Thanh
trừng liên tục giúp Tập Cận Bình kiểm soát ngành công an
Katsuji
Nakazawa - Nikkei
Asia
Phan Nguyên, biên dịch
Kỳ nghỉ lễ kéo dài một tuần của Trung Quốc, bắt
đầu từ ngày Quốc khánh 1 tháng 10, mang lại cho người dân Trung Quốc bình thường
một khoảng thời gian thư giãn. Nhưng thời điểm này trong năm thường đi kèm những
cơn địa chấn chính trị.
Năm nay cũng không phải là ngoại lệ. Hôm 2
tháng 10, một nhân vật nặng ký có nhiều thông tin trực tiếp về cuộc đấu tranh
quyền lực lâu nay của Chủ tịch Tập Cận Bình đã đột nhiên bị thất sủng.
Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương, cơ quan chống
tham nhũng cao nhất của Đảng Cộng sản Trung Quốc, thông báo rằng cựu Bộ trưởng
Tư pháp Phó Chính Hoa (Fu
Zhenghua, trong hình) đã bị điều tra vì tình nghi “vi phạm kỷ luật
nghiêm trọng”.
http://nghiencuuquocte.org/wp-content/uploads/2021/10/Pho-Chinh-Hoa-768x432.jpg
Cựu Bộ trưởng Tư
pháp Phó Chính Hoa (Fu Zhenghua)
Ông Phó, 66 tuổi, là một đương kim ủy viên Ban
Chấp hành Trung ương đảng. Cuộc đàn áp đối với một nhân vật có ảnh hưởng, người
giám sát các cơ quan tư pháp và cảnh sát, đã gây nên một làn sóng chấn động lớn
trong chính giới Trung Quốc.
Phó đứng sau các cuộc điều tra khiến vô số người
phải ngồi sau song sắt. Bây giờ bản thân Phó cũng bị điều tra, khiến người ta
nghi ngờ về tính hợp pháp của các cuộc điều tra mà ông ta dẫn dắt trong quá khứ.
Đây là một diễn tiến quan trọng.
“Ấn tượng của tôi là ông ấy là một nhà kỹ trị, bắt đầu
với các vụ phá án thông thường và thăng tiến dần lên,” một nguồn tin trong đảng cho biết. “Nhưng đây là trường hợp
của một người biết quá nhiều chuyện. Ông ta buộc phải rời đi, một cách khá tàn
nhẫn. Bây giờ, bất cứ điều gì cũng có thể xảy ra.”
Một ví dụ về công việc của Phó là cuộc điều
tra Chu Vĩnh Khang, một cựu ủy viên Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị, cơ quan ra
quyết định hàng đầu của đảng.
Cho đến năm 2012, với tư cách là quan chức cấp
cao xếp thứ 9 của đảng, Chu đã chi phối tất cả các tổ chức tư pháp và công an của
Trung Quốc.
Nhưng đến ngày 1 tháng 10 năm 2013, Chu biết rằng
chiếc thòng lọng đã thắt lại. Ông ta đã xây dựng một mạng lưới thông tin rộng lớn
thông qua các cấp dưới cũ của mình tại các cơ quan cảnh sát, và có nhiều kênh
khác nhau cung cấp cho ông ta những thông tin tình báo nhạy cảm.
Hôm đó, Chu đang tham dự một hội nghị chuyên đề
tại Đại học Dầu khí Trung Quốc, trường cũ của ông, nằm ở ngoại ô Bắc Kinh. Ông
ta có thể đã nghĩ rằng đây là cơ hội cuối cùng để nói chuyện trước công chúng.
Vào tháng 12 năm 2013, hai tháng sau khi xuất
hiện ở Đại học Dầu khí, Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị nhận được báo cáo về manh
mối liên quan đến các vi phạm kỷ luật của Chu, và quyết định đưa Chu vào diện
điều tra toàn diện trong chiến dịch chống tham nhũng nổi tiếng của ông Tập.
Đó là cuộc đàn áp đầu tiên đối với một cựu ủy
viên Thường vụ Bộ Chính trị, phá vỡ một nguyên tắc bất thành văn của đảng.
Phó, người được cho là một điều tra viên đặc
biệt nhạy bén, đã trở thành nhân vật trung tâm của một nhóm được thành lập vào
mùa hè năm 2013 nhằm theo đuổi vụ án.
Phó là một nhân vật độc đáo. Khi còn giữ chức
sở công an Bắc Kinh, về cơ bản là cảnh sát trưởng thủ đô Trung Quốc, ông được bổ
nhiệm làm thứ trưởng Bộ Công an, cơ quan giám sát các tổ chức cảnh sát trên cả
nước.
Ông ta đã đẩy sếp cũ của mình vào góc tường,
và giờ Chu đang phải thụ án chung thân sau khi bị kết tội tham nhũng. Chiến dịch
chống tham nhũng là nguồn gốc quyền lực của ông Tập, và cuộc đàn áp thành công
của Phó đối với Chu đã góp phần củng cố quyền lực của nhà lãnh đạo này.
Các động thái của Phó có liên quan đến các động
thái của Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương, lúc đó do Vương Kỳ Sơn, một đồng
minh lâu năm của ông Tập, và hiện giữ chức phó chủ tịch nước Trung Quốc, đứng đầu.
Phó, người biết những điều tế nhị trong cuộc
tranh giành quyền lực khốc liệt cùng những bí mật liên quan, đã được ghi nhận
vì những đóng góp của mình, và sau đó đã được thăng chức.
Trong một cuộc duyệt binh ở Bắc Kinh vào tháng
9 năm 2015, Phó là quan chức cấp cao phụ trách an ninh.
Phó cũng đứng sau cuộc đàn áp chống lại hàng
trăm luật sư và nhà hoạt động nhân quyền vào tháng 7 năm 2015, được gọi là sự cố
“709” – được đặt tên theo ngày 9 tháng 7 khi sự kiện bắt đầu. Trong mắt những
người bị bắt, Phó là một quan chức tàn nhẫn, không khoan nhượng.
Bất
chấp thành tích đã được chứng minh là một quan chức cảnh sát ưu tú và cúc cung
tập tụy với Tập, tại sao Phó vẫn bị thất sủng?
Bên cạnh những cáo buộc cụ thể mà ông ta phải
đối mặt, điều sẽ trở nên rõ ràng hơn trong nay mai, điều đáng chú ý là về nền tảng
chính trị, Phó xuất thân là một “người ngoài cuộc”. Ông hoàn toàn không phải là
một thành viên phe của Tập. Trong mắt phe của Tập, Phó là một quan chức có năng
lực nhưng không phải là một nhân vật có thể hoàn toàn tin cậy.
Phó trở nên nổi tiếng trên cả nước sau khi
lãnh đạo một cuộc đột kích vào Thiên Thượng Nhân Gian, một hộp đêm sang trọng nổi
tiếng ở Bắc Kinh. Địa điểm này được sử dụng để chiêu đãi xa hoa các quan chức cấp
cao và có liên quan đến tham nhũng trong giới quyền lực chính trị.
Phó đã mở một cuộc điều tra về hộp đêm này
ngay sau khi ông trở thành giám đốc công an Bắc Kinh vào năm 2010. Những người
tiền nhiệm của ông từng do dự không muốn làm điều đó.
Cuộc đàn áp của Phó đối với Thiên Thượng Nhân
Gian diễn ra khi Hồ Cẩm Đào còn là chủ tịch Trung Quốc và Ôn Gia Bảo là thủ tướng.
Phó cũng tham gia sâu vào việc giải quyết một
vụ bê bối liên quan đến Lệnh Kế Hoạch, người từng là chánh văn phòng trung ương
đảng dưới thời cựu Chủ tịch Hồ Cẩm Đào. Lệnh hiện đang thụ án chung thân.
Vào rạng sáng ngày 18 tháng 3 năm 2012, con
trai của Lệnh đã thiệt mạng ngay lập tức khi một chiếc Ferrari mà anh ta đang
lái ở tốc độ cao bị tai nạn ở Bắc Kinh. Hai người phụ nữ ngồi trên chiếc
Ferrari được cho là đang khỏa thân hoàn toàn hoặc bán khỏa thân.
Lệnh, lúc đó đang muốn trở thành ủy viên Thường
vụ Bộ Chính trị tại đại hội toàn quốc của đảng vào cuối năm đó, đã cố gắng giật
dây để che đậy vụ tai nạn của con trai mình.
Với tư cách là giám đốc công an Bắc Kinh, Phó
đã có thông tin về cuộc điều tra đối với vụ tai nạn. Thông tin này cuối cùng đã
ảnh hưởng đến tình hình chính trị trong thời gian chuẩn bị diễn ra đại hội đảng,
nơi ông Tập được bầu làm tổng bí thư.
Cựu Chủ tịch Trung Quốc Giang Trạch Dân đã sử
dụng thông tin về con trai của Lệnh để lên án phe Hồ Cẩm Đào, nơi Lệnh là một
thành viên, và đã thành công trong việc sắp xếp lại Ủy ban Thường vụ Bộ Chính
trị vào mùa thu năm 2012, lấp đầy các vị trí lãnh đạo cao nhất bằng tay chân của
mình.
Không ai biết nhiều bí mật đằng sau những vụ
việc lớn làm rung chuyển nền chính trị Trung Quốc trong những năm gần đây bằng
Phó. Và điều này khiến ông ta trở nên nguy hiểm đối với ông Tập.
Tập luôn có sự ngờ vực sâu sắc và kéo dài đối
với các cơ quan cảnh sát. Bên cạnh Phó, ba thứ trưởng công an hiện đã bị giam
giữ kể từ sau khi nhiệm kỳ chủ tịch nước thứ hai của ông Tập bắt đầu vào năm
2018.
Hai người còn lại là Mạnh Hoành Vĩ (Meng Hongwei), người bị điều
tra vào năm 2018, và Tôn Lập Quân (Sun Lijun), người lọt vào tầm ngắm năm 2020.
Mạnh trở thành người Trung Quốc đầu tiên nắm chức giám đốc Tổ chức Cảnh sát
Hình sự Quốc tế (ICPO).
Các giám đốc công an Trùng Khánh và Thượng Hải
cũng đã bị thanh trừng. Có thể nói hàng ngũ các quan chức cấp cao ngành công an
đã hoàn toàn sụp đổ.
Những người còn sót lại là bạn bè và người
quen, những người mà ông Tập đã biết nhiều thập niên qua và có thể tin tưởng được.
Đầu tiên và quan trọng nhất trong số này là Vương Tiểu Hồng (Wang Xiaohong), hiện
là Thứ trưởng thường trực Bộ Công an.
Khi còn trẻ, ông Tập đã sống nhiều năm ở tỉnh
Phúc Kiến và quen Vương ở đó. Ông Tập sau đó giao cho Vương các chức vụ chủ chốt
ở Bắc Kinh. Hai người đã quen biết nhau hơn 30 năm.
Một nguồn tin ở Phúc Kiến mô tả Vương là “một
trong số ít những người bạn cũ mà Chủ tịch Tập có thể thực sự tin tưởng.” Vương
được coi là ứng cử viên nặng ký cho chức bộ trưởng công an tiếp theo.
Vương được truyền thông chú ý vào cuối tháng 8
năm 2020, khi ông cho in một bài liên quan đến kỷ luật chính trị thông qua một ấn
phẩm chính thức của ngành công an.
Vương đặc biệt cảnh báo rằng “những người
ngoài mặt giả vờ tuân theo nhưng âm thầm chống đối, và những người vượt rào mà
không dương cờ sẽ bị triệt để loại bỏ.”
Vương sử dụng thuật ngữ “lưỡng diện nhân”, hay
người hai mặt, để chỉ những người trong chính quyền giả vờ tuân theo nhưng âm
thầm chống lại mệnh lệnh.
Thuật ngữ này cũng được đưa vào quy chế xử lý
kỷ luật đảng viên. Đó là một thuật ngữ chính trị đặc biệt, đã được ông Tập sử dụng
nhiều lần trong chiến dịch chống tham nhũng của mình.
Một năm trước, Vương có thể đã cho rằng Phó chỉ
là một kẻ giả vờ hoặc chống đối.
Trong khi đó, Trần Nhất Tân (Chen Yixin), một
phụ tá thân cận của ông Tập, hiện đang giữ chức Tổng thư ký Ủy ban Chính Pháp
Trung ương, cơ quan giám sát các bộ phận tư pháp và cảnh sát, bao gồm cả tòa án
và công tố.
Đường Nhất Quân (Tang Yijun), cũng là người
thân cận với Tập, đã được đưa lên kế nhiệm Phó làm bộ trưởng tư pháp. Trần và
Đường đều thuộc “phe Chiết Giang”, gồm những người từng là cấp dưới của ông Tập
ở tỉnh Chiết Giang hồi những năm 2000.
Không giống như Phó, Trần và Đường đều là những
thành viên cốt cán trong nhóm của Tập.
Kể từ khi trở thành nhà lãnh đạo tối cao của
Trung Quốc, ông Tập đã mất 9 năm để cố gắng nắm toàn quyền kiểm soát các tổ chức
công an. Câu hỏi bây giờ là liệu cuộc đàn áp Phó Chính Hoa có đánh dấu sự kết
thúc của những nỗ lực này hay không.
Nhiều người trong đảng tin rằng bức màn vẫn
chưa hạ xuống. “Nếu ông Tập tìm kiếm sự an toàn chính trị hoàn hảo”, một nguồn
tin nói, “các cuộc thanh trừng sẽ diễn ra mãi mãi. Không có hồi kết.”
------------
Nguồn:
Katsuji Nakazawa, “The
man who knew too much of Xi’s power plays is out”, Nikkei Asia, 14/10/2021.
No comments:
Post a Comment