Vũ Quí Hạo Nhiên
May 13, 2012
Sorry mọi người là vì khá bận nên để lâu mới quay lại.
Chi tiết về nữ sĩ Hồ Điệp là như vầy:
TS Nguyễn Quốc Quân, người đảng viên Việt Tân bị
cộng sản bắt, chính là con trai của nữ sĩ Hồ Điệp. Chi tiết tớ đọc thấy được
trên trang Facebook của Lạc Việt, và sau đó thấy nhiều trang
mạng khác cũng nói vậy.
Cũng qua google, mới tìm ra truyện chép lại trong entry
vừa rồi.
Hỏi thêm chị Ngô Mai Hương, vợ TS Quân, chị Hương
xác nhận là những chi tiết trong truyện này là về TS Quân. Tức là tác giả nhớ
lộn thầy “Quân” ra thầy “Huân.” Chả là hai chữ “Quân” và “Huân” phát âm theo
giọng Nam thì giống nhau.
Cũng trên Facebook thì Luật sư Lê Quốc Quân, một
người cũng từng bị bắt vì tội “dân chủ,” tiết lộ là TS Quân đã có lần cùng
thanh niên Hà Nội đi biểu tình đòi chủ quyền Trường Sa Hoàng Sa. (Bấm : http://farm9.staticflickr.com/8009/7192540748_9630df37e2_n.jpg)
*
*
Vũ Quí Hạo Nhiên
May 1, 2012
Đàn Thu, Tay Ngọc - thơ Đinh
Hùng, nhạc Thục
Vũ – Thái
Thanh hát, Hồ
Điệp ngâm. Chương trình Tao Đàn ngày xưa hay có những quả
thi nhạc giao duyên như vầy.
Hôm qua loanh quanh trên Facebook, bỗng khám phá ra một
chi tiết thú vị về cố nữ sĩ Hồ Điệp của đài phát thanh Sài Gòn năm xưa.
Hồi đó, chương trình Tao Đàn là loại chương
trình nghệ thuật “high brow,” trí thức, văn chương.
Thơ miền Nam vượt lên hẳn những gì có sẵn trước 1954, với
những Nguyên Sa, Đinh Hùng, Du Tử Lê, Thanh Tâm Tuyền,
và ảnh hưởng tới nhạc Trịnh Công Sơn, Lê Uyên Phương, một phần
cũng nhờ có “đầu ra” là những chương trình “high brow” như vậy.
Nữ sĩ Hồ Điệp là một trong những giọng ngâm thơ nòng cốt
của chương trình Tao Đàn. Băng ngâm thơ của bà được bán ra thị trường, và lại
ăn khách – một thực trạng khác hẳn với cách tiếp nhận thơ của thế kỷ 21 ngày
nay.
Sau khi tìm thấy chi tiết về nữ sĩ Hồ Điệp trên Facebook,
loanh quanh một hồi lại thấy câu chuyện này trên vantuyen.net.
Câu chuyện mang tên “Ngôi trường có bác tới thăm”
do tác giả Tuấn Linh viết. Bấm vào đây để đọc bản gốc.
Bản dưới đây tớ có hiệu đính vài lỗi chính tả, chấm câu.
Ngoài ra, tác giả có vẻ là nhà giáo lão thành nên quen gọi theo kiểu miền Nam
là “ty giáo dục.” Tớ đổi bao nhiêu “ty” thành “sở” hết cho đúng với tên
hành chánh của thời sau 75.
Đọc trước đi, rồi mai mốt tớ nói cho biết cái chi tiết
thú vị về nữ sĩ Hồ Điệp là chi tiết gì.
Hình bìa băng thơ Hồ Điệp 8
-----------------------------
Ngôi trường có bác tới thăm
Tuấn Linh (Nguồn: vantuyen.net)
Trường phổ thông cấp ba Châu Thành tỉnh Rạch Giá,
nằm ngay trên đường nối liền huyện Châu Thành với xã Minh Lương, cách ngã ba
Rạch Sỏi khoảng 500m. Trường trực thuộc quản lý của ty giao dục tỉnh. Tất cả
mọi chuyện của trường đều do ty quyết định. Cũng chính vì vậy đám giáo viên
chúng tôi dễ thở một chút.
Trường có bốn thứ giáo viên: Giáo viên lưu dụng, giáo
viên tân tuyển, giáo viên chính quy và giáo viên chi viện. Giáo viên chi viện
do bộ cử vào từ ngoài Bắc. Đây là cấp giáo viên lãnh đạo. Trong cấp giáo viên
này có hai loại: loại hành chính có năng lực giáo dục như tốt nghiệp sư phạm,
nghiệp vụ khá, tương đối có trình độ, loại Đảng viên nắm chi bộ Đảng. Loại này
học lực thường xuất thân từ bổ túc vắn hóa có trình độ thấp, nhưng lại nắm
quyền sinh sát trong tay. Hệ thống chính quyền trong chế độ CS là hệ thống “Hai
thủ trưởng” một bên là hành chính : Hiệu trưởng, một bên là Đảng : chi bộ Đảng.
Hệ thống này chồng chéo và kiểm soát nhau. Bên hành chánh khinh thường bên Đảng
( vì bên đảng dốt). Bên đảng uy quyền cao nên thường luôn góp ý hay xen vào bên
hành chánh như kiểm thảo, báo cáo. Loại giáo viên này chuyên phụ trách về bộ
môn chính trị, hay tổ chức xây dựng đoàn, đảng.
Giáo viên lưu dụng là giáo viên cũ được dùng lại. Giáo
viên tân tuyển là giáo viên có trình độ tương đương được tuyển thẳng vào không
qua sư phạm. Giáo viên chính quy là giáo viên được đào tạo từ trường Sư phạm
sau 1975.
Ngoại trừ giáo viên chi viện, tất cả giáo viên khác
thường thân thiện với nhau, vì trong họ ít nhất có nhiều cái giống nhau, cái
giống nhau nhất là có cùng trình độ, cái giống nhau thứ nhì là cùng người miền
Nam, và quan trọng nhất là có cùng “ý thức hệ”. Tất cả mọi giáo viên dạy ở cái
vùng ven biển này đều có cùng một mục đích tối hậu “tìm đường cứu nước”.
Hôm nay tôi ngồi viết bài này để tưởng nhớ tới những
người bạn, những người đã cùng nhau chia sẽ những vui buồn trong suốt 3 năm tại
trường Trung Học Châu Thành này. Hy vọng nơi nào đó nếu có đọc được những lời
chân thành hẳn nhớ lại cái thời “có một lần vui, có vạn lần sầu”.
Huân giáo viên toán dạy
giỏi nhất tỉnh. Huân con của nữ sĩ Hồ Diệp, ngày đầu nhận nhiệm sơ, Huân
cùng mẹ mang túi xách tới trình diện tên Hiệu trưởng. Sau khi làm xong thủ tục
ban đầu tên hiệu trưởng dẫn Huân và mẹ xuống nhà giáo viên để giới thiệu với
chúng tôi. Lúc biết được bà đi cùng Huân là mẹ, tụi tôi giựt mình lúc đầu cứ
tưởng hai chị em, vì bà rất trẻ lại đẹp nữa. Khi biết mẹ Huân chính là nữ sĩ Hồ
Điệp, tụi tôi lại càng ngạc nhiên hơn. Chúng tôi biết tiếng bà trên radio lâu
rồi, không ngờ hôm nay mới biết mặt. Bà nói chuyện thật từ tốn, hấp dẫn người
nghe. Đúng là nữ sĩ, bà bàn giao Huân cho chúng tôi trước khi từ giã với một
câu hết sức khiêm nhường:
“Các cháu cho bác gửi Huân, có gì dậy bảo giùm”. Thật sự
sau đó không biết ai dậy ai. Có chuyện từ sau cái ngày bà bàn giao ấy, chúng
tôi không thấy bà xuống thăm Huân, và cũng không thấy Huân về thăm bà hay nhắc
tới bà nữa.
Băng Hồ Điệp ngâm thơ. Ngày xưa nhà tớ có đúng cuốn băng này luôn.
Huân không lớn con, gương mặt thông minh, và hơi có vẻ
ngỗ nghịch, Huân dại diện cho lớp trẻ hăng say, nhiệt huyết. Huân phụ trách môn
toán. Ngay cuối năm đó Huân được tặng danh hiệu giáo viên dạy giỏi toàn tỉnh.
Số học sinh Huân đào tạo để thi đua tại tỉnh hầu như chiếm toàn hạng nhất, nhì.
Một vài em còn được lựa gửi lên thành phố thi. Chỉ có chuyện trớ trêu, tất cả
các em học sinh giỏi đó đều là con em gia đình “Ngụy quân, ngụy Quyền”. Dầu cho
các em có giỏi mấy, tôi không thấy có em nào đậu vào đại học, chỉ vì lý lịch của
các em.
Huân rất giản dị, quần áo ăn mặc rất bụi đời. Nhìn bên
ngoài người ta không thể biết được đó là giáo viên dạy toán giỏi nhất tỉnh.
Huân nói chuyện rất có duyên. Về phía học trò thì khỏi nói, Huân thật là thần
tượng. Không riêng gì Huân mà mọi giáo viên đều giản dị, lý do không giản dị
không được, vì mỗi năm nhà nước bán cho mỗi người một mét vải quần tây, kỳ nào
phòng thương nghiệp đo thiếu thì khốn khổ coi như tiêu chuẩn quần dài biến
thành quần đùi.
Nhân cơ hội đảng phát động kế hoạch “Ba Lợi Ích: lợi
nước, lợi nhà, lợi cá nhân” ban giám hiệu trường gồm hiệu trưởng, hiệu phó, bí
thư chi bộ đảng – cả ba tên đều là chi viện – âm thầm họp bàn kế hoạch thực thi
chính sách của Đảng giao phó. Ban giám hiệu không giám phát động trong giáo
viên vì sợ phải chia phần khi có lợi tức.
Nhà trường có ba dãy lớp, mỗi dẫy có 4 phòng học, cả ba
dãy đều quay mặt ra sân trường. Từ ngoài đường nhựa chính, hai bên con đường
trải đá xanh nối tiếp cổng trường là ao sen, Sau cổng trường bên phải là văn
phòng, phòng giáo viên. Bên trái là khu để xe của học sinh.
Vào một ngày thứ Bảy đẹp trời, ba đỉnh cao trí tuệ của
Đảng ra chợ mua cây tràm, tre, lá đem về thiếp lập hai cầu cá Dồ ngay ao sen
trước trường. Sau đó ba người hùng xuất tiền mua 5000 cá Dồ giống thả xuống.
Thế là đỉnh cao trí tuệ biến hai ao sen thành hai hầm nuôi cá Dồ. vừa lợi nước,
lợi nhà, lợi cá nhân.
Sáng thứ Hai, tất cả đều ngạc nhiên với kế hoạch: “ao cá
bác Hồ” của ban giám hiệu. Bọn giáo viên chúng tôi rất lấy làm khâm phục. Vì
suốt quá trình hình thành của trường chưa một ai nghĩ ra kế hoạch loại “đỉnh
cao trí tuệ” này. Huân, Dũng, Liệu và tôi ngồi uống càphê buổi sáng tại quán
đối diện nhà trường, tức khí sinh tình mỗi thằng ứng khẩu một câu thơ. Gom lại
thanh bài thơ tứ tuyệt:
“Sừng sững trước trường cái cầu tiêu, Thằng làm cầu ấy
thật cũng liều. Ông qua, bà lại xin một tý. Lợi nước, lợi nhà, lợi tiền tiêu.”.
Không biết làm sao bài thơ đó lọt ra ngoài, học trò đứa
nào cũng thuộc. Bài thơ bay bổng tới sở giáo dục. Ban giám hiệu nhà ta bị gọi
ra tỉnh. Kết quả không như mọi người mong muốn, sở khuyên cáo nên sửa chữa nhà
cầu cho kín đáo hơn. Lý do kế hoạch của ban giám hiệu đúng với kế hoạch nhà
nước… Hết ý kiến… Riêng bộ ba tướng sỉ tượng về sửa chữa lại cho kín đáo hơn. Nhưng
không một em học trò nào dám bước chân vào. Ngoại trừ thỉnh thoảng mấy đứa chăn
trâu ăn tầm bậy, đau bụng chạy vào thăm ao bác.
Toàn huyện mở chiến dịch “văn hóa”. Công an ra đường chận
thanh niên tóc dài, quần loe. Huân vừa ra khỏi quán cà phê thì bị chận lại hỏi
giấy tờ. Một tên hỏi: “anh làm gì ở đây, bộ xuống đây tìm đường vượt biên hả?”
Huân trả lời “tôi là giáo viên” tên công an nhìn lại Huân từ đầu tới chân “giáo
viên gì mà tóc dài quần áo bê bối.” Tên công an đứng gần quay lại rồi nói lớn “thằng đó là thày giáo trường
cấp ba đó”. Nghe thấy thế tên công an thứ nhất rút ngay tông đơ, một tay
nắm đầu Huấn đưa một lèo từ trước ra sau. Sau đó hắn thả Huân ra còn phang thêm
câu: “cho bỏ thói để tóc dài.
Huân mặc cái quần jean bạc màu, phía 2 đầu gối rách lòi
cả thịt. Phía sau cũng bị rách, nhưng Huân đả vá lại bằng 2 miếng vải trắng,
mỗi lần nhìn thấy học trò cười ầm cả lớp, nhưng rồi quên dần, học trò đặt cho
Huân cái tên rất trìu mến “giám đốc TV”. Không phải Huân muốn như vậy, mà thực
sự Huân không có quần áo nào tốt hơn. Hơn 2 năm phòng thương nghiệp không bán
quần áo tiêu chuẩn. Cái quần Huân mặc theo Huân có đến 5 năm. Tiền lương không
đủ cho Huân hút thuốc thử hỏi làm sao mua quần khác. Chỉ có nước chờ đảng và
nhà nước ban ơn.
9 giờ sáng, học trò đang học, giáo viên đang dạy, bỗng
thấy 3 xe công an phóng vào trường, xe dừng lại bọn công an nhảy ra khỏi xe tủa
bao vây xung quanh trường, mọi người xôn xao, không biết có chuyện gì xẩy ra.
Sau vài phút loa phóng thanh từ văn phòng thông báo “Các đồng chí giáo viên,
các em học sinh, bình tĩnh học tập. 15 phút nữa đồng chí Lê Duẫn tới
thăm trường, đây là một hãnh diện cho trường ta, sở Giáo dục đã đề cử trưởng ta
là trường kiểu mẫu, tiên tiến trong tỉnh, nhân cơ hội đồng chí tham quan tỉnh
nhà, muốn ghe trường ta. Yêu cầu các đồng chí giữ nguyên tình trạng, giữ kỷ
luật học sinh. Đợi khi có lệnh tập trung đón tiếp..”
Xe của Bác tới, phái đoàn thật hùng hậu. Ngoài phái đoàn
trung ương, phóng viên báo chí còn có phái đoàn tỉnh và sở giáo dục. Phái đoàn
không thăm toàn trường, mà chỉ thăm lớp chuyên toán của Huân. Lớp 12 chuyên
toán của trường đã được Sở Giáo Dục tỉnh chọn làm điểm tham quan của Bác Lê
Duẫn. Khi bác tới, cả lớp đứng lên chào, phái đoàn người nhiều hơn lớp học, dến
nỗi phải đứng bên ngoài. Bác và phái đoàn trung ương bắt tay các em rất thân
mật. Sau vài câu nói giới thiệu, người phóng viên trong phái đoàn hỏi một em
học sinh gái ngồi đầu bàn: “em cho biết cảm tưởng khi bác đến thăm lớp em” “dạ
em rất lấy làm sung sướng khi được bác tới thăm ạ”. Phóng viên hỏi tiếp “thế em
biết ai là bác Lê Duẫn” “dạ em không biết ạ”. Phóng viên hỏi tiếp :” thế em
không xem truyền hình sao?” “dạ nhà em nghèo, không có truyền hình ạ.” mọi
người nín thở, bác Lê mặt chuyển mầu đỏ sang xanh. Bác nhìn xuống cuối lớp thấy
có một người đang khoanh tay, đầu đội nón. Bác giơ tay chỉ và nói: “anh kia là
ai sao lại đội nón?” Người đó trả lời rất bình tĩnh “Thưa bác cháu tên Huân là
giáo viên chuyên toán”
Có người nhắc “bỏ nón xuống” Huân giơ tay lấy nón xuống.
Mọi người đứng chết trân nhìn cái đầu trọc lóc của Huân. Học sinh thì bịt miệng
cười, ban giám hiệu mặt cắt không còn một giọt máu. Bác Lê hỏi tiếp “giáo viên
sao lại cạo trọc đầu?” “Thưa Bác hôm qua cháu ra phố bị công an chặn dùng tông
đơ xủi từ trước ra sau, nên bắt buộc cháu phải cạo trọc, lên lớp sợ học sinh
cười nên đội nón”. Bác Lê “anh lên đây”. Ai cũng hồi hộp nhìn Huân lững thững
tiến lên. Bác Lê nhìn Huấn từ đầu tới chân, nhìn một thực trạng giáo viên XHCN,
bác Lê nhìn cái quần rách đầu gối, nhìn hai miếng vá màu trắng sau mông của giáo
viên dạy toán giỏi nhất tỉnh. “Anh là giáo viên dậy toán giỏi nhất tỉnh?” ..
“Thưa bác vâng…” ” Thày giáo sao ăn mặc như vậy?” Huân bình tĩnh trả lời “Thưa
bác vậy là may mắn lắm rồi, thời chiến tranh chống Mỹ anh em không đủ ăn, không
đủ mặc, đâu có ai phàn nàn già.” Bác ngắt lời “thôi được rồi, phòng thương
nghiệp không bán quần áo cho anh sao?” Huân thưa “hai năm nay không có bán…”
Nghe tới đấy bác Lê quay người 180 độ ra thẳng xe, ra lệnh trở về tỉnh…
Huân thật sự lo sợ không biết chuyện gì sẽ xẩy ra, Ban
giám hiệu họp khẩn với Huân, trách Huân Bôi xấu chế độ…và chắc chắn không tránh
khỏi bị kỷ luật. Có chuyện lạ ngay sang hôm sau đích thân xe hàng sở thương
nghiệp tỉnh mang vải tới tận trường bán vải cho giáo viên đầy đủ tiêu chuẩn hai
năm. Còn phòng thương nghiệp huyện cơ quan trực tiếp chăm lo đời sống công nhân
viên nhà nước bị kỷ luật, nghe nói bị thuyên chuyển đi nơi khác.
Ban giám hiệu được mời về Sở họp suốt một tuần. Huân đóng
cửa kín không tiếp xúc ai, cho đến 2 hôm sau học sinh khám phá “Huân không có
trong phòng”. Huân vượt biên, hay bị thủ tiêu không ai biết. Ban giám hiệu họp
chưa về. Có người cho rằng Huân đi vượt biên cùng với gia đình học trò. nhưng
tin tức không chính xác. Từ đó tin tức về Huân không ai có nữa. Ban giám hiệu,
nhà trường học sinh, quên Huân như quên một câu chuyện khôi hài. Nhưng là câu
chuyện khôi hài có thật dưới triều Lê Duẫn.
Tôi trở về quê hương, sau 12 năm, có tới thăm trường,
không có gì thay đổi tất cả vẫn như cũ. Hai cái ao sen trước trường nở hoa thật
đẹp. Cây cầu cá dồ không còn. Tôi gặp lại anh hiệu trưởng mới. Vừa thấy tôi hắn
toét miệng cười “Thày về thăm quê hương hả?” Tôi nhìn hắn đôi chút ngỡ ngàng “Trung
hả?” “Dạ em Trung đây”.
Tôi ôm lấy Trung: “Lâu quá tưởng không bao giờ thày trò
mình gặp nhau”. Học trò đang giờ chơi thấy tôi ôm Trung ngơ ngác nhìn, tôi
buông Trung cả hai tôi nước mắt chảy từ bao giờ.
Kỷ niệm ngày về.
Tuấn Linh
No comments:
Post a Comment