Sinh thời Lý Chánh Trung nổi tiếng là
một nhân vật hoạt bát, năng nổ và khuynh tả. Tôi có ngồi nghe ông nói
về dân chủ Nhã Điển (Athenian democracy) tại giảng đường Hội Hữu, ở
Trường Văn Khoa Đà Lạt, chừng cỡ nửa giờ. Thay vì chỉ dậy cho sinh
viên biết qua về nền móng dân chủ đầu tiên của nhân loại - khởi thủy
khoảng thế kỷ thứ VI, trước Công Nguyên - ông dùng phần lớn khoảng
thời gian ngắn ngủi này để chê trách cái thể chế dân chủ bất toàn
của Miền Nam.
Cả hai nền Đệ Nhất và Đệ Nhị Cộng Hoà đều
có không ít khiếm khuyết (về rất nhiều mặt) nên những điều G.S Lý
Chánh Trung nói không có điều gì sai cả. Nó chỉ trật ở chỗ ông đã
lạm dụng khuôn viên đại học, và quyền đại học tự trị, của nửa phần
đất nước (theo chủ trương pháp trị) để làm cho nó thêm suy yếu đang
khi phải đối diện với kẻ thù hung hiểm từ bên kia chiến tuyến.
Sau 1975, sau khi cái mảnh đất quê hương tự do
nhỏ bé này thất thủ, Lý Chánh Trung cùng với nhiều vị “nhân sỹ”
khác của miền Nam (Hồ Ngọc Nhuận, Lê Hiếu Đằng, Huỳnh Tấn Mẫm, Lê Văn
Nuôi...) được mời ra miền Bắc để tham dự Lễ Quốc Khánh vào ngày 2
tháng ̣9.
Lý Chánh Trung
“Ông cho biết, phái đoàn đi đến đâu cũng được dân
chúng đổ xô ra đón tiếp nồng hậu... Ông bị một chị trong Hợp Tác xã chặn lại đột
ngột hỏi:
- Có phải ông là giáo sư Lý Chánh Trung phải
không?
- Thưa phải.
- Thế thì hân hạnh quá được gặp giáo sư, vì tôi có
được đọc bài của giáo sư viết trước đây.
Rồi Lý Chánh Trung đưa ra nhận xét: Miền Bắc dù có
chiến tranh, nhưng phải nói trình độ văn hóa cao hơn ở miền Nam nhiều. Chỉ cần
một người dân thường cũng có thể đọc bài của Lý Chánh Trung.” (Nguyễn Văn
Lục. “Nhận Định Tổng Quan Về Thành Phần Phản Chiến & Lực Lượng Thứ Ba” - DCVOline.net - October 24, 2017).
Trải nghiệm của L.S Lê
Hiếu Đằng về chuyến đi này cũng thế, cũng cảm xúc rạt rào. Bài
viết của ông trên báo Tin Sáng (“Những Giây Phút
Cảm Động Đó”) đầy ắp những câu chữ khiến người đọc có thể rơi
nước mắt:
“Những cái hôn thắm thiết, những bàn tay siết chặt
tưởng chừng như không muốn rời ra, những tràng cười thoải mái, cởi mở. Tất cả tạo
nên một bầu không khí thắm đượm tình nghĩa đồng bào, đồng chí.”
Lê Hiếu Đằng
Bầu không khí thắm đượm tình nghĩa này -
tiếc thay - không kéo dài luôn, và cũng chả kéo dài lâu. Ngay sau đó, chuyện
cơm không lành canh không ngọt giữa các đồng chí vẫn xảy ra ngày một.
Vào lúc cuối đời, có lẽ, vì sợ bị chôn gần (hay chôn chung) với mấy
ông cộng sản nên vào ngày 12 tháng 4 năm 2013 Lê Hiếu Đằng tuyên bố ly
khai.
Ông không phải là người đầu tiên, và cũng chả
phải là kẻ cuối cùng bỏ Đảng. Gần hai mươi năm trước, vào ngày 21-
3- 1990, ông Nguyễn Hộ cũng đã có quyết
định tương tự cùng với những lời lẽ minh bạch và dứt khoát hơn
nhiều: “Chúng tôi đã chọn sai lý tưởng cộng sản chủ nghĩa... suốt 60 năm
trên con đường cách mạng cộng sản ấy, nhân dân Việt Nam đã chịu sự hy sinh quá
lớn lao, nhưng cuối cùng chẳng được gì, đất nước vẫn nghèo nàn, lạc hậu, nhân
dân không có ấm no hạnh phúc, không có dân chủ tự do. Đó là điều sỉ nhục.”
Nhà thơ Hoàng Hưng
bầy tỏ: “Tôi cảm phục những người xưa vì yêu nước mà theo cộng
sản, nay vì yêu nước mà thoát cộng.” Cái vòng danh lợi cong cong.
Kẻ hòng ra khỏi, người mong bước vào. Không bao lâu sau, sau khi L.S Lê Hiếu
Đằng “thoát cộng” thì một ông luật sư khác lại “ngúc ngắc” muốn vào
- theo tường thuật của nhà báo Mai Tú Ân:
“Đến lúc này thì vai trò của luật sư Hoàng Duy
Hùng càng lúc càng trở nên rõ ràng là một mắt xích mới của ván bài Hòa Hợp
Hòa Giải Dân Tộc, ván bài vốn dở dang từ nhiều năm trước thì nay đã được khai
thông trở lại. Và người đóng vai trò chính trong việc này là luật sư Hoàng Duy
Hùng...
Các bài bản, phông tuồng đều được giăng mắc quanh
ông khiến ông luôn sáng chói với những câu chuyện trời ơi đất hỡi như chuyện
ông Cựu chủ tịch Nước Nguyễn Minh Triết cầm dù che nắng cho ông luật sư Hoàng
Duy Hùng. Nào là đi trên đường phố thủ đô Hà Nội, ông ta luôn nghe thấy nhiều
người dân chào ông, vì biết ông là luật sư Hoàng Duy Hùng?”
Hoàng Duy Hùng
Lý Chánh
Trung sinh năm 1928, Lê Hiếu Đằng 1944, và Hoàng Duy Hùng chào đời mười
tám năm sau nữa - 1962. Khoảng cách xuất hiện trên sân khấu chính
trị của ba ông tuy cũng khá xa nhưng bài bản, phông tuồng thì hoàn toàn
không đổi:
Hồi 1975, Lý Chánh Trung vừa ra tới Hà Nội
là có người chạy vội lại hỏi ngay:
- Trong đoàn ai là giáo sư Lý Chánh Trung, cho tôi gặp
mặt.
Lý Chánh Trung bèn tách ra khỏi doàn và trả lời:
- Tôi là Lý Chánh Trung đây.
- Thưa giáo sư, tôi kính phục giáo sư, vì trước đây
có đọc bài của giáo sư.”
Đến
năm 2020, vở diễn vẫn y chang: Đi trên đường phố thủ đô
Hà Nội, ông ta luôn nghe thấy nhiều người dân chào ông, vì biết ông là luật sư
Hoàng Duy Hùng?
Thiệt là thầy chạy!
Thỉnh thoảng, tôi vẫn nghe mấy nhân vật phản
tỉnh ở VN biện minh cho “sai lầm chính đáng” của họ - khi còn trẻ
người non dạ - bằng những câu chữ sau:
- If you’re not a communist at the age of 20,
you haven’t got a heart.
- If you’re still a communist at the age of 30,
you haven’t got a brain.
Tác giả Thiện Ý phản biện rằng: “20 tuổi
mà đi theo cộng sản là không có cái đầu, 40 tuổi mới từ bỏ Cộng sản là quá trễ
và không có trái tim.” Cứ theo như tôi biết thì Hoàng Duy Hùng
không thuộc loại tiên thiên bất túc, tim gan cũng như trí não của ông
đều đầy đủ cả. Cách
hành sử khác thường của ông - chả qua - là thái độ của kẻ theo đóm
ăn tàn, theo như cách nói của dân gian.
Thành ngữ này được một vị luật sư khác,
Nguyễn Văn Đài, lý giải như sau: “Người mà
theo đóm ăn tàn là loại người kém cỏi không tự biết mình là ai, không cần biết
hệ lụy của việc đó sẽ dẫn mình đến đâu, cứ có tí lợi là tìm đến để nhặt nhạnh.”
FB
Thảo Dân góp ý với ngôn ngữ bao dung và độ lượng hơn:
“Nhìn các em, các cháu còn trẻ mà đường quang không đi đâm quàng bụi rậm,
vào cái nơi bị khinh ghét, nguyền rủa, thấy thật là đáng tiếc.” May mắn
là những trường hợp “đáng tiếc” như thế không nhiều.
Dù
hết sức nỗ lực từ nhiều năm qua, Ủy Ban Nhà Nước Về Người Việt Ở Nước
Ngoài (NVNONN) cũng chỉ thu dụng được chừng năm bẩy tên vô loại loanh,
quanh ở phố Bolsa, thôi: Nguyễn
Phương Hùng, Hoàng Duy Hùng, Vũ Hoàng Lân, Nguyễn Ngọc Lập, Nguyễn
Trường...!
06.02.2020
No comments:
Post a Comment