|
Than ôi, mới ngày nào còn to khỏe, trẻ trung,
đứng thẳng, vươn cao, tỏa bóng mát bên đường. Vậy mà nay tai họa "chủ
trương" đã biến bạn thành cây thiên cổ. Thôi đành duỗi rễ
xuôi cành mà bồng bềnh nơi chín suối, sung sướng chi mà tiếc nuối chốn Hà
Thành.
1.
Nới chút mối ấm ức
Bạn ấm ức mình bị chết oan ư? E rằng sẽ bị quy
là sai quan điểm. Trên mảnh đất dân chủ gấp vạn lần xứ tư bản, cái chết
luôn phù hợp với quy luật, đúng với chủ trương đường lối và được thực hiện
đúng quy trình, ngay cả trong trường hợp có kết luận rằng bạn đã tự tử
trong khi làm việc với chính quyền Thành phố.
Bạn than vãn mình phải chết quá trẻ ư? E rằng
sẽ bị phê là chưa thấm nhuần tư tưởng. Cụ Hồ từng dạy: "Vì lợi
ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người." Được
nhắm cho lợi ích trăm năm, mà khối người còn phải chết non lúc mới được mấy
mươi. Còn bạn, vốn chỉ được gán với lợi ích mười năm, mà các học trò
trung thành vẫn rộng lượng, hay lãng quên, để cho bạn sống yên suốt mấy
chục năm, rồi bây giờ mới ra tay đốn hạ. Như vậy thì đâu có bị thiệt thòi
hơn người? Thôi thì cứ coi mình như người lính trẻ, phải chết trận trong
chiến tranh.
Nhưng đây là một trận… khai thác gỗ phi nghĩa,
nên sự hy sinh của bạn là vô ích sao? Phi nghĩa chỉ là cách nói của bạn,
chứ bất cứ ai chủ chiến cũng đều khẳng định mình là chính nghĩa. Còn có
ích hay không thì còn tùy thuộc vào tầm nhận thức. Hãy trau dồi lý luận
chủ nghĩa… rồi hãy đánh giá. Rõ ràng, nhờ tiền bán gỗ, tiền chênh lệch cây
giống và bao khoản dư ra khác, một số quan chức sẽ giàu nhanh hơn. Theo
cách nói của cụ Râu Xồm, thì kiểu làm giàu đó cũng thuộc dạng tích lũy tư
bản nguyên thủy. Quá trình ấy càng tiến triển nhanh bao nhiêu, thì càng sớm
đến ngày nứt đố đổ vách bấy nhiêu. Lúc đó, giới tư sản đỏ có thể mãn nguyện
chùi lớp son phấn hóa trang, để công khai thừa nhận, rằng họ chẳng theo
thứ chủ nghĩa nào sất. Nhờ thế, Dân tộc ta sẽ sớm vượt qua giai đoạn kinh
tế thị trường định hướng giả dối. Vậy thì sự hy sinh của bạn nào có vô
ích?
Nhưng không được triệt tiêu bóng mát ư? Bóng mát để làm chi? Che
nắng cho đám tập trung đông người trái phép à? Thích mát, sao không hóng ở
những nơi khang trang hiện đại như Bảo tàng Hà Nội, mà lại bỏ hoang, phí phạm cả
tài sản toàn dân?
Nhưng tại sao lại trồng cây mỡ nhân danh vàng tâm ư? Ăn nhau chính
là chỗ ấy. Trước mắt là phải trồng nhầm cái đã, có thế mới chén được khoản
chênh lệch tiền giống. Cây mọc lù lù, chẳng trốn đi đâu, nên hiển nhiên sẽ
có người phát hiện và góp ý. Lúc ấy chỉ việc tiếp thu, lại được thêm tiếng
thơm là thành khẩn, cầu thị. Và nhờ vậy có cớ để mấy năm tới trồng lại từ
đầu. Không làm sai, thì lấy đâu ra thành tích sửa sai, làm gì có công đổi
mới? Cũng giống như vỉa hè, nếu lát chắc chắn ngay thì lấy cớ gì để vài
năm sau lật lên lát lại? Muốn tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc trên
đầu thiên hạ, thì luôn phải năng động sáng tạo ra đủ thứ dự án. Từ dự án
sát nhập đến dự án cao tốc, dự án sân bay… Từ dự án nhớ ơn đến dự án tôn
thờ, dự án kỷ niệm, dự án vinh danh… Từ dự án quán triệt đến dự án học tập,
dự án làm theo… Từ dự án tình nghĩa đến dự án cứu trợ… Dự án phải đè lên
dự án. Dự án phải đẻ ra dự án. Tư duy dự án đã trở thành công nghệ đắc lực
để lái dòng ngân sách, nhắm tới mục tiêu "Tất cả vì lợi ích… đầy
tớ của dân". Không chỉ "đầy tớ"được
hưởng lợi, mà dân cũng được phần "xuống nia". (Có
điều, đó là phần "lọt giần" chứ không phải "lọt
sàng".) Chỉ ở trong guồng máy, đứng trên tầm quản lý, mới mong
thấu hiểu được mức độ sáng suốt của ý tưởng dự án thay thế cây xanh và
bao dự án khác.
Cho dù khó tiêu hóa cái món đánh đồng bản thân
với chế độ để tự vệ, thì cũng nên hiểu rằng một nhà lý luận hàng đầu
không có nói vu vơ. Chắc hẳn ông ấy có đầy đủ lý lẽ, và lý lẽ đó có thể đại
khái như sau. Chẳng chấp làm gì một nhúm"biểu tình viên chuyên
nghiệp", động tí là lại phản đối phản đối, gây rối trật tự công
cộng, tiếp tay cho thế lực thù địch phá họa hình ảnh Thủ đô, khiến lãnh đạo
phải huy động lực lượng "quần chúng tự phát" phối
hợp với công an cương quyết xử lý. Còn những người khác thì sao? Họ luôn
nín lặng, như thể chẳng có gì đáng để bận tâm. Họ luôn chấp nhận, như thể
mọi thứ sản phẩm của đảng đều hợp với lòng dân. Thậm chí, đã hàng triệu lần
đài báo nói đại rằng "nhân dân đồng tình ủng hộ",
nhưng chẳng bao giờ họ cãi lại là không phải. Thế thì tại sao bây giờ lại
đột nhiên giở chứng? Nổi hứng chống tham nhũng ư? Bao vụ còn tày đình gấp
nghìn lần, gây thiệt hại hàng chục nghìn tỷ đồng, thì tuyệt đối làm
thinh, sao bỗng dưng lại kéo nhau xuống đường chỉ vì mấy chục tỷ đồng ngân sách? Vì ảnh hưởng tới khí hậu,
môi trường, gây tổn thương cho lá phổi của Hà Nội ư? Rõ là ngụy biện. Khí
hậu, môi trường không phải là chuyện cục bộ địa phương, mà luôn chịu tác
động toàn cục, bởi cả việc khai thác bô-xít ở Tây Nguyên, bởi cả việc xây
dựng nhà máy điện hạt nhân ở Ninh Thuận, bởi cả việc lấp sông ở Đồng Nai…
Lá phổi của Hà Nội không chỉ co quắp trong quần thể cây xanh trên địa bàn
Hà Nội, mà trải rộng khắp những cánh rừng bị triệt phá nơi nơi… Vậy mà có
thấy họ kêu ca, xuống đường bao giờ đâu? Nếu bình thường họ luôn quan tâm
nhắc nhở, lên tiếng phê bình phản đối mỗi khi gặp chuyện bất bình, thì
lãnh đạo Thành phố đã đề cao cảnh giác, chẳng ngu gì mà dính vào cái dự
án vặt vãnh này cho rách việc. Phải chăng, họ cố tình giả vờ làm ngơ để
lãnh đạo chủ quan, rồi lợi dụng lúc lãnh đạo sơ hở thì bất ngờ tấn công?
Như thế, nếu không phải là rắp tâm "chống chế độ, chống
chính quyền các cấp", thì là cái gì? Kiểu này, phải yêu cầu bên
Quốc hội bổ sung ngay vào Bộ luật hình sự "Tội lợi dụng sơ hở
của lãnh đạo để chống chế độ".
Bạn thấy chưa, dù mình có lập luận thế nào đi
nữa thì cũng không thể lại. Người ta thừa sức chứng minh một cách biện chứng
rằng: Phản đối là dân, nhưng có lỗi cũng là dân! Đã được đào tạo rất cơ bản,
nên người ta làm gì cũng có lý luận soi sáng. Chớ ngây ngô mà tưởng
người ta ngớ ngẩn, hành động sơ hở. Vậy mà bạn còn hy vọng rằng
Thanh tra sẽ điều tra ra thủ phạm, để trừng trị đích đáng, trả lại công bằng
cho bạn sao?
2. "Oan
có đầu" ở đâu?
Thử hỏi, ai có thể đứng ra nhân danh UBND
Thành phố để "Nghiêm túc kiểm điểm trách nhiệm…"?
(Lưu ý là "kiểm điểm"chứ không phải "tự
kiểm điểm" đâu nhé!) Đương nhiên chỉ có thể là lãnh đạo
UBND Thành phố. Tức là, Thanh tra Thành phố đã kiến nghị lãnh đạo UBND
Thành phố nghiêm túc kiểm điểm trách nhiệm của chính lãnh đạo UBND Thành
phố. Vậy Thanh
tra Thành phố Hà Nội là ai mà to gan đến thế? Theo thông tin về "Vị
trí, chức năng", được công bố trên Cổng giao dịch điện tử,
thì
"Thanh tra Thành phố Hà Nội là
cơ quan thuộc UBND Thành phố Hà Nội… chịu sự chỉ đạo,
quản lý về tổ chức, biên chế và công tác của UBND Thành phố mà trực
tiếp là Chủ tịch UBND Thành phố…"
Đứng đầu lãnh đạo UBND Thành phố không ai
khác ngoài Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Thế Thảo. Có nghĩa là,chịu
sự chỉ đạo trực tiếp của ông Nguyễn Thế Thảo, Thanh tra Thành phố kiến
nghị ông Nguyễn Thế Thảo nghiêm túc kiểm điểm trách nhiệm của chính ông
Nguyễn Thế Thảo. Nói nôm na, nếu lược bớt vai trung gian là Thanh
tra Thành phố, thì chỉ còn đọng lại vở: Ông Thế Thảo tự chỉ đạo
mình phải nghiêm túc "chém đầu" chính mình. Quả là ly kỳ
hết mực.
Thế nào gọi là "cây cũ – cây mới"?
Chỉ riêng từ "cây cũ" đã vọng ra âm thanh chém
chặt rồi. "Cây cũ" có nghĩa là "đủ
già", tức là đủ tốt để làm đồ gỗ. Nhưng nội thành Hà Nội đâu phải
là lâm trường của lãnh đạo Thủ đô? Cây hai bên đường phố được ươm trồng
qua bao thế hệ, để trang điểm và cải thiện môi sinh cho muôn thuở, chứ chẳng
phải trồng để lấy gỗ. Với chức năng ấy, cũng như con người, chỉ khi bị bệnh
quá nặng hay đã quá già thì mới đành chịu chết, chứ làm gì có chuyện "người
cũ" phải toi, "cây cũ" phải chết?
Tuổi thọ của cây có thể kéo dài hàng trăm năm, vậy mà mới mấy chục năm đã
khẳng định là cũ, là phải thay. Nói như thế mà không sợ phạm húy, mang tiếng
kích động hay sao? Dân có thể vận dụng sáng tạo lý luận Phạm Quang Nghị
mà liên hệ rằng: Chế
độ nguyên mẫu Liên
Xô thọ nhất cũng chỉ được 74 năm, vậy thì số phận của chế độ sao chép
sẽ ra sao sau 70 năm tồn tại? Đã đủ cũ để thay mới hay chưa?
Thế nào gọi là "cây xấu – cây đẹp"?
Căn cứ vào thẩm mĩ của ai để xác định "xấu – đẹp"?
Cái xấu đối với nhà cầm quyền có thể là cái đẹp đối với muôn dân. Ngược lại,
nhiều thứ được nhà cầm quyền coi là đẹp như tấm gương, đúng như chân lý,
thì dân lại thấy là xấu, là sai. Hơn nữa, cả thanh niên tốt khi rơi vào
guồng máy cầm quyền cũng dễ thành người xấu, thì lấy gì để đảm bảo rằng
cây giống đẹp lớn lên trong môi trường tham nhũng sẽ không thành cây xấu?
Cây xấu phải thay, vậy
tại sao không thay đám người xấu trong bộ máy cầm quyền?
Thế nào gọi là "cây cong – cây thẳng"?
Cong hay thẳng không hẳn là thực tại khách quan, mà còn tùy thuộc vào hệ
qui chiếu chủ quan. Khi ý đồ cong như tư cách, lòng người, thì nhìn cây
thẳng cũng thấy cong. Cây từng trải qua mưa gió thì bị chê là cong, nhưng
ai có thể đảm bảo mấy cây giống đang thẳng rồi đây sẽ chẳng bị cong, mà
dùng chúng để thay thế? Thực ra, chẳng có cây nào bên đường phố là thẳng
tuyệt đối, đơn giản vì tại những vị trí mà cây phân nhánh, luôn có ít nhất
một nhánh không thẳng hàng với đoạn trước. Cho nên, nếu muốn chọn cây thật
thẳng, thì chỉ còn nước đồng loạt trồng cau. Trên thực tế, những cây to
đã tồn tại hàng chục năm bên đường phố, thì hiển nhiên phần thân chính gần
gốc khó có thể cong đến mức cản trở giao thông, nếu không thì chúng đã bị
đốn hạ từ lâu. Còn những cành cong tít trên cao thì ảnh hưởng đến ai? Nếu
không thích cành cong thì cứ việc chặt cành, chứ tại sao lại đốn tận gốc?
Hơn nữa, cây đẹp chính ở chỗ cong, nên dân trồng cây cảnh mới phải công
phu tạo ra dáng cong, chứ nếu thẳng đuỗn cả, thì chẳng ai thèm rước.
Rõ ràng, dù ngụy biện thế nào cũng không thể lấp
liếm cái sai sờ sờ của ba loại chủ trương "Thay cây cũ - trồng
cây mới, thay cây xấu - trồng cây đẹp, thay cây cong - trồng cây thẳng".
Chính chúng đã dung túng, mở đường cho chiến dịch đốn hạ bao cây to cao,
đang sung sức và hoàn toàn khỏe khoắn, mà chứng tích hủy diệt bị phơi bầy
đầy trên internet. Vậy mà ông Nghị vẫn tần ngần phân trần:
Đúng ư? Chỉ riêng cái chủ trương thứ tư, "thay
cây sâu mọt gây nguy hiểm", có thể xem là đúng. Song công việc "thay
cây sâu mọt gây nguy hiểm" thì ai ai cũng thấy là hiển
nhiên và phải tiến hành thường xuyên từ lâu, đâu cần phải huy động trí tuệ
tầm lãnh đạo Thủ đô để đề ra "chủ trương" cho
tốn cơm, tốn gạo.
Lúc dư luận mới phát giác và lên tiếng phản đối
thì hùng hồn khẳng định là chủ trương đúng đắn. Từ khi sự thật bị phơi
bày đến mức không thể chối cãi được nữa thì chẳng thấy tăm hơi. Cách phản
ứng ấy càng khiến dư luận đặt câu hỏi về vai trò và vị trí của ông Phạm
Quang Nghị trong chiến dịch đốn hạ cây xanh. Song vẫn chưa thấy lãnh đạo
Thành ủy công khai nhận phần trách nhiệm. Khi kể công nhận cả công thời
tiết, chẳng nhẽ bây giờ chỉ hỏi tội thiên tai? Thôi thì thương người cũng
để thương thân, đành phó thác cho cánh thanh tra lành nghề lựa tay chèo
chống.
3.
Thanh tra giỏi tránh tra
Với bản Kết luận thanh tra dông dài 20 trang chẵn, Thanh tra
Thành phố Hà Nội đã rất thành công trong nghệ thuật lấy lan man thay cho
cụ thể. Tức là viết lan man đủ thứ, cả những thứ không đáng hay không nên
viết, để người đọc ù tai hoa mắt, khó nhận ra rằng mấy điều cụ thể quan
trọng nhất, đáng quan tâm nhất, lại không hề được đề cập đến. Trong khi
dư luận chỉ quan tâm đến việc hủy diệt cây xanh trong mấy tháng trước,
thì phần Kết quả thanh tra lại được mở đầu bằng mục “1.1. Quy hoạch
hệ thống cây xanh, công viên, vườn hoa và hồ nước thành phố Hà Nội đến
năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050”. Và bản Kết luận thanh tra đã nhắc tới
20 lần cụm từ "đến năm 2030" và 19 lần cụm từ "tầm
nhìn đến năm 2050". Những đoạn kể lể công lao thì ngân nga theo
kiểu "từ ngày có lãnh đạo". Nhưng đến đoạn phân
chia trách nhiệm thì lại quên hẳn phần của mấy vị đứng đầu.
Đường Nguyễn Chí Thanh mới mở, được gán cho
danh hiệu "đẹp nhất Việt Nam". Vậy mà, cây trồng
hai bên đường chưa đầy hai thập niên nay đã phải chặt đi trồng lại, với
lý do:
Nếu cho rằng việc chặt bỏ là đúng, thì ai phải
chịu trách nhiệm về việc trồng sai cả hệ thống cây qui mô như thế? Tất
nhiên, Kết luận thanh tra đã tránh xa câu hỏi quan trọng này.
Kết luận thanh tra viết nhiều về những cây được
trồng để thay thế và liệt kê chi tiết "một số cây trồng thay
thế… không đúng loại cây đã được cấp phép":
Rồi dùng 32 dòng ở hai trang 14-15 và 7 dòng ở
trang 19 cho chủ để "cây Vàng tâm hay cây Mỡ". Tường
trình về việc trồng sai chủng loại cây thay thế tất nhiên là cần thiết,
nhưng điều đó chỉ thuộc hàng thứ yếu, vì nếu trồng sai giống cây thì vẫn
còn có thể nhổ lên trồng lại. Vấn đề quan trọng hơn nhiều là những cây đã
bị chặt sai, bởi lẽ đã bị đốn hạ rồi thì không tái sinh được nữa. Cho
nên, vấn đề mà dư luận quan tâm nhất là: Tại sao lại chặt cả những
cây không đáng chặt và chúng có bị chặt oan hay không? Và số liệu
được dư luận quan tâm nhất không phải là bao nhiêu cây thay thế bị trồng
sai chủng loại, mà là: Có bao nhiêu cây khỏe đẹp đã bị chặt oan
trong chiến dịch "mượn gió bẻ măng"? Nhưng Kết
luận thanh tra lại lờ đi, tuyệt đối không đoái hoài đến ba câu hỏi: Có chặt
sai hay không? Nếu có thì bao nhiêu cây bị chặt sai? Và những ai phải chịu
trách nhiệm?
Không phải mọi người đều nhận ra sự thiếu vắng
của mấy điều quan trọng nhất, đáng viết nhất và được dư luận quan tâm nhất,
sau khi mệt nhoài đọc hết 20 trang của Kết luận thanh tra, được viết với
vẻ công phu và nghiêm túc. Tài nghệ điêu luyện của thanh tra lành nghề
chính là ở chỗ đó.
4.
Vĩnh biệt một kiếp cây
Bạn thấy đấy, lấy đâu ra cơ hội để chứng mình
rằng các bạn đã bị bức hại một cách oan uổng? Thôi, đừng cố nuôi hy vọng
mà càng khổ lâu.
Hãy tự an ủi rằng mình đã hy sinh vì sự nghiệp
cao cả. Chúng tôi sẽ mãi mãi tri ân sự hy sinh của bạn, thậm chí biết ơn
cả những kẻ đã sát hại bạn, như từng biết ơn những kẻ chủ mưu và đồng lõa
đưa giàn khoan HD-981 đến Hoàng Sa vào tháng 5 năm 2014, vì đã có công
đánh thức lòng dân. Nếu vẫn còn ấm ức, thì cứ coi như mình sớm được hóa
kiếp. Nhưng "kiếp sau xin chớ làm người", cũng chớ
dại dột tái đâm chồi trên đất Hà Nội.
"Thì cây hỡi! Đi đi, đừng tiếc nữa!
Ngại ngùng chi? Nấn ná chỉ thêm phiền!
Đi đi cây, can đảm bước chân lên
Ừ bị đốn đâu phải là tội lỗi!"
Nói là "đại ý", vì đã mạn
phép nhà thơ đổi "em" thành "cây" và
đổi "đói khổ" thành "bị đốn".
Sáu câu thơ tiếp theo cũng hợp với tâm trạng oan ức của bạn. Hãy tự đọc nốt
và suy ngẫm để thấm thía thông điệp của nhà thơ thời cách mạng!
26/05/2015
Bản
gốc được lưu trữ tại trang
Cùng tác giả:
|
No comments:
Post a Comment