Thứ năm 14 Tháng Mười Một 2013
Lộ trình được Hội nghị Trung
ương 3 đảng Cộng sản Trung Quốc thông qua hôm qua 12/11/2013 hứa hẹn sẽ để thị
trường đóng một vai trò quan trọng hơn, trong khi vẫn cải cách các tập đoàn
quốc doanh thế lực. Tuy nhiên vì không đưa ra chi tiết cụ thể, nên chỉ khi nào
thực hiện thì mới có thể biết được Trung Quốc sẽ thực sự đi về hướng nào. Điều
duy nhất có thể khẳng định là Đảng vẫn giữ vai trò lãnh đạo.
Đại hội tập hợp 373 ủy viên
trung ương họp kín trong bốn ngày tại Bắc Kinh, qua báo chí chính thức đã hứa
hẹn có những quyết định « lịch sử ». Tuy nhiên hội nghị đã kết thúc với
một thông báo rất dài, trong đó những biện pháp cụ thể duy nhất được nêu ra là
thành lập một « nhóm lãnh đạo trung tâm » phụ trách giám sát các cải cách mới,
và thành lập một « Hội đồng An ninh Nhà nước ».
Còn lại, trong thông cáo dài
3.500 từ theo bản tiếng Anh không chính thức, Đảng Cộng sản Trung Quốc hoàn
toàn quay lưng với những thay đổi về chính trị, khi tái khẳng định vai trò lãnh
đạo trong tất cả các lãnh vực.
Trong lãnh vực kinh tế thì thị
trường được giao « một vai trò quyết định ». Tuy nhiên Đảng lại nhanh
chóng khẳng định « vai trò chủ đạo của hệ thống sở hữu Nhà nước », cho
dù Đảng phải « cổ vũ cho sức sống của nền kinh tế và tính sáng tạo của kinh
tế ngoài quốc doanh ».
Nhà phân tích Wang Qinwei của
Capital Economics ở Luân Đôn nhận xét : « Dường như có sự thống nhất cao về
hướng cải cách, nhưng về mặt thực hiện thì không có sự đồng thuận ». Theo
ông, thông cáo bế mạc có « hơi hướng của các thỏa hiệp » báo trước những trở
ngại cho những thay đổi.
« Mỗi bên đều có phần trong đó
» - Kenneth Lieberthal, chuyên
gia về Trung Quốc của Brookings Institution ở Washington bình luận. Còn
Jean-Pierre Cabestan, cũng là chuyên gia về Trung Quốc nhưng thuộc Hongkong
Baptist University cho rằng kết quả hội nghị « Khá mập mờ và khá khiêm tốn ».
Ông nhận thấy « một sự hết sức thận trọng trong bước đi tiếp theo » về cải
cách, đồng thời phản ánh « thỏa thuận giữa phe cải cách và phe bảo thủ »,
đặc biệt là về vấn đề sở hữu Nhà nước.
Nhìn chung, các nhà quan sát
nhận định, thành phần của « nhóm lãnh đạo trung tâm » phụ trách cải cách sẽ cho
thấy những dấu hiệu đáng quan tâm về sự thăng bằng quyền lực trong tân chính
phủ Bắc Kinh.
Jean-Pierre Cabestan nhận định
: « Họ bị chia rẽ », và theo ông thì việc thành lập nhóm này « làm
giảm đi vai trò của Thủ tướng Lý Khắc Cường rất nhiều. Ngay cả nếu việc tiến
hành cải cách giúp ông Lý trở lại hàng đầu, Tập Cận Bình vẫn quán xuyến tất cả
và Đảng đứng trên Chính phủ » - trái với Hồ Cẩm Đào trước đây đã để cho Thủ
tướng Ôn Gia Bảo toàn quyền hành động.
Cũng theo ông Cabestan, nếu Tập
Cận Bình tỏ ra « bảo thủ hơn về mặt ý thức hệ và chính trị », trên lãnh
vực kinh tế ông Tập « cần can đảm hơn nếu muốn thương thảo về một mô hình
tăng trưởng mới ».
Lên nắm quyền từ tháng 3/2013,
hai ông Tập Cận Bình và Lý Khắc Cường muốn tái định hướng kinh tế Trung Quốc,
chú trọng tiêu dùng nội địa sau nhiều năm tăng trưởng nhảy vọt nhờ xuất khẩu và
đầu tư. Mục tiêu là tăng gấp đôi tổng sản phẩm nội địa và thu nhập đầu người từ
nay cho đến năm 2020.
Rất nhiều chủ đề quan trọng
được người dân nóng lòng chờ đợi lại vắng mặt trong thông cáo bế mạc. Chẳng hạn
như chính sách mỗi gia đình chỉ có một con, hay chế độ hộ khẩu đã khiến khoảng
300 triệu người nông thôn nhập cư không được hưởng các quyền lợi về y tế và
giáo dục.
Hai nhà kinh tế Lu Ting và Zhi
Xiaojia của Bank of America Merrill Lynch cho rằng việc khẳng định “vai trò
quyết định” của thị trường, mà từ 1993 đã là “cơ sở” cho chính sách kinh tế
Trung Quốc, “không phải là một thay đổi thực sự có ý nghĩa. Nhưng có thể tìm
thấy những hệ quả hữu ích (trong thông cáo) như việc cải cách tư pháp hay về
đất đai ».
Hội nghị trung ương 3 kêu gọi
« hoàn thiện hệ thống phòng ngừa và trừng phạt » các cán bộ tham nhũng,
nhưng không hề nhắc tới việc công khai tài sản các lãnh đạo vốn được nhiều luật
gia đòi hỏi.
Đối với Andy Xie, kinh tế gia
độc lập ở Thượng Hải, từng làm việc tại Morgan Stanley, « cách duy nhất để giảm
bớt những sai lầm kinh tế là trói tay các viên chức chính phủ », và « đó
là vì sao chiến dịch chống tham nhũng là trung tâm của tất cả các cải cách kinh
tế ».
Nhà kinh tế Yao Wei của ngân
hàng Société Générale ở Hồng Kông nhận định : « Các tân lãnh đạo họ đã nói
những gì phải nói, bây giờ họ cần làm những gì phải làm. Thử nghiệm bắt đầu từ
lúc này đây ».
No comments:
Post a Comment