BBC Tiếng Việt
14 tháng 8 2018
Luật
sư Nguyễn Văn Đài và nhà báo tự do Phạm Đoan Trang chia sẻ những trải nghiệm cá
nhân đưa đến quyết định ra đi, hoặc ở lại Việt Nam trên hành trình đấu tranh
đòi dân chủ.
Trường hợp Trần Huỳnh Duy Thức
Mới đây, tù nhân chính trị Trần Huỳnh Duy Thức công
bố bức thư viết trong tù dài hơn 3.500 chữ, trong đó, lần đầu ông chính thức
khẳng định lựa chọn ở lại Việt Nam, từ chối tỵ nạn nước ngoài.
Trong lá thư số 115 gửi gia đình, ông Thức viết:
""Và con biết, dân tộc cần con vào thời khắc quan trọng này. Vì vậy
con sẽ ở lại trên mảnh đất này. Dù chỉ là một thường dân hay một tù nhân, con
vẫn luôn nỗ lực không tiếc sức bằng mọi cách để dân tộc hoàn thành kịp sứ mệnh
lịch sử nói trên. Đó chính là mục tiêu tối thượng của con bao nhiêu năm
nay."
Bình luận về lựa chọn này, luật sư Nguyễn Văn Đài
nói đây "là một điều rất đáng tiếc".
"Tôi biết anh Thức là một người rất có trình
độ, năng lực. Anh từng là nhà đầu tư Việt Nam đầu tiên ở Singapore và đã rất
thành công. Sau đó anh mới trở về Việt Nam nên anh có sự nhìn nhận, đánh giá và
tầm nhìn không chỉ trong một năm, một tháng hay một hai năm mà rất xa cho môi
trường chính trị Việt Nam. Nhưng hiện nay sự đóng góp của anh bị hạn hẹp,"
ông Đài nói.
Theo ý kiến của luật sư Đài, "ngoài việc một
tháng viết một lá thư về gia đình" để truyền tải thông điệp ra ngoài thì
ông Thức "không thể đóng góp được gì hơn" trong điều kiện bị tù đày.
Trong khi đó, với "tầm nhìn và khả năng ngoại
ngữ thông thạo, anh có thể tư vấn cho các tổ chức nhân quyền quốc tế, cho chính
phủ các nước, cho tổ chức người Việt trong và ngoài nước trong vấn đề vận động
đấu tranh cho nhân quyền Việt Nam"... "hiệu quả hơn nhiều so với việc
anh tiếp tục kiên định ở trong tù".
Quyết định của ông Thức, theo ông Đài, có thể
"gây một nguồn cảm hứng trong một giai đoạn nhất định cho những người đấu
tranh trong nước nhưng về mặt tác động trực tiếp lâu dài để khơi dậy một phong
trào" thì "không được nhiều."
"Ví dụ như khi ra bên ngoài, với vị thế, trình
độ và kiến thức của anh, anh có thể thành lập những tổ chức chính trị hay kêu
gọi vận động ở trong và ngoài nước hướng đến một công việc nào đó lớn
hơn", luật sư Đài nói từ Đức.
Luật sư
Nguyễn Văn Đài hiện đang ở Đức. NGUYEN
VAN DAI
Vì sao ra đi?
Luật sư Nguyễn Văn Đài mới sang Đức ngày
7/6, sau khi chính quyền Việt Nam thả ông khỏi nhà tù nơi ông chịu mức án 15
năm với tội danh 'hoạt động nhằm lật đổ chính quyền'. Bản án được đưa ra tại
phiên phúc thẩm hồi tháng 4/2018.
Giải thích lý do gia đi, ông Đài nhắc lại lần đầu
ông đi tù năm 2007. Thời điểm đó an ninh Việt Nam thường xuyên hỏi ông 'một là
đi nước ngoài, hai là viết bản nhận tội'. Ông đã từ chối cả hai yêu cầu này và
ngồi tù trọn vẹn 4 năm, không giảm án.
Vì thế khi bị bắt tù lần hai năm 2015, biết rằng
mình sẽ chịu án tù rất nặng, ông đã "suy nghĩ đến việc mình cần phải ra đi
từ khi họ chưa kết án". Vì với ông, nếu ngồi tù dài như vậy, kinh nghiệm
đấu tranh dân chủ 10 năm của ông sẽ bị lãng phí, Hội Anh Em Dân Chủ (HAEDC) do
ông sáng lập sẽ tan rã, do các thành viên lãnh đạo đã bị bắt.
"Việc khôi phục lại hoạt động của hội để củng
cố, tiếp tục công cuộc đấu tranh cho quyền con người, cho dân chủ là cần thiết.
Cho nên tôi lựa chọn ra đi", luật sư Đài nói với BBC.
Trước câu hỏi vì sao năm 2012, trong bài trả lời
phỏng vấn RFA, ông từng quả quyết "người đấu tranh dân chủ cần ở lại Việt
Nam", rằng "ra đi là chứng tỏ sự thành công của chính quyền cộng sản
Việt Nam", nay ông lại có quyết định trái ngược, ông Đài nói:
"Năm
2012, tôi hoạt động với tư cách là một nhà hoạt động nhân quyền, nhà đấu tranh
dân chủ độc lập. Tôi chưa có tổ chức của mình. Đến đầu tháng 4/2013 tôi mới
thành lập HAEDC. Thời điểm 2012, những người đi khỏi Việt Nam sẽ mất đi môi
trường hoạt động ở trong nước bởi vì không có tổ chức."
Nhắc lại trường hợp luật sư Cù Huy Hà Vũ chấp nhận
tỵ nạn ở Hoa Kỳ năm 2012, ông Đài nói thời điểm đó ông nói ông Vũ "nên ở
lại Việt Nam" là do bối cảnh của giới đấu tranh dân chủ lúc đó "không
có tổ chức, không có đầu mối dể hoạt động". Nên việc ông Vũ ra đi "sẽ
mất đi mối liên hệ của mình, mất đi động lực hay động lực trong nước."
Ông Đài nói t
Vì sao ở lại?
Bà Phạm Đoan Trang từng chối cơ hội sống ở Mỹ, trở
về Việt Nam đấu tranh dân chủ, đương đầu với nhiều khó khăn, như bị chính quyền
Việt Nam bắt giữ, thẩm vấn, nhất là sau khi bà viết cuốn sách Chính Trị Bình
Dân,
Bà Trang nói bà từng sống ở nước ngoài, dù không dài
nhưng đủ để nhận ra người Việt thường có "tâm lý bỏ cuộc, rã đám",
"thay vì tìm cách đấu tranh cho thế hệ tương lai" khi "tình hình
đất nước trở nên tồi tệ về mọi mặt", thì "nếu có điều kiện đều tìm
đường đi nước ngoài", mà không hiểu ở đó họ mãi mãi chỉ là "công dân
hạng ba".
"Họ
không bao giờ vươn lên cao trong xã hội, nhất là trong xã hội phương tây. Nó có
thể xuất phát từ những định kiến, từ những phân biệt về chủng tộc, văn hóa hay
về quốc tịch… nhưng tôi cảm thấy một điều chắc chắn là cho dù ở một quốc gia
văn minh đến đâu, phát triển đến đâu thì sự phân biệt gốc gác vẫn còn..."
Bà Phạm Đoan
Trang từ chối cơ hội sống ở Mỹ, chọn trở về Việt Nam đấu tranh dân chủ. PHAM
DOAN TRANG
Vì vậy, bà Trang cho rằng tốt hơn là ở lại đấu tranh
để thay đổi xã hội Việt Nam. "Nó giống như kiểu bạn thấy một đống rác, bạn
không dọn mà bạn tìm cách bỏ đi."
Trước câu hỏi trong những thời gian khó khăn, như
phải lang bạt khắp Việt Nam để trốn chính quyền, nếu được lựa chọn lại, có bao
giờ bà chọn ra đi. Vì với tài năng của mình, bà hoàn toàn có thể đấu tranh cho
dân chủ Việt Nam, từ Mỹ, một cách 'nhẹ nhàng hơn"? Bà Trang nói "chưa
bao giờ ân hận vì đã về Việt Nam".
"Tôi chỉ
tin chắc là tôi rất hối hận nếu tôi không về Việt Nam. Bởi tôi là người Việt
Nam, và cụ thể hơn, tôi là một người viết. Mà một người viết thì phải có trải
nghiệm và phải có cảm nhận, sống trong môi trường đó, hoàn cảnh đó nên đối với
tôi những gì trải qua cho mình thêm vốn sống và sự trải nghiệm chứ không có gì
là bi kịch, khủng khiếp hay đau khổ cả."
"Thậm
chí có lần tôi cũng nói với các bạn của tôi là nếu biết đi hoạt động vui như
thế này thì tôi còn hoạt động sớm hơn từ hồi sinh viên, thậm chí sớm hơn
nữa."
Bình luận về lựa chọn 'ra đi' của luật sư Đài, bà
Trang cho rằng do "tùy tính chất công việc".
"Nếu
công việc đòi hỏi phải trực nghiệm thực tế ở Việt Nam thì nên ở Việt Nam. Công
việc mà làm ở nước ngoài tốt hơn thì nên ở nước ngoài, ví dụ việc vận động quốc
tế. Như chúng tôi ở trong nước, đi lại gặp gỡ với các cơ quan ngoại giao quốc
tế là vô cùng khó khăn. Thậm chí đến một đại sứ quán thôi đã phải "trốn
nhà trốn cửa", đi khỏi nhà từ hai hay ba ngày trước. Thậm chí là đến hai
hay ba ngày trước như trường hợp của tôi cũng không thoát được. Có nhiều lần
công an họ giữ trong nhà đến cả tháng. Rõ ràng là việc vận động quốc tế phải là
người Việt Nam ở nước ngoài làm thì hiệu quả hơn hẳn ở trong nước."
Tuy nhiên về mặt tổng thể, bà Trang nói "người
Việt Nam muốn thay đổi đất nước thì phải ở trong nước. Đất nước này có thể thay
đổi chính là nhờ người dân Việt Nam chứ không phải là phương tây hay cộng đồng
quốc tế hay bất cứ lực lượng nào ở bên ngoài".
"Internet
đúng là rất tốt, nó xoá nhoà khoảng cách giữa Việt Nam và phần còn lại của thế
giới. Nhưng xoá nhoà chứ không phải là hết hẳn."
"Nên nếu
bạn ở nước ngoài, muốn thay đổi Việt Nam mà không phải làm công việc vận động
quốc tế hay những việc người trong nước không thể làm được, thì bạn phải tìm
người ở trong nước để làm. Riêng việc tìm người đủ năng lực, độ tín nhiệm để
bạn đặt niềm tin, trở thành cộng sự của bạn, trong khi bạn không thể kết nối
được trực tiếp, không tiếp nhận thông tin trực tiếp để đưa quyết định đúng đắn
nhất, sáng suốt nhất, là rất khó khăn," bà Trang nói
với BBC.
Đấu tranh cho VN ở
nước ngoài
Dù chỉ vừa đặt chân sang Đức không lâu, luật sư
Nguyễn Văn Đài cho hay ông đã gặp bộ ngoại giao Đức và một số tổ chức phi chính
phủ để "vận động, hướng sự chú ý của họ vào tình trạng vi phạm nhân quyền
ở Việt Nam", đồng thời "kêu gọi họ gây áp lực để chính quyền Việt Nam
trả tự do cho những tù nhân lương tâm đang bị giam giữ".
Ngoài ra, ông Đài cũng có các buổi nói chuyện với
cộng đồng người Việt tại Đức để kêu gọi đóng góp, giúp đỡ gia đình những tù
nhân lương tâm tại Việt Nam và hỗ trợ cho hoạt động của HAEDC.
Ông cũng liên lạc với HAEDC tại Việt Nam để hướng
dẫn, tư vấn cách thức đấu tranh "hiệu quả" và "an toàn cho cá
nhân", sau hàng loạt vụ bắt bớ vừa qua với các thành viên của hội.
Bên cạnh đó, luật sư Nguyễn Văn Đài tiếp tục đăng
tải trên trang cá nhân những "bài viết bày tỏ quan điểm của mình về những
sự kiện diễn ra ở trong nước". ̣(Còn tiếp)
---------------
Tin liên quan
No comments:
Post a Comment