CHÍNH PHỦ AFGHANISTAN SỤP ĐỔ KHI TỔNG THỐNG BỎ CHẠY, và TALIBAN TIẾN VÀO KABUL (Đằng Vân)

 

Chính phủ Afghanistan sụp đổ khi tổng thống bỏ chạy, và Taliban tiến vào Kabul

Đằng Vân
15 tháng 8, 2021

https://saigonnhonews.com/thoi-su/the-gioi/chinh-phu-afghanistan-sup-do-khi-tong-thong-bo-chay-va-taliban-tien-vao-kabul/

 

https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/08/Kabul-1.jpg

Thủ đô Kabul của Afghsnistan ngày Chủ Nhật trở nên hỗn loạn khi quân Taliban tiến vào. Những người dân từ các tỉnh khác trốn chạy phe nổi dậy chạy về đây, giờ không biết đi đâu – Ảnh: Haroon Sabawoon/Anadolu Agency/Getty Images

 

Quân đội Mỹ đã chạy đua để di tản các nhà ngoại giao và thường dân khi quân Taliban sẵn sàng giành lại quyền kiểm soát hoàn toàn đất nước 20 năm sau khi bị quân Mỹ lật đổ.

 

Theo tờ New York Times, chính phủ Afghanistan đã hoàn toàn sụp đổ vào Chủ Nhật, 15 Tháng Tám, khi Tổng thống Ashraf Ghani bỏ mặc quân đội và người dân đang hoảng loạn, lên máy bay thoát khỏi đất nước.  Taliban tiến vào thủ đô Kabul, nắm quyền kiểm soát đất nước sau khi hàng chục thành phố thất thủ trước sự tiến công chớp nhoáng của họ.

 

Vào tối Chủ Nhật, cựu Tổng thống Hamid Karzai thông báo trên Twitter rằng ông đang thành lập một hội đồng điều phối cùng với Abdullah Abdullah, chủ tịch phái đoàn Afghanistan tham gia các cuộc đàm phán hòa bình, và Gulbuddin Hekmatyar, lãnh đạo đảng Hesb-i-Islami, để quản lý chuyển giao quyền lực một cách hòa bình. Ông Karzai kêu gọi cả chính phủ và lực lượng Taliban hành động kiềm chế.

 

Có vẻ lời kêu gọi của ông Karzai đã quá trễ. Taliban đã tiến vào thủ đô Kabul, trong khi hàng ngàn người Afghanistan đã tìm kiếm nơi ẩn náu ở đó, sau khi chạy trốn trước những cuộc tấn công tàn bạo của phe nổi dậy.

 

 

Thủ đô Kabuk hỗn loạn, những người Mỹ và thường dân đang trên đường tháo chạy

 

Cảnh sát địa phương dường như biến mất khỏi các trạm kiểm soát thông thường của họ, khiến tình hình Kabul thêm hỗn loạn.

 

Vào lúc 18:30 giờ địa phương, Taliban tuyên bố, lực lượng của họ không gặp phải sự kháng cự nào khi tiến vào các quận nội đô để duy trì an ninh, trật tự, trong khi có không ít kẻ lợi dụng sự tranh tối tranh sáng để trộm cướp. Taliban đã được lệnh không được làm hại dân thường và không được vào nhà riêng, họ nói thêm. “Lực lượng của chúng tôi đang tiến vào thành phố Kabul với tất cả sự thận trọng.”

 

Đầu giờ chiều, Bộ trưởng Nội vụ Abdul Sattar Mirzakwal thông báo, ông đã có một thỏa thuận với Taliban để chuyển giao quyền lực một cách hòa bình, tránh sự đổ máu hơn nữa cho quân lính hai bên và dân chúng. Ông nói:

 

“An ninh của thành phố được bảo đảm. Sẽ không có cuộc tấn công nào vào thành phố. Thỏa thuận cho Kabul là được một chính quyền lâm thời điều hành, theo ý muốn của Thượng Đế. Quyền lực sẽ được chuyển giao.”

 

Ông Mirzakwal sau đó đã thông báo lệnh giới nghiêm 9 giờ tối ở thủ đô và kêu gọi người dân về nhà.

 

Theo một thành viên của phái đoàn Afghanistan tại Doha, Qatar, cựu Tổng thống Ghani đã lên máy bay tới Uzbekistan cùng vợ, Rula Ghani, và hai phụ tá thân cận, những người đã tham gia đàm phán hòa bình với Taliban từ năm ngoái. Quan chức này yêu cầu giấu tên vì không muốn bị tiết lộ danh tính khi phát biểu về các động thái của tổng thống.

 

Trong một video trên Facebook, ông Abdullah, cựu Giám đốc điều hành chính phủ Afghanistan, đã chỉ trích ông Ghani vì đã bỏ trốn. Ông nói:

 

“Cựu tổng thống Afghanistan đã rời bỏ đất nước và người dân trong hoàn cảnh tồi tệ này, Thượng Đế sẽ kêu gọi ông ấy giải trình và người dân Afghanistan sẽ đưa ra phán quyết của họ”.

 

Ông Ghani đã chống lại áp lực từ chức. Trong một bài phát biểu được ghi âm sẵn phát sóng vào Thứ Bảy, ông cam kết “ngăn chặn bất ổn thêm” và kêu gọi “phục hồi” quân đội của đất nước. Nhưng tổng thống ngày càng bị cô lập, và lời nói của ông dường như không thực tế.

 

https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2021/08/Kabul-2.jpg

Người dân Afghanistan xếp hàng bên ngoài Ngân hàng AZIZI tại Kabul vào ngày 15 Tháng Tám, để rút tiền mặt khi ngân hàng gặp khó khăn trong bối cảnh khủng hoảng tiền tệ – Ảnh: Haroon Sabawoon/Anadolu Agency/Getty Images

 

Trong khi đó, quân đội Hoa Kỳ tăng cường di tản nhân viên ngoại giao và dân sự. Một nhóm quan chức ngoại giao Mỹ chủ chốt dự định ở lại Đại sứ quán ở Kabul đã được chuyển đến một cơ sở ngoại giao tại sân bay quốc tế, nơi họ sẽ ở lại trong một khoảng thời gian không xác định.

 

Về phía thường dân, một hàng dài người chờ đợi bên ngoài cổng phi trường làm thủ tục xuất cảnh với nỗi lo sợ không biết liệu chuyến bay của họ có sẵn để cất cánh hay không.

Vào cuối ngày Thứ Bảy, quân nổi dậy chiếm Mazar-i-Sharif, ở phía Bắc Kabul, chỉ một giờ sau khi đột phá tiền tuyến ở rìa thành phố. Ngay sau đó, các lực lượng an ninh chính phủ và dân quân – bao gồm cả lực lượng do các lãnh chúa dẫn đầu là Thống chế Abdul Rashid Dostum và Atta Muhammad Noor – bỏ chạy.

 

Vào sáng Chủ Nhật, Taliban đã chiếm thành phố phía Đông Jalalabad. Khi chiếm được thủ phủ của tỉnh đó và các khu vực xung quanh, quân nổi dậy đã giành được quyền kiểm soát cửa khẩu Torkham, một tuyến đường thương mại và trung chuyển chính giữa Afghanistan và Pakistan.

 

Cuộc tấn công của Taliban, bắt đầu vào Tháng Năm khi Hoa Kỳ bắt đầu rút quân, nhưng đã tạo ra nhiều chiến thắng quân sự liên tục trong tuần qua. Từ thành phố này đến thành phố khác, phe Taliban đã hạ các lá cờ của chính phủ Afghanistan và treo các biểu ngữ màu trắng của chính họ.

 

Từ lâu, quân nổi dậy đã có cơ cấu quyền lực riêng gồm các thống đốc được âm thầm bổ nhiệm cho mọi tỉnh, và ngày Chủ Nhật, người ta đã xác định rõ ai là người nắm quyền kiểm soát ở các khu vực chiến lược. Các thống đốc và các nhà lãnh đạo bộ lạc và chính trị từng nắm quyền, đã được chiếu trong video chính thức giao quyền kiểm soát cho các đối tác Taliban của họ, tại các thành phố chiến lược Kandahar, thành trì chính của miền Nam và ở Nangarhar, thành phố chính của miền Đông.

 

 

Hoa Kỳ thực sự bối rối trước bước tiến “thần tốc” của phe Taliban

 

Ngay khi quân Taliban tiến vào thủ đô Kabul, sự bối rối bao trùm lên Washington ngay đầu ngày sáng Chủ Nhật. Các quan chức đang cố gắng xác định mức độ an toàn của người Mỹ đang ở đó, chưa kịp di tản.

 

Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd J. Austin III và Tướng Mark A. Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, đã đến Ngũ Giác Đài để họp về cuộc khủng hoảng đang diễn ra.

 

Vài giờ sau khi Đại sứ quán Mỹ ở Kabul đóng cửa và một số ít các nhà ngoại giao còn lại chạy đến sân bay quốc tế của thủ đô để tìm sự an toàn.

 

Các nhân viên Đại sứ quán đã bắt đầu một nỗ lực mạnh mẽ để tiêu hủy các tài liệu, nhất là các tài liệu nhạy cảm khác, trước khi rời khỏi khu nhà ngổn ngang.

 

Chính quyền Biden đã nhiều lần cảnh báo Taliban không nên chiếm Kabul bằng vũ lực hoặc thậm chí xâm nhập vào thành phố trong khi nỗ lực di tản khổng lồ đang được tiến hành, một quá trình có thể mất vài ngày hoặc thậm chí vài tuần để hoàn thành. Zalmay Khalilzad, đặc phái viên chính của Mỹ đang đàm phán với Taliban ở Doha, Qatar, đã tìm cách môi giới một thỏa thuận để giảm bạo lực khi nhóm cực đoan này giành quyền kiểm soát phần lớn lãnh thổ Afghanistan.

 

Cùng lúc đó, Tướng Kenneth F. McKenzie Jr., người đứng đầu Bộ Chỉ huy Trung tâm của quân đội, đã bay đến vùng Vịnh để giám sát các hoạt động quân sự ở Afghanistan. Bộ chỉ huy tiền phương của Bộ chỉ huy trung tâm đặt tại Qatar.

 

Thượng nghị sĩ Ben Sasse, đảng viên Cộng Hòa của Nebraska, người ngồi trong Ủy ban Tình báo, gọi sự suy thoái nhanh chóng của Afghanistan là một “thảm họa không thể cứu vãn” và đổ lỗi cho Tổng thống Biden và cựu Tổng thống Donald J. Trump về việc rút quân mà ông Sasse cho rằng đã gây ra tình trạng thoái trào của đất nước.

 

“Lịch sử phải rõ ràng về điều này: Quân đội Mỹ không thua trong cuộc chiến này – Donald Trump và Joe Biden cố tình quyết định thua,” thượng nghị sĩ nói trong một tuyên bố vào sáng Chủ Nhật.

 

Ông Sasse nói: “Thất bại lờ mờ sẽ gây tổn hại nặng nề cho tình báo Mỹ và mang lại cho các chiến binh thánh chiến một nơi trú ẩn an toàn ở Afghanistan”. “Nước Mỹ sẽ hối tiếc về điều này.” (Theo New York Times)