Trà
Mi dịch
Posted on February
8, 2020
Phải mất tám giờ sau khi đến bệnh viện mẹ của Wu Chen mới được bác sĩ đến
khám. Tám ngày sau, cụ ấy chết.
Ngày 5
tháng 2 Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết v Trung Hoa “tự tin và có khả năng” giải
quyết coronavirus. Nguồn: Paolo Tre–A3/Contrasto/ Redux.
Wu nói, bác sĩ đã “chắc chắn 99%”, bà cụ đã mắc phải
căn bệnh giống như bệnh viêm phổi bí ẩn lan tràn khắp thành phố Vũ Hán ở ngay
giữa Trung Hoa, nhưng ông không có bộ dụng cụ xét nghiệm để chứng minh mẹ Wu bị
viêm phổi. Và mặc dù bà cụ 64 tuổi bị sốt và mức oxy thấp đến mức nguy hiểm, bệnh
viện cũng không có giường cho bà. Wu đã thử tìm thêm hai bệnh viện trong tuần
sau đó, nhưng tất cả đã đều tràn ngập bệnh nhân. Đến ngày 25 tháng 1, mẹ của Wu
phải nằm trên sàn gạch của một phòng cấp cứu, thở hổn hển, nửa tỉnh nửa mê. Wu,
30 tuổi, nói,
“Chúng tôi không muốn thấy mẹ tôi chết trên sàn nhà,
vì vậy chúng tôi đã đưa bà về nhà. Bà đã chết vào ngày hôm sau.”
Wu Chen
Minh họa của Edel Rodriguez trên bìa tạp chí TIME.
Vì cô ấy không muốn bị tù vì bất đồng chính kiến chồng chất lên nỗi đau buồn, Wu yêu cầu TIME dùng bí
danh khi đề cập đên chuyện của cô — một yêu cầu hợp lý và một biện pháp cho thấy
mỗi cái chết vì virus đối với nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ra sao.
Tính đến ngày 4 tháng Hai, Coronavirus mới, gọi là
2019-nCoV, đe dọa hơn 24.000 người, bị nhiễm hoặc 492 mà nó đã giết chết.
2019-nCoV cũng đang lờn vờn trên đầu dự án trẻ trung hóa quốc gia của Chủ tịch
Trung Hoa Tập Cận Bình và quy tắc cứng nhắc, từ trên xuống đang bị thử thách bằng
tất cả những gì căn bệnh mang lại, gồm sự nghi ngờ của dân chúng mà chính phủ
cam kết giữ an toàn.
Kể từ khi Trung Hoa công nhận mức độ nghiêm trọng của
vụ virut bùng phát, tất cả mọi cơ quan của chính phủ Trung Hoa đã được khai
thác để thực thi một kế hoạch kiểm dịch chưa từng có với 50 triệu người ở 15
thành phố. Chính phủ Trung Hoa đã tung ra một ngân sách chiến tranh trị giá 1 tỷ
nhân dân tệ (tương đương 142 triệu USD) để chống lại sự virut bùng phát cùng
lúc quay cuồng xây một bệnh viện 1.000 giường chỉ trong 10 ngày. Chuyện bà mẹ của
Wu không có giường nằm có thể hiểu được, vì đã mất thời gian để hiểu căn bệnh
và sự lây lan quá nhanh của nó. Nhưng làm gì để hiểu được một chính phủ không
thể thông cảm với nỗi đau của một cô con gái đã đưa mẹ ốm yếu về nhà chết thay
vì phải nhìn thấy bà cụ chết trên sàn bệnh viện?
Minh bạch là
điều cần thiết trong lãnh vực sức khỏe cộng đồng. Nhưng tại
Trung Hoa, những bác sĩ báo cáo thực tế về vụ dịch đã bị bắt vì cho rằng họ
“phao tin đồn”. Giới lãnh đạo đã lấy vật dụng, dành cho nhân viên y tế tuyến đầu,
làm của riêng khiến họ phải dùng văn phòng cụ làm mặt nạ giải phẫu. Trong khi
đó, Đảng Cộng sản Trung Hoa (ĐCSTH) cầm quyền đã bắt đầu tận dụng cuộc khủng hoảng
để tuyên truyền bằng cách đề cao các cán bộ lãnh đạo những chiến dịch ngăn chặn
dịch cúm. Scott W. Harold, một chuyên gia về Đông Á tại chính sách Rand
Corp của Hoa Kỳ nói,
“Không có khủng hoảng nào quá nguy hiểm đến nỗi họ
không thể ngưng tuyên truyền cho đảng bằng việc thao túng nạn dịch.”
Scott W. Harold
Vào mùa thu năm 2017, Xi đăng đàn tại Đại lễ đường
Nhân dân Bắc Kinh để tuyên bố rằng phiên bản độc đoán độc đảng của Trung Hoa là
một lựa chọn cho “những quốc gia muốn tăng tốc độ phát triển đất nước đồng
thời bảo vệ nền độc lập của họ.” Xi biện luận rằng nền Dân chủ phương
Tây lộn xộn và sai sót. Trong
những năm kể từ khi Tập Cận Bình đọc bài phát biểu đó, sự kiêu ngạo của Trung
Hoa đã lớn lên hơn, được vun sới nuôi dưỡng nhờ sự sự tan rã của trật tự thế giới
đa phương và một tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump náo loạn. Nhưng cuộc
khủng hoảng coronavirus có nguy cơ làm rúng động hệ thống độc đoán của Trung
Hoa. Một số cán bộ hàng đầu của ĐCSTH Trung Hoa đã tuyên bố hôm 3 tháng 2,
“Đây là một thử thách lớn đối với hệ thống chính trị
và khả năng cai trị của Trung Hoa.”
WHO tuyên bố tình trạng khẩn cấp toàn vì coronavirus |
video
Vụ dịch năm 2019-nCoV đang lây nhiễm khoảng 2.000
người mỗi ngày tại Trung Hoa và đã lan sang ít nhất 25 quốc gia khác. Tổ chức Y
tế Thế giới (WHO) tuyên bố đây là trường hợp khẩn cấp về sức khỏe toàn cầu. Và
Và nỗi sợ hãi không chỉ giới hạn ở sức khỏe. Thương mại toàn cầu hiện đang xoay
quanh nền kinh tế 14,55 nghìn tỷ đô la của Trung Hoa, đang bị một chế độ độc
đoán, mù mờ, xoay quanh chỉ một người, Tập Cận Bình, chi phối. Họ Tập, được một
giáo phái tôn sùng cá nhân mới hồi sinh đánh bóng, đã tóm thâu nhiều quyền lực
hơn bất kỳ nhân vật lãnh đạo Trung Hoa nào kể từ Mao Trạch Đông. Ông đã tận dụng
sức mạnh kinh tế của Bắc Kinh để đạt được tham vọng trong và ngoài nước nhưng
cũng gặp khó khăn mà những nhân vật lãnh đạo trước đó chưa hề phải đối phó. Jude
Blanchette, chuyên gia phân tích Trung Hoa tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến
lược và Quốc tế có trụ sở tại Washington cho biết,
“Kể từ khi Xi lên nắm quyền, không biết có bao nhiêu
vấn đề liên tục xẩy ra dưới sự lãnh đạo của ông ta và dường như Xi không thể quản
lý hữu hiệu.”
Jude Blanchette
Những vấn đề đó gồm cả tình trạng bất ổn ở Hong Kong
bán tự trị, cuộc chiến thương mại đột phá với Hoa Kỳ và bây giờ là một cuộc khủng
hoảng sức khỏe đang diễn ra.
Một xa lộ vận tốc
cao vắng hoe ở Vũ Hán, thành phố của 11 triệu người, nơi bùng phát dịch bệnh từ
một chợ ướt, vào ngày 3 tháng 2. Nguồn: Getty Images
Trong nhiều chục năm, lời rao quảng cáo chế độ độc đảng
của Trung Hoa là kết quả vượt trội của hệ thống chính trị này khi phải đối phó
với cả khủng hoảng ngắn hạn và thách thức dài hạn.
Trung Hoa xây dựng hàng ngàn cây số đường sắt vận tốc
cao và kéo hàng trăm triệu người thoát khỏi đói nghèo. Đến năm 2022, McKinsey dự
đoán 550 triệu người Trung Hoa, khoảng 1,5 lần dân số Hoa Kỳ hiện tại, sẽ có thể
tự cho mình thuộc tầng lớp trung lưu. Tuy nhiên, tương lai đó đã sa đọa dưới thời
Xi. Bây giờ coronavirus có thể làm suy yếu thêm sứ mệnh của ông ta nhằm đưa
Trung Hoa lên hàng đầu thế giới trong thế kỷ tiếp theo như Mỹ đã làm ở thế kỷ
trước.
Năm 2019, Trung Hoa đã vượt qua nước Nga trở thành
nước cộng sản lâu đời nhất. Tuổi thọ kéo dài bảy mươi năm của ĐCSTH một phần
không nhỏ có thể được coi là đã từ bỏ một phần lớn của chủ nghĩa Mác-Lênin;
thay vì lập kế hoạch tập trung và đặt mục tiêu từ trên xuống, Trung Hoa đi vào
kinh tế thị trường và trao quyền lực đáng kể cho các khu vực và thành phố lớn.
Cán bộ cộng sản lãnh đạo ở địa phương được khuyến khích đưa ra các quyết định
táo bạo để thúc đẩy nền kinh tế ở đó, như việc xây dựng nhà máy sản xuất, được
trợ cấp rất nhiều.
Kết quả là, Trung Hoa bùng phát triển nhưng cũng trở
thành một mạng lưới của những sứ quân nắm quyền ở địa phương và là những trung
tâm quyền lực nhỏ, phát sinh đầy rẫy nhưng vụ tranh giành ảnh hưởng và tham
nhũng. Xi lên nắm quyền vào năm 2012 tin rằng tham những tràn lan là một mối đe
dọa hiện sinh của đảng. Đối với ông, chỉ có sự phục hưng ý thức hệ cùng với một
cuộc thập tự chinh chống tham nhũng mới có thể cứu Trung Hoa khỏi con đường của
Liên Xô.
Một người có tiếng ôn hòa, Xi đã leo thang quyền lực
với tư cách là một cán bộ cấp tỉnh, cuối cùng trở thành một ứng cử viên dung
hòa cho vị trí lãnh đạo cao nhất của Trung Hoa. Việc ông không có một cơ sở quyền
lực khiến những cán bộ lớn tuổi trong đảng tin rằng sẽ vẫn dễ uốn nắn và dễ kiểm
soát được ông. Giới lãnh đạo toàn cầu hy vọng ông có thể thúc đẩy những đởi mới
kinh tế và xã hội mà thế giới đã chờ đợi từ lâu.
Họ đã sai. Ngay sau khi lên nắm quyền, Xi đã tuyên bố
về “Giấc mộng Trung Hoa”, về sự trẻ trung hóa quốc gia, sau đó nói về việc đưa
Trung Hoa trở lại trung tâm sân khấu thế giới. Sau khi chấp nhận cải cách thị
trường theo kiểu phương Tây, Xi đã đặt kiểm soát của nhà nước với nền kinh tế
và cơ cấu vào đó những kẻ xu nịnh và những người chỉ biết vâng lời. Ngày nay
lòng nhiệt thành với đảng thấm vào tất cả đường tơ sợi chỉ của xã hội Trung
Hoa. Người đứng đầu Cục Điện ảnh quốc gia Trung Hoa đã ra lệnh, tất cả phim
ảnh “phải có một điểm mấu chốt về ý thức hệ rõ ràng và không thể
thách thức hệ thống chính trị.” Nhà báo của Trung Hoa đã được hướng dẫn
để tuân theo những “giá trị thông tin kiểu Marxist”. Nghệ sĩ chỉ có thể làm nghệ
thuật để “phục vụ nhân sinh và chủ nghĩa xã hội”. Một quảng cáo cho việc hiến
tinh trùng đòi người nộp đơn cống hiến phải trong khoảng từ 20 đến 45 tuổi với
“phẩm chất ý thức hệ tuyệt vời”, “rất yêu tổ quốc”, “trung thành với sứ mệnh của
đảng”. Ông Mao có thể có quyển Sách đỏ (Mao tuyển), nhưng Tập có một ứng dụng
cá nhân hóa phân phối cho tất cả 90 triệu đảng viên ĐCSTH, với một thư mục các
bài phát biểu và câu hỏi về cuộc đời và tư tưởng chính trị của ông ta.
Người di tản khỏi
Vũ Hán, phần lớn là công dân Đức, rời sân bay chính Frankfurt Frankfurt vào
ngày 1 tháng 2. Nguồn: Thomas Lohnes, AFP/Getty Images. Pic
Nhiệm vụ của Xi là rèn giũa một bản sắc Trung Hoa
duy nhất khôi phục quốc gia dân tộc đa số người Hán đi đến thời kỳ hoàng kim,
trên cơ sở thề trung thành với đảng cộng sản của Tập. Giáo sư Steve Tsang, giám
đốc Viện SOAS Trung Hoa tại Đại học London cho biết,
“Về cơ bản, ông Tập Cận Bình là một người theo chủ
nghĩa Hán sô-vanh với một ‘sứ mệnh lịch sử’ là làm cho Trung Hoa, Hán Trung
Hoa, vĩ đại một lần nữa.”
Steve Tsang
Và ông ấy sẵn sàng đi vạn dặm để làm điều đó. Theo
Liên Hiệp Quốc, tại tỉnh Tân Cương yên tĩnh của Trung Hoa, một chiến dịch bắt
giam tập thể có hệ thống đã biến khu vực này thành một vùng đất bụi bặm có nhiều
trại tù, đang có hơn 1 triệu người Hồi giáo Uighur và các dân tộc thiểu số
khác đang bị bắt giam ngoài vòng tư pháp. Chiến dịch ban đâu nhằm chống lại Hồi
giáo cực đoan trong khu vực đã biến thành một dự án vĩ đại về nhồi nhét ý thức
hệ.
Trên các con đường mà những đoàn lữ hành trên Con đường
Tơ lụa từng đi, một bộ máy giám sát tinh vi sẽ che phủ môt dân số rộng hơn
trong một may thu hình tầm rộng do thông minh nhân tạo điều khiển; ở đó tấ cả mọi
hành động đều bị theo dõi, ghi lại và đánh giá bằng thuật toán.
Những người phạm lỗi mà nó bắt được sẽ bị gửi đi học
về những lỗi lầm của họ. Nurlan Kokeubai, 56 tuổi, không biết được những lời tố
cáo ông. Nhưng từ tháng 8 năm 2017 đến tháng 4 năm 2018, ông bị giam trong một
trại cải tạo gần thành phố Ili, thuộc tỉnh Tân Cương. Trong bốn giờ mỗi sáng,
Kokeubai nói rằng ông ta và các bạn tù bị buộc phải xem các video về sinh hoạt
của Xi với các chức sắc và giám sát các cuộc tập trận quân sự. Họ cũng được lệnh
ghi nhớ “tư tưởng chính trị” của Xi và các tài liệu từ Hội nghị ĐCSTH lần thứ
19, khi Xi xóa bỏ giới hạn nhiệm kỳ chủ tịch để cho phép mình cai trị suốt đời.
Kokeubai nói với TIME ở Almaty, Kazakhstan,
“Những người chống cự đã bị đánh bằng gậy hoặc bị
trói vào ghế sắt để thẩm vấn. Họ không tra hỏi kiến thức hoặc lòng trung thành của chúng tôi. Họ chỉ nhồi
nhét chúng tôi bằng những lời lẽ tuyên truyền.”
Nurlan Kokeubai
Sau đó Kokeubai đã bỏ trốn.
Tổng thống Trump hoàn toàn im lặng về những trại
tù cải tạo ở Tân Cương khi ông đàm phán một thỏa thuận tạm thời trong cuộc chiến
thương mại. Nhưng khi coronavirus bùng phát, chính phủ của Trump đã không còn
kiềm chế nữa.
Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross trả lời phỏng vấn
trên TV hôm 30 tháng 1 đã nói,
“Tôi không muốn khoe khoang chiến thắng đối với một
căn bệnh rất đáng tiếc, rất ác tính. Thực tế, việc đó khiến các doanh nghiệp cần
coi lại… Tôi nghĩ rằng nó
sẽ giúp thúc đẩy việc đưa việc làm trở lại Bắc Mỹ.”
Wilbur Ross
Bốn mươi năm sau khi Bắc Kinh và Washington bình thường
hóa quan hệ, hai nước đang nhanh chóng quay đi hướng khác. Dưới thời Trump, Hoa
Kỳ đã gỡ những công ty của Mỹ và, đúng thế, cả chuỗi cung ứng từ Trung
Hoa, bằng thuế, thuế nhập cảng và những kiềm chế đầu tư khắc nghiệt. Giới đầu
tư phương Tây cũng bị những rào cản về ý thức hệ cản trở và phải đi tìm thị trường
ở nơi khác, khi thị trường Trung Hoa hiện đang tinh vi, bão hòa và khó khai
thác.
Washington đã cấm Huawei, công ty sản xuất thiết bị
viễn thông lớn nhất thế giới, cài đặt vào cơ sở hạ tầng quan trọng của Mỹ và
kêu gọi các đồng minh làm điều tương tự. Tại các trường đại học Hoa Kỳ, giới
làm nghiên cứu Trung Hoa đã bị thanh trừng khỏi giới hàn lâm, cảnh giác đối với
hoạt động gián điệp, lấn cả vào sự Bài Hoa của chủ nghĩa McCarthy. Những lạc
quan tô màu cho chính quyền của George W. Bush và Obama phần lớn đã bốc hơi.
Khách du lịch vào sảnh
đến tại sân bay ở thành phố New York vào đầu tháng Hai. Nguồn:
Thomas Prior for TIME
Nhưng sẽ sai lầm khi bỏ qua tác động riêng của Xi,
trong tiến trình này. Tsang nói,
“[Năm ngoái] là một bước ngoặt trong sự thay đổi cấu
trúc về cách Hoa Kỳ nhìn nhận mối quan hệ với Trung Hoa. Tuy nhiên, việc tách rời
đã được bắt đầu không phải do Donald Trump. Từ đầu, chính Cận Bình Ban đã chuẩn
bị.”
Steve Tsang
Mọi chính sách kinh tế đặc trưng của Xi, đều tìm
cách làm giảm sự phụ thuộc của Trung Hoa vào Hoa Kỳ và phát triển đế chế của
riêng mình. Sáng kiến Một Vành đai Một Con đường trị giá 1 nghìn tỷ
USD của Tập nối liền khắp Âu Á và Châu Phi. Cuộc vận động
“Made in China 2025” trên mạng nhằm mục đích đẩy Trung Hoa đi đầu trong
các ngành kỹ thuật chiến lược hiện Thung lũng Silicon đang thống trị, như chất
bán dẫn, hàng không vũ trụ, AI và robot. Chính phủ Trung Hoa thậm chí đã ra lệnh
cho tất cả các cơ quan nhà nước loại bỏ các thiết bị máy tính do nước ngoài sản
xuất trong vòng ba năm.
Xi không đứng một mình, mặc dù chung quanh ông là
khách hàng hơn là bạn bè. Trung Hoa hiện đang liên kết chặt chẽ với Nga hơn bất
kỳ thời điểm nào kể từ khi Mao và Nikita Khrushchev chia tay vào năm 1956. Sáng
kiến Một Vành đai Một Con đường
đang đưa các quốc gia trên khắp châu Á, châu Phi, châu Âu và Trung Đông vào quỹ
đạo của Bắc Kinh (và thường trở thành con nợ của Trung Hoa). Hoa Kỳ có thể đã
yêu cầu 61 quốc gia xa lánh Huawei, nhưng chỉ có ba nước Nhật Bản, Úc, New
Zealand đã đồng ý. Mười năm tới đây sẽ không được định hình bằng bức màn sắt mà
giữa hai khối muốn giành ảnh hưởng tại những quốc gia không thuộc khối dân chủ
tự do hoặc trong nhóm các nước độc tài chuyên chế. Và, đối với một bên,
coronavirus đang trở thành một cơ hội. Khi được hỏi liệu có nên chấm dứt
thuế nhập cảng hàng hóa của Trung Hoa vì khủng hoảng virut hay không, cố vấn
thương mại Tòa Bạch Ốc Peter Navarro đã bác bỏ đề nghi đó. Ông nói, “Hãy
nhớ tại sao chúng ta đánh thuế nhập cảng vào hàng hóa Trung Hoa.”
Đối phó với dịch bệnh đòi có nhiều hơn là khả năng
xây bệnh viện trong vài ngày; nó đòi phải có niềm tin. Và ngay từ đầu, phản ứng
công khai của Trung Hoa đối với virus đã làm người ta nghi ngại. Ngay cả các tổ
chức đa quốc gia như WHO cũng cảm thấy điều này khi coronavirus trở nên tệ hơn.
WHO đã không thể đánh giá mức độ nghiêm trọng của 2019-nCoV sau cuộc họp đầu
tiên vào ngày 22 tháng 1, rõ ràng là vì sự kháng cự từ Bắc Kinh. (WHO đề cập đến
“những quan điểm khác nhau”.) Đáng chú ý là mặc dù WHO khẳng định rằng việc cấm
du lịch đến Trung Hoa là không cần thiết, hàng chục quốc gia đã đưa ra các hạn
chế nghiêm ngặt, gồm Hoa Kỳ, Úc và Bắc Hàn. Nếu bạn tin rằng số liệu chính thức
của Trung Hoa, 2019-nCoV có tỷ lệ chết chỉ là 2% bùng phát giống như cúm thông
thường và khác xa so với 50% của Ebola hoặc 10% của SARS. Giới quan sát có thể
đặt câu hỏi, tại sao sau đó, Trung Hoa đã đặt toàn bộ những thành phố trong
tình trạng cách ly hàng chục triệu người và phải huy động quân đội?
Dưới
đây là nhược điểm của hệ thống kiểm soát từ trên xuống của Tập Cận Bình; không ai ra tay
hành động trừ khi họ nhận được lệnh của thượng cấp, và sau đó mọi người phản ứng dữ dội để làm hài
lòng nhân vật lãnh đạo. Điều này thấy rõ ở Vũ Hán, thủ phủ của tỉnh Hồ Bắc,
nơi dịch bệnh bắt đầu và phản ứng chính thức trì hoãn từ việc che đậy đến phản ứng
thái quá chỉ sau khi Xi tuyên bố có khủng hoảng. Blanchette nói,
“Toàn thể bộ máy ĐCSTH đã không thành công để giải
quyết dịch coronavirus cho đến khi Xi đưa ý kiến về vấn đề này.”
Jude Blanchette
Đáng chú ý, chính Chủ tịch Tập Cận Bình đã không xuất
hiện trước công chúng từ khi dịch bệnh bắt đầu và không ai thấy Xi ở nơi công cộng
trong tám ngày sau Tết Nguyên Đán.
Nhân viên y tế khử
trùng một khách sạn được đổi thành khu cách ly ở Vũ Hán, vào ngày 3 tháng
2. Nguồn: AFP/Getty Images. Pic
Bây giờ, trên khắp Trung Hoa, nỗi sợ hãi đang trộn lẫn
với cơn thịnh nộ mới bắt đầu. Ở Hồ Bắc, người Vũ Hán bị tẩy chay. Nhưng ở các tỉnh
khác, mọi người từ bất cứ tỉnh nào ở Hồ Bắc đều bị xa lánh. Video lưu truyền
trên mạng xã hội cho thấy quần chúng cảnh giác thu xếp để bảo vệ làng của họ.
Trong một video, một người đàn ông mặc áo khoác màu tối và đội mũ rộng vành cầm
súng lục canh giữ cây cầu. Ở một cảnh khác, một người đàn ông mặc áo khoác màu
cam ngồi trên bàn ở cổng làng, vung một thanh kiếm lớn. Tất cả đều có những bảng
hiệu gần đó với một chủ đề chung: người ngoài không được vượt qua.
Ngay cả ở Bắc Kinh, những người gác những
chung cư đang xét căn cước của tất cả những người ra vào và cấm ngay cả
những người thuê-nhà-trả-tiền nếu họ là người từ Hồ Bắc. Video cho thấy dân Hồ
Bắc xô xát với những nhân viên trạm xăng vì từ chối không tiếp họ. Đôi khi những
cuộc ẩu đả xẩy ra khi một người Hồ Bắc gắng ép mình vượt qua chướng ngại vật
trên đường.
Một ngươi viết trên micro blog Weibo :
“Đừng trách chúng tôi thô bạo nếu quý vị từ Vũ Hán
và không tự cách ly.”
Một người khác viết :
“Ông cứ bắn họ cho rồi vì họ đang giết tụi mình!”
Sự hồi sinh của ý thức hệ đằng sau “Giấc mông Trung
Hoa” của Tập Cận Bình có thể đã khiến hệ thống chính trị trở nên quyết đoán hơn
nhưng cũng dễ phạm lỗi hơn. Dưới thời Mao, cán bộ lãnh đạo địa phương cũng ngần
ngại hành động đến khi họ có những tín hiệu rõ ràng từ cấp trên. Thay vì đánh
giá các vấn đề thuần túy qua lăng kính quản trị, bộ máy quan liêu của Trung Hoa
buộc phải cân bằng cả mối quan tâm kỹ trị và chính trị. Trong khi đó, chủ nghĩa
cảnh giác xóm làng lan truyền nhanh gần như như virus.
Một số câu hỏi — liệu virut có trở thành đại dịch
(hoặc đạt đến mức độ dịch bệnh ở hai châu lục) hay không, có bao nhiêu người
lây nhiễm và bao nhiêu phải chết — vẫn bị che giấu trong bất ổn. Nhưng cuộc
khủng hoảng đã chứng minh rằng việc tập trung quyền lực chính trị dưới thời Xi
đã khiến xã hội Trung Hoa trở nên dễ vỡ. Câu hỏi bây giờ là nó sẽ chịu đựng đến
mức nào trước khi bắt đầu nứt.
Mẹ của Wu đã được hỏa táng vào buổi tối bà qua đời.
Một chiếc xe container móp méo đến lúc 9 giờ tối và đem xác bà cụ với vô số người
khác. Thay vì ghi 2019-nCoV, giấy chứng tử của bà chỉ ghi đơn giản là “viêm phổi
do virut”. Wu đã ký giấy cho phép cho hỏa táng nhưng được thông báo rằng tro cốt
của mẹ cô chỉ được giao lại cho gia đình khi cuộc khủng hoảng chấm dứt.
“Họ nói rằng hiện tại có hơn 300 người chết, nhưng
tôi nghĩ còn nhiều người nữa.”
Wu Chen
Thật đáng tiếc, mất niềm tin hóa ra, cũng lây lan.
------------------
Bài bình luận này sẽ đăng trên tạp chí TIME số ra
ngày 17 tháng 2 năm 2020.
© 2020 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ
DCVOnline.net”
Nguồn:
–With
reporting by AMY GUNIA/ HONG KONG
February 6, 2020
No comments:
Post a Comment