Cập nhật: 13:38 GMT -
chủ nhật, 24 tháng 11, 2013
Iran đồng ý hạn chế một số hoạt động hạt nhân để quốc tế
giảm nhẹ trừng phạt, sau nhiều ngày họp tại Geneva.
Tổng thống Mỹ Barack Obama hoan
nghênh thỏa thuận, cho biết nó sẽ “giúp ngăn Iran làm vũ khí hạt nhân”.
Iran cam kết sẽ để các thanh
tra viên được quyền tiếp cận nhiều hơn và ngừng một số giai đoạn làm giàu
uranium.
Đổi lại, Iran có thể nhận lại
1.5 tỉ đôla từ lợi nhuận buôn vàng và kim loại quý, và được phép chuyển 4.2 tỉ
đôla từ tiền bán dầu qua đường biên giới.
Các ngoại trưởng tham dự
cuộc họp giữa Iran và sáu nước lớn ở Geneva cho hay đã đạt được
thỏa thuận về chương trình hạt nhân của Tehran.
Các nhà đàm phán từ Anh,
Mỹ, Nga, Trung Quốc, Pháp và Đức muốn Iran chấm dứt làm giàu uranium
để đổi lấy nới lỏng cấm vận.
Trước đó Iran luôn khẳng
định nước này phải có quyền làm giàu uranium trong bất cứ thỏa
thuận nào đưa ra.
Cuộc họp bao gồm ngoại
trưởng các quốc gia P5+1, tức các nước ủy viên thường trực của Hội
đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc và Đức.
Tehran luôn bác bỏ cáo buộc
mà các nước phương Tây nhiều lần đưa ra, rằng Iran đang tìm cách chế
tạo vũ khí hạt nhân, và quả quyết chỉ làm giàu uranium cho các nhà
máy điện.
Bộ trưởng Ngoại giao Iran
Mohammad Javad Zarifannounced tuyên bố trên mạng xã hội Twitter:
"Chúng tôi đã đạt được thỏa thuận".
Ngoại trưởng Pháp Laurent
Fabius cũng xác nhận điều này.
Vài phút trước đó, phát
ngôn nhân cho Cao ủy phụ trách đối ngoại của Liên hiệp châu Âu Catherine
Ashton, Michael Mann, dẫn lời bà Ashton nói: "Chúng tôi đã đạt được
thỏa thuận giữa nhóm E3+3 và Iran".
Bà Ashton là người chủ trì
cuộc đối thoại.
E3+3 là cách gọi của châu
Âu, ám chỉ ba cường quốc châu Âu là Anh, Pháp và Đức, cộng thêm Hoa
Kỳ, Trung Quốc và Nga.
Vào tối thứ Bảy 23/11, Thứ
trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araqchi nói"98% dự thảo đã được thống
nhất" nhưng Tehran muốn "quyền làm giàu uranium" được ghi
rõ trong thỏa thuận.
Ông Araqchi được dẫn lời
nói với các phóng viên Iran: "Chúng ta kiên quyết giữ quyền được
làm giàu uranium, và quyền này phải được ghi nhận rõ ràng trong dự
thảo thỏa thuận".
Cuộc đàm phán đã bắt đầu
từ thứ Tư tuần trước nhằm đạt một thỏa thuận mà cả hai bên chấp
nhận được.
Một số chính trị gia Hoa
Kỳ đã đe dọa sẽ vận động tăng thêm chế tài với Iran trong trường hợp
đàm phán thất bại.
-------------------------------------------
Chủ nhật 24 Tháng Mười Một 2013
Vào đêm thứ Bảy rạng sáng Chủ nhật 24/11/2013, Iran và 5
nước thành viên thường trực Hội Đồng bảo An cộng với Đức đã đạt được thỏa thuận
được đánh giá là « lịch sử », bước đầu giới hạn chương trình hạt nhân
của Teheran. Cụ thể, Iran chấm dứt tinh lọc Uranium trên 5% và ngưng trang bị
máy ly tâm, đổi lại, quốc tế sẽ giảm nhẹ cấm vận kinh tế.
Sau năm ngày đàm phán gay go
không ngừng tại Genève, Iran và « nhóm lục cường » gồm Mỹ, Nga, Anh, Pháp,
Trung Quốc cộng với Đức, đã đạt được thỏa thuận đầu tiên về hồ sơ hạt nhân của
Teheran.
Trong cuộc họp báo chung vào
đêm hôm qua cùng với Ngoại trưởng lục cường và Iran, trưởng đại diện ngoại giao
của Liên Hiệp Châu Âu Cathrine Ashton long trọng thông báo, các bên đã đạt được
« một thỏa thuận về mặt hành động ».
Cùng lúc đó tại Washington,
Tổng thống Barack Obama cũng chào mừng kết quả đàm phán và cho rằng, thỏa thuận
này « chận đường Iran chế tạo bom nguyên tử ».
Tại Iran, Tổng thống Hassan
Rohani hoan nghênh thỏa thuận mà ông gọi là sẽ mở ra « những chân trời mới
».
Về những nội dung chính của
thỏa thuận, theo Ngoại trưởng Iran Mohamed Javal, văn bản Genève cho phép Iran
tiếp tục tinh lọc Uranium. Ngược lại, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nhấn mạnh là «
trái với một số diễn dịch, Iran đã chấp thuận ngưng làm giàu uranium trên
mức 5% tinh túy. Iran đã chấp thuận « hủy và chuyển hoán » khối lượng
uranium 20% tồn kho ».
Ngoại trưởng Mỹ nhận định, thỏa
thuận đạt được vào đêm thứ Bảy chỉ là « bước đầu », tiến trình tiếp theo
khó khăn hơn : Làm thế nào đạt được một hiệp ước toàn diện về hạt nhân của Iran
để bảo đảm an toàn cho các đối tác trong khu vực và Israel.
-----------------------------
No comments:
Post a Comment