Olympic Bắc Kinh, nhân quyền lép vế trước lợi nhuận
Lương Thái Sỹ -
Saigon Nhỏ
18 tháng 1, 2022
https://saigonnhonews.com/thoi-su/olympic-bac-kinh-nhan-quyen-lep-ve-truoc-loi-nhuan/
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/01/GettyImages-1237716697-1024x692.jpg
Sinh viên Indonesia
biểu tình trước Văn phòng đại sứ Trung Quốc, kêu gọi thế giới tẩy chay Thế vận
hội Bắc Kinh 2022; Jakarta, ngày 14 Tháng Một 2022 (ảnh: Dasril
Roszandi/Anadolu Agency/Getty Images)
Chính phủ Mỹ quyết định tẩy chay ngoại giao Thế vận
hội Bắc Kinh 2022 vì nhân quyền. Nhưng các công ty như Coca-Cola và Airbnb vẫn
hoạt động bình thường! Thực tế này cho thấy những người ủng hộ nhân quyền đã thất
bại trong nỗ lực kéo dài nhiều năm để áp lực các công ty Mỹ cắt giảm sự hỗ trợ
của họ cho Thế vận hội Mùa Đông Bắc Kinh sẽ khai mạc vào ngày 4 Tháng Hai tới.
Lợi nhuận tiếp tục thắng chính trị.
Bất lực trước
hơi tiền!
Cuối năm ngoái, các nhà hoạt động nhân quyền tại
nhiều quốc gia đã đứng bên ngoài Toà Bạch Ốc trong 57 giờ để thúc giục chính phủ
Mỹ tẩy chay ngoại giao Thế vận hội Bắc Kinh 2022. Vài tuần sau, họ đạt được mục
tiêu của mình. Đó là phía chính phủ.
Còn thuyết phục thế giới doanh nghiệp khó hơn
nhiều. Lý do là cử tri Mỹ nắm lá phiếu nhưng không hẳn đã chiếm tỉ trọng lớn
trong lợi nhuận của các doanh nghiệp nên tiếng nói của họ yếu hơn.
Trong hai năm ròng rã, các nhà vận động đại diện
cho người dân Hong Kong, Tây Tạng và khu vực Tân Cương của Trung Quốc đã lên án
công khai sự đàn áp của chính quyền Bắc Kinh ở các lãnh thổ này và áp lực các công
ty Mỹ và phương Tây rút lại tài trợ và huỷ hợp đồng truyền hình trực tiếp Thế vận
hội Mùa Đông 2022. Nhưng sợ ảnh hưởng đến kinh doanh và xúc phạm nền kinh tế lớn
thứ hai thế giới nên gần như 100% công ty phải giữ nguyên các hợp đồng đã ký bất
chấp việc Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ xác định Trung Quốc đang phạm tội diệt chủng đối
với cộng đồng dân tộc thiểu số Duy Ngô Nhĩ. Zumretay Arkin, quản lý nghị trình
của nhóm vận động Đại hội Uyghur Thế giới, nhận định: “Tất cả những gì các công
ty liên quan nghĩ đến là… tiền! Tôi có cảm giác như họ đang vùi đầu vào cát để
không nghe không thấy không nhìn phản ứng của dư luận cho đến khi Thế vận hội kết
thúc!”.
Hơn 200 tổ chức công dân trên toàn thế giới
cũng tham gia vào chiến dịch tẩy chay, viết thư, kiến nghị và biểu tình bên ngoài văn phòng nhiều
công ty tài trợ cho Thế vận hội Bắc Kinh để chống lại sự đàn áp của chính quyền
Trung Quốc đối với người Duy Ngô Nhĩ, người Tây Tạng và người Hong Kong nhưng
chỉ có công ty dịch vụ tài chính Allianz, của Đức là tập đoàn duy nhất đồng ý
tiếp đại diện của Đại hội Uyghur Thế giới và Kelbinur Sidik (một cựu giáo viên ở
vùng Tân Cương, người đã tố cáo các điều kiện sống bên trong các trại giam giữ
người Duy Ngô Nhĩ mà bà từng chứng kiến) tại Munich vào Tháng Mười.
Trong một cuộc phỏng vấn với tờ The Washington
Post, Sidik, hiện đang sống ở Hà Lan, cho biết năm 2017 khi bị buộc phải học tiếng
phổ thông Trung Quốc tại các trại, bà đã nhìn thấy những người bị giam giữ đeo
cùm và mặc đồng phục đánh số. Họ ngủ trên nền xi măng trong những phòng giam chật
chội và buộc phải học những bài hát yêu nước về Đảng Cộng sản Trung Quốc.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/01/GettyImages-1237532520-1024x745.jpg
Những người biểu
tình lên án Trung Quốc tại Berlin, Đức; ngày 4 Tháng Một 2022 (ảnh: Abdulhamid
Hosbas/Anadolu Agency/Getty Images)
Theo Arkin, Ban giám đốc Allianz có vẻ bị sốc
trước cung chứng của Sidik và hứa sẽ thảo luận vấn đề với Ủy ban Olympic Quốc tế
(IOC). Tuy nhiên, một phát ngôn viên của Allianz từ chối cho biết liệu công ty
có ý kiến với IOC hay không. Hiện Allianz vẫn là một trong hàng chục nhà tài trợ
Thế vận hội, với mục tiêu biện minh: “Tập trung nâng đỡ các vận động viên từ khắp
nơi trên thế giới đến các Thế vận hội ở Bắc Kinh, Paris, Milan và Los Angeles”.
Nhiều nhà tài trợ xem Trung Quốc là một trong
những thị trường lớn nhất của họ. Trung Quốc chiếm 26% doanh thu của của gã khổng
lồ bán dẫn Intel Mỹ, nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Bắc Kinh cũng sẵn sàng
trừng phạt các công ty phương Tây nào chỉ trích chính quyền hoặc thậm chí đề cập
đến các chủ đề nhạy cảm mà Trung Quốc xem là cấm kỵ.
Tháng trước, Intel đã chịu đựng sự phẫn nộ của
truyền thông quốc doanh và công dân mạng Trung Quốc khi công ty gửi thư tới các
nhà cung cấp yêu cầu họ tránh tìm nguồn cung ứng hàng hóa hoặc dịch vụ sản xuất
tại khu vực Tân Cương để tuân thủ luật mới của Mỹ cấm nhiều mặt hàng nhập khẩu
từ Tân Cương do lo ngại chính quyền Trung Quốc đang ép buộc người Duy Ngô Nhĩ
lao động cưỡng bức, khiến Intel phải lên tiếng xin lỗi.
Bao biện đến
cùng
Hiện Intel từ chối bình luận về những chỉ
trích liên quan đến việc tài trợ cho Thế vận hội Bắc Kinh dù ban lãnh đạo cấp
cao của nó đã công khai công nhận những lo ngại về nhân quyền.
Được hỏi tại phiên điều trần Quốc Hội năm
ngoái liệu có đồng ý với đánh giá của chính phủ Mỹ rằng Trung Quốc đang phạm tội
diệt chủng đối với người Duy Ngô Nhĩ hay không, cố vấn trưởng của Intel, ông
Steve Rodgers trả lời: “Tôi đã đọc báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ, đã nghiên cứu
nó và tin vào kết luận của họ”.
Nhưng nói và làm không đi đôi với nhau. Các
nhà tài trợ Olympic khác phần lớn không quan tâm đến câu hỏi từ The Post về hồ
sơ nhân quyền của Trung Quốc. Coca-Cola từ chối bình luận, dù một giám đốc điều
hành tại một phiên điều trần trước Quốc Hội vào năm ngoái đã nêu cam kết của
Coca-Cola đối với nhân quyền nói chung (tránh nêu tên Trung Quốc).
Công ty Airbnb cho biết thỏa thuận chín năm của
nó với IOC, bắt đầu vào năm 2020, không liên quan đến một Thế vận hội riêng rẽ
mà là “một quan hệ đối tác lâu dài vì quyền lợi kinh tế của các vận động viên”.
Procter & Gamble từ chối bình luận. Visa và Bridgestone cũng thế.
Thương hiệu đồng hồ Thụy Sĩ Omega đã trở thành
“máy đếm thời gian chính thức” tại các Thế vận hội kể từ năm 1932 và có chính
sách “không tham gia vào các vấn đề chính trị mà chỉ cam kết về… đồng hồ”! Một
số công ty công khai biện bạch họ đã ký các thỏa thuận nhiều năm với IOC trước
khi các thành phố đăng cai được chọn và xem việc tài trợ là “vì truyền thống thể
thao cao quý, chứ không phải vì quốc gia đăng cai”.
Theo số liệu gần đây nhất của IOC, năm 2014 và
2016, hàng chục nhà tài trợ doanh nghiệp hàng đầu đã trả cho IOC tổng cộng $1 tỷ
tài trợ cho Thế vận hội mùa Đông và mùa Hè. Các đài truyền hình trên khắp thế
giới cũng trả cho IOC một khoản tiền còn lớn hơn – tổng cộng $4.2 tỷ để được
quyền phát sóng trực tiếp các môn thi đấu.
IOC cho biết họ phân phối phần lớn doanh thu
nhận được cho hơn 200 Ủy ban Olympic Quốc gia để “hỗ trợ các chương trình thể
thao trong nước” và cho các quốc gia đăng cai Thế vận hội để “bù đắp chi phí”.
Và cuộc chiến
không cân sức tiếp tục
Khi Mỹ tẩy chay Thế vận hội Moscow 1980 (lúc
đó các vận động viên Mỹ không thể thi đấu), hãng NBC cũng hủy bỏ kế hoạch phát
sóng của mình. Lần này, tại Bắc Kinh các nhà ngoại giao Mỹ không tham dự nhưng
các vận động viên Mỹ vẫn thi đấu và NBC vẫn phát sóng.
Vào năm 2014, NBC đã ký thoả thuận trả cho IOC
$7.75 tỷ bản quyền phát sóng tất cả các Thế vận hội từ 2021 đến 2032. Khi được
hỏi liệu mạng truyền hình có kế hoạch đưa tin về vấn đề nhân quyền trong các
chương trình phát sóng Thế vận hội của mình không, một phát ngôn viên của NBC
trả lời nước đôi: “NBCUniversal có một lịch sử lâu dài về bảo vệ và thúc đẩy tự
do báo chí và phát đi những câu chuyện được công chúng quan tâm về cả Trung Quốc
lẫn Thế vận hội”.
Trong một email, IOC lập lại luận điệu quen
thuộc cũ: “Thế vận hội là sự kiện duy nhất mang cả thế giới lại gần nhau trong
cuộc cạnh tranh hòa bình. Với sự tham gia đa dạng của nhiều thành phần vào Thế
vận hội, IOC phải giữ thái độ trung lập đối với tất cả các vấn đề chính trị
toàn cầu”.
Những người chỉ trích Trung Quốc tại Quốc Hội
Mỹ đã tìm cách trừng phạt IOC và các doanh nghiệp tài trợ cho tổ chức này vì đã
ủng hộ Thế vận hội Bắc Kinh. Nhưng Procter & Gamble và các công ty khác rất
tích cực vận động hành lang chống lại những nỗ lực như thế. Nữ phát ngôn viên của
P&G từ chối bình luận về hoạt động vận động hành lang hoặc về hồ sơ nhân
quyền của Trung Quốc.
Hiện một số nhà lập pháp Mỹ đã tăng áp lực lên
các công ty khi Thế vận hội Mùa Đông đang đến gần. Trong một bức thư ngỏ gửi
các nhà tài trợ Olympic, hai chục thành viên Hạ viện chỉ trích Coca-Cola và các
công ty khác của Mỹ “đã giữ im lặng trước sự đàn áp của Trung Quốc”.
Một số nhà vận động nhân quyền tiếp tục xuống
đường để truyền tải thông điệp của họ. Họ biểu tình bên ngoài văn phòng NBC ở
New York, Washington, Boston, Los Angeles và gửi thư thúc giục kênh truyền hình
này hủy bỏ kế hoạch phát sóng. “Tại sao họ tìm cách tăng lợi nhuận và lượng người
xem trong khi bỏ qua cho một chế độ diệt chủng?” – Pema Doma, một nhà hoạt động
của nhóm “Sinh viên vì một Tây Tạng tự do”, đặt câu hỏi. NBC không phản hồi.
No comments:
Post a Comment