THẾ GIỚI HÔM NAY : 05/10/2021 (The Economist)

 

Thế giới hôm nay: 05/10/2021

The Economist

Đỗ Đặng Nhật Huy, biên dịch

05/10/2021

http://nghiencuuquocte.org/2021/10/05/the-gioi-hom-nay-05-10-2021/

 

Volvo, hãng sản xuất ô tô Thụy Điển thuộc sở hữu của công ty ô tô Trung Quốc Geely, cho biết sẽ huy động 25 tỷ krona Thụy Điển (2,86 tỷ USD) bằng cách niêm yết ở Stockholm. Đợt niêm yết này cho thấy một sự thay đổi đáng kể đối với thương hiệu lấy an toàn làm trung tâm này. Kể từ khi Ford, một nhà sản xuất ô tô của Mỹ, bán lại hãng cho Geely khoảng một thập niên trước, Volvo đã tăng doanh số bán hàng và vươn lên dẫn trước trong lĩnh vực điện hóa. Tất cả xe mới của hãng giờ đều chạy điện hoặc hybrid.

 

Abiy Ahmed tuyên thệ nhậm chức thủ tướng Ethiopia nhiệm kỳ hai sau khi đảng của ông thắng cuộc bầu cử quốc hội hồi tháng 6 (với một số khu vực bầu cử phải hoãn bỏ phiếu cho đến tuần trước). Chính phủ của ông Abiy đã bị chỉ trích vì đàn áp một cuộc nổi dậy của người thiểu số ở vùng Tigray. Liên Hợp Quốc nói cư dân trong khu vực đang đối mặt nạn đói do chính phủ phong tỏa không thể vận chuyển hàng viện trợ.

 

Không quân Trung Quốc đã cho 50 máy bay áp sát Đài Loan, đợt xâm phạm lớn nhất vào không phận của hòn đảo này. Tổng cộng trong bốn ngày qua có khoảng 150 máy bay Trung Quốc tiến vào vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan, một chiến thuật đe dọa được Đảng Cộng sản nhiều lần sử dụng trong năm qua để nhắc nhở hòn đảo rằng Trung Quốc coi đây là một phần lãnh thổ thuộc chủ quyền của họ.

 

Giao dịch cổ phiếu của Evergrande và hãng bất động sản Hopson Development đã bị đình chỉ trên sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông khi các phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin Hopson đang xem xét nắm 51% cổ phần mảng dịch vụ bất động sản của Evergrande. Evergrande hiện đang nợ 300 tỷ USD, chủ yếu là ngắn hạn. Sự không chắc chắn về tương lai của nó đã làm dấy lên lo ngại về một cuộc khủng hoảng tài chính rộng lớn hơn.

 

Quốc hội Nhật Bản đã bầu Kishida Fumio làm thủ tướng thứ 100 của đất nước. Cuộc bỏ phiếu chỉ mang tính hình thức, khi mà ông Kishida đã được chọn vào tuần trước cho vị trí lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do cầm quyền. Ông dự kiến ​​sẽ tập trung vào sức mạnh và an ninh của nền kinh tế, phản ánh những lo lắng ngày càng tăng về Trung Quốc. Ông Kishida ngay lập tức kêu gọi tổng tuyển cử vào ngày 31 tháng 10, có lẽ để tận dụng “tuần trăng mật” hậu bầu cử của mình.

 

Chính phủ New Zealand đã từ bỏ tham vọng chiến lược của mình là chỉ dỡ bỏ phong tỏa một khi covid-19 bị loại bỏ. Trong bối cảnh số ca nhiễm biến thể Delta tiếp tục gia tăng, nước này đang áp dụng chiến lược phổ biến hơn là nới lỏng phong tỏa trước khi hết covid, bắt đầu từ tuần này. Hiện mới chỉ có 48% dân số được tiêm chủng đầy đủ; và phong tỏa sẽ chỉ được dỡ bỏ khi con số đó đạt 90%.

 

Con số trong ngày: 28%, là tỷ lệ công nhân nhập cư của Trung Quốc thiếu nhà vệ sinh riêng.

 

 

TIÊU ĐIỂM

 

Một cựu nhân viên tố cáo Facebook

Vào thứ Ba, Frances Haugen, một cựu nhân viên Facebook, người đã công bố hàng nghìn tài liệu của công ty cho Wall Street Journal trước khi nghỉ việc vào tháng 5, sẽ ra điều trần trước Thượng viện Mỹ. Lời khai của bà sẽ giúp xác nhận một loạt các tiết lộ của tờ báo này hồi tháng trước. Trong đó có một chi tiết cho thấy bằng cách ưu tiên tương tác người dùng, thuật toán của Facebook giúp khuyến khích nội dung chia rẽ và gây phẫn nộ. Một tài liệu khác ghi lại cách Instagram, cũng của Facebook, làm trầm trọng thêm chứng rối loạn hình ảnh cơ thể ở thiếu nữ tuổi teen.

 

Facebook chọn “lợi nhuận hơn an toàn”, bà Haugen nói với chương trình tin tức truyền hình “60 Minutes” hôm Chủ nhật. Facebook phủ nhận gây phân cực, và cho rằng đây là đặc tính chung của xã hội nằm ngoài tầm kiểm soát của công ty. Song nghiên cứu riêng của công ty lại cho thấy Instagram có hại hơn các nền tảng truyền thông xã hội khác về các vấn đề hình ảnh cơ thể.

 

Trong bối cảnh đó, Facebook đã tạm dừng kế hoạch ra mắt phiên bản Instagram “dành cho trẻ em.” Các nhà lập pháp sẽ đòi hỏi nhiều hơn. Mặc dù hầu hết các phiên điều trần về công nghệ rất chia rẽ về mặt đảng phái, nhưng họ đều thống nhất phải bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng.

 

Các công ty công nghệ sức khỏe phụ nữ thu hút đầu tư

Các công ty “Femtech” đang giải quyết các vấn đề sức khỏe phụ nữ vốn bị ngó lơ bởi giới nghiên cứu y tế, và qua đó đang rất thu hút nhà đầu tư. Elvie, nổi tiếng với máy hút sữa đeo được, đã huy động được 97 triệu đô la trong năm nay. Kindbody, một hãng chuyên về khả năng sinh sản, huy động được 122 triệu đô la, trong khi Flo, một ứng dụng theo dõi chu kỳ kinh nguyệt, gọi được 65 triệu đô la. Hôm thứ Hai đến lượt Jennis, thuộc sở hữu của vận động viên Olympic người Anh Jessica Ennis-Hill, công bố tài trợ mới cho một ứng dụng giúp phụ nữ tối ưu hóa chu kỳ kinh nguyệt để tập thể dục. Khi giới đầu tư mạo hiểm thường do nam thống trị dần nhận ra tầm quan trọng của lĩnh vực này, thì “femtech” đang thu về tiền mặt.

 

Nhưng có những lý do để hoài nghi về tuổi thọ của thuật ngữ này. Maven Clinic, một trung tâm y tế trực tuyến đã trở thành công ty “femtech” đầu tiên đạt mức định giá 1 tỷ đô la, bác bỏ thuật ngữ này và đang mở rộng điều trị cho cả nam giới. Tương tự là một số công ty khác. Và “công nghệ sức khỏe” chính thống, mặc dù đến muộn trong cuộc chơi, cuối cùng cũng nhìn thấy tiềm năng của thị trường chăm sóc sức khỏe phụ nữ. Dù từng nằm bên lề, “femtech” có thể sẽ sớm trở thành một phần của ngành chăm sóc sức khỏe kỹ thuật số.

 

Microsoft sắp công bố Windows 11

Windows 10, được phát hành vào năm 2015, đáng lẽ sẽ là phiên bản “cuối cùng” của hệ điều hành phổ biến của Microsoft. Các bản cập nhật sẽ ổn định, nhỏ hơn và miễn phí. Nhưng thời thế đã thay đổi. Vào thứ Ba công ty sẽ phát hành Windows 11. Phiên bản mới sẽ bao gồm một cải tiến đồ họa đáng kể, tích hợp tốt hơn phần mềm làm việc từ xa của Microsoft, và cuối cùng là khả năng chạy các ứng dụng được thiết kế cho Android, hệ điều hành được khoảng 80% điện thoại thông minh trên thế giới sử dụng.

 

Với mức giá tối thiểu dự kiến 140 đô la, nó không hề rẻ. Người dùng Windows 10 sẽ được nâng cấp miễn phí nếu PC của họ đáp ứng các thông số kỹ thuật tối thiểu. Song Microsoft lại thông báo Windows 11 yêu cầu các chip tương đối mới, khiến người dùng thất vọng.

 

Nhưng doanh số bán hàng chậm có thể không bị ảnh hưởng quá nhiều. Doanh thu 168 tỷ đô la của công ty trong năm tài chính kết thúc vào ngày 30 tháng 6 năm 2021 được chia gần như đồng đều giữa điện toán đám mây, phần mềm tập trung vào doanh nghiệp, và mảng quản lý cả Windows lẫn máy trò chơi điện tử Xbox. Windows vẫn quan trọng – nhưng không còn quan trọng như xưa.

 

Trao giải Nobel Y Sinh

Giải Nobel Y Sinh đã được trao vào hôm thứ Hai cho David Julius và Ardem Patapoutian. Các nghiên cứu của họ đã giúp giới khoa học hiểu hơn về cách con người cảm nhận nhiệt độ và xúc giác, mà nếu không có sẽ không thể tồn tại. Sau nhiều thế kỷ giải đáp những bí ẩn đó, chìa khóa hóa ra chính là ớt.

 

Tiến sĩ Julius của Đại học California đã xác định được một loại protein có thể cảm nhận nhiệt độ bằng cách cho nó tiếp xúc với capsaicin, thành phần hoạt tính trong ớt mà cơ thể phản ứng như với nhiệt. Ông và Tiến sĩ Patapoutian của Viện Nghiên cứu y sinh Scripps sau đó mỗi người độc lập phát hiện ra một loại protein có thể cảm nhận được nhiệt độ lạnh, từ đó giúp Tiến sĩ Patapoutian tìm hiểu cơ chế kích thích cơ học.

 

Song giải thưởng của họ khiến một số người ngạc nhiên. Trong một năm mà ngành miễn dịch học trở thành tâm điểm, nhiều người dự đoán danh hiệu sẽ thuộc về các nhà khoa học sản xuất vắc-xin covid-19. Có lẽ vẫn chưa đến lượt họ.