Kirk Spitzer
Người dịch: Trần Văn Minh
Posted by basamnews
on 14/06/2012
TOKYO – Các tranh
chấp lãnh thổ ở Biển Đông đã xong, Trung Quốc đã thắng và Hoa Kỳ không quan
tâm nữa. Nhưng điều đó không hẳn là xấu.
Trong khi những tranh cãi về việc ai làm chủ bãi đá ngầm,
đá nổi và bãi cạn ở Biển Đông có lẽ sẽ còn kéo dài, Hoa Kỳ để dành sức lực cho
trận chiến quan trọng hơn: giữ các tuyến đường biển quan trọng được tự do lưu
thông mà không bị quấy nhiễu.
Cuộc đối đầu kéo dài hàng tháng ở một bãi cạn ngoài khơi
mà cả Trung Quốc lẫn Philippines đều giành chủ quyền, tất cả đã chấm dứt vào
cuối tuần này khi chính phủ Obama báo hiệu sẽ không can thiệp. Có nghĩa là, tàu
tuần duyên Trung Quốc, kẻ đã đuổi chiến hạm Philippines ra khỏi bãi cạn
Scarborough hồi tháng 4, sẽ trụ lại đó vô thời hạn, cả những tàu đánh cá và tàu
khảo sát biển.
Đây là tin xấu cho các nước láng giềng. Trung Quốc tuyên
bố chủ quyền gần như toàn bộ biển Đông, cùng với lượng dự trữ dầu hỏa, khí đốt
khổng lồ và những tài nguyên thiên nhiên khác. Khu vực gồm quần đảo Trường Sa,
bãi cạn Scarborough, những đảo nhỏ và các vũng cạn rải rác khác mà Việt Nam,
Malaysia, Đài Loan, Indonesia và Brunei đã tuyên bố chủ quyền. Nếu Hoa Kỳ không
can thiệp vào, đứng về phía Philippines, nước mà họ ký hiệp ước phòng thủ chung
đã 60 năm, thì chắc chắn họ sẽ không làm như thế với bất cứ nước nào. Không có
sự giúp đỡ của Hoa Kỳ hoặc các nước bên ngoài, thì các nước này sẽ khó có sự
lựa chọn nào khác ngoài việc chấp nhận các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc,
và phải cắt bỏ bất cứ hợp đồng khai thác nào.
Đúng thế, điều đó có thể thúc đẩy Trung Quốc đưa ra những
đòi hỏi mới (nhiều hơn nữa sau này), nhưng mối quan ngại lớn hơn là liệu Trung
Quốc có dùng sức mạnh hải quân và không quân đang lớn mạnh để đe dọa các hoạt
động trong vùng hay không. Hơn phân nửa các chuyến vận chuyển thương mại trên
thế giới đi ngang qua Biển Đông, phần lớn là lượng dầu hỏa từ Trung Đông tới
Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và Đông Nam Á. Chỉ với sự hăm dọa cản trở sự
thông thương đó cũng đủ tạo cho Trung Quốc lợi thế đáng kể trong bất cứ cuộc
tranh cãi nào.
Theo ông Donald Weatherbee, giảng sư tại Viện Nghiên cứu
Quốc tế Walker, thuộc Đại học South Carolina: “Hoa Kỳ sẽ không gửi Đệ Thất
Hạm đội đến để giải quyết các vấn đề về thủy sản hay san hô ở Biển Đông, bởi vì
đó không phải là lợi ích cốt lõi của Hoa Kỳ. Lợi ích cốt lõi quốc gia của Hoa
Kỳ là tự do hàng hải. (Cho tới nay), Trung Quốc đã không làm gì chứng tỏ họ sẽ
cố gắng đóng các tuyến đường biển qua lại của các tàu Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn
Quốc, hoặc nước nào khác. Thời điểm mà Trung Quốc thách thức chúng ta bằng cách
đó, thì vấn đề không còn là lợi ích quốc gia của Philippines hay Indonesia, mà
là vấn đề lợi ích quốc gia của Hoa Kỳ”.
Nhưng trong lúc Tổng thống Obama không giữ vai trò trọng
tài trong các tuyên bố chủ quyền (khuyến cáo việc giải quyết trong hòa bình,
bằng con đường ngoại giao – chỉ đáng làm như thế), bi kịch ở bãi cạn
Scarborough cho thấy, các tranh chấp như thế không có nghĩa là Trung Quốc không
phải trả giá. Sau cuộc họp với ông Benigno Aquino III, Tổng thống Philippines,
tại Hoa Thịnh Đốn hôm thứ Sáu, Tổng thống Obama đã nói, Hoa Kỳ sẽ tăng cường
lực lượng hải quân trong khu vực và sẽ giúp các đồng minh như Philippines làm
như thế (tăng cường sức mạnh hải quân).
Tới nay, Hoa Kỳ và Philippines đã đồng ý mở cửa căn cứ
không quân Clark Air Base trước kia và căn cứ hải quân ở Vịnh Subic để luân
chuyển binh lính Mỹ, [các tàu hải quân] thăm viếng các hải cảng và các cuộc tập
trận; [Hoa Kỳ] hiến tặng 2 tàu tuần duyên quá nhiệm nữa cho hải quân
Philippines; và gửi các dụng cụ ra-đa và giám sát biển để canh chừng “bọn lạ”.
Mặc dù căn cứ Clark và Subic bị đóng cửa vào đầu thập niên 90, Hoa Kỳ vẫn giữ
khoảng 600 lính thuộc Lực lượng Đặc biệt tại một căn cứ quân sự Philippines, ở
phía nam đất nước này trong gần một thập niên.
Tất cả là một phần của việc “tái cân bằng” lực lượng quân
sự Hoa Kỳ trong khu vực. Thủy quân lục chiến di chuyển tới Úc. Hoa Kỳ và Nhật
Bản đang có kế hoạch xây dựng các căn cứ huấn luyện chung trên quần đảo
Marianas. Các chiến hạm duyên hải mới tinh sẽ dùng cho căn cứ ở Singapore. Hoa
Kỳ nhấn mạnh rằng, điều này không liên quan tới Trung Quốc, nhưng dĩ nhiên là
hoàn toàn có liên quan.
Theo ông Jeffrey Hornung, phó giảng sư tại Viện Nghiên
cứu An ninh, thuộc Trung tâm Á Châu-Thái Bình Dương ở Honolulu: “Trung Quốc
xem việc này là một thí dụ của chính sách bao vây, bất kể Hoa Kỳ gọi đó là gì”.
Trong khi đó, Trung Quốc chẳng có bạn bè nào liên quan
đến việc giải quyết tranh chấp tại Scarborough. Ngoài việc đưa tàu tuần có vũ
trang và máy bay giám sát tới khu vực, Trung Quốc đã kêu gọi hủy bỏ hàng ngàn chuyến
viếng thăm của du khách Trung Quốc tới Philippines, ngăn chặn các lô hàng nhập
khẩu chuối từ Philippines, trị giá hàng chục triệu đô, và ngay cả hủy bỏ chuyến
viếng thăm được nhiều người mong đợi của đội bóng rổ quốc gia Trung Quốc
(Philippines nghèo nhưng mê bóng rổ, khó có thể biết được cách đáp trả nào mạnh
bạo hơn).
Cuộc tranh chấp chắc chắn gia tăng sức mạnh cho phe diều
hâu ở Nhật, nước này cũng có vấn đề với Trung Quốc trong vùng lãnh hải của họ.
Trung Quốc đã lớn tiếng tuyên bố chủ quyền trên quần đảo Senkaku, mà họ gọi là
đảo Điếu Ngư, kể từ khi một tàu đánh cá Trung Quốc bị bắt giữ gần quần đảo này
sau khi va chạm với một tàu tuần duyên của Nhật vào năm 2010. Nhật Bản đã thả
tàu và thủy thủ đoàn sau khi Trung Quốc đáp trả bằng cách không bán đất hiếm
[cho Nhật], hủy bỏ các chuyến du lịch tới Nhật và bắt giữ một số thương gia
Nhật với cáo buộc gián điệp. (sau này Nhật Bản chấp thuận giao cho Philippines
10 tàu tuần tra, nhưng [Nhật] nói rằng không liên quan tới chuyện tranh chấp
với Trung Quốc)
Về phần mình, Trung Quốc đã giảm bớt tranh cãi với Nhật
Bản trong những tháng gần đây và hứa sẽ không can thiệp vào quyền tự do hàng
hải của bất cứ nước nào trong khu vực Biển Đông. Và có vẻ ngu xuẩn nếu [Trung
Quốc] cố làm điều này. Với tỷ lệ chi tiêu quốc phòng hai con số [so với tổng
sản lượng quốc gia], Trung Quốc vẫn còn nhiều năm mới có thể thách thức được
sức mạnh quân sự Hoa Kỳ và Trung Quốc biết rõ điều đó. Trung Quốc cũng chẳng
được lợi gì; kinh tế Trung Quốc hoàn toàn lệ thuộc vào mậu dịch giao thương
đường biển và cắt đứt bất cứ đường hàng hải nào cũng có nghĩa là tự cắt đứt
chính mình.
Vì thế, Hoa Kỳ đang nói với Trung Quốc rằng họ có thể vét
hết thủy sản và dầu khí trên biển mà họ muốn – nhưng chớ có ý định phong tỏa
tàu bè ở đó.
Nguồn: Time
Bản tiếng Việt © Ba Sàm 2012
Bản tiếng Việt © Trần Văn Minh
31 phản hồi cho “Hoa Kỳ tạm bỏ qua tranh chấp Biển Đông”
No comments:
Post a Comment