Nguyễn Đạt Thịnh
May 26, 2019
Tổng Thống Trump, hôm 22 Tháng Năm, mời một phái
đoàn chính khách Dân Chủ Quốc Hội vào Tòa Bạch Ốc để thảo luận về việc sử dụng
$2 ngàn tỷ vào việc xây dựng và trùng tu hệ thống hạ tầng cơ sở. Trong số khách
mời đương nhiên có Chủ Tịch Hạ Viện Nancy Pelosi, và Nghị Sĩ Chuck Schumer, Trưởng
Khối Dân Chủ thiểu số tại Thượng viện.
Chờ khách an vị, tổng thống bước vào và bắt đầu quát
mắng, chỉ trích bà Pelosi mưu đồ “hạ bệ một vị tổng thống Hoa Kỳ.”
Ông xừng xộ bảo bà Pelosi là bà đừng làm 2 việc trái
ngược với nhau trong cùng một lúc; bà phải chọn thái độ hoặc đến đây thảo luận
việc xây dựng đường xá, phi trường, hệ thống liên lạc điện tử,.. hoặc mưu hại vị
tổng thống Hoa Kỳ.
Dĩ nhiên cơn thịnh nộ lớn tiếng và vô lý đó diễn ra
một chiều. Sau 3 phút quát tháo, độc diễn, Trump bước ra khỏi phòng họp, và đi
thẳng ra khu Vườn Hồng của Tòa Bạch Ốc, nơi các phóng viên truyền thông được mời
đến để nghe tổng thống nói chuyện.
Đứng sau cái bục được trang trí để nói lên tình trạng
vô tội của ông với 2 khẩu hiệu “NO collusion” và “NO obstruction,” (KHÔNG
thông đồng, KHÔNG tạo cản trở luật pháp), Trump bảo các ký giả hiện diện là
chính phủ tốn $35 triệu cho một cuộc điều tra dài, tốn kém và hoàn toàn vô ích.
Cái bảng minh oan cho tổng thống chỉ sai có một chỗ,
ông tăng $10 triệu cho số tốn kém để công tố viên đặc biệt Mueller thực hiện cuộc
điều tra. Theo sổ sách được bộ tư pháp công bố thì phí khoản của cuộc điều tra
chỉ tốn có $25 triệu.
Tuy nhiên so với đổ vỡ chính trị do tổng thống gây
ra trước khi đến Vườn Hồng tự minh oan, thì con số $25 triệu, hay $35 triệu quả
là quá nhỏ, bên cạnh ngân khoản $2 ngàn tỷ bạc sẽ bị bỏ đó, không sử dụng, cho
đến ngày hạ viện ngưng cuộc điều tra truất phế tổng thống, trở lại Tòa Bạch Ốc
xin lỗi ông, rồi tiếp tục cuộc thảo luận về chỉnh trang và xây dựng hạ tầng cơ
sở.
Ông Trump dứt khoát bảo bà Pelosi là đừng mong thảo
luận với ông về công vụ trong lúc mưu cầu việc truất phế ông. Trump không ý thức
được là dù có thiện chí muốn ngưng, bà chủ tịch hạ viện cũng không ngưng được,
trước khí thế chống tham nhũng, chống lộng hành của các dân biểu dân chủ tại hạ
viện.
Bà Nancy Pelosi trở
lại Hạ Viện sau cuộc họp với Tổng Thống Trump tại Tòa Bạch Ốc hôm 22 Tháng Năm.
(Hình: Getty Images)
Nhiều dân biểu Dân Chủ đang tạo áp lực đòi bà Chủ Tịch
Hạ Viện chính thức hóa nỗ lực truất phế tổng thống, trong lúc bộ trưởng tư pháp
William Barr thương thuyết với Quốc Hội để làm giảm bớt căng thẳng. Ông Barr đề
nghị với Hạ Viện là ông sẽ trao cho những bí mật trong bản tường trình của công
tố viên Mueller III cho Quốc Hội.
Trong thế khó của tổng thống, một vị chánh án liên
bang, ông Edgardo Ramos, còn xử cho hạ viện thắng trong việc họ đòi hỏi nhiều
ngân hàng cung cấp cho họ tình trạng trương mục riêng của tổng thống.
Nhưng thái độ của các dân biểu dân chủ vẫn không
thay đổi, họ vẫn khăng khăng đòi xúc tiến việc truất phế nhanh chóng và công
khai hơn.
Dân biểu Dan Kildee, bang Michigan, nói với hãng
thông tấn Reuters, “đến mức này có lẽ nào tổng thống không nhận ra là tòa án đồng
quan điểm với hạ viện?”
Dĩ nhiên tổng thống nhận ra điều đó, nhưng ông vẫn cứ
quát tháo, nạt nộ bà chủ tịch hạ viện, vì ông chủ quan tự coi mình là đúng? Hay
vì một mưu đồ nào khác?
Trump giải thích thái độ của ông: “Bước vào phòng họp
tôi bảo Nghị Sĩ Schumer và Chủ Tịch Hạ Viện Pelosi, tôi muốn thực hiện việc xây
dựng hạ tầng cơ sở; tôi thích việc làm đó hơn quý vị thích; tôi cũng rành việc
đó hơn quý vị, vì đó là việc tôi quen làm. Nhưng làm cách nào tôi cộng tác với
quý vị trong lúc quý vị điều tra để truất phế tôi. Do đó tôi yêu cầu quý vị dẹp
bỏ trò hề điều tra đó đi.”
Dù thiếu giọng quát tháo, thiếu thái độ xửng cồ, câu
nói được chính tổng thống bình thản lập lại cũng vẫn gay gắt, và đặt ra một điều
kiện khó tuân thủ cho hạ viện.
Bà Pelosi nhận xét, “tổng thống tìm cách tránh né,
tôi không hiểu tại sao ông lại tránh né; tôi chỉ còn biết cầu nguyện cho ổng,
và cầu nguyện cho Hoa Kỳ.”
Câu nói nghe thiếu thành thật.
Nghị Sĩ Schumer lắc đầu, “Tôi hả miệng ngạc nhiên trước thái độ của tổng thống,
mặc dù ông giận dữ, quát tháo, nhưng tôi biết là ông đóng kịch.”
Cũng trong ngày 22 Tháng Năm đó, bà Pelosi được mời
tham dự một buổi hội thảo của tổ chức “Center for American Progress.” Bà kể lại
giai thoại vào họp với tổng thống trong Tòa Bạch Ốc, và kết luận, “chỉ qua một
giai thoại đó thôi, tổng thống cũng đã phạm tội cản trở công lý rồi, cả tội che
dấu (cover-up) nữa.
Hôm sau, ngày 23 Tháng Năm, trong buổi họp báo hàng
tuần của Hạ Viện, bà Pelosi nói với những phóng viên tham dự, “tổng thống lại
vướng vào một cơn ‘nổi giận’ nữa, và tôi lại phải cầu nguyện cho ổng thêm một lần
nữa. Tôi mong gia đình ổng, hoặc nhân viên cộng sự với ổng giúp ổng trở lại con
đường phục vụ đất nước.”
Dư luận báo chí Mỹ cho là câu nói của bà Pelosi coi
nhẹ ông Trump, trong lúc chính bà đang phải nhận sự thúc đẩy của tối thiểu 25
dân biểu Dân Chủ đòi bà chính thức hóa việc truất phế tổng thống.
Trong một buổi họp giới hạn, bà nói với nhóm lãnh đạo
Dân Chủ là bà không muốn để Thượng Viện Cộng Hòa đóng vai trò cơ quan trọng tài
cuối cùng, tha tội cho Trump.
Góc nhìn đó có thể đúng, nhưng giải pháp do dự không
tiến hành việc truất phế lại không đúng. Lối hành xử đúng nhất là bà cứ nói thẳng
ra điều bà e ngại để toàn thể chính khách Dân Chủ cùng ý thức được yếu tố “Thượng
Viện Cộng Hòa xử thắng cho tổng thống.”
Bài toán truất phế đã khó sẽ trở thành nan giải vì
bà Pelosi dấu mất một yếu tố, và những lời cầu nguyện của bà cho tổng thống
đang trở thành gian dối.
Vì bà cầu nguyện gì, khi chính bà vẫn quyết liệt hạ
bệ tổng thống hơn mọi người, hơn cả 25 Dân Biểu đang thúc giục bà. (Nguyễn
Đạt Thịnh)
------------------------------
Cổ-Lũy
May 22, 2019
Hai tuần đầu Tháng Năm cho thấy Tổng Thống Donald
Trump không cần biết tiền lệ “Watergate” bãi nhiệm Tổng Thống Richard Nixon, và
cương quyết dùng “đặc quyền của hành pháp/executive privilege” ở mức tối đa nhằm
chống đối Hạ Viện (với đa số Dân Chủ) ráo riết điều tra mình, kể cả những tội
hình.
Đây có nghĩa là hành pháp tước hết quyền “giám sát
hành pháp” của Quốc Hội (lập pháp) quy định trong Hiến Pháp, một hành động gây
ra “khủng hoảng Hiến Pháp” có thể phải tới Tối Cao Pháp Viện.
Hành pháp lạm quyền
rước đây, khi Điều Tra Viên Đặc Biệt Robert Mueller
(SCO) và Quốc Hội điều tra tổng thống, gia đình và những người làm việc cho
mình, ông đã bỏ qua “executive privilege” và cho phép 500 nhân chứng ra điều trần
hay phỏng vấn, hợp tác với 2,800 trát đòi và 500 lệnh khám xét. Khi đã bỏ qua
“executive privilege,” theo nguyên tắc, ông không được nại lý do đặc quyền nữa
để tránh hợp tác với Quốc Hội – nhất là hoàn toàn không cung cấp hồ sơ, tài liệu
hay nhân chứng nào cả.
Ông Trump đã đảo lộn hết để không công bố toàn bộ
“Báo Cáo Mueller,” cấm ông Mueller, cựu Luật Sư Tòa Bạch Ốc McGahn cùng các
nhân viên Tòa Bạch Ốc và nội các ra điều trần, kể cả những người không còn làm
việc trong chính quyền.
Luật sư riêng William Consovoy của ông Trump ra tòa
ngăn cản các ngân hàng, công ty kiểm toán không được cung cấp tài liệu cho Hạ
Viện. Luật sư Tòa Bạch Ốc Pat Cipollone ngạo ngược nói Quốc Hội chỉ có quyền
làm luật thôi – với ý là “không được giám sát.”
Cả hai đều nói Hạ Viện “không có quyền lập lại những
điều tra nhánh tư pháp đã làm rồi,” dù chính ông Mueller chuyển điều tra về tội
“ngăn trở thi hành công lý/ obstruction of justice” của ông Trump cho Quốc Hội.
Ở Washington quan tòa Amit Mehta không đồng ý với lý luận này, và tuyên bố,
“Nói như vậy chẳng khác gì ngăn cản Quốc Hội mở những điều tra về xì-căng-đan
Watergate” thời 1970.
Các ủy ban Hạ Viện đã quyết định đưa trát đòi, rồi
đe dọa sẽ phạt tiền những người không tuân lệnh, thêm đi kiện để bỏ tù họ; đây
cần nhiều thời gian mới giải quyết được. Chủ Tịch Ủy Ban Tình Báo Hạ Viện Adam
Schiff nói, “Nếu chúng ta chỉ còn có thể làm nhiệm vụ giám sát bằng bãi nhiệm,
đây là con đường phải chọn.”
Hạ Viện và dân chúng mất kiên nhẫn ngả nhiều về “bãi
nhiệm” tổng thống – một tiến trình với nhiều gian nan. Bà Nancy Pelosi, chủ tịch
Hạ Viện, nơi sẽ nắm vai trò khởi đầu bãi nhiệm, lại nói thẳng, “Bãi nhiệm tổng
thống dễ gây chia rẽ sâu xa trong dân chúng, đến độ nếu không có lý do mạnh mẽ,
rõ rệt và đồng lòng của hai đảng, tôi không nghĩ chúng ta nên đi vào con đường
này.”
“Bãi nhiệm” hay không?
Bà Pelosi và nhiều người lưỡng lự về chuyện bãi nhiệm,
chắc chắn còn nhớ kinh nghiệm cuối thời 1990, khi Hạ Viện trong tay phía Cộng
Hòa cố bãi nhiệm Tổng Thống Dân Chủ Bill Clinton rồi đi đến thất bại nặng nề vì
Thượng Viện không đồng ý; Chủ Tịch Hạ Viện Newt Gingrich bị mất chức và mức ủng
hộ ông Clinton lên cao.
Hiện nay Hạ Viện có thể khởi đầu bãi nhiệm vì đa số
là Dân Chủ, nhưng với vị thế thiểu số ở Thượng Viện khó lấy được 67 phiếu đồng
ý (2/3 của 100 nghị sĩ, với 53 là Cộng Hòa). Với áp lực đòi bãi nhiệm, từ phía
cử tri Dân Chủ (gần 80%) và 2/3 dân chúng Mỹ tin rằng ông Trump phạm nhiều tội
ác trước và sau khi làm tổng thống. Gần đây bà Pelosi đưa ra thỏa nhượng “cần
điều tra, tìm hiểu thêm nữa trước khi bãi nhiệm” – đồng thời nâng mức ủng hộ
chính trị của dân chúng làm áp lực lên Thượng Viện để lấy phiếu.
Thứ Bảy trước, dân biểu Cộng Hòa rất bảo thủ, luật
gia Justin Amash công khai lên tiếng, “Ngược hẳn ‘Tóm Tắt’ của Bộ Trưởng Tư
Pháp Barr, Báo Cáo Mueller cho thấy Tổng Thống Trump có những hành động và cung
cách hành xử đáng bị bãi nhiệm… Báo cáo đưa ra nhiều bằng chứng hội đủ tiêu chuẩn
‘ngăn trở công lý,’ và rõ rệt là bất cứ ai không phải tổng thống đã bị tội nặng
này rồi.”
Đây khiến Tòa Bạch Ốc lo sợ về những hệ quả dây chuyền;
tuy nhiên, hai năm qua tổng thống đã củng cố “quyền lực tối đa” của mình bằng
cách biến đảng Cộng Hòa thành chính đảng kiểu Trump (“Trumpism”).
Tổng thống nắm quyền hành pháp và lấn lướt tiếm quyền
tư pháp lẫn lập pháp vào tay mình, trước hết là chọn lựa nội các với những người
tuyệt đối tuân lệnh ông (kể cả nhánh tư pháp, như chọn ông William Barr thay
ông Jeff Sessions, và hàng chục quan tòa liên bang) dù vi phạm luật pháp. Những
người không làm chuyện này hoặc đã từ chức (như ông Sessions cầm đầu tư pháp)
hay bị “thanh trừng;” đã gần 200 người lãnh đạo các bộ, sở ra đi – thay thế là
người “tuyệt đối trung thành,” hay “lâm thời” sẵn sàng “tuân lệnh y hệt kiểu
băng đảng Mafia.”
Tổng thống cũng “Trump hóa” giới lập pháp Cộng Hòa,
buộc họ phải làm theo ý mình; người không nghe lời sẽ bị đe dọa mất chức ngay ở
các “bầu cử sơ bộ/primary” vì bị đám “cử tri trung kiên với Trump” ồn ào phỉ nhổ,
rồi mất cơ hội tranh cử với đối thủ Dân Chủ.
Một số đông dân biểu Cộng Hòa đã bị loại ngay ở
“primary” kiểu này năm ngoái; hai nghị sĩ Cộng Hòa thâm niên và tư cách Bob
Corker và Jeff Flake đã quyết định “về hưu” vì không muốn đi qua cửa ải
“primary.” Trong khi hơn 1/3 Hạ Viện và hơn một nửa Thượng Viện là luật gia,
ngoài ông Amash không ai hó hé gì về chuyện “obstruction của tổng thống,” đã bị
báo giới chứng minh rõ ràng trước khi “Báo Cáo Mueller” ra đời.
Nghị Sĩ Lindsay Graham cùng bạn thân John McCain từng
kịch liệt chống đối ông Trump; sau khi ông McCain qua đời năm ngoái ông Graham,
nay là chủ tịch Ủy Ban Tư Pháp, chuyển sang kịch liệt ủng hộ tổng thống vì ông
sẽ phải tái cử năm tới và lo sợ sẽ bị loại ngay ở “primary;” ông cũng mang tham
vọng được chọn vào Tối Cao Pháp Viện.
Nghị Sĩ Mitch McConnell dùng quyền thế chủ tịch Thượng
Viện chấp thuận tất cả những quan tòa liên bang và người trong chính quyền tổng
thống chọn theo tiêu chuẩn “tuyệt đối trung thành.” Ví dụ gần đây: Hai người đứng
đầu sở thuế IRS, ông Charles Hettig từng viết ông Trump không phải tiết lộ thuế
má, và ông Michael Desmond từng cố vấn thuế má cho Trump Organization. Ông
McConnell được lệnh phải chấp thuận bổ nhiệm họ ngay – trước khi Hạ Viện đòi hồ
sơ thuế của tổng thống. Một tháng nay IRS vẫn giấu nhẹm hồ sơ thuế, dù đây hoàn
toàn phạm luật.
Với những sự kiện trên và ở vai trò lãnh đạo cao, bà
Pelosi phải thận trọng và thực tế; tuy nhiên, theo tờ TIME bà “không bao giờ phản
đối bãi nhiệm” mà chỉ đặt tiêu chuẩn “gia tăng ủng hộ của dân chúng và mức trợ
lực của Thượng Viện trước đã,” và suốt hai năm qua tiến tới mục tiêu này cùng với
giới Dân Chủ Hạ Viện. Nay với quyền đa số, và khả năng vạch rõ những phạm pháp
của tổng thống, phía Dân Chủ bắt đầu nhìn thấy “thay đổi trong dư luận của dân
chúng và chuyển dịch ở phía Cộng Hòa.”
Theo tờ Los Angeles Times, giới lãnh đạo Hạ Viện
“trong mùa Hè dài và nóng bỏng” sẵn sàng trận chiến pháp lý đòi nguyên vẹn “Báo
Cáo Mueller” và hồ sơ thuế của ông Trump, với hy vọng “chậm nhưng chắc” sẽ làm
vừa lòng hai nhóm cử tri Dân Chủ: cấp tiến náo nức với bãi nhiệm, và ôn hòa ngại
ngùng chuyện “bứng” tổng thống khỏi Tòa Bạch Ốc. Thêm yếu tố cử tri không thuộc
đảng nào; những người “độc lập” này có thể mất hứng khởi trong trận chiến kéo
dài khó theo dõi.
Nhưng với những nỗ lực “điều tra, tìm hiểu thêm” của
sáu ủy ban Hạ Viện với nhiệm vụ “giám sát hành pháp,” và hơn 20 điều tra vào
gia đình Trump bị làm chậm lại hay chặn đứng vì những thái độ và biện pháp từ
Tòa Bạch Ốc nhằm gây bế tắc, bà Pelosi khó ngăn chặn một số người Dân Chủ mất
kiên nhẫn và muốn bắt đầu bãi nhiệm ngay như lời ông Shiff nhận xét ở trên. Họ
xem phản ứng gay gắt của Tòa Bạch Ốc như một cơ hội để gia tăng ủng hộ của cử
tri đi tới bãi nhiệm, với hy vọng dân chúng thấy rõ việc ông Trump bất hợp tác
như hành động che giấu những phạm pháp của mình.
Trước khi công bố “Báo Cáo Mueller,” 43% dân chúng ủng
hộ bãi nhiệm và 47% chống; tỉ số thay đổi hẳn khi báo cáo ra đời, với 47% ủng hộ,
43% chống đối và 17% đòi bãi nhiệm ngay. Đây là tỉ số đòi bãi nhiệm cao nhất từ
thời ông Nixon – Tháng Ba, 1974, số người ủng hộ bãi nhiệm ông chỉ tới 43%; năm
tháng sau ông đã phải rời Tòa Bạch Ốc. Luật sư Cộng Hòa bảo thủ George Conway
(phu quân bà Kellyanne Conway, một cố vấn lâu đời nhất của ông Trump) nói,
“Ngày nào đó, bãi nhiệm sẽ tới bất thình lình như Bức Tường Bá Linh sụp đổ.”
“Ngày nào đó” chưa rõ lắm, nhưng ngay Thứ Hai quan
tòa Amit Mehta quyết định công ty kiểm toán Maza phải chuyển tới Hạ Viện hồ sơ
thuế má của tổng thống mà tới nay ông vẫn giấu nhẹm.
Tờ New York Times cũng nổ tin: Các chuyên viên về “rửa
tiền” thuộc Deutsche Bank khám phá “những hoạt động đáng ngờ” trong trương mục
của Trump Organization và rể Kushner liên quan tới Nga năm 2016-2017; họ báo
cáo lên cấp trên nhưng bị lờ đi và hồ sơ không tới Bộ Ngân Khố Mỹ. Deutsche
Bank đã bị phạt $600 triệu vì rửa tiền Nga; họ cũng từng cho Trump Orhanization
vay tiền tỷ.
Sáng Thứ Tư bà Pelosi phải họp kín với giới lãnh đạo
đảng về bãi nhiệm.(Cổ-Lũy)
No comments:
Post a Comment