Trịnh
Hữu Long & Phạm Đoan Trang
Wednesday, May 7, 2014
The recent arrest of the Basam web site founder
highlights how one penal code provision, Article 258, can be stretched by the
ruling Communist Party of Vietnam to take away anyone’s freedom at any time for
doing anything that’s not state-sanctioned.
Article 258 is entitled “Abusing democratic freedoms
to infringe upon the interests of the State, the legitimate rights and
interests of organizations and/or citizens.” On its face, Article 258 is
already an anomaly, as any attempt to criminalize the vague and ambiguous
“abuse” of freedom will, almost by definition, wipe out such freedoms.
Article 258 has been used to prosecute a wide
variety of people for allegedly “abusing” their freedom of speech or religion.
In 2011, two Hoa Hao Buddhism believers were
convicted under Article 258 and sentenced to 4 and a half years in prison for
distributing leaflets and CD exposing government oppression of their church.
In 2010, reporter Le Nguyen Huong Tra was arrested
and held under Article 258 for writing about the singer girlfriend of a police
general’s son. She was not prosecuted, and was released after the son got
married to someone else.
In 2008, reporters Nguyen Van Hai and Nguyen Viet
Chien were prosecuted under Article 258 for writing about corruption at PMU-18,
where several million dollars were siphoned off a government infrastructure
project. Their case was later changed to be based on an alleged “abuse of
position.”
Just earlier this year, two bloggers were separately
convicted, sentenced, and imprisoned under Article 258 for their writings –
bloggers Truong Duy Nhat and Pham Viet Dao.
No
specific acts
So what does this infamous Article 258 say? The
provision states, in full:
1. Those who abuse the rights to freedom of speech,
freedom of press, freedom of belief, religion, assembly, association and other
democratic freedoms to infringe upon the interests of the State, the legitimate
rights and interests of organizations and/or citizens, shall be subject to
warning, non-custodial reform for up to three years or a prison term of between
six months and three years.
2. Committing the offense in serious circumstances,
the offenders shall be sentenced to between two and seven years of
imprisonment.
The most frequently used argument by Communist Party
supporters is that it protects people’s rights from all infringements by
others. However, it is precisely that vague idea that makes the law itself an
abuse.
Normally, a crime is defined by specific acts –
killing, rape, theft, drug dealing, taking bribes, kidnapping, etc. These
provisions are aimed to protect specific interests of organizations and/or
citizens in the society. More broadly speaking, law in its essence is made to
protect the interests of every member in a society against certain specific
acts.
So if specific bad acts are already banned, why is a
law created just to repeat this purpose? This suggests that Article 258 is
broadly worded so that it can be used to suppress freedom in a way the
government doesn’t want to admit.
Criminal justice theory of Vietnam states that a
crime has to be specific to an act or a failure to act. For example, Article 8
of the Penal Code defines a crime as “an act dangerous to the society.” So, a
crime must constitute specific acts instead of just ideas or concepts.
Very
vague on violations
Vagueness is a flaw that lawmakers must always
avoid. Suppose a decree requires government officials to create a good Internet
environment in Vietnam, or else they will lose their jobs. The adjective “good”
makes the decree vague and broad, and it becomes a problem because nobody can
say whether an official has or has not committed a violation and whether he or
she should be sacked.
A vague or ambiguous statute is the one that has
indefinite application to particular cases. Article 258 contains a number of
such vague words, including “abusing” and “interests of the state.” It raises
questions:
- What is “abusing”? Is it an abuse to protest
against American war in Iraq? Or against Russian war in Crimea? There are no
criteria in any law books in Vietnam that can help answer this question.
- To which extent can a citizen enjoy his/her freedom
before being accused of “abusing” it? In fact, how can freedoms be exercised
without being “abused”?
- What does it mean by “the interests of the state”?
By whom are these interests defined? Is there anything like a list of such
interests so that people can avoid infringing upon?
The text of Article 258, for sure, does not answer
any of these questions. Worse, the authority to interpret laws in Vietnam lies
in the hands of security forces and the courts, all under the Communist Party’s
absolute control. This leaves unlimited space for the police. Which leads to
yet another question:
- What is to stop the government from claiming “the
interests of the state” whenever anyone does anything the government don’t
like?
The answer is, nothing. There’s nothing to stop that
abuse.
By protesting
against China, are they "abusing their democratic freedoms"?
Disagree?
You’ve infringed state interests
Abuse of power is precisely what’s been happening.
In 2009, three people, including Pham Doan Trang, one of the authors, were
arrested under Article 258 for planning to produce T-shirts in objection of the
bauxite mining project in the Central Highlands and China’s maritime claim to
the South China Sea.
What did these people do that was “infringing upon
the interests of the state”? What particular interest of the state was
violated? How much are the damages?
Obviously, unlike earlier times, today it is legal
to produce a T-shirt. Any supposed “abuse of democratic freedoms” must be in
the content of what’s printed. But how are these anti-China sentiments
infringing upon the interests of the Vietnamese state?
What the police told those arrested, was that the
government had decided on the appropriate relationship with China. The
T-shirts, police said, made it hard for the government to carry out that
policy.
In other words, anyone who says anything that
disagrees with government policy, will make it hard for that policy, and
therefore will be subject to prosecution under Article 258.
So it was that merely voicing disagreement with a court
verdict, for example, became the basis for prosecution under Article 258. In
2013, Dinh Nhat Uy became the first Facebook user convicted pursuant to Article
258 after launching an Internet campaign calling for his brother’s release.
Or an attempt to change burial practices and preach
the Bible. That too was called an infringement of state interests and landed
Hmongs Ly Van Dinh, Duong Van Tu, and Hoang Van Sang in prison under Article
258.
Article 258 thus became a very convenient tool to
prosecute anyone simply for disagreeing with the ruling Communist Party. The
Network of Vietnamese Bloggers have circulated a statement calling for
abolishing Article 258. Even international NGO’s have spoken out. Human Rights
Watch in October 2013 issued a statement saying “Vietnam should revoke Penal
Code Article 258… and stop prosecuting people for peacefully exercising their
civil and political rights.”
Meanwhile, those bloggers who circulated the
statement calling for abolishing Article 258 and told foreign diplomats about
their effort? Police have been calling on them and bringing them in for
questioning.
Posted by Đoan Trang at 2:14 PM
---------------------------------
Trịnh
Hữu Long - Phạm Đoan Trang
Sunday, October 27, 2013
Lập
luận căn bản mà một số người ủng hộ Điều 258 Bộ luật Hình sự đưa ra là: 258 là
điều luật bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức và
công dân; kẻ nào xâm phạm những giá trị ấy thì phải bị trừng phạt. Tuy nhiên,
trái với lập luận căn bản này, 258 lại là một điều luật xâm phạm nghiêm trọng
các quyền tự do của công dân, chứ không hề bảo vệ.
Nếu chỉ xét về khía cạnh tinh thần và lý tưởng lập
pháp, Điều 258 Bộ luật Hình sự tỏ ra rất thuyết phục. Ta hãy xem:
“Điều 258. Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ
xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân.
(1) Người nào lợi dụng các quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tín
ngưỡng, tôn giáo, tự do hội họp, lập hội và các quyền tự do dân chủ khác xâm
phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân, thì
bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng
đến ba năm. (2) Phạm tội trong trường hợp nghiêm trọng thì bị phạt tù từ hai
năm đến bảy năm.”
Chung quy lại, điều luật này có nội dung là bảo vệ
lợi ích của Nhà nước, tổ chức, công dân trong xã hội trước các hành vi xâm phạm
của người khác. Có vẻ đó là một ý chí lương thiện và đầy tính lý tưởng, một thứ
không thể phủ nhận và bất cứ kẻ nào phủ nhận đều đáng bị trừng phạt. Tuy vậy,
các quyết định lập pháp không cần đến mạch máu nóng chuyên chở những suy nghĩ
giản đơn về sự lương thiện như vậy. Nó cần hơn cả là một tư duy lập pháp, kỹ
thuật lập pháp dựa trên nền tảng công lý và khoa học.
Mơ
hồ, chung chung – điều tối kỵ trong ngôn ngữ lập pháp
Trong ngôn ngữ pháp luật, có ít nhất một điều mà các
nhà soạn thảo phải tránh: sự mơ hồ, chung chung (vagueness). Xem xét các điều
khoản còn lại của Bộ luật Hình sự, ta nhận thấy hầu hết chúng đều quy định
những hành vi rất cụ thể như giết người, gây thương tích, hiếp dâm, trộm cắp,
buôn bán ma túy, nhận hối lộ, bắt giữ người trái pháp luật,... Các điều khoản
này nhằm bảo vệ những lợi ích cụ thể của tổ chức và cá nhân trong xã hội. Lẽ dĩ
nhiên, pháp luật được xây dựng nên để bảo vệ những lợi ích chính đáng của những
thành viên trong xã hội. Vậy thì tại sao lại có hẳn một điều luật sinh ra chỉ
để nhắc lại nguyên lý đó? Điều này cho chúng ta thấy phạm vi điều chỉnh của
Điều 258 rộng đến mức có tính bao trùm lên toàn bộ hệ thống pháp luật chứ không
đơn giản là một điều luật đơn lẻ trong một bộ luật đơn lẻ.
Theo Điều 8 Bộ luật Hình sự, “tội phạm” được định
nghĩa là “hành vi nguy hiểm cho xã hội”. Khoa học hình sự chia hành vi thành
hai loại: hành động hoặc không hành động, chỉ những phản ứng biểu hiện ra bên
ngoài của một người. Như vậy, tội phạm là những gì rất cụ thể, chứ không phải
là những nguyên lý hay lý tưởng.
Giả sử có một nghị định nào đó quy định trách nhiệm
của cơ quan quản lý nhà nước là tạo ra một môi trường Internet lành mạnh ở Việt
Nam. Với tính từ “lành mạnh”, nghị định này trở thành mơ hồ, chung chung, vì nó
không chỉ ra được một ranh giới cụ thể giữa những trường hợp vi phạm và không
vi phạm. Không có tiêu chuẩn cụ thể nào để phân định “lành mạnh” và “không lành
mạnh”. Việc xem phim sex chẳng hạn, có thể bị một người coi là đồi bại, không
lành mạnh, nhưng lại là hoạt động có tính chất giải trí hoặc chữa bệnh, v.v.
đối với người khác.
Một điều khoản hoặc điều luật mơ hồ, chung chung,
nghĩa là nó có phạm vi áp dụng rất rộng trong những trường hợp rất cụ thể.
Điều 258 (Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm
phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân) không
có tính từ nào phạm lỗi mơ hồ, chung chung, nhưng nó có một động từ (“lợi
dụng”) và một số danh từ (“lợi ích của Nhà nước”) phạm lỗi này.
Nó dẫn đến một loạt câu hỏi:
- Thế nào là “lợi dụng”? Tận hưởng quyền tự do của
con người đến mức nào thì bị coi là “lợi dụng”? Tại sao việc thực hiện quyền
của mình lại bị coi là lợi dụng?
- Sử dụng, hay nói đúng hơn, tận hưởng, quyền tự do
dân chủ đến mức nào thì bị Nhà nước coi là “lợi dụng”?
- Có thể sử dụng các quyền tự do dân chủ để làm
những việc gì?
- Lợi ích của Nhà nước cụ thể là gì? Ai quy định lợi
ích của Nhà nước? Đã từng có công dân nào nhìn thấy bảng danh sách các lợi ích
của Nhà nước để biết đường tránh vi phạm chưa?
Ví dụ, hành động in áo phản đối đường lưỡi bò, chống
dự án khai thác bauxite Tây Nguyên, v.v. của một số người, nếu đã xâm phạm lợi
ích Nhà nước thì cụ thể là xâm phạm những gì, quy ra thành tiền là bao nhiêu để
nếu có thể thì người phạm tội sẽ đền bù thiệt hại? Công dân Việt Nam có được
hưởng quyền tự do dân chủ đủ để... in áo không, và nếu in thì in như thế nào là
xâm phạm lợi ích Nhà nước, như thế nào là không xâm phạm?
Điều 258 không có câu trả lời cho các câu hỏi đó.
Việc diễn giải hoàn toàn tùy thuộc lực lượng công an và hệ thống tòa án, dưới
sự lãnh đạo duy nhất và tuyệt đối của Đảng. Và thế là sự tùy tiện và lạm quyền
lên ngôi.
Điều
258 đã bảo vệ được ai?
Một số người bảo vệ Điều 258 cho rằng điều luật này
bảo vệ tổ chức và công dân khỏi bị “xâm phạm lợi ích hợp pháp”, và họ suy luận
thêm: Đó là bảo vệ tổ chức và công dân khỏi bị vu khống, bị xúc phạm danh dự và
nhân phẩm.
Nếu vậy thì họ vướng vào một mâu thuẫn: Bộ luật Hình
sự đã có các điều khoản quy định về tội làm nhục người khác (Điều 121) và tội
vu khống (Điều 122). Hai tác giả bài viết này không hoàn toàn đồng tình với
việc xem xét hành vi làm nhục và hành vi vu khống dưới góc độ hình sự, vì ở đây
có dấu hiệu hình sự hóa các quan hệ dân sự. Tuy nhiên, điều này một lần nữa
chứng minh sự chồng chéo và bao trùm của Điều 258.
Thông thường, việc xâm phạm danh dự, nhân phẩm được
bảo vệ bằng Bộ luật Dân sự. Bộ luật Dân sự 2005 có Điều 37 về bảo vệ danh dự,
nhân phẩm, uy tín; Điều 38 bảo vệ quyền bí mật đời tư; và các quy định về bồi
thường thiệt hại.
Luật Báo chí cũng cấm việc đưa tin sai sự thật,
xuyên tạc, vu khống nhằm xúc phạm danh dự của tổ chức, danh dự, nhân phẩm của
công dân.
Điều vô duyên nhất sẽ đến khi Nhà nước bắt giữ một
người vì cho rằng họ đã lợi dụng quyền tự do ngôn luận xâm phạm lợi ích của một
người khác, kết luận điều tra được ban ra, Viện Kiểm sát truy tố, khi ra đến
tòa thì người bị hại tuyên bố: Tôi không cảm thấy bị xâm phạm gì cả. Khi ấy,
Nhà nước sẽ ăn nói ra sao?
Chừng đó quy định, điều khoản của pháp luật xem ra
đã quá đủ cho công dân và tổ chức. Vậy thì, Điều 258 ra đời để bảo vệ ai? Câu
trả lời: bảo vệ lợi ích của Nhà nước. Mà lợi ích của Nhà nước là gì thì lại tùy
vào sự yêu ghét và diễn giải của bộ máy công quyền.
Nói cho đúng thì năm 2010, nền tư pháp và an ninh
Việt Nam đã tạo tiền lệ sử dụng Điều 258 thay cho các điều khoản pháp luật hiện
hành khác để xử lý một trường hợp “nói xấu” người khác. Đó là khi blogger Cô
Gái Đồ Long bị bắt theo Điều 258, vì có hành động viết blog động chạm tới gia
đình một ông tướng công an. Vụ bắt giam Cô Gái Đồ Long, do đó, khiến chúng ta
tưởng như ông tướng công an đó chính là Nhà nước – bởi nếu ông là công dân thì
đã có những điều luật khác để bảo vệ quyền và lợi ích, danh dự và nhân phẩm của
ông rồi kia mà.
Như vậy, có thể nói ngắn gọn là: Điều 258 đã được
vận dụng để bảo vệ lợi ích của Nhà nước và công an.
Hàng
chục người đã bị bắt vì 258
Trên phương diện lập pháp, Điều 258 bất hợp lý, tùy
tiện và xâm phạm quyền công dân như thế. Và trên thực tế, điều luật này quả
thật đã được chính quyền lợi dụng để bắt giữ, xét xử và bỏ tù ít nhất 32 người,
tính từ năm 2006 đến nay. (*) Trong số này, có một số trường hợp bị bắt
vì Điều 258, nhưng về sau được/ bị chuyển đổi tội danh. Điều đó cũng cho thấy
công dụng bảo vệ chế độ tuyệt vời của 258: Đôi khi nó là cái cớ ban đầu để công
an bắt giữ những người nói/viết những gì mà chính quyền không ưa; cứ bắt giam
cái đã rồi sẽ điều tra, nghiên cứu để chuyển đổi tội danh cho phù hợp sau.
- Năm 2006: Đoàn Văn Diên (Hiệp hội Đoàn kết Công
Nông Việt Nam)
- Năm 2007: Trương Minh Đức (nhà báo tự do), Trương
Minh Nguyệt (Hội Ái hữu Tù nhân Chính trị và Tôn giáo), Nguyễn Văn Ngọc, Trịnh
Quốc Thảo (nhóm Người Việt Nam yêu nước)
- Năm 2008: Nguyễn Việt Chiến (báo Thanh Niên),
Nguyễn Văn Hải (báo Tuổi Trẻ). Chuyển đổi tội danh thành Điều 281 Bộ luật Hình
sự, “Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn khi thi hành công vụ”.
- Năm 2009: Nguyễn Ngọc Như Quỳnh (tức blogger Mẹ
Nấm), Bùi Thanh Hiếu (blogger Người Buôn Gió), Phạm Đoan Trang
- Năm 2010: Lê Nguyễn Hương Trà (nhà báo, blogger Cô
Gái Đồ Long)
- Năm 2011: Nguyễn Văn Lía (tín đồ Phật giáo Hòa
Hảo)
- Năm 2012: Trần Hoài Ân (tín đồ Phật giáo Hòa Hảo),
22 thành viên của Hội đồng Công luật Công án Bia Sơn. Các trường hợp thuộc Hội
đồng Công luật Công án Bia Sơn sau này đều được/ bị chuyển đổi tội danh thành
Điều 79 Bộ luật Hình sự.
- Năm 2013: Trương Duy Nhất, Phạm Viết Đào (nhà
báo), Đinh Nhật Uy (blogger)
Điểm chung lớn nhất giữa các trường hợp bị bắt tạm
giam, hoặc bị xét xử và chịu án tù này là: Tất cả đều bị bắt vì tội lạm dụng
các quyền tự do dân chủ, xâm phạm lợi ích – chủ yếu là của Nhà nước!
Điều 258 xâm phạm quyền công dân là thế, nhưng vẫn
có một bộ phận dư luận ủng hộ, vì sao? Có lẽ tinh thần ủng hộ tuyệt đối đó xuất
phát từ tư duy “Nhà nước luôn đúng”. Lối tư duy “Nhà nước luôn đúng” này khiến
những người đó tin tưởng và ủng hộ đường lối, chủ trương, chính sách bất kể hay
dở, và hằn học với tất cả các ý kiến phản bác hay đặt vấn đề trái chiều.
-------
(*)
Danh sách trên đây chỉ bao gồm những trường hợp bị bắt vì Điều 258 mà giới
truyền thông (báo chí, blog, mạng xã hội) có đề cập. Trên thực tế, ở Việt Nam
có thể còn rất nhiều vụ bắt giữ (tạm giam hoặc tù có án) nhân danh “bảo vệ lợi
ích Nhà nước” theo Điều 258 mà ít hoặc không được truyền thông biết đến.
Danh
sách được cập nhật vào ngày 13/9/2013, dựa theo nguồn: International Society
for Human Rights (ISHR), 2012.
Theo
cáo trạng, trong số tang vật của vụ án Đinh Nhật Uy có hai áo thun
ghi dòng chữ "No to U-Line, Yes to UNCLOS". Uy chỉ mới tàng trữ, chưa mặc áo, nhưng đã bị khép vào tội 258. Vậy hàng chục người đã từng sản xuất, tàng trữ, mặc loại áo thun nói trên có bị kết tội không?
ghi dòng chữ "No to U-Line, Yes to UNCLOS". Uy chỉ mới tàng trữ, chưa mặc áo, nhưng đã bị khép vào tội 258. Vậy hàng chục người đã từng sản xuất, tàng trữ, mặc loại áo thun nói trên có bị kết tội không?
Posted by Đoan Trang at 10:21 AM
No comments:
Post a Comment