thể yên tâm sống một
mình kể cả khi đau ốm. Cũng bởi duyên may năng lui tới phòng cấp cứu của ít nhất
5 bệnh viện lớn mà tôi được làm bạn với một số bác sĩ đầu ngành. Đấy là những
người mà mỗi lần nghĩ đến là lòng tôi tràn ngập sự mến phục cùng niềm hãnh diện.
Thầy thuốc giỏi ở Sài Gòn hầu như không được ăn cơm tối cùng gia đình. Họ miệt
mài ở phòng mạch tới đêm khuya để khỏi phải sống bằng phong bì, người thì khám
chữa miễn phí cho quân nhân và nhà tu hành. Người bạn bác sĩ thân thiết với gia
đình tôi còn dành tiền lương nuôi bệnh nhân cơ khổ.
Nơi có những ngôi chợ dân sinh mà tôi dẫu có
biến mất vài năm thì vẫn dư sức... mua chịu. Đó là chị tiểu thương cả ngày chú
mục vào phản thịt heo nhưng hiểu về giáo dục, thà cho con đi nước ngoài học hè
chứ nhất quyết không bỏ một đồng xin điểm. Đó là anh bán lá xông sẵn sàng lao tới
nhà người bệnh châm cứu bấm huyệt miễn phí mà hỏi ra mới biết là bác sĩ đông y,
trông hàng thay cụ thân sinh sau ca trực. Là vợ chồng chị bán cá khi biết tôi
mua để phóng sinh thì trút nốt rổ còn lại xin góp công đức...
Nơi có những thầy cô dành hết thời gian nghỉ
cuối tuần để dạy trẻ em đường phố hay trợ giúp cho trẻ sang chấn tâm lý.
Nơi có những nữ doanh nhân như đối tác của tôi
sẵn sàng nhường suất tiêm vaccine đợt đầu cho nhân viên dù bản thân sắp lọt giữa
khu phong toả. Có rich kid ưa mặc đồ bảo hộ hơn xách túi Birkin, sáng tới khuya
bươn bả giữa các bệnh viện dã chiến để cung cấp hàng cứu trợ.
Hình :
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/598A/production/_119822922_phamtuongvan1.jpg
Nhiều người có định kiến người Sài Gòn ít tiết
kiệm hơn người Hà Nội và trách họ không "tích cốc phòng cơ". Nhưng
đây là một nhận xét khá cảm tính. Số liệu từ Deloitte 2019-2020 cho thấy: Sài
Gòn tuy luôn có GDP đầu người cao hơn Hà Nội (6.372 so với 5.000) nhưng người
Sài Gòn dành gấp đôi tỷ trọng ngân sách chi tiêu cho phúc lợi và tiết kiệm (2%
so với 1%). Họ cũng chi cho ăn uống ít hơn (40% so với 43%).
Không phải người Sài Gòn ai cũng giàu
Thật ra, ngoài tầng lớp "nouveau
riche" (nhà giàu mới), trung lưu và giới cổ cồn trắng ra thì người sinh sống
ở Sài Gòn còn lại đa số là buôn bán nhỏ và giới cần lao. Những người lao động vừa
ráo mồ hôi là hết tiền. Dù thu nhập có thể cao hơn nhiều vùng miền nhưng đây
cũng là nơi phí sinh hoạt ở mức đắt đỏ nhất nước. Và thói quen tiêu dùng của giới
bình dân Sài Gòn thì thật cũng chẳng giống nơi nào trên trái đất.
Bạn có ngạc nhiên không nếu biết rằng trong
các chợ lớn, chợ nhỏ, hẻm hóc đều có tiệm chạp phô - nơi bán từng bịch gạo, muỗng
dầu ăn, chút nước mắm, nước tương, đường, bột ngọt... chỉ đủ nấu một bữa? Bạn
có thấy ở đâu mà người ta chọn mua các gói dầu tắm dầu gội cỡ nhỏ của dân du lịch
thay vì sắm cả chai dùng dần cho tiết kiệm? Họ mua những món hàng cỡ nhỏ, được
chia lẻ xài hết trong vài ngày thay vì mua sỉ vì nhiều khi không có đủ một khoản
lớn hoặc nơi ở tạm bợ hành trang chỉ gói gọn trong một chiếc ba lô nên chẳng lấy
đâu chỗ chứa. Nhưng nhờ vậy mà bà cụ chủ tiệm chạp phô mới có tiền chữa bệnh.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/F5CA/production/_119822926_14sglucphongtoa.jpg
Đường phố Sài Gòn
trong thời gian phong tỏa
Họ tiêu vào quán xá bên ngoài vì nhà trọ chừng
năm chục - trăm ngàn một đêm thì chỉ vừa chỗ ngủ, bắc bếp nấu mì có khi gây
cháy nổ. Mà nhờ thế, con cái của người bán hủ tiếu gõ, xe bánh mì đầu hẻm đủ
đóng học phí.
Họ gửi về quê ngoài Bắc, ngoài Trung để nuôi mẹ
già, em nhỏ.
Họ dốc hầu bao vào các khoản cứu trợ lũ lụt miền
Trung dẫu bị chê là "nông nổi", góp mua áo lạnh, sữa, thuốc men cho
vùng sâu vùng xa miền núi phía Bắc, góp quỹ vaccine (như báo đã đưa là có bà cụ
bán vé số hào hiệp trút tất cả 500 ngàn dành dụm)...
Họ boa bà vé số, bé đánh giày, cô hớt tóc, người
quét chợ, chị lao công gom rác khu chung cư... Họ từ chối nhận tiền thừa khi mua
hàng rồi có khi lại đem phân phát hết cho con nít lang thang trên đường phố.
Hình :
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/A7AA/production/_119822924_phamtuongvan3.jpg
Họ có những nếp sống dễ thương của thị dân kiểu
như phụ nữ ưa làm móng, xài nước hoa, tạo kiểu tóc, sắm đầm dạ hội mới để đi tiệc
cưới. Ví dụ như cô lao công khu nhà tôi ở có lần khoe tôi đôi giày gót cao màu
đỏ... Đàn ông thích quần jeans, áo thun và giày thể thao Âu Mỹ hơn đồ công sở nội
địa, còn dân cổ cồn khi lên đồ công sở thì tóc và dầu thơm đi kèm cũng điệu ra
trò. Thống kê cho thấy người Sài Gòn chi cho chăm sóc cá nhân và vệ sinh trong
gia đình nhiều hơn hẳn Hà Nội (10% so với 6%).
Người Sài Gòn chi tiêu cho đời sống tinh thần
và các sản phẩm giải trí cũng nhỉnh hơn người Hà Nội (9% so với 8%). Họ đi xem
phim, coi kịch, coi ca nhạc và có một tình yêu bồng bột đến khó tin với các nghệ
sĩ mà hơn trăm tỷ tiền cứu trợ nhảy ào vô tài khoản của ca sĩ Thuỷ Tiên là một
minh chứng.
Họ còn có thói quen đáng yêu nữa của thị dân
là ngồi cafe đọc báo. Mà nhờ mỗi chị tiểu thương, mỗi anh xích lô, xe ôm, mua một
tờ nhật trình đọc xong úp vô mặt ngủ mà số lượng báo in phát hành ở Sài Gòn vài
thập niên qua luôn vượt trội so với Hà Nội và các tỉnh thành còn lại. Cũng
chính họ đem lại lượng phát hành đủ thuyết phục đưa đến doanh thu quảng cáo khủng
cho các tờ Thanh Niên, Tuổi trẻ, Công An, Pháp luật TP.HCM, Saigon Tiếp Thị, An
Ninh Thế giới... khiến nhiều anh chị em trong trong ngành truyền thông, quảng
cáo đủ tài lực mua đất mua nhà, thậm chí làm giàu.
Thành phố gần 9 triệu dân và thêm khoảng 3 triệu
người nhập cư là tròm trèm 12 triệu. 12 triệu ấy đem đến hàng chục triệu giao dịch
mỗi ngày. Và chính sự "hoang phí" đó thúc đẩy dòng chảy tiêu dùng,
góp một nguồn không nhỏ vào ngân khố quốc gia mà mỗi chúng ta đều hưởng một phần
lợi ích.
https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/16398/production/_119823019_40propagandainsg.jpg
Thần Chết không
phân biệt giai cấp, vùng miền. Thần Chết cũng chẳng chú ý tới ý thức hệ., tác
giả viết
Tình cờ hôm nay cũng là ngày đánh dấu 67 năm
Nam Tiến của cộng đồng người Bắc 54 - cuộc di cư trọng đại trong sử Việt. Cuộc
thiên di góp phần mở ra hẳn một chương mới cho văn học nghệ thuật miền Nam với
những tên tuổi lớn: Hoạ sĩ Nguyễn Gia Trí, Tạ Tỵ, nhạc sĩ Phạm Duy, Cung Tiến,
Lê Thương, Dương Thiệu Tước, Phạm Đình Chương, nhà văn Dương Nghiễm Mậu, nhà
thơ Cung Trầm Tưởng...
Người Sài Gòn đã chẳng ngại ngần cấp ngay căn
cước văn hoá cho họ. Điều gì làm nên một "căn cước văn hoá Sài Gòn"?
Tôi cho là tinh thần cởi mở, tôn trọng sự khác biệt, tiếp thu văn hóa của mọi
vùng đất để làm giàu bản sắc cho chính mình. Nó cũng khiến tôi hơi băn khoăn
khi vấp phải các cụm từ mà người bờ nam sông Bến Hải ám chỉ những đồng hương
"khó thương" của tôi sau bê bối vaccine "ông ngoại".
Cuộc tranh cãi vùng miền đó thật ra ẩn chứa
bên trong là khác biệt lối sống và ý thức hệ, độ chênh về ý niệm tự do, bình đẳng
xã hội cùng sự tôn trọng con người - những khác biệt mà hoà giải, hàn gắn không
thể ngày một ngày hai bằng ý chí hay khẩu hiệu.
Nhưng mọi sự đúng sai hơn kém cũng sắp trở nên
vô nghĩa khi con virus quái ác đang đẩy tất cả vào thảm kịch. Số ca tử vong mới
nhất được công bố ở TP.HCM hôm qua là 213 và dự báo sẽ tiếp tục tăng nhanh. 300
bác sĩ bệnh viện Việt Đức Hà Nội đã tình nguyện Nam tiến lập bệnh viện dã chiến
tại điểm nhiều thương vong nhất TP.HCM.
Cuộc chiến covid sẽ còn rất dài và gian nan.
Thần Chết không phân biệt giai cấp, vùng miền. Thần Chết cũng chẳng chú ý tới ý
thức hệ. Nếu kém may mắn, Hà Nội và các tỉnh thành khác cũng sẽ không là ngoại
lệ.
--------------
*Bài
đã đăng trên Facebook cá nhân của nhà báo, nhà biên kịch điện ảnh Phạm Tường
Vân hiện sống ở TP HCM. (https://www.facebook.com/van.phamtuong)
***
TIN LIÊN QUAN
.
Chống Covid-19: Việt Nam
cần đặt con người lên trước mục tiêu kinh tế
7 tháng 8 năm 2021
.
Covid-19: Vì sao Việt
Nam vừa nên vừa không nên dùng vaccine TQ?
6 tháng 8 năm 2021
No comments:
Post a Comment