Tại sao nhiều gia
đình trung lưu Trung Quốc tìm cách vượt biên sang Mỹ?
Marrian Zhou - Nikkei Asia
Tình trạng bất ổn kinh tế, nợ nần và tuyệt vọng đã buộc các gia đình phải
vượt rừng đến biên giới Mexico.
Nửa
đêm trên bãi biển Capurgana ở Colombia xa xôi, trời tối đến nỗi Wang Zhongwei
chẳng thể nhìn thấy bàn tay của chính mình đang để trước mặt. Khoảng 20 người bắt
đầu xuống một chiếc xuồng gỗ lớn trong lúc sóng vỗ vào bờ cát. Chuyến đi này sẽ
đưa cả nhóm đến Darien Gap khét tiếng nằm giữa Colombia và Panama, nơi những
người di cư sẽ đi bộ nhiều ngày liền trong rừng rậm hướng tới biên giới nước Mỹ.
Đó
là một đêm mưa vào tháng 5/2023, Wang, 32 tuổi, buộc chặt đứa con trai 14 tháng
tuổi vào ngực, trong khi vợ anh ngồi phía sau. Cô con gái 7 tuổi của họ ngồi với
ông bà. Sóng liên tục đẩy thuyền của họ lên cao vài mét trong suốt cuộc hành
trình kéo dài hai giờ. Vợ chồng Wang phải chật vật dùng áo mưa để giữ cho mặt cậu
con trai sơ sinh được khô ráo trong khi cố gắng bám chặt vào thành thuyền. Tất
cả hành khách đều ướt sũng từ đầu đến chân.
Wang
nói với Nikkei Asia bằng tiếng Quan Thoại: “Chuyến
đi kéo dài hai giờ và con trai tôi đã khóc suốt hai giờ đó. Tôi chỉ lo thằng bé
sẽ không còn thở khi nó kiệt sức đến mức không thể khóc được. Cho đến tận hôm
nay, tôi vẫn nhớ tiếng khóc của con.”
Cuối
cùng, khi Wang và gia đình đến được biên giới Mỹ-Mexico vài tuần sau đó, họ đã
bị các thành viên băng đảng Mexico chĩa súng vào người và đòi mỗi người phải trả
khoảng 800 USD thì mới được cho qua. Những người di cư phải cởi bỏ quần lót để
cho bọn côn đồ thấy rằng họ đã giao nộp tất cả tài sản có giá trị trước khi các
thành viên băng đảng dẫn họ đến cửa khẩu biên giới.
Bất
chấp cuộc hành trình đầy nguy hiểm đó, Wang nói: “Tôi không hối hận khi đi bộ đến
đây. Chẳng còn hy vọng nào cho gia đình tôi ở Trung Quốc.”
Những
người di cư thuộc nhiều quốc tịch khác nhau phải đi bộ xuyên qua vùng rừng rậm
Colombia và Mexico, liên tục chạm trán với những loài động vật và băng nhóm
nguy hiểm để đến được biên giới Mỹ. (Ảnh của Wang Zhongwei)
Số
người di cư Trung Quốc vượt qua biên giới Mỹ-Mexico đã tăng vọt vào năm 2023.
Dù rất khó để xác định con số chính xác, nhưng theo Cơ quan Hải quan và Bảo vệ
Biên giới Mỹ (CBP), hơn 37.000 công dân Trung Quốc đã bị giam giữ ở biên giới với
Mexico vào năm ngoái. Con số này lớn gấp 10 lần so với những năm trước đại dịch.
Trong
số những người đến đây, các gia đình có trẻ em là nhóm tăng đặc biệt nhanh. Dữ
liệu của CBP cho thấy các đặc vụ tuần tra biên giới của Mỹ đã bắt gặp các gia
đình di cư Trung Quốc 6.645 lần trong năm tài chính 2023 (từ tháng 10/2022 đến
tháng 9/2023) và 7.081 lần kể từ tháng 10/2023 cho đến nay. Trong năm tài chính
2022, con số này là 1.151 lần.
Hồi
tháng 4, Kurt Campbell, Thứ trưởng Ngoại giao, phát biểu tại một cuộc họp của Ủy
ban Quốc gia về quan hệ Mỹ-Trung: “Nhiều người di cư Trung Quốc đã phải chi một
số tiền khổng lồ để [đến Mỹ]… Việc này chưa nhận được đủ sự quan tâm, nhưng nó
là một điều đáng chú ý… Tôi nghĩ rằng chính phủ Trung Quốc đã biết về điều đó,
có thể hơi lo ngại về nó, nhưng tôi không nghĩ họ đã thực hiện các bước cần thiết
vào thời điểm này để hạn chế nó.”
Tuy
nhiên, Campbell cho biết lượng lớn người di cư này đang “gây lo ngại” ở Mỹ. Thật
vậy, với cuộc bầu cử sắp diễn ra vào tháng 11, an ninh biên giới và quan hệ Mỹ-Trung
đang trở thành hai trong số những vấn đề nóng nhất giữa Tổng thống Joe Biden và
đối thủ Donald Trump.
Theo
hãng tin Associated Press (AP), vào năm 2022, Trung Quốc đã tạm dừng hợp tác với
Mỹ về vấn đề di cư bất hợp pháp giữa lúc căng thẳng gia tăng, nhưng sau đó đã lặng
lẽ nối lại các chuyến bay hồi hương cho những người di cư bất hợp pháp vào mùa
xuân này. Vấn đề này có lẽ đã khiến Bắc Kinh xấu hổ và vẫn là nguồn gốc gây
căng thẳng giữa hai nước: “Trung Quốc kiên quyết phản đối việc Mỹ lấy vấn đề nhập
cư bất hợp pháp làm cái cớ để bôi nhọ Trung Quốc,” người phát ngôn của Đại sứ
quán Trung Quốc tại Washington cho biết vào ngày 14/05.
Những
người nhập cư bất hợp pháp từ Trung Quốc đang cố gắng giữ ấm khi họ bị Lực lượng
Tuần tra Biên giới Mỹ tạm giữ ở Nam California vào ngày 05/02, sau khi vượt
biên từ Mexico. (Ảnh của Masahiro Okoshi)
Các
chuyên gia cho rằng lượng công dân Trung Quốc đến Mỹ bất hợp pháp gia tăng đột
biến gần đây đã vẽ nên một bức tranh u ám về tình hình của họ ở quê nhà. Dữ liệu
do Liên Hiệp Quốc tổng hợp cho thấy trong năm 2022 và 2023, tổng số lượng di cư
hàng năm đã tăng lên hơn 300.000, tính theo dòng di cư ròng, so với mức trung
bình khoảng 190.000/năm trong vòng 10 năm tính đến năm 2019. Tỷ lệ di cư đã sụt
giảm vào năm 2020, khi đại dịch COVID xảy ra.
Victor
Shih, chuyên gia về chính sách kinh tế Trung Quốc tại Đại học California, San
Diego, nhận xét “Thật bất thường khi một quốc gia có thu nhập trung bình có tốc
độ tăng trưởng kinh tế tích cực, như trường hợp của Trung Quốc, lại có dòng người
di cư bất hợp pháp lớn. Bởi di cư theo con đường bất hợp pháp là quá rủi ro.”
Shih
nói thêm: “Vì vậy, tôi nghĩ, đối với họ, điều đó cho thấy sự tuyệt vọng lớn đến
mức nào. Thật khó để giải thích từ góc độ kinh tế thuần túy – tôi nghĩ phần lớn
nguyên nhân liên quan đến chính sách công ở Trung Quốc. Nước này vẫn có mạng lưới
an sinh xã hội nhưng ở mức cực kỳ tối thiểu. … Nếu bạn rơi vào thảm họa sức khỏe
hoặc thảm họa việc làm, thực sự có rất ít nguồn lực của chính phủ để giúp bạn.”
Hầu
hết người di cư Trung Quốc trước đây đều chọn những con đường dễ dàng hơn
– xin thị thực du lịch hoặc đăng ký vào các trường đại học Mỹ. Nhưng đối
với một nhóm nhỏ tầng lớp trung lưu Trung Quốc, vốn đang ngày càng lớn dần, những
lựa chọn này không có sẵn. Du học là chuyện rất tốn kém, và ngày càng khó để
xin thị thực vì quan hệ Mỹ-Trung liên tục xấu đi. Nhưng nhiều người sẵn sàng bất
chấp nguy cơ bị cướp, đi thuyền mạo hiểm, cảnh sát tham nhũng, lở đất và nguy
cơ tử vong trong rừng để có cơ hội sống ở Mỹ. Mỗi gia đình nhập cư đều có một
câu chuyện đau lòng của riêng mình.
Bỏ
phiếu bằng chân. Dòng di cư ra khỏi Trung Quốc tăng nhanh sau đại dịch (Di cư
ròng, tính theo số người) Nguồn: Phòng Triển vọng Dân số Thế giới của Liên Hiệp
Quốc
“Cả thế giới của tôi là một cái lồng”
Nhiều
gia đình Trung Quốc trên đường đến Nam Mỹ cũng giống như gia đình Wang; họ đã từng
sống cuộc sống thoải mái ở Trung Quốc. Nhưng sau ba năm Trung Quốc triển khai
chính sách zero-COVID và thị trường bất động sản sụp đổ, các chủ doanh nghiệp
và nhân viên công ty đang phải vật lộn để tồn tại.
Gia
đình Wang đành chọn dấn thân vào cuộc hành trình nguy hiểm xuyên Mexico khi mất
hết hy vọng về tương lai ở Trung Quốc, đặc biệt là cho con cái của họ.
Trở
lại Trung Quốc, “Anh chứng kiến những bi kịch xảy ra xung quanh mình mà tin tức
thậm chí không đề cập đến,” Wang nói với Nikkei. “Cứ nhìn vào cuộc
khủng hoảng bất động sản. Một cuộc khủng hoảng ngân hàng sẽ sớm xảy ra, liệu
ngành nào còn có thể tồn tại trong môi trường này?” Wang đang đề cập đến bong
bóng bất động sản của Trung Quốc, vốn đã đốt sạch khoản tiền tiết kiệm của nhiều
gia đình trung lưu kể từ năm 2021.
Wang
Zhongwei và gia đình ở Monterey Park, California, vào ngày 27/04. Gia đình họ
đã đi bộ đến biên giới Mỹ-Mexico xuyên qua những khu rừng rậm ở Nam Mỹ vào
tháng 5/2023 để tìm kiếm cuộc sống mới. (Ảnh của Peter Y. Pan)
Sự
bi quan là đặc biệt lớn trong nhóm các chủ doanh nghiệp nhỏ. Wang từng sở hữu một
nhà máy may mặc ở thành phố công nghiệp Ôn Châu phía nam, chuyên xuất khẩu áo
cánh của phụ nữ sang châu Âu, chủ yếu là Pháp và Ý. Trước đại dịch, anh có khoảng
30 đến 40 công nhân và kiếm được khoảng 30.000 đến 60.000 USD lợi nhuận mỗi
năm. Vợ chồng anh từng sống thoải mái, có nhà, có xe.
Đại
dịch đã buộc Wang phải đóng cửa nhà máy của mình, nhưng anh vẫn phải còng lưng
trả nợ.
Theo
báo cáo tháng 2 của Học viện Tài chính Toàn diện Trung Quốc tại Đại học Nhân
dân Trung Quốc, hơn một phần ba các doanh nghiệp nhỏ ở Trung Quốc không bền vững
về mặt tài chính, do các vấn đề như không đủ tiền mặt và thiếu khả năng vay vốn,
theo đó có thể ảnh hưởng đến việc làm của 18 triệu công nhân. Báo cáo này dựa
trên cuộc khảo sát 2.349 công ty nhỏ, chủ yếu thuộc lĩnh vực sản xuất chế tạo
và bán lẻ.
Giấc
mơ thăng tiến trong xã hội của các gia đình đang tan thành mây khói khi tỷ lệ
thất nghiệp ở thanh niên tăng cao và áp lực phải cung cấp cho trẻ em một nền
giáo dục tốt – thường phụ thuộc vào việc học thêm tốn kém – ngày càng nặng nề
hơn.
Shih
từ Đại học California, San Diego, cho biết, thăng tiến xã hội trong những năm gần
đây ở Trung Quốc đang ngày càng khó. Trong thập niên 1980 và 1990, câu chuyện về
một nông dân trở thành doanh nhân thành đạt không phải là hiếm. Nhưng giờ đây,
việc tự quyết định vận mệnh của chính mình trở nên khó khăn hơn nhiều.
Shih
nói: “Đối với các doanh nghiệp quy mô nhỏ, rất khó để thành lập và phát triển.
Hoặc họ phải trả những khoản hối lộ khổng lồ để được lòng các cơ quan nhà nước,
hoặc họ phải chịu mọi hành vi trục lợi.”
Suy
thoái kinh tế sau đại dịch của Trung Quốc đã làm tiêu tan hy vọng của nhiều người
Trung Quốc. Trong hình là một trung tâm mua sắm ở Tô Châu, phía đông tỉnh An
Huy, gần như vắng khách vào đầu tháng 5. (Ảnh của Wataru Suzuki)
Sau
khi đóng cửa nhà máy vào năm 2021, Wang trở thành tài xế trên nền tảng gọi xe của
Didi Chuxing, nơi anh gặp gỡ các tài xế khác, nhiều người trong số họ từng là
doanh nhân, “chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực xuất khẩu.” Anh vẫn có một ít tiền
tiết kiệm, nhưng gánh nặng kinh tế cứ dần nặng nề hơn.
“Tôi
có ý nghĩ tự tử mỗi ngày,” anh nói. “Tôi cảm thấy như cả thế giới của mình là một
cái lồng và không còn hy vọng. Mỗi điều nhỏ nhặt xảy ra đều góp phần vào nghịch
cảnh – nhà máy của tôi, lệnh phong tỏa do đại dịch – vô số những điều tồi tệ ập
đến khiến tôi cảm thấy vô vọng.”
Anh
trai của Wang, người đang sống ở Los Angeles, đã kể cho anh về “con đường đi bộ”
đến Mỹ. Wang liền vội lên Douyin, trang video ngắn của Trung Quốc và YouTube để
tìm hiểu cách thực hiện chuyến đi.
Video
về những người di cư Trung Quốc đã hoàn thành hành trình khiến Wang hy vọng rằng
sự chăm chỉ có thể mang lại kết quả xứng đáng cho gia đình anh ở Mỹ. Anh biết
được rằng trẻ em nhập cư có thể học trường công ở Mỹ miễn phí. Sau đó, Wang đã
bán nhà và xe hơi, gom góp tất cả tiền tiết kiệm của gia đình và lên đường.
Con
đường đầy rủi ro của người di cư Trung Quốc đến biên giới Mỹ-Mexico. Các mũi
tên là ví dụ về một hành trình và chỉ mô tả hướng đi chung, không phải tuyến đường
thực tế được sử dụng. Nguồn: Nghiên cứu của Nikkei Asia
Theo
đuổi hy vọng
Pan
Mengen, một chủ tiệm làm tóc 32 tuổi ở thị trấn Tô Châu, tỉnh An Huy, đến Mỹ
vào tháng 1/2023 cùng vợ, cô con gái 12 tuổi và cậu con trai 9 tuổi.
“Nền
kinh tế tồi tệ, không có khái niệm về dân quyền hay tự do, các con tôi sẽ chẳng
có tương lai nếu chúng lớn lên ở Trung Quốc,” Pan nói. “Tôi có thể thấy điều gì
đang chờ các con mình trong tương lai; sẽ không có cách nào để chúng vượt lên
trên tầng lớp xã hội hiện tại. Chúng tôi phải rời đi.”
Tại
Tô Châu, Pan nói rằng mình và vợ điều hành một tiệm làm tóc nổi tiếng với người
dân địa phương, kiếm được hơn một triệu nhân dân tệ (138.914 USD) mỗi năm trước
đại dịch. Gia đình anh sống một cuộc sống rất thoải mái ở thành phố hạng ba
này, nơi chi phí sinh hoạt thấp hơn nhiều so với các thành phố như Bắc Kinh và
Thượng Hải. Năm 2018, Pan bắt đầu xem xét lộ trình nhập cư bằng con đường đầu
tư, đặc biệt là đến các quốc gia như Mỹ, Canada, Australia, và New Zealand.
Nhưng đại dịch đã ập đến trong lúc gia đình anh đang chuẩn bị chuyển đi.
Pan
Mengen điều hành một tiệm làm tóc ở Tô Châu, một thị trấn ở quê hương Trung Quốc,
trước khi di cư sang Mỹ với hy vọng có triển vọng kinh tế tốt hơn. Giờ đây, anh
tình nguyện cắt tóc cho những người nhập cư ở California. (Ảnh của Peter Y.
Pan)
Tiệm
của Pan buộc phải đóng cửa và cả gia đình sống bằng tiền tiết kiệm. Anh chứng
kiến nhiều người bạn của mình phá sản hoặc buộc phải đóng cửa hàng để cắt giảm
chi phí. Dù khách hàng của Pan đã quay trở lại khi Trung Quốc mở cửa trở lại
nhưng anh vẫn tỏ ra bi quan.
Chuyến
thăm Tô Châu của Nikkei vào tháng 5 phần lớn đã xác nhận những
lời của Pan. Tại thành phố nhỏ ở tỉnh phía đông tỉnh An Huy, dấu hiệu suy thoái
kinh tế của Trung Quốc hiện rõ ở khắp mọi nơi. Những dãy nhà bê tông dang dở và
các thiết bị xây dựng đứng im lìm. Một ga tàu mới được khai trương vào cuối năm
2022, nhưng có rất ít dấu hiệu cho thấy hoạt động kinh doanh đang bùng nổ. Tại
một trung tâm mua sắm lớn, đèn đã tắt trong giờ ăn trưa ở một số khu vực không
có người thuê.
Vào
buổi tối, chợ đêm trở thành điểm thu hút chính của thành phố khi những người
bán hàng bắt đầu bày hàng dọc các phố đi bộ. “Đây là khu vực nhộn nhịp nhất của
thành phố này, nhưng cứ nhìn sau lưng tôi đi,” một người đàn ông bán ở quầy
sushi nói rằng năm nay việc kinh doanh gặp khó khăn và chỉ tay về một cửa hàng
trống. “Nơi này đóng cửa đã lâu nhưng biển hiệu vẫn treo vì chưa có người thay
thế.”
Gia
đình Pan không đủ tiền để nhập cư thông qua các chương trình đầu tư và không thể
xin được thị thực. Anh cũng đã tìm hiểu về hành trình đi bộ trên Douyin và
YouTube. Anh thừa nhận đây là một hành trình đầy rủi ro, nhưng đoạn video của một
blogger Trung Quốc đã khiến anh kinh ngạc.
“Blogger
Douyin đó là một chàng trai chỉ có một chân,” Pan nói. “Anh ấy đi bộ qua rừng
nhiệt đới bằng nạng, và tôi tự nghĩ, nếu anh ấy có thể làm được, dù rất khó
khăn, thì chúng tôi cũng có thể làm được.”
Dù
thu nhập của Pan được coi là cao ngay cả ở những thành phố như Bắc Kinh, nhưng
anh sợ cuối cùng mình sẽ mất tất cả khi chính trị ngày càng bất ổn và chi tiêu
tiêu dùng vẫn yếu ở Trung Quốc.
Việc
thiếu mạng lưới an sinh xã hội là nỗi lo lắng của nhiều người nhập cư Trung Quốc
mà Nikkei đã phỏng vấn. Cả Pan và Wang đều cho biết họ chưa từng
quen ai bị mất việc có thể nhận được trợ cấp thất nghiệp. Hầu hết bạn bè và gia
đình của họ không tin vào an sinh xã hội. Những gì họ làm ra là tất cả những gì
họ có. Wang nghĩ gia đình anh nên rời đi trong khi họ vẫn còn một số tiền để bắt
đầu lại.
Những
người bán hàng tại chợ đêm ở Tô Châu, tỉnh An Huy, Trung Quốc nói với Nikkei
Asia rằng hoạt động kinh doanh năm nay đã chậm lại. (Ảnh của Wataru Suzuki)
Shih
nói “Tổng quy mô ngân sách chính thức của Trung Quốc chỉ chiếm một phần nhỏ
trong GDP của nước này so với hầu hết các nước phát triển. Nhưng thậm chí so với
nhiều nước đang phát triển, ngân sách đó vẫn nhỏ. Với khoản tiền đó, chính phủ
Trung Quốc lại đặt ưu tiên cao hơn nhiều cho những thứ khác ngoài phúc lợi xã hội,
như an ninh quốc gia và ổn định nội bộ.”
Wang
nói rằng nếu Trung Quốc muốn người dân ở lại, họ phải cải cách triệt để hệ thống
giáo dục và phúc lợi xã hội để đáp ứng các nhu cầu cơ bản của mọi người.
“Mọi
người sống vì hy vọng, họ cần có hy vọng,” Wang nói. “Giáo dục không giải quyết
được sự bất bình đẳng, nhưng ít nhất nó có thể đưa mọi người đến một vạch xuất
phát bình đẳng hơn; nó mang lại cho mọi người niềm hy vọng.”
Dân
số Trung Quốc nhập cư vào Mỹ (Tính bằng triệu) Bao gồm những người nhập cư từ
Trung Quốc đại lục, Hong Kong, và Macao. Nguồn: Dữ liệu Điều tra Dân số mười
năm một lần của Mỹ (1980, 1990, 2000), Cục Diều tra Dân số Mỹ (2010), Khảo sát
Cộng đồng người Mỹ (2021)
Tuy
nhiên, theo Shih, chính phủ Trung Quốc có rất ít động lực để khắc phục vấn đề
này.
Ông
nói “Việc di cư ra nước ngoài là một loại đai an toàn cho chính phủ Trung Quốc.
Nếu bạn không thích những gì đang xảy ra ở Trung Quốc, hãy để những người này rời
đi, họ không còn là vấn đề đối với chính phủ Trung Quốc nữa.”
Shih
giải thích có một số “hậu quả thứ yếu,” chẳng hạn như một số người di cư bắt đầu
“hoạt động chính trị” ở nước ngoài. “Nhưng tôi không nghĩ chính phủ Trung Quốc
quan tâm quá nhiều đến điều đó,” ông nói. “Đó không phải là mối đe dọa trong nước.”
Đáng
để mạo hiểm
Không
có biện pháp kích thích hoặc trợ giúp của chính phủ, các công ty ở Trung Quốc
thời hậu đại dịch buộc phải cắt giảm chi phí để duy trì hoạt động, đồng nghĩa với
việc phải làm nhiều việc hơn nhưng lương ít hơn, thậm chí là sa thải nhân viên.
Sau cùng, chính người lao động phải gánh chịu hậu quả và một số công nhân trẻ
thà mạo hiểm vào rừng còn hơn.
Michael
Yu, 33 tuổi, và Dida Tan, 27 tuổi là một cặp vợ chồng vượt biên vào đầu tháng 4
vừa qua. Yu là thợ cơ khí được một công ty nhà nước ký hợp đồng, còn Tan làm việc
tại một công ty thủy sản ở Nam Kinh. Họ rời đi vì lương của họ bị giảm quá nhiều
trong năm qua, đến mức họ không đủ khả năng trang trải chi phí sinh hoạt hoặc
thanh toán nợ thế chấp.
Một
nhóm người, trong đó có nhiều người đến từ Trung Quốc, đi dọc bức tường biên giới
sau khi vượt biên giới từ Mexico vào Mỹ để xin tị nạn gần Jacumba, California,
vào ngày 24/10/2023. © AP
Tan
kể lại “Trước đại dịch, chúng tôi cũng phải làm thêm giờ, nhưng ở mức chấp nhận
được. Còn bây giờ, tôi phải làm thêm giờ liên tục, không có thời gian cho bản
thân, nhưng lương vẫn giảm, khoảng 70% kể từ tháng 10 năm ngoái.”
Yu
và Tan có một người bạn đã đi bộ sang Mỹ và nói với họ rằng cuộc sống ở Los
Angeles tốt hơn nhiều. Cặp đôi mong muốn tìm được công việc tốt hơn nhưng hy vọng
vun đắp cho gia đình mới là lý do chính khiến họ đến Mỹ
Cặp
đôi này đã trả tổng cộng khoảng 50.000 USD cho một “công ty nhập cư” ở Phúc Kiến
để đưa họ từ Nam Kinh đến biên giới Mỹ-Mexico. Yu và Tan trước đó đã cố gắng đến
Cairo từ Hong Kong rồi tự đến Quito một mình, nhưng họ đã bị các hãng hàng
không và nhân viên sân bay chặn lại, vì bất kỳ người Trung Quốc nào cố gắng bay
đến Quito đều bị nghi ngờ là dân nhập cư bất hợp pháp. Theo Tan, “công ty nhập
cư” của họ biết chuyến bay nào sẽ cho phép hành khách Trung Quốc, và sử dụng
thông tin này, họ có thể thực hiện chuyến đi.
Bằng
cách sử dụng các nền tảng truyền thông xã hội như Douyin, TikTok, YouTube, và
Telegram, những người di cư Trung Quốc đã tạo nên một dòng sông thông tin dọc
Nam Mỹ. Những người đi trước cập nhật cho những người đi sau về những việc nên
và không nên làm, ai đáng tin cậy và ai không. Thông tin liên hệ của xà
đầu, tức những kẻ buôn người, được chia sẻ trong các nhóm tin nhắn.
Theo
những người di cư Trung Quốc mà Nikkei Asia phỏng
vấn, một khi họ đến Mỹ, các gia đình thường ở một thời gian ngắn tại các trại tạm
giam. Nhưng có sự khác biệt đáng kể về thời gian, Yu và Tan được thả chỉ một
ngày sau khi đến Mỹ, nhưng mẹ của Wang bị giam hơn một tháng. Các gia đình, phụ
nữ, và trẻ em thường được gửi đến các khách sạn do nhà nước tài trợ ở San
Diego. Xe buýt của chính phủ chở người di cư từ trại tạm giam đến khách sạn,
nơi họ chờ đợi ở sân để ổn định chỗ ở. Những người khác, nhiều người trong số họ
là đàn ông độc thân, được đưa đến một trung tâm giao thông, nơi họ có thể bắt
xe buýt đến thành phố khác.
Những
người di cư Trung Quốc đến Mỹ từ Mexico ngồi sưởi ấm bên đống lửa trong lúc bị
chính quyền Mỹ tạm giam vào tháng 11/2023, tại Jacumba, California. ©
Getty Images
Vào
một buổi sáng thứ bảy đầy nắng của tháng 4, nhiều người Trung Quốc mới đến đã tụ
tập tại một quảng trường nhỏ ở Công viên Monterey, ngoại ô Los Angeles.
Wang,
hiện đã ổn định cuộc sống mới, đã tổ chức một sự kiện tình nguyện cho người di
cư Trung Quốc. Anh yêu cầu mọi người xếp hàng để nhận thức ăn và đồ uống được
quyên góp. Yu và Tan đến để giúp đỡ bạn mình, đồng thời cũng tận hưởng thời tiết
ấm áp, và trò chuyện với một phụ nữ Thượng Hải lớn tuổi đang xếp hàng chờ đợi.
Trong một tòa nhà văn phòng cũ ở quảng trường, Pan và một đồng nghiệp đang cắt
tóc miễn phí, trong lúc một người đàn ông và con trai ngồi trên ghế chờ và đùa
giỡn với Pan sau hành trình dài xuyên Nam Mỹ.
Nhiều
người có mặt tại đây cho biết họ đã mang đủ tiền tiết kiệm để mua một xe hơi cũ
và thuê một căn hộ nhỏ trong vài tháng để tìm kiếm việc làm. Nhiều người cho biết
con họ đã bắt đầu học trường công miễn phí như họ mong đợi. Bằng cách sử dụng mạng
lưới và tài khoản mạng xã hội của riêng mình, nhiều người trong số những người
di cư này đã tìm được việc làm, thường là trong ngành dịch vụ. Trong khi một số
người gặp khó khăn, thì những người khác lại phát triển mạnh mẽ.
Pan
đã bắt đầu làm việc tại một tiệm làm tóc thuộc sở hữu của người Trung Quốc ở
Irvine, một cộng đồng thượng lưu ở Quận Cam, phía nam Disneyland. Sau một năm
tìm kiếm khách hàng thông qua bạn bè và mạng xã hội, cùng với kinh nghiệm làm
chủ tiệm làm tóc ở Trung Quốc, Pan đã trở thành quản lý. Với thu nhập hàng
tháng hiện đã vượt quá 10.000 USD, anh cười thoải mái và nói rằng vợ anh vừa mới
sinh một cậu con trai khác.
Gia
đình đang ổn định trong lúc chờ ngày ra tòa di trú vào năm 2026.
Pan
nói, “Đây là cuộc sống mà tôi luôn mong muốn.”
------------------------
Thông
tin bổ sung từ Wataru Suzuki, hiện sống tại Tô Châu.
Nguồn: Marrian
Zhou, “Why so many
middle-class Chinese migrants take risky, illegal route to U.S.,” Nikkei Asia, 02/05/2024
No comments:
Post a Comment