Gioan
Vinh, VRNs
Đăng ngày: 17.04.2014
VRNs (17.4.2014) -Sài Gòn – Vài năm trước, khi nghe tin Cha Giám Tỉnh Dòng
Chúa Cứu Thế tỉnh Việt Nam bị cái gọi là cấm xuất cảnh, tôi cảm thấy xấu hổ và
tức giận. Xấu hổ vì đất nước mình dù là đang phát triển – tức là nghèo đói –
cũng đâu đến nỗi phải trình bày cho thế giới một bộ mặt nhem nhuốc, vừa ăn vừa
khóc như thế!
Sau đó là tin Cha Nguyễn Văn Phượng rồi Cha Đinh Hữu
Thoại DCCT cũng bị cấm xuất cảnh. Tưởng là vì ba vị linh mục can đảm nói lên
tiếng nói của chân lý nên bị cấm, nào ngờ đến những người khác cũng lần lượt bị
cấm, như nhà văn Nguyễn Hoàng Đức, cựu công an quản tù, sau đã theo Đạo, không
được sang Rôma làm nhân chứng trong thủ tục phong chân phúc Đức Hồng Y Phanxicô
Xaviê Nguyễn Văn Thuận. Gần đây nhất là cô Anna Huyền Trang, và anh Nguyễn
Thanh Thủy cũng bị cấm.
Anna Huyền Trang, PV. VRNs bị an ninh phi trường Tân Sơn Nhất cấm xuất
cảnh lúc 21:30, ngày 13.04.2014.
Nghe tin một linh mục bị cấm xuất cảnh, ta thấy
buồn, giận. Linh mục là thành phần thiện hảo của một đất nước mà còn như thế.
Nghe hai người bị cấm làm ta bực tức hơn. Nhưng khi nhiều đồng bào của ta bị
đất nước ta cấm không cho ra khỏi nước ta , thì ta không còn thấy buồn hay giận
nữa, mà lại thấy buồn cười đến độ dửng dưng.
Khi một hành vi không bình thường trở thành thông
lệ, thì những người bình thường sẽ nhìn thấy xa hơn phía sau những điều không
bình thường ấy. Và khi có nhiều người nhìn xa hơn như thế, thì lại thêm những
điều không bình thường trở thành thông lệ.
Người ta đang tự hỏi: cấm xuất cảnh như thế có tác
dụng gì? Theo thiển ý, có thể có ba mục đích: thứ nhất, ngăn không cho những
người ấy nói cho thế giới biết thực trạng trong nước. Thứ hai, cho họ “biết
tay”, để họ “chừa” thói quen lên tiếng bênh đỡ cho người cô thân cô thế. Và thứ
ba, cấm xuất cảnh là cách báo cho người ấy biết rằng tuy tòa không xử anh,
nhưng anh vẫn đang là thành phần bị quản thúc.
Giả sử ba mục đích ấy là đúng, mà có thể đúng thật,
thì rõ ràng việc cấm xuất cảnh không có tác dụng. Tại sao thế? Nếu cho rằng cấm
những tiếng nói công lý đi ra nước ngoài là chặn tiếng vang lại thì quả là hiểu
lầm đáng tiếc và đáng thương. Khi một vị Giám mục bị cấm dâng lễ cho một cộng
đoàn người dân tộc thiểu số, ngài nói với nhà chức trách: “Các anh dại lắm”. Họ
hỏi dại thế nào thì ngài trả lời: “Các anh để tôi dâng Lễ, tôi giảng thì chỉ có
khoảng hai chục người nghe, còn các anh cấm tôi thì bây giờ cả thế giới nghe
lời tôi giảng”.
Vâng, chính xác là như thế. Nguyên việc các vị bị
cấm xuất cảnh đã là tiếng nói hùng hồn cho các nơi biết thực trạng đang diễn
ra. Và chính người ra lệnh cấm xuất cảnh có bao giờ hiểu được rằng không phải
cứ vang lên âm thanh mới là tiếng nói, nhưng rất nhiều khi chính sự im lặng và
chịu đựng cũng là tiếng nói hùng hồn mà không bàn tay nào bịt lại được.
Điều thứ hai, nếu việc cấm xuất cảnh là để cho các
nhân vật ấy “chừa”, không dám lên tiếng nói cho người nghèo và người bị
bỏ rơi, thì có lẽ là việc làm không có tác dụng, nếu không muốn nói là phản tác
dụng. Khi một người thầy quở trách học trò, thì ít anh học trò nào đóng cửa
không cho thầy ra khỏi lớp. Lý do thật đơn giản: nghề giáo là nghề đòi con
người nói lên tiếng nói của lương tri. Anh đóng cửa không cho thầy giáo ra khỏi
phòng thì anh sẽ nghe tiếng nói vang vọng mạnh mẽ hơn.
Còn nếu cấm xuất cảnh để ngầm báo rằng anh là tù
nhân trong một nhà tù lớn như người ta thường nói, dù anh không bị tòa xử, thì
e rằng chỉ làm các nhân vật ấy thấy hạnh phúc hơn mà thôi. Cũng dễ hiểu mà,
phải không ạ? Có hạnh phúc nào dành cho người hoạt động công ích cho bằng khi
họ được hòa chung số phận với những người nghèo đói, cùng cực và bị bỏ rơi
nhất?
Và như vậy, việc cấm xuất cảnh hóa ra lại như là cho
nhân vật ấy “xuất cảnh” vào một trạng thái khác của tâm hồn con người. Trạng
thái này là khởi đầu cho những suy tư, hành động và nói năng theo một cách nào
đó để tình trạng chung được cải thiện hơn.
Xét cho cùng, việc trục xuất một nhân vật hay việc
cấm một nhân vật xuất cảnh, chưa bao giờ là cách hành xử khôn ngoan để đem lại
ổn định cho xã hội.
Aleksandr Solzhenitsyn, nhà văn Nga đoạt giải Nobel
năm 1970, đã bị tù 8 năm về việc viết văn chống lại chính sách diệt chủng của
Liên Xô. Tháng 3 năm 1953, ông lai phải đi lưu đày ở Đông Bắc Kazakhstan. Năm
1970, ông được Giải Nobel về Văn Chương, nhưng ông không được đi nhận giải này,
đến mãi năm 1974, sau khi ông bị “trục xuất” ra khỏi nước Nga, ông mới được
lãnh giải này. Năm 1990, một năm trước khi chế độ Liên Bang Sô Viết sụp đổ, ông
được Nhà Nước Liên Xô gọi để trả quyền công dân, tuy nhiên, mãi đến 1994, ông
mới trở về.
Như vậy Liên Xô cũ nhận thấy trục xuất một công dân
cuối cùng cũng chẳng đem lại ích lợi gì cho đất nước.
Còn cấm xuất cảnh? Như đã phân tích ở trên, các lý
do chính để cấm xuất cảnh một công dân lại chính là những điều đem lại lợi ích
cho công dân ấy và cho cộng đồng nơi họ sinh sống. Và cái nguy hiểm của việc
cấm xuất cảnh, nhất là bằng thái độ hung hãn, dễ gây phản ứng mạnh mẽ trong dư
luận, điều mà một xã hội muốn ổn định thì cần tránh.
Cấm
điều xấu là bình thường, cấm điều bình thường là không tốt, cấm điều tốt là
cách hay nhất để bảo vệ bóng tối.
Gioan
Vinh, VRNs
No comments:
Post a Comment