Thứ tư 19 Tháng Sáu 2013
Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn Sang bắt đầu công du
Trung Quốc từ hôm nay, 19/06/2013. Chuyến thăm này diễn ra trong bối cảnh Bắc
Kinh trong thời gian gần đây không ngớt có những hành động ngày càng quyết đoán
trong việc áp đặt đòi hỏi chủ quyền của họ trên Biển Đông, bất chấp tuyên bố
chủ quyền của các nước khác trong đó có Việt Nam.
Tuy nhiên, theo nhận định của giáo sư Carl Thayer thuộc
Học viện Quốc phòng Úc (trường Đại học New South Wales), hồ sơ Biển Đông tuy
quan trọng, nhưng chỉ chiếm một vị trí thứ yếu trong các cuộc thảo luận so với
các vấn đề kinh tế. Bắc Kinh, theo ông Thayer, sẽ lợi dụng thế yếu của Việt
Nam, cần đến Trung Quốc về mặt kinh tế để gia tăng áp lực trên một trong những
nước phản đối mạnh mẽ nhất các đòi hỏi chủ quyền quá mức của Trung Quốc tại
Biển Đông.
Trả lời phỏng vấn của RFI qua thư điện tử, giáo sư Thayer trước hết xác
định rằng bất chấp các sự cố liên quan đến Biển Đông trong thời gian qua, nhân
chuyến công du Trung Quốc của chủ tịch nước Việt Nam, hai bên sẽ cố cho thấy là
tranh chấp Biển Đông không hề tác hại đến quan hệ song phương.
« Biển Đông sẽ nằm trong chương trình
nghị sự nhưng sẽ không chi phối các cuộc thảo luận... Mặc dù đã có một vài sự
cố ngoài Biển Đông được công khai hóa (trong thời gian qua), nhưng Trung Quốc
và Việt Nam đang « quản lý » tranh chấp lãnh thổ song phương.
Một nhóm làm việc cấp chính phủ vẫn tiếp
tục gặp nhau để thảo luận về các vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ. Việt Nam đã
thúc đẩy một thỏa thuận về việc « không sử dụng võ lực trước » tại Biển Đông.
Hai bên cũng đã đồng ý thiết lập một đường dây nóng quốc phòng.
Chuyến thăm của Chủ tịch Trương Tấn Sang có
nhiều mục tiêu. Thứ nhất, Việt Nam là nước đi bước đầu tiên trong một chuyến
thăm cấp cao. Điều này cho thấy thái độ tôn trọng, nếu không muốn nói là cung
kính đối với Trung Quốc. Các vấn đề kinh tế sẽ rất quan trọng vì lẽ Việt Nam bị
thâm hụt thương mại nặng nề trước Trung Quốc... và sẽ phải tìm kiếm thêm đầu tư
từ Trung Quốc.
Tóm lại, cả hai bên đều không để cho tranh
chấp Biển Đông dâng trào, ảnh hưởng đến quan hệ song phương rộng lớn hơn ».
Theo giáo sư Thayer, trong toàn cảnh như vậy, trên hồ sơ
Biển Đông, Việt Nam chỉ có thể nhắc lại những gì đã từng được hai bên đồng ý từ
trước đến nay, và tránh gây thêm rắc rối – như tuyên bố ủng hộ vụ Philippines
kiện đường lưỡi bò của Trung Quốc chẳng hạn :
« Một lần nữa, Việt Nam và Trung Quốc sẽ
ghi nhận là tranh chấp nên được giải quyết song phương (khi không liên quan đến
một bên thứ ba), tránh dùng võ lực đồng thời tuân thủ luật quốc tế trong đó có
Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển UNCLOS. Cả hai sẽ cam kết thực hiện bản
Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông DOC, và ủng hộ đàm phán về một Quy
tắc Ứng xử COC.
Việt Nam sẽ tiếp tục thể hiện sự tôn kính
Trung Quốc bằng cách không công khai ủng hộ Philippines và vụ nước này kiện
(Trung Quốc) ra trước Tòa án Trọng tài của Liên Hiệp Quốc. Việt Nam sẽ tiếp tục
giữ một thái độ kín đáo trên vấn đề Biển Đông, ngoại trừ khi phải đối phó với
những sự cố cụ thể. Trong các trường hợp đó, Việt Nam sẽ phản đối theo các kênh
chính thức ».
Chuyến công du Trung Quốc của ông Trương Tấn Sang diễn ra
vào lúc toàn khối ASEAN chuẩn bị Hội nghị Ngoại trưởng thường niên tại Brunei –
từ ngày 27/06 đến 02/07/2013 - trong đó vấn đề Biển Đông chắc chắn sẽ được đề
cập tới. Theo giáo sư Thayer, Chủ tịch nước Việt Nam có thể sẽ gặp áp lực trên
một số vấn đề :
« Trung Quốc sẽ gây mọi áp lực về mặt
ngoại giao để ngăn không cho vấn đề Biển Đông bị các cường quốc « bên ngoài »
quốc tế hóa hơn nữa. Trung Quốc sẽ nêu bật thiện chí bắt đầu đàm phán về một
Quy tắc Ứng xử, nhưng với lời đe dọa ngấm ngầm là tất cả các nước đang tranh
chấp với Trung Quốc phải tránh không được chỉ trích Trung Quốc.
Chủ tịch Trương Tấn Sang sẽ tương đối dễ
dàng trong việc tán đồng ý kiến của Trung Quốc trong bản thông cáo chung. Các
cuộc thảo luận được dự kiến về một bộ Quy tắc Ứng xử là một chuyển biến tích
cực mà mọi bên đều mong muốn ».
Trong phần trả lời phỏng vấn của hãng tin Mỹ Bloomberg
vào hôm qua, giáo sư Thayer còn nêu bật một trong những mục tiêu không được nói
ra của chủ tịch nước Việt Nam nhân chuyến công du Trung Quốc : Tìm hiểu rõ hơn
về quan hệ Mỹ - Trung sau cuộc gặp thượng đỉnh Obama hồi đầu tháng tại
California.
Dẫu sao thì Việt Nam, theo nhà nghiên cứu Úc, không thể «
nổ súng tiến lên » trên hồ sơ Biển Đông, và phải rất thận trọng trong
việc « chọn mặt trận nào » với Trung Quốc.
-----------------------------------------
No comments:
Post a Comment