Nam
Nguyên, phóng viên RFA
2013-10-25
2013-10-25
Bản chất
chế độ sẽ không thay đổi
Việt Nam sẽ có một bản Hiến pháp mới về hình thức
sau khi Quốc hội biểu quyết vào ngày 28/11/2013. Tuy vậy bản chất chế độ sẽ
không có gì thay đổi và những cái mới mà nhiều người trông đợi sẽ là hoài công.
Theo tinh thần Dự thảo đang được xem xét ở Quốc hội,
Việt Nam theo đuổi kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Hiến định
vai trò chủ đạo của kinh tế Nhà nước; đất đai sở hữu toàn dân; Nhà nước có thể
thu hồi đất ngay cả với lý do phát triển kinh tế xã hội. Sẽ không có định chế
Hội đồng Hiến pháp dù số đông ý kiến mong muốn một cơ quan bảo vệ Hiến pháp, để
xử lý những vi phạm Hiến pháp có thể xảy ra.
Nhiều đại biểu đề nghị gọi là Hiến pháp 2013, thay
vì Hiến pháp 1992 sửa đổi. Những ý kiến này dựa trên quan điểm, 147 điều của
Hiến pháp hiện hành chỉ giữ 7 điều, 140 điều còn lại được soạn lại thành 113
điều mới. Bản dự thảo trình Quốc hội xem xét hiện nay, được mô tả là tiếp thu ý
kiến rộng rãi trong xã hội. Tuy vậy những điều mà nhiều người tin tưởng sẽ ít
nhiều thay đổi, như vấn đề kinh tế Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, hay thu hồi
đất vì lý do phát triển kinh tế xã hội, thì ở dự thảo này vẫn được đưa vào.
Trong cuộc phỏng vấn của Nam Nguyên, chuyên gia kinh
tế Phạm Chi Lan nguyên thành viên Ban Nghiên cứu của Thủ tướng Chính phủ nói
rằng bà lấy làm tiếc về việc Dự thảo Hiến pháp sửa đổi lại hiến định việc kinh
tế nhà nước là chủ đạo. Từ Hà Nội bà Phạm Chi Lan nhận định:
“Theo ý kiến của rất đông đảo chuyên gia thì cho là
không nên đưa kinh tế Nhà nước là chủ đạo vào Hiến pháp, bởi vì như vậy sẽ được
hiểu là doanh nghiệp Nhà nước là thành phần nòng cốt, một biểu hiện quan trọng
hàng đầu của kinh tế Nhà nước và doanh nghiệp Nhà nước vẫn được Nhà nước kỳ
vọng, vừa là lực lượng vật chất để Nhà nước thực hiện chủ trương vai trò chủ
đạo của mình vừa là công cụ để Nhà nước điều tiết nền kinh tế, ổn định thị
trường. Tức là đặt cho nó rất nhiều vai trò mà nó không thể nào đảm đương hết
được. Cũng không hợp lý khi giao cho doanh nghiệp những vai trò như vậy.”
Có thể thấy được là Hội nghị Trung ương 8 vừa qua đã
quyết định phải đưa trở lại vấn đề kinh tế Nhà nước là chủ đạo vào dự thảo Hiến
pháp. Do đó ông Nguyễn Hạnh Phúc người phát ngôn của Quốc hội mới khẳng định
trong cuộc họp báo ở Hà Nội ngày 17/10/2013: “Đương nhiên kinh tế nhà nước phải
chủ đạo, nếu không chỉ đạo thì ai lo an sinh xã hội, đương nhiên kinh tế nhà
nước phải lo rồi, phải là chủ đạo.”
Hiến pháp nước CHXHCNVN năm 1992.
Báo chí lúc đó đã trích lời TS Trần Du Lịch, đại
biểu Quốc hội nói rằng, khi đặt ai chủ đạo có nghĩa là đã phân biệt thành phần,
nếu nhà nước luôn nói là không phân biệt thành phần kinh tế thì tại sao lại
phải qui định ai là chủ đạo. Khoản 1 Điều 51 bản Dự thảo qui định: “Nền kinh tế
Việt Nam là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, với nhiều hình
thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo.”
Ông Bùi Kiến Thành, chuyên gia tài chính hiện
sống và làm việc ở Hà Nội nhận định:
“Một nền kinh tế phát triển tốt thì tất cả các thành
phần kinh tế phải có cơ hội hoạt động tốt, chứ không riêng gì thành phần kinh
tế quốc doanh chủ đạo. Thành phần kinh tế quốc doanh chủ đạo này đương ở tình
trạng rất bi đát về khả năng hoạt động đạt hiệu quả…như vậy kinh tế quốc doanh
chủ đạo là một tầm nhìn đã xưa rồi, nó có từ thời kỳ chế độ kinh tế kế hoạch
tập trung mà hiện nay chúng ta đã loại bỏ, phải đi đến chỗ giải quyết tư duy đó
cho rõ ràng.”
Chỉ
làm theo ý Đảng
Trung ương Đảng kiên trì áp đặt quan điểm đất đai sở
hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu, điều này đã được biết trước từ
lâu. Giới quan sát chính trị cho rằng, Quốc hội không có cách gì đi ngược lại ý
kiến chỉ đạo của Trung ương Đảng. Trước đây đã có rất nhiều ý kiến đóng góp cho
Quốc hội là nên hiến định đất đai đa sở hữu. Thí dụ đất công thuộc sở hữu Nhà
nước, ngoài ra công nhận đất sở hữu tư nhân, đất nông nghiệp do nông dân sở
hữu, đất tập thể, đất doanh nghiệp, hoặc đất của tôn giáo. Nhưng tất cả
những ý kiến như thế không được Quốc hội tiếp thu mà chỉ làm theo ý Đảng.
Vấn đề thu hồi đất theo Dự thảo Hiến pháp lần này,
dù được chỉnh lý nhưng vẫn dành cho Nhà nước quyền thu hồi đất một cách rộng
rãi. Khoản 3 điều 54 Dự thảo qui định: “Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá
nhân đang sử dụng trong trường hợp cần thiết do luật định vì mục đích quốc
phòng an ninh; vì lợi ích quốc gia, công cộng; phát triển kinh tế xã hội. Việc
thu hồi đất phải công khai minh bạch và được bồi thường theo qui định của pháp
luật.”
Đối với quyền thu hồi đất quá rộng rãi sẽ được hiến
định theo Dự thảo Hiến pháp, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nhận định:
“Việc Nhà nước có thể thu hồi đất vì mục tiêu quốc
phòng thì điều đó có thể hiểu được, người dân kể cả nông dân có thể chấp nhận
được. Nhưng Nhà nước muốn giữ quyền thu hồi đất vì các dự án kinh tế xã hội thì
là điều mà rất nhiều ý kiến không đồng tình kể cả ý kiến của đại biểu Quốc hội.
Bởi vì qui định như vậy quá rộng, nó sẽ gây ra tình trạng bao nhiêu người có
thể nhân danh Nhà nước để lấy lại đất của nông dân. Nếu còn để điều này thì sẽ
rất khó cho người nông dân yên tâm với đất đai lâu dài được.”
Có quan điểm tương đồng, LS Nguyễn Văn Hậu phó
Chủ tịch Hội Luật gia TP.HCM nhận định:
“Theo quan điểm cá nhân, nên hạn chế việc thu hồi
đất vì mục đích phát triển kinh tế, tốt nhất là nên bỏ hẳn điều đó…. Vì mục
đích an ninh, quốc phòng, công cộng thì mọi người đồng ý; nhưng vì mục đích
phát triển kinh tế vì lợi ích một nhóm người, một tập thể nhỏ thì phải tính
toán lại, không nên qui định điều đó.”
Báo chí lề phải do Chính phủ quản lý đã thể hiện
việc “lách để viết”, khi bày tỏ sự thất vọng của giới chuyên gia, đại biểu Quốc
hội qua tựa lớn “Hiến pháp và những khoảng lặng bên hành lang Quốc hội”. Thời
báo Kinh tế Việt Nam bản điện tử ngày 23/10 ghi nhận ý kiến Đại biểu, mà tờ báo
không nêu tên nói rằng, ông cảm thấy hụt hẫng trước bản dự thảo mới nhất, tiếp
sau biết bao vấn đề đưa ra từ dự thảo Hiến pháp lần đầu, rồi thảo luận, lấy ý
kiến, rồi tiếp thu chỉnh lý, rồi lại thảo luận tiếp thu.
Sự thất vọng được thể hiện rõ ràng hơn khi tờ báo
trích lời một vị đại biểu khác cũng không nêu tên quả quyết “sẽ không nói gì về
Hiến pháp nữa”. Theo tờ báo vị này là đại biểu chuyên trách dày kinh nghiệm qua
ba nhiệm kỳ Quốc hội, có chân trong ban biên tập và nhận thiết kế một số nội
dung tại dự thảo. Tờ báo nhắc lại tại kỳ họp thứ năm của Quốc hội, vị đại biểu
này đã nói lời xin lỗi vì tự thấy không hoàn thành nhiệm vụ. Nguyên do là thiết
kế do ông soạn thảo dù có nhuận bút nhưng không được đưa một từ nào vào Dự
thảo. Thiết kế này, làm rõ chính quyền địa phương là ai và quyền tự chủ đến
đâu, tách bạch ngân sách quốc gia, ngân sách địa phương để chấm dứt hoàn toàn
cơ chế xin-cho hiện nay. Tuy Thời báo Kinh tế Việt Nam không nêu danh, nhưng
xem lại các bài báo trên mạng thì nhân vật này này là chuyên gia kinh tế TS
Trần Du Lịch, đại biểu Quốc hội đơn vị TP.HCM.
Bản Dự thảo Hiến pháp 1992 sửa đổi từng được Trưởng
ban Biên tập Phan Trung Lý báo cáo là qua tiếp thu 26 triệu lượt ý
kiến và 28.000 cuộc hội nghị, hội thảo. Với sự hụt hẫng của chính các đại biểu
Quốc hội mong muốn cải cách thể chế kinh tế -chính trị, câu hỏi được nhiều
người đặt ra là, tại sao phải lãng phí thời gian và tiền bạc của nhân dân đến
vậy.
No comments:
Post a Comment